نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند

2 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد علوم اجتماعی گرایش پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه بیرجند

چکیده

امروزه اهمیت احساس امنیت در پیشرفت جوامع بشری تا بدان‌جاست که لازمه‌ی داشتن جامعه‌ای سالم محسوب می‌شود. تحلیل عوامل اثرگذار بر احساس امنیت شهروندان در شهر بیرجند، موضوع این تحلیل می‌باشد که با هدف سنجش احساس امنیت (جانی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی، اجتماعی، سیاسی) شهروندان بیرجندی صورت گرفته ‌است. پرسش اصلی این می‌باشد که چرا در شهر بیرجند احساس امنیت کاهش ‌یافته‌است؟ چارچوب نظری این بررسی مبتنی بر نظریه‌ امنیت از بوزان و ویور، پنجره‌های شکسته از کلینگ و ویلسون و سلسله‌مراتب نیازها از مازلو است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه‌ آماری شامل کلیه‌ی شهروندان 15 تا 65 سال ساکن شهر بیرجند می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر حجم نمونه‌ مشخص و به روش طبقه‌بندی چندمرحله‌ای و سیستماتیک نمونه‌گیری شده است. یافته‌های بررسی، بیانگر آن است که 9/54 شهروندان بیرجندی احساس امنیت نمی‌کنند. هم‌چنین یافته‌ها نشان می‌دهد رابطه‌ مستقیم و معناداری بین متغیر تحصیلات، با احساس امنیت وجود دارد؛ یعنی بین احساس امنیت و متغیرهای اسکان غیررسمی و حس مرزی‌بودن، رابطه‌ منفی و معکوسی برقرار است. از سوی دیگر، بین نظر مردم نسبت به نهادهای امنیتی‌ـ‌حاکمیتی با احساس امنیت رابطه‌ معناداری وجود ندارد. علاوه بر این، نتایج آزمون مدل در تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان‌ می‌دهد متغیرهای مستقل و زمینه‌ای انتخاب ‌شده در این تحقیق، در مجموع 31% از تغییرات متغیر وابسته یعنی احساس امنیت را بررسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

منابع
-  احمدی، یعقوب؛ اسمعیلی، عطا (1387). "سنجش احساس امنیت زنان مبتنی بر عوامل چندبعدی و میان‌رشته‌ای در شهر مشهد". جامعه‌شناسی کاربردی، دوره بیست­ویکم، ش 2 (تابستان): 169-190. الماسی، مسعود (1395). "بررسی عوامل مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان ساکن مجتمع‌های مسکونی مهرشهر ایلام)". مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، دوره چهاردهم، ش 46 (بهار): 103-127. بوزان، باری (1378). مردم، دولت‌ها و هراس. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. حاجیانی، ابراهیم (1384). چارچوب روش‌شناختی برای بررسی احساس امنیت. تهران: ناجا، معاونت اجتماعی. حبیب­پور، عذرا (1394). "بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان 15- 69 سال شهر دوگنبدان". پایان­نامه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج. حسینی، سیدمحمد؛ زنگنه، مهدی؛ فاطمی­نیا، فخری­سادات (1391). "سنجش میزان احساس امنیت اجتماعی زنان در شهرهای مرزی استان خراسان جنوبی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: زنان شهرهای مرزی حاجی­آباد، اسدیه، نهبندان)". دانش انتظامی، دوره دوم، ش 4 (بهار): 9-24. رجبی­پور، محمود (1382). "درآمدی بر احساس امنیت در بستر امنیت عینی". دانش انتظامی، دوره 5، ش 17 (تابستان): 7-28. روی، پل (1382). "معمای امنیت اجتماعی". ترجمه منیژه نویدنیا. مطالعات راهبردی، سال ششم، ش 3 (پاییز): 685-708. شربتیان، محمدحسن (1390). "سنجش ابعاد اجتماعی و روانی احساس امنیت زنان کلان‌شهر مشهد و عوامل مؤثر بر آن". فصلنامه زن و مطالعات خانواده، سال ششم، ش 23 (بهار): 100-79. عظیمی ­هاشمی، مژگان (1384). "تحلیل مقایسه­ای احساس امنیت اجتماعی- اقتصادی مردم مشهد و کشور". فرهنگ خراسان، سال پنجم، ش 13 (پاییز): 25 -31. گروسی، سعیده؛ میرزایی، جلال؛ شاهرخی، احسان (1386). "بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت)".دانش انتظامی، دوره نهم، ش 2 (تابستان): 26-39. لرنی، منوچهر (1383). آسیب‌شناسی امنیت. تهران: پیام پویا. مازلو، ابراهام، اچ. (1375). به سوی روان‌شناسی بودن. ترجمه احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی، مؤسسه چاپ و انتشارات. محسنی­تبریزی، علیرضا (1383). وندالیسم، مبانی روانشناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی و روان‌شناسی رفتار وندالیستی در مباحث آسیب‌شناسی کژرفتاری اجتماعی. تهران: آگه. مدیری، آتوسا (1385). "جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر". رفاه اجتماعی، دوره ششم، ش 22 (پاییز): 11-28. نصیری، قدیر (1381). "معنا و ارکان جامعه‌شناسی امنیت". مطالعات راهبردی، دوره 1، ش 26 (زمستان): 112- 133. نوروزی، نادر (1384). "سیاست جنائی در جرائم خرد و تأثیر آن بر احساس امنیت شهروندان (با تکیه بر نظریه پنجره‌های شکسته)". پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم­شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران. هزارجریبی، جعفر (1390). "احساس امنیت اجتماعی از منظر توسعه گردشگری". جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، دوره 22، ش 2 (تابستان): 121-143. هزارجریبی، جعفر، و دیگران (1391). "بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهر تهران)". برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 5، ش 20 (پاییز): 42-1. یعقوبی، سمیرا (1397). "بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: شهر تبریز)". پایان­نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.
- De Donder, L., et al. (2012). “Social capital and feelings of unsafety in later life: A study on the influence of social networks, place attachment, and civic participation on perceived safety in Belgium”. Research on Aging, Vol. 34, No. 4: 425-448.##-Ellin, N. (1997). The Architecture of Fear. London: Princeton Architectural Press.##-Munniksma, A.; Juvonen, J. (2012). “Cross-ethnic friendships and sense of social-emotional safety in a multiethnic middle school: An exploratory study”. Merrill-Palmer Quarterly, Vol. 58, No. 4: 489-506.##‏