مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان

مقاله پژوهشی اقتصاد هنر

تحلیل زیرساختارهای بازار هنر و درآمد هنرمندان خوش‏نویس در مشهد

سمیرا اجتهادی؛ محمدعلی ابوترابی؛ مهدی حاج امینی

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.378639.1590

چکیده

این مقاله به بررسی اثر زیرساختارهای منتخب بازار هنر خوش‏نویسی بر درآمد هنری خوش‏نویسان مقیم شهر مشهد می‏پردازد. از آنجاکه زیرساختارها در علم اقتصاد بسیار گسترده و متنوع و بررسی تمامی آن‏ها در قلب یک پژوهش ناممکن است، یکی از مهم‏ترین زیرساختارهای موجد هر یک از شش ستون محیط نهادی، محیط کسب‎و‎کار، جانب عرضه، جانب تقاضا، ... بیشتر

مقاله پژوهشی فرهنگی

انسان شناسی فرهنگی نظام زندگی شبانی در سه‌خشتی های کرمانجی خراسان شمالی

فاطمه زمانی؛ مژگان میرحسینی

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 37-72

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.355291.1563

چکیده

انسانشناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظامهای مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره میپردازد. سهخشتیهای کرمانجی یکی از قالبهای شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده میشود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشهها، باورها، آیین ... بیشتر انسانشناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظامهای مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره میپردازد. سهخشتیهای کرمانجی یکی از قالبهای شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده میشود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشهها، باورها، آیین و رسوم سرایندگانش بوده است؛ از اینرو در مقاله حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی بر پایه نظریه انسانشناسی فرهنگی، کاربردیـ ساختاری، درصدد پاسخدادن بدین پرسش است که نظم پدیداری و اعتقادی فرهنگ در سهخشتیهای کرمانجی کدام است و ساختار و کارکرد هریک از آنها چگونه قابل تحلیل و واکاوی است. بدین منظور با استناد به منابع کتابخانهای 1000 نمونه سهخشتی، گزینش و پربسامدترین نمودهای فرهنگی استخراج و سپس تحلیل شدهاست. نتیجه این بررسی نشان میدهد نظام خانوادگی کرمانجها مبتنی بر خانواده گسترده و پدرتبار است. الگوی ازدواج در بین آنان درونهمسری و بهندرت در خانوادههای ثروتمند به صورت چندهمسری است. همچنین جنسیت بر نوع وظایف افراد خانواده تأثیرگذار است مردان وظیفه حفاظت از زنان و کودکان و احشام را داشتند و زنان وظیفه تهیه محصولات دامی، پخت غذا و آوردن آب از چشمه، بافندگی و غیره داشتند. تحلیل نظم اعتقادی فرهنگ (باورها، عقاید و مذهب) در سهخشتیها نشان میدهد که علاوه بر پذیرش مذهب تشیع، برخی از باورهای کهن، مانند اعتقاد به سحر و جادو و وجود حیوانات و گیاهان توتمی (شتر و میش سفید، گل محمدی و لاله) در بین ایشان تداوم یافتهاست. انواع پوششهای یادشده در این اشعار مانند شلیوار، پیراهن و روسری، متناسب با اعتقادات مذهبی و نیز حاکی از مبادلات تجاری کرمانجهای خراسان با اقوام و مناطق دیگر ایران است. بازیهای یادشده در سهخشتیها مانند اسبدوانی و پشمریسی، دلالت بر تأثیر شرایط زیستبومی و جنسیت بر آن دارد.

مقاله پژوهشی برنامه ریزی شهری

سنجش وضعیت گردشگری میراث فرهنگی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (مورد مطالعه: آثار و ابنیه تاریخی شهرستان کلات)

