برنامه ریزی شهری
محمد اسکندری ثانی؛ جواد محمد ابادی
چکیده
در حال حاضر، آژانس‌های توسعه محلی، ملی و بین‌المللی مختلف استراتژی‌های توسعه محلی متفاوتی را در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی انتخاب کرده‌اند. یکی از راهبردها سبز کردن اقتصاد از طریق توسعه مشاغل سبز است مشاغلی که با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدودکردن تولید گازهای گلخانهای، به حداقل رساندن پسماند و آلودگی و حفاظت و احیا اکوسیستم، ...
بیشتر
در حال حاضر، آژانس‌های توسعه محلی، ملی و بین‌المللی مختلف استراتژی‌های توسعه محلی متفاوتی را در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی انتخاب کرده‌اند. یکی از راهبردها سبز کردن اقتصاد از طریق توسعه مشاغل سبز است مشاغلی که با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدودکردن تولید گازهای گلخانهای، به حداقل رساندن پسماند و آلودگی و حفاظت و احیا اکوسیستم، اثرات زیست‌محیطی را کاهش می‌دهند. پژوهش حاضر با رویکرد آینده نگاری به شناسایی مهمترین عوامل موثر بر وضعیت آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند و بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر می‌پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات ترکیبی از روشهای اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روشهای جدید علم آینده نگاری، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام شده است و باتوجه‌به ماهیت این روش از روش تحلیل ساختاری میک‌مک و دلفی بهره گرفته شده. در این راستا تعداد 40 متغیر اولیه در قالب 10 بخش کلی به روش دلفی از تعداد 15 نفر از نخبگان و دانشگاهیان مطلع با مشاغل سبز شناسایی شد. سپس متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرمافزار میک‌مک تعریف شد. با نظر نخبگان در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به متغیرها بر مبنای میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آنها با اعدادی در طیف 0 تا 3، امتیاز داده شد. در نهایت عوامل کلیدی و پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آینده مشاغل سبز شهر بیرجند استخراج شد که سه عامل مدیریت سبز، وضع قانون و مقررات و آیین‌نامه و بازکاهی (حداقل پسماند و آلودگی) از مهمترین و مؤثرترین پیشران‌ها در تبیین چشم‌انداز آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند شناخته شد.
ادبیات و علوم انسانی
کبری نیکوروش؛ سیدمحمدحسین قریشی؛ حسن امامی
چکیده
این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملّی (ایرانی) در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی - فرهنگی نام،... می‌تواند نقش به سزای در این گرایش داشته باشد، و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ به گونه‌ای انتخاب نام که عملکرد فرهنگی ...
بیشتر
این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملّی (ایرانی) در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی - فرهنگی نام،... می‌تواند نقش به سزای در این گرایش داشته باشد، و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ به گونه‌ای انتخاب نام که عملکرد فرهنگی – اجتماعی است از این عوامل تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای می‌پذیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر گرایش به گزینش نام‌های ایرانی در دو دهۀ اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند است. پژوهش حاضر یک پژوهش نظری - اسنادی است. روش گردآوری داده‌ها اسنادی بوده است. جامعۀ آماری پژوهش کلیّۀ نام‌های کوچک گزینش شده از ابتدای سال 1370 تا پایان سال 1399، که در سازمان ثبت احوال شهر بیرجند ثبت شده است، میباشد. حجم نمونه شامل 171855 (با احتساب تکرار نام) نام دختر و پسر است. داده‌ها با استفاده از آمارهای توصیفی (فراونی و درصد) و به کمک نرمافزار SPSS، بر مبنای دهه‌ها (دهۀ 70، 80 و 90) تجزیه و تحلیل شد. و عوامل مؤثر در دگرگونی و تغییر نگرش والدین درمورد گزینش نام در جامعۀ مورد مطالعه توصیف شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که نام‌های گزینش شده در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند، که شامل سه گروه نام‌های مذهبی (عربی)، ملّی (ایرانی) و ترکیبی (ملّی - مذهبی) گرایش قابل ملاحظه‌ای از مذهبی به ملّی داشته‌اند؛ و گزینش نام مذهبی روند رو به کاهشی را در مورد هر دو جنسیّت دختر و پسر نشان میدهد. به گونه‌ای که نام‌های گزینش شده برای دختران به نسبت پسران گرایش بیشتری به ملّی دارند.
جغرافیا
محمد اسکندری ثانی؛ سحر سفالگر
چکیده
کیفیت مؤلفه های کالبدی سازنده فضای شهری و ارتباط آن با احساس امنیت، فراهم کننده موجبات سرزندگی در فضای شهری است. این مقاله با هدف شناسایی مؤلفههای کالبدی و تحلیل شدت تأثیر هر کدام بر کیفیت احساس امنیت در خیابان معلم و پاسداران شهر بیرجند انجام گرفته است. شاخصهای کالبدی فضای شهری مطلوب که در احساس امنیت شهروندان تأثیرگذار ...
بیشتر
کیفیت مؤلفه های کالبدی سازنده فضای شهری و ارتباط آن با احساس امنیت، فراهم کننده موجبات سرزندگی در فضای شهری است. این مقاله با هدف شناسایی مؤلفههای کالبدی و تحلیل شدت تأثیر هر کدام بر کیفیت احساس امنیت در خیابان معلم و پاسداران شهر بیرجند انجام گرفته است. شاخصهای کالبدی فضای شهری مطلوب که در احساس امنیت شهروندان تأثیرگذار هستند، با توجه به مدل مکان پایدار، شامل عملکردی (دسترسیها و اتصالات فضا، دسترسی به حمل و نقل عمومی، اختلاط کاربری، کیفیت شبکه معابر، ایمنی پیادهرو برای گروههای خاص، حیات شبانه و کیفیت ساختار ابنیه)، تجربیـزیباییشناختی (خوانایی، کیفیت و کمیت مبلمان شهری، نورپردازی مناسب فضا، آلودگی محیطی، مقیاس و محصوریت فضا، نفوذپذیری بصری، کیفیت رنگآمیزی فضا، وجود سلسلهمراتبی از فضاهای باز، رعایت سلسله مراتب بین فضاهای همگانی و فضاهای خاص، انتظام بصری در نمای ابنیه و مالکیت) و زیست محیطی (پوشش گیاهی، شنیدهشدن صدای کمک خواهی افراد) است. با شناخت محدوده مورد بررسی، شاخص های استخراجشده از طریق پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تعداد 120 عدد پرسشنامه در اختیار کاربران فضا قرار گرفت و نتایج آن با استفاده از نرمافزار spss به روشهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی تحلیل شده است. یافته های حاصل نشان داد که شدت تأثیر شاخص های دسترسی به حمل و نقل عمومی، حیات شبانه، اختلاط کاربری، نورپردازی مناسب فضا، آلودگی محیطی و دسترسیها و اتصالات فضا در خیابان معلم و شاخصهای کیفیت شبکه معابر، کیفیت ساختار ابنیه، نفوذپذیری بصری، خوانایی و آلودگی محیطی در خیایان پاسداران از نظر کاربران فضا در احساس امنیت بیشتر از سایر موارد است. از جمله اقدامات مؤثر برای افزایش احساس امنیت و پویاسازی خیابان پاسداران، بهرهگیری از پتانسیل پارک وحدت و میدان قدس جهت استقرار فعالیتهای شبانه روزی در محدوده آنهاست.
جامعه شناسی
لیلا شجاعی؛ نبی اله ایدر؛ ناصر حجازی
چکیده
در جوامع کنونی به علت گسترش فناوری اطلاعات، تنوع روزافزون کالاها و تفاوت تجارب نسل فعلی از نسل پیشین، شاهد ظهور سبک‌های زندگی جدید یا به اصطلاح مدرن در جامعه هستیم که می‌تواند به دلیل عدم همخوانی با ارزش‌ها و هنجارهای اسلامیِ جامعه ایران منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی در بین قشر نوجوان شود. هدف این مقاله بررسی رابطه سبک زندگی مدرن ...