ملیحه صلاحی؛ براتعلی خاکپور

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 73-110

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.375349.1582

چکیده

آثار و ابنیه تاریخی ضمن ارائه جلوه‌هایی از معماری و تمدن ایرانیـ اسلامی، عرصه‌های چندگانه توسعه را تحت‌الشعاع قرار داده و پایداری را در مناطق به ارمغان می‌آورد. شهرستان کلات بهعنوان تلاقی‌گاه منحصر‌به‌فرد تاریخ، فرهنگ و جغرافیا، مقصدی است مطلوب برای گردشگری؛ اما تعدادی از آثار تاریخیِ آن اعم از ابنیه، محوطه‌ها و تپه‌های ... بیشتر آثار و ابنیه تاریخی ضمن ارائه جلوه‌هایی از معماری و تمدن ایرانیـ اسلامی، عرصه‌های چندگانه توسعه را تحت‌الشعاع قرار داده و پایداری را در مناطق به ارمغان می‌آورد. شهرستان کلات بهعنوان تلاقی‌گاه منحصر‌به‌فرد تاریخ، فرهنگ و جغرافیا، مقصدی است مطلوب برای گردشگری؛ اما تعدادی از آثار تاریخیِ آن اعم از ابنیه، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی، در سایه غفلت، از نقش مؤثری که می‌توانند در رونق گردشگری و توسعه پایدار منطقه داشته باشند، بهدور مانده و در معرض تخریب قرار گرفته‌اند؛ درنتیجه این پژوهش کاربردی با هدف سنجش وضعیت کنونی گردشگری میراث فرهنگی در شهرستان (با تأکید بر آثار و ابنیه تاریخی آن)، منطبق بر روش توصیفیـ تحلیلی و به دو شیوه کتابخانه‌ای (برای شناخت پیشینه نظری و تجربی) و پیمایشی به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است؛ بهگونه‌ای که از ابزار مشاهده و فیش‌برداری برای شناخت عینی محیط بهره برده شد و با توزیع تصادفی 96 پرسشنامه در میان کاربران و تبدیل داده‌های کیفی به کمی جهت احصای امتیاز زیرمعیارها و نیز توزیع 11 پرسشنامه به روش گلوله‌برفی در میان خبرگان و انجام تحلیل سلسله‌مراتبی اِی‌اِچ‌پی بر روی داده‌ها جهت احصای امتیازهای معیارها و مؤلفه‌ها و درنهایت ضرب و ادغام وزن‌های نهایی دو دسته فوق در یکدیگر، امتیاز و اولویت نهایی مؤلفه‌ها در توسعه این گونه گردشگری در شهرستان به دست آمد؛ نتایج نظرسنجی از خبرگان و کاربران بیانگر شرایط نامطلوب اینگونه گردشگری در حال حاضر منطقه است که از نظر آنها تنها مؤلفه‌های تعاملات اجتماعی میان جامعه میزبان و گردشگران، مدیریتیـ سازمانی و هویت تاریخی منشعب از میراث فرهنگی مطلوب است و سایر مؤلفه‌ها در وضعیتی نامطلوب به سر می‌برند؛ در این میان، ساماندهی و بهبود مؤلفه‌های زیرساخت‌های گردشگری (امتیاز 036/0-)، بودجه و اعتبار (امتیاز 021/0-)، بهداشت و پاکیزگی محیط (امتیاز 012/0-)، بهترتیب درجه عدم مطلوبیت، اولویت‌های مورد توجه جهت توسعه اینگونه گردشگری در شهرستان هستند.

مقاله پژوهشی برنامه ریزی روستایی

مطالعه تأثیرات حس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی روستاهای مرزی شهرستان سربیشه

جواد میکانیکی؛ رضا دری

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 109-142

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.385436.1601

چکیده

نواحی روستایی با شروع روند رشد یکنواخت جمعیت در آغاز قرن نوزدهم و تشدید شهرنشینی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بخش عمدهای از جمعیت خود را به نفع شهرهای کوچک و بزرگ از دست دادهاند. کاهش حس تعلق مکانی بهعنوان یکی از علل آن بهصورت مشکل و مسئلهای تازه برای انسان مطرح شده است که شناخت بیشتر آن به پژوهشگران و برنامه‌ریزان ... بیشتر نواحی روستایی با شروع روند رشد یکنواخت جمعیت در آغاز قرن نوزدهم و تشدید شهرنشینی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بخش عمدهای از جمعیت خود را به نفع شهرهای کوچک و بزرگ از دست دادهاند. کاهش حس تعلق مکانی بهعنوان یکی از علل آن بهصورت مشکل و مسئلهای تازه برای انسان مطرح شده است که شناخت بیشتر آن به پژوهشگران و برنامه‌ریزان در حل چالشهای پیشِرو یاری می‌رساند. هدف پژوهش حاضر مطالعه تأثیر مؤلفه‌های اجتماعی و کالبدی مؤثر بر احساس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی سکونتگاههای روستایی مرزی شهرستان سربیشه است. این پژوهش بر مبنای ماهیت از نوع توصیفیـ تحلیلی با رویکرد پیمایشی و از حیث هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. مبانی نظری و اطلاعات مرتبط با پیشینه پژوهش بهروش کتابخانهای تدوین شد و در مرحله بعد، جمعآوری اطلاعات محیطی بهصورت پیمایشی و تکمیل پرسشنامه محققساخته از خانوارهای روستایی ساکن در روستاهای مرزی شهرستان سربیشه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل 29 روستای مرزی شهرستان سربیشه و مشتمل بر 1394 خانوار است. روش نمونهگیری در سطح خانوار از نوع احتمالی و تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 253 خانوار است. در تجزیهوتحلیل دادههای حاصل از عملیات پیمایشی، از آمارههای توصیفی (میانگین، انحراف معیار و ضرایب تغییرات) و برای آزمون فرضیات از آمار استنباطی شامل (آزمون دوجملهای) استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان داد مؤلفههای اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی بر احساس تعلق مکانی در حد زیادی تأثیرگذار است؛ همچنین مؤلفه کالبدی که بر تعلق مکانی خانوارهای روستایی تأثیر اندکی در پایداری جمعیتی و ماندگاری روستاییان در سکونتگاههای مرزی محدوده مورد مطالعه داشته است.