بیشتر
در جوامع کنونی به علت گسترش فناوری اطلاعات، تنوع روزافزون کالاها و تفاوت تجارب نسل فعلی از نسل پیشین، شاهد ظهور سبک‌های زندگی جدید یا به اصطلاح مدرن در جامعه هستیم که می‌تواند به دلیل عدم همخوانی با ارزش‌ها و هنجارهای اسلامیِ جامعه ایران منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی در بین قشر نوجوان شود. هدف این مقاله بررسی رابطه سبک زندگی مدرن با نگرش به آسیب‌های اجتماعی در بین دانش‌آموزان دختر دوره دوم شهر بیرجند در سال 1399 بود که با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را دانش‌آموزان دختر 18ـ16 ساله شهر بیرجند در سال تحصیلی 1400ـ1399 تشکیل داده‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 360 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای و خوشه‌ای به‌طور ترکیبی، انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های محققساخته سبک زندگی مدرن و پرسشنامه استاندارد نگرش به آسیب‌های اجتماعی ساختیافته تیمورتاش (1389) جمعآوری شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های ضریب همبستگی با نرمافزار spss24 و تحلیل عامل تأییدی با نرمافزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 7/0 بود. در این مقاله با به‌کارگیری آمار استنباطی، رابطه متغیرها از هم سنجیده شد و رابطه، مورد تأیید قرار گرفت؛ یعنی نتایج همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری نشان داد که ارتباط معنادار و مستقیمی بین سبک زندگی مدرن با نگرش به آسیب‌های اجتماعی وجود دارد. نتایج نشان داد که یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌هایی که موجب افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود، سبک زندگی مدرنی است که نوجوانان و جوانان اتخاذ میکنند. مقاله حاضر از رابطه دو متغیر فوق با یکدیگر حمایت می‌کند؛ به عبارت روشن‌تر، هرچه گرایش دختران نسبت به اتخاذ سبک زندگی مدرن بیشتر باشد احتمال بروز رفتارهای آسیب‌زا در آنها افزایش می‌یابد. با استفاده از نرمافزار Amos25 و رسم مدل مقدار تغییرات متغیر پیش‌بین (آسیب‌های اجتماعی) به وسیله متغیر ملاک (سبک زندگی مدرن) تبیین شد.
تاریخ
الهام ملک زاده؛ سمیه پورسلطانی
چکیده
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، یکی از نخستین مؤسسات خیریه در ایران است که نخستین تلاشها برای شکلگیری آن به دوره قاجار بازمیگردد. این جمعیت در بخشهای مختلف خدماتی، درمانی، آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، درون مرزی و برون مرزی با هدف تسکینبخشیدن به آلام انسانها، برقراری صلح پایدار و همچنین حمایت از سلامت انسانها بدون درنظرگرفتن ...
بیشتر
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، یکی از نخستین مؤسسات خیریه در ایران است که نخستین تلاشها برای شکلگیری آن به دوره قاجار بازمیگردد. این جمعیت در بخشهای مختلف خدماتی، درمانی، آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، درون مرزی و برون مرزی با هدف تسکینبخشیدن به آلام انسانها، برقراری صلح پایدار و همچنین حمایت از سلامت انسانها بدون درنظرگرفتن هیچگونه تبعیض میان آنها عمل می‌کند. در مورد تاریخچه شیر و خورشید در ایران پژوهشهای محدودی صورت گرفته است که البته بر خراسان متمرکز نبودهاند. مقاله حاضر به شیوه توصیفیـ تحلیلی میکوشد تا ضمن بیان پیشینه شکلگیری جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، اقدامات و فعالیتهای آن را در خراسان تبیین کند. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که جمعیت شیر و خورشید در حمایت از فقرا، امدادرسانی به بازماندگان بلایای طبیعی، مبارزه با بیماریها، نگهداری و آموزش کودکان یتیم، تأسیس شیرخوارگاهها و درمانگاههای عمومی، ارائه خدمات درمانی رایگان و امدادرسانی به افراد جنگزده فعال بوده است.
محمدرضا خلیل نژاد؛ سامان فرزین؛ سعیده مرادزاده میرزایی
چکیده
باغ ایرانی در طول تاریخ طولانی خود از هخامنشیان تا پهلوی، علاوه بر تنوع در هندسه فضایی و طراحی هوشمندانه، بستری برای رفع نیازهای ساکنین و سازندگان باغ بوده و عملکردهای متنوعی داشتهاست؛ لذا باغ علاوه بر تأمین فضای تفرّج، پاسخی برای خودکفایی، ملاحظات اقتصادی، کشاورزی و فضایی سازگار با اقلیم مناطق مختلف بوده، به نحوی که علاوه بر ...
بیشتر
باغ ایرانی در طول تاریخ طولانی خود از هخامنشیان تا پهلوی، علاوه بر تنوع در هندسه فضایی و طراحی هوشمندانه، بستری برای رفع نیازهای ساکنین و سازندگان باغ بوده و عملکردهای متنوعی داشتهاست؛ لذا باغ علاوه بر تأمین فضای تفرّج، پاسخی برای خودکفایی، ملاحظات اقتصادی، کشاورزی و فضایی سازگار با اقلیم مناطق مختلف بوده، به نحوی که علاوه بر عملکرد اصلی، عملکردهای ثانویه و کارکردهای چندجانبه منظر، مورد توجه سازندگان و صاحبان باغ بوده است. بیرجند به دلیل موقعیت راهبردی در مرزهای شرقی ایران و اهمیت حکمرانان محلی در دوره قاجار و پهلوی، بستر شکلگیری و تحول باغهای مهمی بوده است. هدف این پژوهش یافتن چگونگی ادغام عملکرهای مختلف در نظام طراحی باغهای تاریخی بیرجند و مطالعه تطبیقی منظر چندعملکردی در باغهای مورد مطالعه است. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و جمعآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای و مصاحبه به همراه مطالعات میدانی در سه باغ تاریخی بیرجند (رحیمآباد، امیرآباد و بهلگرد) است. نتایج نشان میدهد باغسازان سنتی در طراحی باغهای بیرجند به چگونگی ادغام عملکردهای مختلف در نظام طراحی، با هدف طراحی و ساخت فضایی چندمنظوره اندیشیدهاند. منظر چندعملکردی در باغهای مورد مطالعه از الگوی منظر چندعملکردی وزندار پیروی میکنند؛ لذا در منظر چندعملکردی وزندار، زمین، قادر به ارائه و تأمین بیش از یک عملکرد و در عین حال برآوردهکردن چندین نیاز مختلف اما متجانس میباشد. طراحی منظر چندعملکردی باغهای تاریخی باعث تلفیق باغهای زینتی و کشاورزی مثمر شدهاست. در ضمن عملکرد اصلی باغهای رحیمآباد، بهلگرد و امیرآباد به ترتیب: پذیرایی، تولیدی و سیال است. همچنین باید گفت که از میان سه الگوی اصلی منظر چندعملکردی (موزاییکی، وزندار و بنیادین) باغهای مورد مطالعه دارای الگوی منظر چندعملکردی وزندار (تلفیق چند عملکرد متجانس در یک فضای واحد) است.
محمدباقر آخوندی؛ فروزان شمسی
چکیده
امروزه اهمیت احساس امنیت در پیشرفت جوامع بشری تا بدان‌جاست که لازمه‌ی داشتن جامعه‌ای سالم محسوب می‌شود. تحلیل عوامل اثرگذار بر احساس امنیت شهروندان در شهر بیرجند، موضوع این تحلیل میباشد که با هدف سنجش احساس امنیت (جانی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی، اجتماعی، سیاسی) شهروندان بیرجندی صورت گرفته است. پرسش اصلی این میباشد که چرا در ...