مقاله پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی

اثربخشی معنویت‌درمانی و آموزش شفقت به خود بر رفتار‌های ضداجتماعی زندانیان (مورد مطالعه: زندان بیرجند)

حسین رضا نخعی؛ محمد حسن غنی فر؛ فاطمه شهابی زاده

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 143-176

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.369039.1579

چکیده

بروز رفتارهای ضداجتماعی، سبب نقض قوانین اجتماعی و برهمخوردن مقررات میشود. بسیاری از زندانیان، به همین علل، بخشی از زندگی خود را در زندان به سر میبرند. در این مورد باید بیان داشت که درمانهای مختلفی در زمینه کاهش گرایش به رفتارهای ضداجتماعی و بروز این رفتارها، میتواند اثربخش باشند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف ... بیشتر بروز رفتارهای ضداجتماعی، سبب نقض قوانین اجتماعی و برهمخوردن مقررات میشود. بسیاری از زندانیان، به همین علل، بخشی از زندگی خود را در زندان به سر میبرند. در این مورد باید بیان داشت که درمانهای مختلفی در زمینه کاهش گرایش به رفتارهای ضداجتماعی و بروز این رفتارها، میتواند اثربخش باشند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی معنویتدرمانی و آموزش شفقت به خود بر رفتارهای ضداجتماعی زندانیان انجام گرفته است. روش این پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیش‌آزمونـ پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه پژوهش، زندانیان شهرستان بیرجند در شش‌ماهه نخست سال 1400 بودند که با توجه به ملاک‌های ورود به پژوهش و شیوه نمونه‌گیری در دسترس، 60 نفر حاضر به همکاری شدند و به‌طور تصادفی به سه گروه، دو گروه آزمایش (20 نفر) و یک گروه کنترل (20 نفر) تقسیم شدند. روش اجرای مداخله آموزش شفقت به خود (8 جلسه) و معنویتدرمانی (12جلسه) به‌صورت آموزش برای گروه‌های موردآزمایش بود و لازم به ذکر است که گروه کنترل، آموزشی دریافت نکردند. ابزار گردآوری داده‌ها نیز فهرست وارسی رفتارهای ضداجتماعی خادمی و سیف (1390) بود. جهت تجزیه وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس آمیخته (کوواریانس چندمتغیره) و نرم‌افزار SPSS-23 استفاده شد. نتایج تحلیل مقایسه‌های چندگانه نشان داد اثربخشی معنویتدرمانی و آموزش شفقت به خود بر گرایش‌های ضداجتماعی معنادار است. میانگین‌های تعدیل‌شده نشان داد اثربخشی آموزش شفقت به خود بیشتر از معنویتدرمانی است؛ به‌طوری‌که میانگین گرایش‌های ضداجتماعی در گروه آموزش شفقت به خود (58/17) از گروه معنویتدرمانی (28/20) کمتر است. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت استفاده از معنویتدرمانی و درمان مبتنی بر شفقت به خود میتواند موجبات کاهش بروز رفتارهای ضداجتماعی و گرایش به آن را در زندانیان فراهم آورد.