بیشتر
امروزه اهمیت احساس امنیت در پیشرفت جوامع بشری تا بدان‌جاست که لازمه‌ی داشتن جامعه‌ای سالم محسوب می‌شود. تحلیل عوامل اثرگذار بر احساس امنیت شهروندان در شهر بیرجند، موضوع این تحلیل میباشد که با هدف سنجش احساس امنیت (جانی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی، اجتماعی، سیاسی) شهروندان بیرجندی صورت گرفته است. پرسش اصلی این میباشد که چرا در شهر بیرجند احساس امنیت کاهش یافته‌است؟ چارچوب نظری این بررسی مبتنی بر نظریه امنیت از بوزان و ویور، پنجره‌های شکسته از کلینگ و ویلسون و سلسله‌مراتب نیازها از مازلو است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه‌ی شهروندان 15 تا 65 سال ساکن شهر بیرجند میباشد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر حجم نمونه مشخص و به روش طبقه‌بندی چندمرحله‌ای و سیستماتیک نمونه‌گیری شده است. یافته‌های بررسی، بیانگر آن است که 9/54 شهروندان بیرجندی احساس امنیت نمی‌کنند. همچنین یافته‌ها نشان میدهد رابطه مستقیم و معناداری بین متغیر تحصیلات، با احساس امنیت وجود دارد؛ یعنی بین احساس امنیت و متغیرهای اسکان غیررسمی و حس مرزی‌بودن، رابطه منفی و معکوسی برقرار است. از سوی دیگر، بین نظر مردم نسبت به نهادهای امنیتی‌ـ‌حاکمیتی با احساس امنیت رابطه معناداری وجود ندارد. علاوه بر این، نتایج آزمون مدل در تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان میدهد متغیرهای مستقل و زمینه‌ای انتخاب شده در این تحقیق، در مجموع 31% از تغییرات متغیر وابسته یعنی احساس امنیت را بررسی می‌کند.
الهام ملک زاده؛ اکرم ناصری
چکیده
در میان گونههای مختلف وقف، اعم از سنتی و مُدرن[1]، وقف علمی حائز پیشینهی درازدامنه با کارکردهای اجتماعی و فرهنگی است. مطالعات مربوط به تاریخ وقف و امور خیریه در بیرجند مبین وجود شواهد و مصادیق متعدد از اقدامات واقفان علمی در سطوح مختلف فرهنگی- اجتماعی است. مقاله حاضر با هدف بررسی گونهها و مصادیق مختلف وقف علمی در بیرجند با ...
بیشتر
در میان گونههای مختلف وقف، اعم از سنتی و مُدرن[1]، وقف علمی حائز پیشینهی درازدامنه با کارکردهای اجتماعی و فرهنگی است. مطالعات مربوط به تاریخ وقف و امور خیریه در بیرجند مبین وجود شواهد و مصادیق متعدد از اقدامات واقفان علمی در سطوح مختلف فرهنگی- اجتماعی است. مقاله حاضر با هدف بررسی گونهها و مصادیق مختلف وقف علمی در بیرجند با روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. یافته‌های حاصل از این بررسی نشان میدهد که هویت فرهنگی این شهر، برآیند تکوین و توسعه گونههای مختلف وقف علمی در قالبهای سنتی و مُدرن است. دستاورد دیگر این بررسی، حاکی از تنوع پایگاه اجتماعی و جنسیتی واقفان علمی در منطقه میباشد که این امر نیز مبین ظرفیتهای این خطه از نظر سرمایههای اجتماعی و فرهنگی است.[1]. Modern
مرضیه فاریابی؛ مفید شاطری
چکیده
وقف بهعنوان یکی از احکام الهی به واسطه حمایت در ایجاد نهادهای آموزشی و مدارس، پشتوانهای جهت شکوفایی و تقویت فرهنگ اسلامی بوده است. این سنت پسندیده بهعنوان یک منبع مستمر مالی و پشتوانه مردمی جهت تداوم و پابرجایی مراکز آموزشی برای تربیت طلاب و دانش پژوهان همه اقشار جامعه بوده است. این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی و برپایه اسناد ...
بیشتر
وقف بهعنوان یکی از احکام الهی به واسطه حمایت در ایجاد نهادهای آموزشی و مدارس، پشتوانهای جهت شکوفایی و تقویت فرهنگ اسلامی بوده است. این سنت پسندیده بهعنوان یک منبع مستمر مالی و پشتوانه مردمی جهت تداوم و پابرجایی مراکز آموزشی برای تربیت طلاب و دانش پژوهان همه اقشار جامعه بوده است. این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی و برپایه اسناد وقفی و منابع کتابخانهای صورت پذیرفته است، در صدد است تا با بررسی و تحلیل اسناد موقوفات حاج عبدالعلیخان تأثیر وقف را در ایجاد مدارس و در نهایت شکوفایی فرهنگی و آموزشی بیرجند تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان میدهد که یکی از دغدغههای مردم و حتی حاکمان وقت بیرجند، نبود نهادهای آموزشی و نگرانی از عقبماندگی فرهنگی بوده است که واقف (حاج‌عبدالعلی‌خان) با نکتهسنجیهای دقیق، علاوه بر حل مشکل مکان جهت برگزاری کلاسها، به هزینه طلاب، لباس و کتاب آنها نیز توجه کرده و با وقف رقبات متعدد (اموال و املاک) بر مرکز آموزشی و فرهنگی موقوفۀ خود که شامل مجموعه مسجد، مدرسه علمیه، حسینیه و آبانبار بوده، الگویی از تأسیس مراکز آموزشی و فرهنگی را برای شهر بیرجند ایجاد نموده است.
محمد ولی پور؛ حمید رضا وردی
چکیده
چکیده یکی از مقوله های در خور توجه در بررسی زندگی عالمان شیعی، ارزیابی حیات اجتماعی و مواضع سیاسی آنها است. شیخ محمدباقر آیتی از عالمان پرآوازه ای است که حیات علمی و آثار قلمی اش در عرصه مطالعات فرهنگ تشیع تاثیر گذار بوده است. علاوه بر جنبه های علمی، آیت الله محمدباقر گازاری در رخدادهای سیاسی زمانه اش مواضع خاصی اتخاذ کرده که مقاله ...
بیشتر
چکیده یکی از مقوله های در خور توجه در بررسی زندگی عالمان شیعی، ارزیابی حیات اجتماعی و مواضع سیاسی آنها است. شیخ محمدباقر آیتی از عالمان پرآوازه ای است که حیات علمی و آثار قلمی اش در عرصه مطالعات فرهنگ تشیع تاثیر گذار بوده است. علاوه بر جنبه های علمی، آیت الله محمدباقر گازاری در رخدادهای سیاسی زمانه اش مواضع خاصی اتخاذ کرده که مقاله حاضر در صدد واکاوی آن است. دستاوردهای حاصل از این پژوهش بیانگر نقش تأثیرگذار شیخ محمدباقر در مسائل مختلف سیاسی از قبیل: موضع گیری او در قبال مشروطه و برخی از مسایل سیاسی منطقه، رفع اختلاف بین افراد خاندان حاکم محلی و رفع اختلاف بین طرفداران دو گروه سیاسی منطقه (حشمتی و شوکتی) است. بعضی از اقدامات و مواضع شیخ محمدباقر آیتی نظیر موضع گیری او در قبال مشروطه حتی منجر به تقابل وی با علما و دیگر معاصرانش نیز شده و او را در برابر حاکم منطقه قرار داده و به عزل او از تولیت اوقاف انجامیده است.Investigating the Political Position of Sheikh Mohammad Baqer Ayati Birjandi in QaenatAbstractDue to the importance of the relation between religion and politics in the history of Iran and the effective role of scholars in political issues especially social and political movements, in this study we try to analyze Sheikh Mohammad Baqer Ayati’s political role in Qaenat region. We have implemented the descriptive-analytical method based on the available documents. The results show that Sheikh Mohammad Baqer had a major role in different political issues. He would disagree with other dissident scholars on the Constitutional Revolution of Iran and this view led to a conflict between him and his contemporary religious scholars. He had expressed his views on some issues such as Mohammad Esmail Shokat al-Molk’s endowment agreement that brought about security in the area and decreased competitions in Alam dynasty in the region. Key words: Birjand, Politics, Sheikh Mohammad Baqer Ayati, Qaenat,
مریم خدابخشی؛ مریم سلامی
دوره 11، شماره 3 ، خرداد 1396، ، صفحه 23-45
چکیده
هدف این پژوهش بررسی وضعیت فرایند بازاریابی براساس مدل چهارپی (4P) در کتابخانه های دانشگاهی شهر بیرجند است. پژوهش حاضر توصیفی – پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تا پایان دی ماه سال 1395، 50 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای است که ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ0/916 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی وضعیت فرایند بازاریابی براساس مدل چهارپی (4P) در کتابخانه های دانشگاهی شهر بیرجند است. پژوهش حاضر توصیفی – پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تا پایان دی ماه سال 1395، 50 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای است که ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ0/916 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار در قالب جداول استفاده شد. در سطح آمار استنباطی از آزمون های تی تک نمونه ای، تی مستقل، تحلیل واریانس یک راهه و t2 هتلینگ استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح اطمینان 95% انجام شده است. نتایج نشان داد که میانگین مؤلفه های بازاریابی براساس مدل Four p در کتابخانه های دانشگاهی شهر بیرجند بیشتر از سطح متوسط است و در حد مطلوبی قرار دارد، به طوری که مؤلفه مکان با میانگین 10/4، مؤلفه تبلیغ با میانگین 79/3، مؤلفه قیمت با میانگین 77/3 و مؤلفه محصول با میانگین 76/3 به ترتیب، اولویت اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند. طبق یافته ها، متغیر های جمعیت شناختی (جنسیت، تحصیلات، محل خدمت) با هیچ یک از مؤلفه های فرایند بازاریابی، تفاوت معنی داری ندارند، ولی متغیر سن، تنها در مؤلفه قیمت و تبلیغ، تفاوت معنی داری نشان می دهد. نتایج این پژوهش می تواند در افزایش بهبود فرایند بازاریابی در کتابخانه های دانشگاهی تأثیر بسیاری بگذارد و در تصمیم گیری مدیران برای کارایی بهتر کتابخانه ها در عصر الکترونیک مفید واقع شود.AbstractThe purpose of this study was to investigate the status of marketing process based on the 4P model in university libraries of Birjand city. This research is a descriptive-survey. The statistical population of this study was 50 people by the end of January, 2017. The data gathering tool was a questionnaire whose reliability coefficient was calculated using Cronbach’s alpha formula 0.916. Data analysis was done using SPSS software version 24 on two levels of descriptive and inferential statistics. At the level of descriptive statistics, abundance, frequency, mean, and standard deviation were used in the form of tables. At the level of inferential statistics, one-sample t-test, independent t-test, one way analysis of variance and T2 hoteling were used. Data analysis has been performed at 95% confidence level. The results showed that the average of marketing components based on Four P model in university libraries of Birjand is more than average and is in the optimal level, so that the location component with an average of 4.10, ad component with 3.79 mean, component prices with a mean of 3.77 and a component of the product with an average of 3.76, respectively, have priority from first to fourth. According to the findings, demographic variables (sex, education, place of service) have no significant difference with any of the components of the marketing process, but the age variable shows only a significant difference in the price component and the ad. The results of this research can greatly enhance the improvement of the marketing process in academic libraries and help managers make better decisions about libraries in the electronic age.
مرضیه فاریابی؛ حسن هاشمی زرج آباد؛ مفید شاطری؛ علی زارعی
دوره 11، شماره 3 ، خرداد 1396، ، صفحه 99-117
چکیده
یکی از سنت ها و خصلت های پسندیده مردم در طول ادوار مختلف اسلامی برای کسب رضای خداوند و رسیدن به کمال، سنت وقف است. نظام وقف در تاریخ جوامع اسلامی نمونه ای از برنامه ریزی پایدار در سنتی هزارساله را نشان می دهد که با مطالعه این جوامع، مجموعه بناهایی را می توان یافت که به علت اجرای سنت حسنه وقف، پایداری طولانی تری نسبت به دیگر بناها ...
بیشتر
یکی از سنت ها و خصلت های پسندیده مردم در طول ادوار مختلف اسلامی برای کسب رضای خداوند و رسیدن به کمال، سنت وقف است. نظام وقف در تاریخ جوامع اسلامی نمونه ای از برنامه ریزی پایدار در سنتی هزارساله را نشان می دهد که با مطالعه این جوامع، مجموعه بناهایی را می توان یافت که به علت اجرای سنت حسنه وقف، پایداری طولانی تری نسبت به دیگر بناها داشته اند، بدین صورت که بخشی از موقوفات صرف عزاداری و انجام امور مذهبی و بخشی دیگر صرف حفظ و نگهداری و در نهایت پایداری بنا می شد. این پژوهش که بر پایه مطالعات توصیفی- تحلیلی و با روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است، درصدد این است که اهمیت این موضوع و تأثیر آن را بر نحوه شکل گیری و پایداری حسینیه های عصر قاجار شهر بیرجند بیان کند. در این مقاله، با مطالعه و بررسی وقف نامه ی حسینیه بی بی عروس و تحلیل فضای معماری آن، تأثیرات وقف بر شکل گیری حسینیه و در نهایت، تأثیرات آن به عنوان یک عامل مهم در پایداری حسینیه بیان می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که حسینیه بی بی عروس به عنوان یکی از حسینیه های وقفی مورد بررسی و جزو یکی از عناصر اصلی و مهم تشکیل دهنده در بافت تاریخی بیرجند محسوب می شده که با مراجعه به اسناد وقفی آن، می توان دریافت که حفظ، پایداری و ماندگاری بنا جزو یکی از نیات اصلی واقف بوده و در واقع، کالبد بنا پاسخگوی نیازهای چندگونه این بنا (امور مذهبی و حفظ بنا) بوده است. در نهایت، نیت واقف بر انجام امور مذهبی و نیازمند مکانی برای عمل به این نیات، دلیلی اصلی بر پایداری کالبدی این حسینیه در شهر شده است.AbstractOne of the traditions and good characteristics of people throughout Islamic periods to attain God’s satisfaction as well as perfection, has been the tradition of endowment. Endowment system in the history of Muslim communities shows an example of sustainable planning in a thousand-year-old tradition. By studying these communities, a number of buildings can be found which have lasted longer than other buildings due to the good tradition of endowment; that is, part of the endowments was spent for holding mourning ceremonies and performing religious rites, and the other part was spent on maintaining, refurbishment and finally, stability of the building. This research which has been conducted based on a descriptive/analytic study and library and field data collection, seeks to explain the significance of this issue and its impact on the formation and stability of Qajar period Hosseiniyehs of Birjand city. In this article, by studying the endowment document of Bibi Arous Hosseiniyeh and analyzing its architectural space, the impacts of endowment on formation of the Hosseiniyeh and finally its effects as an important factor in the stability of the Hosseiniyeh are explained. Research findings indicate that Bibi Arous Hosseiniyeh has been studied as one of the endowed Hosseiniyehs and is considered one of the main and most important elements in the historical context of Birjand. By referring to its endowment documents, it can be found out that maintenance, stability and lasting of this building has been one of the main intentions of the endower. In fact, the framework of the building has met the multiple requirements of the building (religious affairs and maintenance of the building). Finally, the intention of the endower for performing religious ceremonies and the need for a place for fulfilling this intention, has been the main reason for the stability of the structure of this Hosseiniyeh in the city.
محمد اکبری بورنگ؛ سیدنورالله نصراللهی
دوره 11، شماره 1 ، آذر 1395، ، صفحه 49-62
چکیده
میزان مطالعه در جوامع از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی محسوب می گردد. بنابراین بررسی عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان مطالعه، مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. از این رو، یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان مطالعه، فرهنگ مطالعه است. این پژوهش با هدف بررسی فرهنگ مطالعه دانش آموزان ...