مقاله پژوهشی گردشگری مذهبی

طراحی و اعتباریابی الگوی بومی گردشگری مذهبی در شهر مشهد با رویکرد آمیخته

محمد علی نخعی مقدم؛ آذر کفاشپور؛ عبدالله نعامی

دوره 17، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 177-218

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.360955.1568

چکیده

توسعه بازار گردشگری مذهبی در حکم ضرورتی انکارناپذیر در جهان، بویژه کشورهای اسلامی مطرح است. گردشگری مذهبی سه تعریف را در برمی‌گیرد سفر به یک منطقه مذهبی (زیارت مذهبی) سفر برای تجمع مذهبی و سفر تفریحی همراه با گروه مذهبی. از این‌رو و با توجه به اهمیت این نوع گردشگری، این مطالعه با هدف ارائه الگوی بومی گردشگری مذهبی در شهر مشهد و با رویکرد ... بیشتر توسعه بازار گردشگری مذهبی در حکم ضرورتی انکارناپذیر در جهان، بویژه کشورهای اسلامی مطرح است. گردشگری مذهبی سه تعریف را در برمی‌گیرد سفر به یک منطقه مذهبی (زیارت مذهبی) سفر برای تجمع مذهبی و سفر تفریحی همراه با گروه مذهبی. از این‌رو و با توجه به اهمیت این نوع گردشگری، این مطالعه با هدف ارائه الگوی بومی گردشگری مذهبی در شهر مشهد و با رویکرد آمیخته و به روش ترکیبی انجام شده است. روش تحلیل در این پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی و تحلیلی است. بخش کیفی با نظریه دادهبنیاد و بخش کمّی با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی انجام شده است. جامعه آماری در بخش‌های کیفی شامل 12 نفر از خبرگان و اساتید دانشگاهی در رشته صنعت گردشگری، مدیران و افراد فعال در امور گردشگری مذهبی در شهر مشهد و جامعه آماری در بخش اعتبارسنجی الگو، شامل 384 نفر از گردشگران مذهبی شهر مشهد هستند. داده‌های حاصل از مصاحبه با کمک نرم‌افزار MAXQDA برای شناخت مقوله‌های اصلی و فرعی، ارائه الگوی نهایی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحلیل نشان داد که الگوی حاصل مشتمل بر هشت مقوله اصلی شامل سیاست‌های کلان گردشگری مذهبی، مدیریت تسهیلات و خدمات گردشگری، نظام تحقیقاتی مذهبی، استقرار فرهنگ گردشگری مذهبی، ارزیابی استراتژیک گردشگری، چالش‌های گردشگری مذهبی، توسعه زیرساخت‌ها و خدمات لازم متناسب با نیاز گردشگران مذهبی و توسعه گردشگری‌ است. نتایج بخش کمی نیز با کمک نرم‌افزار SMART PLS نشان می‌دهد مدیریت تسهیلات و خدمات گردشگری، نظام تحقیقاتی مذهبی و استقرار فرهنگ گردشگری مذهبی بر توسعه توریسم مذهبی در شهر مشهد تأثیرگذار هستند.

تطبیق معماری با اقلیم بر اساس شاخص های حرارتی نمونه موردی: اقلیم سرد و خشک مشهد

سعید کامیابی؛ ندا میرزائی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 119-141