بیشتر
میزان مطالعه در جوامع از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی محسوب می گردد. بنابراین بررسی عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان مطالعه، مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. از این رو، یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان مطالعه، فرهنگ مطالعه است. این پژوهش با هدف بررسی فرهنگ مطالعه دانش آموزان شهر بیرجند از منظر جنسیت، سواد والدین و محل سکونت طراحی اجرا گردید. این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دختر و پسر پایه ی پنجم و ششم شهر بیرجند در سال 92-93 بود که بر اساس جدول مورگان و به شیوه ی خوشه ای تصادفی، تعداد 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته فرهنگ مطالعه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد در بررسی فرهنگ مطالعه بر حسب جنسیت در بُعد هنجار تفاوت معناداری مشاهده شد، دانش آموزان پسر در مقایسه با دانش آموزان دختر، در سطح بالاتری قرار داشتند. بر حسب سواد پدر و مادر در بُعد هنجار و خانواده، تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد. دانش آموزان دارای والدین با سواد بالاتر، از فرهنگ مطالعه در سطح بالاتری برخوردار بودند. بر حسب محل سکونت در بُعد ارزش تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد. دانش آموزان پایین شهر در مقایسه با دانش آموزان بالاشهر مولفه ارزش به مطالعه را در سطح بالاتری ارزش گذاری نمودند. با توجه به نتایج پژوهش در بررسی فرهنگ مطالعه بر حسب جنسیت، توجه به فرهنگ مطالعه دختران ضروری می نماید. هم چنین با توجه به نتایج پژوهش مربوط به نقش سواد والدین در فرهنگ مطالعه دانش آموزان، لزوم توجه و برگزاری کارگاه هایی بدین منظور ضروری می نماید.Amount of study is of utmost importance in the communities because it is considered one of the most important indicators of development. So investigating the factors and components affecting the amount of study have been noticed by researchers in the field. Hence, one of the factors affecting the amount of study is the reading culture. This research was designed to investigate the reading culture of students in Birjand city in terms of gender, parental education and place of residence. This study is a descriptive survey. The statistical population consisted of all male and female students in fifth and sixth grades of Birjand city in academic year of 92-93 which a total of 300 subjects were selected and evaluated as sample from among them based on Morgan table and by random cluster sampling,. The tool used in this study was a researcher-developed questionnaire of reading culture. For data analysis, the independent T-test and variance analysis were used. The results showed that a significant difference was observed in the study of reading culture in terms of gender in aspect of norm, male students compared to female students, were at a higher level. In terms of parental education in aspects of norm and family, statistically significant difference was observed, students with parents with higher education, had higher levels of reading culture. In terms of location in aspect of value a significant difference was observed. Value to reading component was valued at a higher level by downtown students compared to uptown students. According to the results in the study of reading culture by gender, paying attention to the girls’ reading culture is necessary. Also according to the results of the study on the role of parental education in students reading culture, it seems essential to pay attention and hold workshops for this purpose.
محمداجزا شکوهی؛ محمد اسکندری ثانی؛ جواد محمد آبادی
دوره 11، شماره 1 ، آذر 1395، ، صفحه 105-125
چکیده
رویکرد عمده برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران، متأثر از مکتب برنامه ریزی سنتی با محوریت طرح جامع است که غالباً در آن ابعاد توسعه فیزیکی، آرایش و انتظام کالبدی شهر، بر ابعاد اجتماعی شهروندی تقدم دارد. با این که طرح های جامع در ایران با هدف زمینه سازی رشد کالبدی موزون شهرها تدوین می شوند، اما عملاً نه تنها انرژی و هزینه های بسیاری ...
بیشتر
رویکرد عمده برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران، متأثر از مکتب برنامه ریزی سنتی با محوریت طرح جامع است که غالباً در آن ابعاد توسعه فیزیکی، آرایش و انتظام کالبدی شهر، بر ابعاد اجتماعی شهروندی تقدم دارد. با این که طرح های جامع در ایران با هدف زمینه سازی رشد کالبدی موزون شهرها تدوین می شوند، اما عملاً نه تنها انرژی و هزینه های بسیاری را بر اقتصاد شهری تحمیل می کنند، بلکه اغلب بخش عمده ای از اهداف آن ها هرگز محقق نمی شود. بنابراین گذار از الگوی برنامه های جامع شهری به سمت برنامه ریزی راهبردی با توجه به خاصیت ترکیبی، انعطاف پذیر بودن و پویایی آن در جهت حل مسائل و مشکلات و سازگاری با تحولات آینده ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر، با هدف تدوین استراتژی های توسعه بیرجند به نگارش درآمده است. بنابراین ابتدا توسعه ی شهر در قالب برنامه ریزیِ راهبردی و بر پایه ی فرایندی مشارکتی با مشارکت ذی نفعان شهری (کارشناسان و مدیران) ارزیابی شده و جهت تحلیل عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر شهر و تدوین استراتژی های توسعه، الگو SWOT و برای اولویت بندی استراتژی ها نیز روش QSPM به کار رفته است. نتایج حاصل از روش SWOT نیز نشان دهنده موقعیت تدافعی شهر بیرجند به لحاظ برخورداری از شاخص های راهبرد CDS است و این یعنی بدترین وضعیت ممکن، چراکه از یک طرف با ضعف ها و از طرف دیگر با تهدیدها روبه رو است و در ادامه استراتژی های مناسب برای برون رفت از این وضعیت، تدوین و سپس با استفاده از مدل QSOM اولویت بندی شد.The main approach to urban management and planning in Iran is influenced by the school of traditional scheduling with a focus on the master plan in which, most often, the physical development dimensions, arrangement and physical layout of the city takes precedence on the social dimensions of citizenship. Although, the major goal of designing comprehensive master plans in Iran is to provide and to facilitate harmonious physical growth, it practically takes not only a lot of energy and imposes heavy costs on urban economy, but also a large part of its objectives might never be achieved. Accordingly, transition from urban master plans to strategic planning, with respect to its combined flexibility and dynamic properties, seems necessary to solve problems and to adapt to future changes. The purpose of the present study is to design development strategies for Birjand City. So first, with participation of city stakeholders (professionals and managers), urban development was assessed based on strategic planning framework in a collaborative process. Then, SWOT model was used to analyze internal and external factors influencing Birjand and to provide development strategies, and also to prioritize given strategies QSPM model was employed. The results of the SWOT model indicated that in terms of CDS indices, Birjand was placed in a defensive situation which meant having the worst possible condition, because on the one hand it is facing with weaknesses and on the other hand it is encountering threatening factors. To solve this situation, appropriate strategies were developed and then were prioritized by the QSOM model.
علی سیف زاده
دوره 10، شماره 4 ، شهریور 1395، ، صفحه 93-114
چکیده
سلامت اداری مهم ترین سرمایه برای پیشرفت هر سازمان است و نقطه مقابل آن نیز فساد اداری است که مانع پیشرفت خواهد شد. فساد دورویه دارد. یک رویه آن، ادراکی است که نسبت به فساد در جامعه وجود دارد، یعنی باورهایی که جامعه نسبت به وجود فساد و گستره آن دارد. رویه دیگر، سنجش و ارزیابی فساد و تعیین شاخصه هایی برای آن می باشد. هدف کلی این پژوهش ...
بیشتر
سلامت اداری مهم ترین سرمایه برای پیشرفت هر سازمان است و نقطه مقابل آن نیز فساد اداری است که مانع پیشرفت خواهد شد. فساد دورویه دارد. یک رویه آن، ادراکی است که نسبت به فساد در جامعه وجود دارد، یعنی باورهایی که جامعه نسبت به وجود فساد و گستره آن دارد. رویه دیگر، سنجش و ارزیابی فساد و تعیین شاخصه هایی برای آن می باشد. هدف کلی این پژوهش بررسی ادراک شهروندان بیرجندی از فساد اداری و متغیرهای جمعیت شناختی مؤثر بر آن می باشد. در این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسش نامه بهره گرفته شده است. جامعه (جمعیت) آماری تحقیق کلیه شهروندان 18 سال و بالاتر بیرجندی بوده است. هم چنین از روش نمونه گیری ترکیبی خوشه ای- تصادفی استفاده شده و حجم نمونه 197 نفر می باشد. برای سنجش از اعتبار محتوا و برای محاسبه ی پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده و نتایج تحقیق نیز با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 در دو سطح توصیفی و تحلیلی استخراج گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که 1) بین جنسیت پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری، تفاوت معنا داری وجود دارد، به این معنی که ادراک از فساد اداری پاسخگویان زن، بیش از مردان می باشد. 2) تفاوت معناداری بین سطح تحصیلات پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری وجود دارد. 3) ادراک از فساد اداری پاسخگویان با پایگاه اقتصادی- اجتماعی در حد متوسط، بیش از سایر پاسخگویان می باشد. 4) بین سن پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری، رابطه معنی داری وجود ندارد.یافته‌های تحقیق نشان میدهد که: 1) بین جنسیت پاسخگویان و ادراک آنها از فساد اداری تفاوت معنی‌داری وجود دارد، به این معنی که ادراک از فساد اداری پاسخگویان زن بیش از مردان میباشد. 2) تفاوت معناداری بین سطح تحصیلات پاسخگویان و ادراک آنها از فساد اداری وجود دارد. 3) ادراک از فساد اداری پاسخگویان با پایگاه اقتصادی- اجتماعی در حد متوسط بیش از سایر پاسخگویان میباشد. 4) بین سن پاسخگویان و ادراک آنها از فساد اداری رابطه معنی‌داری وجود ندارد.واژگان کلیدی: فساد اداری، ادراک فساد، متغیرهای جمعیت شناختی، بیرجندواژگان کلیدی: فساد اداری، ادراک فساد، متغیرهای جمعیت شناختی، بیرجند
آرزو پایدارفرد؛ محمد خزائی
دوره 9، شماره 4 ، شهریور 1394، ، صفحه 29-56
چکیده
در هنر معماری دوره قاجاریه، گچ بری و در هنر معماری دوره پهلوی اول (9921-0231 ش.)، آجرکاری شاخص و حائز اهمیت است. خانه آراسته از بناهای دوره قاجاریه واقع در شهرستان بیرجند است که به دلیل نقوش متنوع و نمادین گچ بری، قابل تحلیل و بررسی است. مهم ترین تزیینات این بنا نقوش گیاهی با انواع گل و برگ های نخلی و اسلیمی و قاب اسلیمی، نقش خورشید، پیکار ...
بیشتر
در هنر معماری دوره قاجاریه، گچ بری و در هنر معماری دوره پهلوی اول (9921-0231 ش.)، آجرکاری شاخص و حائز اهمیت است. خانه آراسته از بناهای دوره قاجاریه واقع در شهرستان بیرجند است که به دلیل نقوش متنوع و نمادین گچ بری، قابل تحلیل و بررسی است. مهم ترین تزیینات این بنا نقوش گیاهی با انواع گل و برگ های نخلی و اسلیمی و قاب اسلیمی، نقش خورشید، پیکار شیر و اژدها، قطاربندی گچی، فرم طاق نماها و سر ستون ها است. حسینیه آراسته از بناهای دوره پهلوی اول در شهرستان بیرجند است که دارای آجرچینی بسیار متنوع و رگ چینی های آجری قابل توجهی چون توپی، چلیپایی، جناغی و کتیبه های گچی مذهبی و نقش مایه دو شیر است. مسأله پژوهش حاضر آشکار می کند که تاکنون درباره ی این دو بنای تاریخی به جز گزارش های میراث فرهنگی و پایگاه بافت تاریخی شهرستان بیرجند هیچ گونه بررسی جدی صورت نگرفته است. دو بنا با وجود تزیینات غنی وابسته به معماری، به طور جامع معرفی نشده و تزیینات آن مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر معرفی این دو بنای معتبر اما ناشناخته در قطب فرهنگی شمال شرق کشور و هم چنین بررسی و تحلیل نقش مایه های این دو بنا و مضامین آنهاست. یافته های این مقاله آشکار می کند که نقوش گچ بری خانه آراسته برگرفته از هنر گچ بری ساسانی است. حسینیه آراسته با توجه به کارکرد مذهبی آن، از نقش مایه هایی با مضامین مذهبی، چون کتیبه های روایات و نقش مایه دو شیر در دوجانب کتیبه ها بهره برده است. نقش مایه هایی چون نقش خورشید، نقش مایه شیر و نبرد شیر و اژدها از نقوش کلیدی دو بناست که علاوه بر پیشینه تاریخی، مفاهیمی نمادین و مذهبی دارند. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و راهنمایی از استادکاران با سابقه استان خراسان جنوبی و نمونه های تصویری از عکاسی دو بنا بدست آمده است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و در مواردی تطبیقی است.
مفید شاطری؛ راضیه آرزومندان
دوره 9، شماره 3 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 7-36
چکیده
باورهای دینی و مذهبی می توانند بر نگرش جامعه در تمامی ابعاد تأثیرگذار باشند. از جمله این اعتقادات، واقعه ی کربلا و ارزش های نهفته در آن است که بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تأثیر داشته؛ تا بدان جا که برای زنده نگه داشتن یاد این واقعه، مجموعه ای از نمایش های آیینی- مذهبی به نام تعزیه و شبیه خوانی شکل گرفته است. در شهر ...
بیشتر
باورهای دینی و مذهبی می توانند بر نگرش جامعه در تمامی ابعاد تأثیرگذار باشند. از جمله این اعتقادات، واقعه ی کربلا و ارزش های نهفته در آن است که بر جنبه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تأثیر داشته؛ تا بدان جا که برای زنده نگه داشتن یاد این واقعه، مجموعه ای از نمایش های آیینی- مذهبی به نام تعزیه و شبیه خوانی شکل گرفته است. در شهر بیرجند، در جنوب خراسان، به تبع شرایط اجتماعی، سیاسی و مذهبی حاکم در ادوار مختلف، حسینیه های متعددی برای عزاداری ایجاد گردید. مهم ترین آن ها حسینیه ی شوکتیه نو بوده است. هدف مقاله ی حاضر شناخت و بررسی نحوه ی برپایی مراسم آیینی تعزیه در حسینیه ی شوکتیه ی نو، به عنوان یکی از بناهای با عظمت شهر بیرجند، در دوره ی قاجار است. این پژوهش با شیوه توصیفی- تحلیلی به انجام رسیده است. شناخت عناصر کالبدی و معماری حسینیه و نیز آگاهی از نحوه برگزاری مراسم تعزیه بر اساس مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه با مطلعان کلیدی صورت گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش، گرچه حسینیه شوکتیه در طول زمان، کاربری های توأمان آموزشی و مذهبی داشته است، اما فضای کالبدی آن همچنان که ایده ی اولیه ی بنا گواهی می دهد برای برگزاری مراسم مذهبی و آیینی تعزیه مناسبت دارد. این بنای تک ایوانی با صحن وسیع، رواق ها، طاق نماهای پیرامونی و سکوی مستطیل شکل میان صحن در حال حاضر نیز می تواند پاسخ گوی کاربری آیینی آن در زمینه برگزاری مراسم تعزیه، شبیه خوانی و سایر مراسم ملی و مذهبی باشد.
سیدحسن قالیبافان
چکیده
اعتماد از مفاهیم کلیدی در حوزه جامعه شناسی و یکی از ابعاد مهم سرمایه اجتماعی محسوب می شود و طرح اعتماد اجتماعی بیانگر توجه فزاینده به عوامل اجتماعی و نهادی در مطالعات توسعه است. مطالعاتی که عمدتاً بر مؤلفه های اقتصادی تأکید داشته، ولی در دهه های اخیر بیشتر به عوامل اجتماعی و فرهنگی توسعه معطوف گردیده است.با اهمیت یافتن اعتماد اجتماعی ...