چکیده

از آغاز تاریخ، بشر تحت تأثیر اقلیم قرار داشت و به همین دلیل، انسان اولین پناهگاه را به منظور حفاظت در برابر عناصر اقلیمی بنا نمود. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری بسیاری از کشورها، از جمله ایران، سعی نمودند با معماری همساز با اقلیم، فضای آسایش ایجاد کنند. معماری و اقلیم، دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تأثیرگذاری تنگاتنگی بر یکدیگر ... بیشتر از آغاز تاریخ، بشر تحت تأثیر اقلیم قرار داشت و به همین دلیل، انسان اولین پناهگاه را به منظور حفاظت در برابر عناصر اقلیمی بنا نمود. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری بسیاری از کشورها، از جمله ایران، سعی نمودند با معماری همساز با اقلیم، فضای آسایش ایجاد کنند. معماری و اقلیم، دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تأثیرگذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند، به نحوی که بررسی چگونگی تأثیر عناصر اقلیمی و بازخوردهای آن بر معماری امری اجتناب ناپذیر است. به طور کلی عواملی مانند چگونگی تابش آفتاب، دمای حاصله از تابش خورشید، رطوبت هوا و میزان بارندگی و در مجموع وزش بادهای مختلف در مسائل اقلیم دخالت دارد و محیط زندگی انسان را تحت الشعاع قرار می دهد که این عناصر، محدودیت هایی را نیز در زمینه معماری به همراه دارد. در این مقاله با استفاده از روش های اقلیمی به تجزیه و تحلیل اقلیم مشهد پرداخته شده است برای این کار از آمار سازمان هواشناسی در یک دوره 30 ساله (از سال 1984 تا 2014) استفاده شد. نتایج بدست آمده از نمودار آمبروترومیک و میزان دما و بارش باران نشان داد که مشهد در اقلیم سرد و خشک قرار گرفته است. هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر مشهد با استفاده از شاخص های آسایش حرارتی ماهانی، اولگی، اوانز و گیونی و به تبع آن بررسی راهکارها و پیشنهادهای مناسب در زمینه سازگاری بیشتر اقلیم و معماری و توسعه پایدار می باشد. امید است تا نتایج این مقاله بتواند در زمینه معماری و ساخت بناهای جدید در این شهر مفید واقع گردد.

سنجش توسعه در مناطق روستایی با تأکید بر برخی شاخص های اجتماعی - فرهنگی مورد مطالعه: شهرستان های استان خراسان رضوی

یعقوب زارعی

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 51-75

چکیده

عدم توجه لازم به مناطق روستایی طی دهه های اخیر که موجب ایجاد عدم تعادل فضایی و یک سو شدن جریان خدمات، سرمایه و جمعیت به سمت کانون های شهری گردیده است، ضمن روبه رو ساختن سکونتگاه های روستایی با دامنه ی حداکثری از فقر و نابرابری، ضرورت برنامه ریزی و آمایش فضا در مناطق روستایی را بیش از پیش ایجاب نموده است. از همین رو، پژوهش حاضر ... بیشتر عدم توجه لازم به مناطق روستایی طی دهه های اخیر که موجب ایجاد عدم تعادل فضایی و یک سو شدن جریان خدمات، سرمایه و جمعیت به سمت کانون های شهری گردیده است، ضمن روبه رو ساختن سکونتگاه های روستایی با دامنه ی حداکثری از فقر و نابرابری، ضرورت برنامه ریزی و آمایش فضا در مناطق روستایی را بیش از پیش ایجاب نموده است. از همین رو، پژوهش حاضر نیز که با هدف سنجش توسعه روستایی در شهرستان های استان خراسان رضوی انجام گردید، یک پژوهش کاربردی است که با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندشاخصه فازی به انجام رسیده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر داده ها و اطلاعات رایج، آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال1390 استان خراسان رضوی) بوده است. جامعه آماری پژوهش، کل دهستان های شهرستان های استان خراسان رضوی بوده است که جهت سنجش سطح توسعه آنها، 48 مؤلفه در قالب شاخص های توسعه از آمارنامه رسمی استان خراسان رضوی استخراج و با استفاده از روش فازی ویکور مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافته های پژوهش ضمن ترسیم یک فضای منطقه ای نابرابر در مناطق روستایی استان و تخصیص ناعادلانه امکانات و خدمات روستایی، نشان داد که در مجموع شاخص ها، شهرستان های رشتخوار، خلیل آباد و کاشمر دارای بالاترین میزان توسعه و شهرستان های بجستان، سرخس و مه ولایت، پایین ترین میزان توسعه روستایی را دارا بوده اند. در پایان نیز جهت رفع عدم تعادل منطقه ای و برقراری عدالت اجتماعی در مناطق روستایی استان خراسان رضوی، پیشنهاداتی کاربردی ارائه گردید.AbstractLack of proper attention to rural areas in recent decades, creating spatial imbalance and rectifying the flow of services, capital and population towards urban centers not only has encountered rural settlements with a maximum range of poverty and inequality but also has necessitated further Spatial planning in rural areas. Therefore, this study with the aim of evaluating the rural development which was conducted in the counties of Khorasan Razavi province, is an applied research that utilizes fuzzy multiple attribute decision making procedures. The research is descriptive-analytic and method of data collection is in library routine, and tool of data collection according to the research objectives has been selected based on current population and housing census statistics (in particular the Statistical Yearbook of 2011 Khorasan Razavi Province). The statistical population consists of whole the rural districts in Khorasan Razavi Province, that to assess the level of their development, 48 components in the form of development indicators were extracted from official statistics of Khorasan Razavi province and evaluated using fuzzy VIKOR. The findings of research analysis outlining a regional spatial inequality in rural areas and unfair allocation of resources and rural services, showed that overall the indicators, Counties of Roshtkhar, Khalil Abad and Kashmar have the highest rate of development and counties Bajestan, Sarakhs and Mahvelayat have the lowest rural development. In the end, to eliminate regional imbalances and to establish social justice in rural areas of Khorasan Razavi Province, practical proposals were presented. Keywords: Rural Development, Khorasan Razavi Province, Social-Cultural Indicators, Fuzzy Vikor.