بیشتر
اعتماد از مفاهیم کلیدی در حوزه جامعه شناسی و یکی از ابعاد مهم سرمایه اجتماعی محسوب می شود و طرح اعتماد اجتماعی بیانگر توجه فزاینده به عوامل اجتماعی و نهادی در مطالعات توسعه است. مطالعاتی که عمدتاً بر مؤلفه های اقتصادی تأکید داشته، ولی در دهه های اخیر بیشتر به عوامل اجتماعی و فرهنگی توسعه معطوف گردیده است.با اهمیت یافتن اعتماد اجتماعی در جامعه معاصر به تدریج این مفهوم در نزد سیاست گذاران، برنامه ریزان و دولت مردان نیز از جایگاه خاصی برخوردار شده تا جایی که سنجش اعتماد اجتماعی در قانون برنامه توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور مورد توجه قرار گرفته است. چارچوب نظری این مقاله، رویکردی تلفیقی مشتمل بر نظریه فرهنگ گرایی وبر، نظریه اقتصاد نهادی و نظریه پاتنام می باشد که از مفاهیم عمده آن ها در این تحقیق استفاده شده است. هدف این پژوهش عبارت است از سنجش میزان اعتماد اجتماعی و مؤلفه های آن در شهر بیرجند و تبیین ارتباط آن با اقدامات نهادی برای توسعه اقتصادی. تحقیق حاضر با رویکرد کمّی، بهروش پیمایشی و با ابزار پرسش نامه انجام شده است. با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر از مردم شهر بیرجند به عنوان نمونه انتخاب شده، سپس به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای افراد واقع در سنین بین 15 تا 64 سال، مورد پرسش قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ظرفیت بسیار بالایی از اعتماد اجتماعی و رابطه اش با اقدامات نهادی برای توسعه اقتصادی وجود دارد و نتایج نشان می دهد که تمامی این روابط معنی دار و مستقیم بوده و بیانگر این مهم که میزان آمادگی در جهت توسعه اقتصادی در منطقه در سطح بالایی می باشند.
حسن هاشمی زرج آباد؛ عابد تقوی؛ ذبیح الله مسعودی
چکیده
درونگرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی - اسلامی است که تأثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هرچند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام مؤثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی ...
بیشتر
درونگرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی - اسلامی است که تأثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هرچند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام مؤثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی علاوه بر الگوی درون گرایی، اصل محرمیت نیز از دو منظر کالبدی و معنایی بهعنوان یکی از معیارهای اصلی طراحی شهرها و بناها مورد توجه معماران قرار گرفت. از جمله فضاهایی که بازتاب دو اصل فوق الذکر به روشنی در فضاهای کالبدی آن قابل مشاهده است، خانه ها هستند. نداشتن ارتباط بصری مستقیم داخل خانه با فضاهای شهری و تقدس بخشیدن و حفظ حریم خانواده و فراهم کردن فضا و قلمرو محرم در عناصر فضایی از ویژگی ها و شاخصه های خانه های دوران اسلامی ایران است. نگارندگان در پژوهش حاضر با هدف بازشناسی و بازنمایی دو اصل درون گرایی و محرمیت در عناصر کالبدی - فضایی خانه های تاریخی بیرجند سعی در تبیین آن با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات مشاهده و بررسی میدانی خواهند داشت. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در طراحی و ساخت خانه های تاریخی بیرجند معماران از دو اصل درون گرایی و محرمیت در ساماندهی فضایی عناصر کالبدی بهره گرفته اند که بازتاب آن را می توان درساخت بنا با نقشه و الگوی درون گرایی و تأمین لایه های محرمیت سهگانه عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی مشاهده کرد.
مهدیه خراشادی زاده؛ مرتضی اسماعیل نژاد
چکیده
زنان روستایی، عامل بسیار مهمی در تحقق توسعه ی پایدار می باشند. رسیدن به توسعه ای برابر و پایدار در جامعه بدون در نظر داشتن زنان روستایی کشور، امری دست نیافتنی خواهد بود. حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان، بویژه در زمینه های اقتصادی، شرطی لازم برای توسعه ی پایدار است. در این راستا هدف این مقاله، ...
بیشتر
زنان روستایی، عامل بسیار مهمی در تحقق توسعه ی پایدار می باشند. رسیدن به توسعه ای برابر و پایدار در جامعه بدون در نظر داشتن زنان روستایی کشور، امری دست نیافتنی خواهد بود. حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان، بویژه در زمینه های اقتصادی، شرطی لازم برای توسعه ی پایدار است. در این راستا هدف این مقاله، بررسی نقش و میزان مشارکت زنان در الگوهای توسعه روستای خراشاد می باشد. این پژوهش از نظر ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است که در روش توصیفی، داده ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و عملیات میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. در روش تحلیلی، با توجه به فرضیه های پژوهش، از آزمون های آماری تحلیل واریانس و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش زنان روستای خراشاد می باشد که 65 نفر از زنان با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده و پرسشنامه در بین آنها توزیع گردید. یافته های به دست آمده از این پژوهش حاکی از بالا بودن نقش و جایگاه زنان روستای خراشاد در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و ... است و نقش و مشارکت فعال و سازنده ای در گام های گوناگون توسعه روستای خراشاد دارند. زنان این روستا، در بیشتر فعالیت های روستایی (کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایع دستی بویژه قالیبافی، توبافی (پارچه بافی سنتی) اشتغال داشته به طوری که تعاونی روستایی زنان خراشاد یکی از فعال ترین تعاونی های روستایی در سطح استان شناخته شده و باعث شده است که خراشاد به عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معرفی شود. بیشتر زنان خراشاد، از نظر سطح تحصیلات در سطح متوسط به بالا قرار دارند که با توجه به سطح تحصیلاتشان، هیچ گونه تفاوتی در میزان مشارکت آنها در روستا دیده نمی شود و به دلیل فرهنگ حاکم بر این روستا، پذیرش مشارکت همه جانبه زنان روستا در فرایند توسعه روستا از طرف مردان قابل قبول است.
فرش
الیاس صفاران؛ فاطمه عاملی
چکیده
صنعت بافت فرش در شهرستان بیرجند به گذشته ای دور باز می گردد. طرح های اصیل و متنوعی در منطقه برای بافت فرش به کار می رود از جمله طرح موسوم به ریزه ماهی که از نقوش پرکاربرد شهرستان محسوب می شود به نحوی که درصد بالایی از صادرات را به خود اختصاص می دهد. فرش ریزه ماهی، متشکل از دو بخش حاشیه و متن است. متن فرش ریزه ماهی شهرستان به اشکال متفاوت ...
بیشتر
صنعت بافت فرش در شهرستان بیرجند به گذشته ای دور باز می گردد. طرح های اصیل و متنوعی در منطقه برای بافت فرش به کار می رود از جمله طرح موسوم به ریزه ماهی که از نقوش پرکاربرد شهرستان محسوب می شود به نحوی که درصد بالایی از صادرات را به خود اختصاص می دهد. فرش ریزه ماهی، متشکل از دو بخش حاشیه و متن است. متن فرش ریزه ماهی شهرستان به اشکال متفاوت اجرا می گردد، اما بخش حاشیه ی این فرش ها شکلی همگون با نقوشی مشخص دارد. این مقاله می کوشد نحوه ی طراحی حاشیه و نقش مایه های موجود در آن را به روش توصیفی بررسی نماید. با توجه به قدمت فرش های ریزه ماهی موجود در شهرستان تا حدود80 سال گذشته، تصاویر ارائه شده در مقاله نیز مشتمل بر این حیطه ی زمانی است. گردآوری اطلاعات، به روش میدانی و کتابخانهای و با استفاده از ابزار مصاحبه، مشاهده و عکس برداری از نمونه فرش های ریزه ماهی صورت گرفته است. نتایج حاصله از تحقیق نیز نشان خواهد داد بر خلاف متون متنوع فرش ریزه ماهی شهرستان، نقوش حاشیه در این فرش ها بدون تغییر می باشد. تنها تغییرات صورت گرفته بر حاشیه به شکلی اندک، غیر فراگیر و محدود بوده است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
رابیه بیدبرگ؛ زهرا علیزاده بیرجندی؛ الهام ملک زاده
چکیده
در آغاز دهه ی 1340 ش. برنامه ی اصلاحات ارضی در ایران اجرا شد، نظام زمین داری را دگرگون ساخت و روابط ارباب رعیتی تحت الشعاع آن قرار گرفت. اجرای این برنامه، روستاییان را صاحب زمین نمود و آنان را از زیر سلطه ی ارباب درآورد و روستاییان را مالک زمین هایی نمود، که روی آن کار می کردند. دولت ایران در دوره ی پهلوی دوم (محمدرضا شاه) تحت فشار آمریکا ...