برنامه ریزی استراتژیک توسعه شهر بیرجند بر اساس رویکرد راهبرد توسعه شهر با مدلSWOT و QSPM

محمداجزا شکوهی؛ محمد اسکندری ثانی؛ جواد محمد آبادی

دوره 11، شماره 1 ، آذر 1395، ، صفحه 105-125

چکیده

رویکرد عمده برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران، متأثر از مکتب برنامه ریزی سنتی با محوریت طرح جامع است که غالباً در آن ابعاد توسعه فیزیکی، آرایش و انتظام کالبدی شهر، بر ابعاد اجتماعی شهروندی تقدم دارد. با این که طرح های جامع در ایران با هدف زمینه سازی رشد کالبدی موزون شهرها تدوین می شوند، اما عملاً نه تنها انرژی و هزینه های بسیاری ... بیشتر رویکرد عمده برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران، متأثر از مکتب برنامه ریزی سنتی با محوریت طرح جامع است که غالباً در آن ابعاد توسعه فیزیکی، آرایش و انتظام کالبدی شهر، بر ابعاد اجتماعی شهروندی تقدم دارد. با این که طرح های جامع در ایران با هدف زمینه سازی رشد کالبدی موزون شهرها تدوین می شوند، اما عملاً نه تنها انرژی و هزینه های بسیاری را بر اقتصاد شهری تحمیل می کنند، بلکه اغلب بخش عمده ای از اهداف آن ها هرگز محقق نمی شود. بنابراین گذار از الگوی برنامه های جامع شهری به سمت برنامه ریزی راهبردی با توجه به خاصیت ترکیبی، انعطاف پذیر بودن و پویایی آن در جهت حل مسائل و مشکلات و سازگاری با تحولات آینده ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر، با هدف تدوین استراتژی های توسعه بیرجند به نگارش درآمده است. بنابراین ابتدا توسعه ی شهر در قالب برنامه ریزیِ راهبردی و بر پایه ی فرایندی مشارکتی با مشارکت ذی نفعان شهری (کارشناسان و مدیران) ارزیابی شده و جهت تحلیل عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر شهر و تدوین استراتژی های توسعه، الگو SWOT و برای اولویت بندی استراتژی ها نیز روش QSPM به کار رفته است. نتایج حاصل از روش SWOT نیز نشان دهنده موقعیت تدافعی شهر بیرجند به لحاظ برخورداری از شاخص های راهبرد CDS است و این یعنی بدترین وضعیت ممکن، چراکه از یک طرف با ضعف ها و از طرف دیگر با تهدیدها روبه رو است و در ادامه استراتژی های مناسب برای برون رفت از این وضعیت، تدوین و سپس با استفاده از مدل QSOM اولویت بندی شد.The main approach to urban management and planning in Iran is influenced by the school of traditional scheduling with a focus on the master plan in which, most often, the physical development dimensions, arrangement and physical layout of the city takes precedence on the social dimensions of citizenship. Although, the major goal of designing comprehensive master plans in Iran is to provide and to facilitate harmonious physical growth, it practically takes not only a lot of energy and imposes heavy costs on urban economy, but also a large part of its objectives might never be achieved. Accordingly, transition from urban master plans to strategic planning, with respect to its combined flexibility and dynamic properties, seems necessary to solve problems and to adapt to future changes. The purpose of the present study is to design development strategies for Birjand City. So first, with participation of city stakeholders (professionals and managers), urban development was assessed based on strategic planning framework in a collaborative process. Then, SWOT model was used to analyze internal and external factors influencing Birjand and to provide development strategies, and also to prioritize given strategies QSPM model was employed. The results of the SWOT model indicated that in terms of CDS indices, Birjand was placed in a defensive situation which meant having the worst possible condition, because on the one hand it is facing with weaknesses and on the other hand it is encountering threatening factors. To solve this situation, appropriate strategies were developed and then were prioritized by the QSOM model.