بیشتر
در آغاز دهه ی 1340 ش. برنامه ی اصلاحات ارضی در ایران اجرا شد، نظام زمین داری را دگرگون ساخت و روابط ارباب رعیتی تحت الشعاع آن قرار گرفت. اجرای این برنامه، روستاییان را صاحب زمین نمود و آنان را از زیر سلطه ی ارباب درآورد و روستاییان را مالک زمین هایی نمود، که روی آن کار می کردند. دولت ایران در دوره ی پهلوی دوم (محمدرضا شاه) تحت فشار آمریکا و جان. اف. کندی رئیس جمهور آن به منظور مقابله با نفوذ کمونیسم در ایران به یک سلسله اصلاحات اجتماعی به خصوص اصلاحات ارضی در کشور دست زد. اصلاحات ارضی اصل اول انقلاب سفید محمدرضا شاه پهلوی بود، که در سال 1340 ش. به اجرا درآمد. هدف دولت پهلوی از انجام برنامه ی اصلاحات ارضی، ایجاد یک پایگاه اجتماعی برای خود در میان روستاییان بود. اصلاحات ارضی در ایران در سه مرحله اجرا شد و از زمان اجرایی شدن، پیامدهای متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت. از همان آغاز اجرای برنامه ی اصلاحات ارضی، این برنامه در شهرستان بیرجند نیز اجرا شد. اجرای برنامه ی اصلاحات ارضی در بیرجند نیز سه مرحله داشت، که هر سه مرحله ی آن به طور کاملاً محدود و پراکنده در این شهرستان انجام شد. نگارنده در این مقاله به دنبال بررسی روند اجرای اصلاحات ارضی در شهرستان بیرجند است. با اجرا شدن مراحل اصلاحات ارضی در این استان، بیرجند نیز تحت الشعاع آن قرار گرفت و این برنامه در آن جا نیز به اجرا درآمد.
تاریخ اسلام
زهرا علیزاده بیرجندی؛ سمیرا عباسلو؛ محمدحسن الهی زاه
چکیده
در میان آثار قلمی و تألیفات علمای بیرجند، رساله ها و کتبی با نام اجوبه به چشم می خورد. اجوبه های علمای بیرجند، که مشتمل بر سؤالات شرعی، حقوقی، قضایی، اقتصادی و مباحث اجتماعی و هم چنین پاسخ هایی است که علما به این سؤالات داده اند این اجوبه ها از جنبه های گوناگون حائز اهمیت می باشند. علاوه بر اهمیت اجوبه ها به عنوان میراث فرهنگ دینی، این ...
بیشتر
در میان آثار قلمی و تألیفات علمای بیرجند، رساله ها و کتبی با نام اجوبه به چشم می خورد. اجوبه های علمای بیرجند، که مشتمل بر سؤالات شرعی، حقوقی، قضایی، اقتصادی و مباحث اجتماعی و هم چنین پاسخ هایی است که علما به این سؤالات داده اند این اجوبه ها از جنبه های گوناگون حائز اهمیت می باشند. علاوه بر اهمیت اجوبه ها به عنوان میراث فرهنگ دینی، این گونه آثار در بردارنده ی اطلاعات تاریخی، اجتماعی و سیاسی در خور توجهی هستند. در مقاله ی حاضر تلاش شده است براساس مطالعه ی کتابخانه ای و با اتکاء به اسناد و نسخ خطی معتبر، سهم اجوبه های علمای منطقه در مطالعات تاریخ محلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. در این بررسی آخوند ملاعلی خراشادی، آخوند ملا محمدحسن هردنگی، شیخ محمدباقر آیتی گازاری که هم دارای اجوبه بوده اند و هم از چهره های شاخص در میان علما به لحاظ حل و فصل مسائل شرعی و شأن اجتماعی می باشند گزینش گردیده اند.
مفید شاطری؛ محمد حجی پور؛ بهناز نجاتی؛ عالیه دزگی
چکیده
اقتصاد روستاهای ایران در پیوند عمیق با بخش کشاورزی قرار دارد. در راستای ارتقاء بهره وری و بازده تولید، اصلاح نظام های بهره برداری سنتی و ترویج تعاونی های تولید، یکی از عمده راهبردهایی بوده که تاکنون در کشور و از جمله استان خراسان جنوبی به کار بسته شده است. در تحقیق حاضر تلاش شده تا به بررسی و واکاوی اثرات اقتصادی تعاونی های تولید کشاورزی ...
بیشتر
اقتصاد روستاهای ایران در پیوند عمیق با بخش کشاورزی قرار دارد. در راستای ارتقاء بهره وری و بازده تولید، اصلاح نظام های بهره برداری سنتی و ترویج تعاونی های تولید، یکی از عمده راهبردهایی بوده که تاکنون در کشور و از جمله استان خراسان جنوبی به کار بسته شده است. در تحقیق حاضر تلاش شده تا به بررسی و واکاوی اثرات اقتصادی تعاونی های تولید کشاورزی بر مناطق روستایی شهرستان بیرجند پرداخته شود. این تحقیق به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه مورد مطالعه مشتمل بر اعضاء پنج تعاونی تولید کشاورزی در شهرستان بیرجند بوده که از میان آن ها تعداد 296 نفر با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای جهت پرسش گری تعیین و انتخاب گردید. نتایج نشان داد که در بخش تولید به همراه گسترش سطح زیرکشت محصولاتی نظیر گندم، جو، ذرت و یونجه، هزینه ها نیز کاهش داشته است. به علاوه شاخص هایی هم چون درآمد، پس انداز، اشتغال و رفاه خانوارهای عضو تعاونی تولید کشاورزی نسبت به گذشته افزایش یافته است.
تاریخ اسلام
علی نجف زاده؛ محمدحسن الهی زاده
چکیده
خطوط تلگراف یکی از مهم ترین و سریع ترین وسایل ارتباط همگانی در دوره قاجار بود. با تأسیس تلگراف خانه در نقاط مختلف دور و نزدیک، اخبار و گزارش ها سریع تر مبادله شد و تصمیم گیری ها و واکنش ها سریع انجام گرفت. خط تلگراف در شرق ایران ابتدا در سال 1293ق. به مشهد رسید و سپس شاخه های فرعی آن به سرخس، سیستان و درگز کشیده شد و نقاط مرزی و دورافتاده ...
بیشتر
خطوط تلگراف یکی از مهم ترین و سریع ترین وسایل ارتباط همگانی در دوره قاجار بود. با تأسیس تلگراف خانه در نقاط مختلف دور و نزدیک، اخبار و گزارش ها سریع تر مبادله شد و تصمیم گیری ها و واکنش ها سریع انجام گرفت. خط تلگراف در شرق ایران ابتدا در سال 1293ق. به مشهد رسید و سپس شاخه های فرعی آن به سرخس، سیستان و درگز کشیده شد و نقاط مرزی و دورافتاده را به مراکز قدرت متصل کرد. یکی از مهم ترین خطوط تلگراف شرق ایران خط مشهد- سیستان بود که در سال 1320ق. تأسیس شد. ایجاد خط تلگراف از مشهد به سیستان به خاطر دوری مسافت و شرایط اقلیمی، مشکلات زیادی داشت. تفاوت نگرش روس و انگلیس نسبت به ایجاد این خط ارتباطی، شکل همکاری حکام قاینات و سیستان از دیگر مسائل پیش رو در این طرح بزرگ بود. نحوه تأمین و آماده کردن تیر تلگراف در مسیر خط، تدارک وسایل حمل و نقل، تأمین کرایه حمل و نقل، تعیین محل تلگراف خانه و محل اقامت اعضای هیأت سیم کشی، عبور از مناطق کویری خراسان و قائنات، باتلاق اطراف دریاچه هامون و شیوه محافظت از سیم های تلگراف، از جمله مسائل و مشکلاتی بود که در هنگام سیم کشی پیش آمد که در این مقاله، مسائل فوق با تکیه بر اسناد مورد بررسی قرار می گیرد.