شرح و نقد قصیدة ی عربی دیوان ابن‌حُسام خوسفی

محمدرضا عزیزی

دوره 10، شماره 4 ، شهریور 1395، ، صفحه 139-161

چکیده

در میان سروده های محمد بن حسام الدین خوسفی (وفات 875 هـ.) ملمّعات و اشعاری به زبان عربی وجود دارد؛ این اشعار، ادامه ی سنت ادبی است که از سده ی چهارم هجری در شعر شهید بلخی شروع شده و گوشه ای از قریحه و اندیشه ی ایرانیان را در طی قرون متمادی پاس داشته اشت. در اشعار عربی ابن حسام، قصیده ای شصت و شش بیتی در نعت و منقبت حضرت رسول (ص) به زبان ... بیشتر

مطالعه سنجش شاخص های کیفیت زندگی دانشجویان نمونه موردی: مراکز آموزش عالی شهر قاین

محمد حسن شربتیان

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 107-132

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه سنجش شاخص های کیفیت زندگی دانشجویی انجام شده است. چارچوب نظری ترکیبی از نظریات عینی و ذهنی کیفیت زندگی است که بر اساس نظریه های شالوک (Schalock)، دیدگاه سازمان جهانی بهداشت، نظریه توسعه انسانی و نظریه زاف (zaf) و ... در نظر گرفته شده است. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف مطالعه سنجش شاخص های کیفیت زندگی دانشجویی انجام شده است. چارچوب نظری ترکیبی از نظریات عینی و ذهنی کیفیت زندگی است که بر اساس نظریه های شالوک (Schalock)، دیدگاه سازمان جهانی بهداشت، نظریه توسعه انسانی و نظریه زاف (zaf) و ... در نظر گرفته شده است. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در مراکز آموزش عالی شهر قاین در سال 1394 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران کمی، برابر با 570 نفر و شیوه نمونه گیری، تصادفی مطبق و سهمیه ای بوده است. میزان آلفای نهایی سؤالات پرسش نامه برابر با 73/0 به دست آمده است. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسش نامه ی استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده کرده ایم.، نتایج نشان می دهد که میانگین شاخص کیفیت زندگی برابر با 89/72 است که می توان اذعان کرد که کیفیت زندگی دانشجویان در حد متوسط روبه بالا است. همان طور که یافته ها با استفاده از آزمون T (مقایسه میانگین ها) نشان داده است، بالاترین فراوانی مربوط به بعد سلامت جسمانی (4/54%) است. هم چنین پایین ترین سطح در بین ابعاد کیفیت زندگی، مربوط به ابعاد روابط اجتماعی و سلامت محیط است. مطابق با این نتایج دانشجویان در بین شاخص های سطح کیفیت زندگی خود به ابعاد سلامت جسمانی و روانی بیشتر اهمیت می دهند. میانگین سلامت روانی دانشجویان، متفاوت بوده است؛ به عبارتی دانشجویان دختر به نسبت دانشجویان پسر، بیشتر در معرض افسردگی، اضطراب و نگرانی در این دوره قرار دارند. به طور کل میانگین نمرات سلامت محیط و روابط اجتماعی، به نسبت دو شاخص دیگر مورد مطالعه (سلامت جسمانی و سلامت روان) بر اساس آمارهای به دست آمده به عنوان شاخص های کیفیت زندگی در حد متوسط روبه پایین است.AbstractThis research has been done with the aim to study the measurement of the quality indicators of student life. Theoretical framework is a combination of objective and subjective theories of quality of life and is considered based on the theories of Schalock, the World Health Organization’s view, human development theory and the theory of Zaf. The study is a descriptive survey. The statistical population consisted of all students studying in higher education institutions in Qayen city, in 2015. The sample size, using the quantitative Kukran formula, has been equal to 570 individuals and sampling methods have been random stratified and quota sampling. The final alpha of questionnaire was obtained 73/0. In order to collect information, the World Health Organization’s quality of life questionnaire was used. The results showed that the average life quality index is equal to 89/72, then we can say that the quality of student life is a moderate upward. As results, using T test (Means comparison), has shown the highest frequency is related to physical health (4/54 percent). Also, the lowest level among the quality of life aspects, is related to social relationships and health of the environment. According to these results, among their quality of life indices, students mostly care about physical and mental health. Mental health scores between students is different in this study. Female students than male students are more prone to depression, anxiety and worry in this period. Generally, scores of environmental health and social relationships than other indices studied (physical health and mental health) as indicators of quality of life are moderate downward, according to statistics obtained.Keywords: Students, Social Relationship, Physical /Mental/ Environmental Health, Quality of Life, Qayen

مقاله پژوهشی جغرافیا

شناسایی و تحلیل پیشران های فرهنگی موثر در توسعه استان خراسان جنوبی با تاکید بر مولفه های فرهنگ عمومی

وحید کیانی؛ جواد میکانیکی؛ امین فنودی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 اسفند 1401

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.377678.1586

چکیده

پیشرفت و توسعه، حاصل یک نگرش خاص به عالم است و بدون ایجاد این نگرش خاص، پیشرفت و ترقی ممکن نیست و این نگرش خاص بیانگر لزوم وجود یک « فرهنگ مناسب» برای توسعه است . بی توجهی و کم توجهی به آن تمام برنامه های توسعه را با ناکامی مواجه خواهد ساخت. از این رو ، مهمترین هدف پژوهش حاضر عبارت است از شناخت، ارزیابی و سنجش مولفه ها و خصیصه های ... بیشتر پیشرفت و توسعه، حاصل یک نگرش خاص به عالم است و بدون ایجاد این نگرش خاص، پیشرفت و ترقی ممکن نیست و این نگرش خاص بیانگر لزوم وجود یک « فرهنگ مناسب» برای توسعه است . بی توجهی و کم توجهی به آن تمام برنامه های توسعه را با ناکامی مواجه خواهد ساخت. از این رو ، مهمترین هدف پژوهش حاضر عبارت است از شناخت، ارزیابی و سنجش مولفه ها و خصیصه های فرهنگی موثر در توسعه خراسان جنوبی که در فرایند توسعه به آن توجه نشده است. پژوهش بر مبنای هدف،از نوع کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش،از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات روش های اسنادی،کتابخانه ای و پیمایشی و برای تجزیه وتحلیل اطلاعات وداده ها از نرم افزارspss و آزمون های آماری استفاده شد.در این راستا 240 پرسشنامه بین افراد و نخبگان استان خراسان جنوبی توزیع شده است. نتایج و یافته های تحقیق حاکی از آن است که مهم ترین خصیصه های فرهنگی موافق توسعه در استان به ترتیب اولویت عبارتند از: سابقه تعلیم و تربیت و آموزش در عرصه فرهنگ عمومی، روحیه مسامحه و مدارا، مسئولیت پذیری بالای مردم، روحیه جمعی، تعهد و وجدان کاری، رعایت حقوق شهروندی، ولایت مداری، و مهم ترین خصیصه هایی که به عنوان مانع در برابر توسعه عمل می کنند به ترتیب اولویت عبارتند از: تعصبات مکانی مردم، علاقه مردم به مدیران غیر بومی، محافظه کار بودن، قناعت پیشگی، بومی گرایی، روحیه قانون گریز بودن، نداشتن دانش و آگاهی سیاسی مردم. درپایان برای بررسی سطح بهره برداری خصیصه های فرهنگی در راستای توسعه استان از آزمون t تک‌ گروهی استفاده گردید و این نتیجه استنباط شد که سطح بهره برداری از خصیصه های فرهنگی در استان خراسان جنوبی در راستای توسعه در سطح متوسط است و در سطح بالا و مطلوب نیست.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی مدیریت آموزشی

رابطه هم‌آفرینی و یادگیری سازمانی: مدل‌سازی بر اساس مطالعه موردی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند

فاطمه طاهرپور؛ فاطمه ناصری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.381199.1594

چکیده

یادگیری سازمانی از ملزومات سازمان‌های مدرن برای رویارویی با تغییرات فزاینده و پاسخگویی سریع به تغییرات محیطی است. تحقق معنادار یادگیری سازمانی وابسته به حضور برخی متغیرها در جهت تسهیل و گسترش آن است. لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه بین هم‌آفرینی و یادگیری سازمانی در بین اعضای هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند انجام‌گرفته است. روش پژوهش ... بیشتر یادگیری سازمانی از ملزومات سازمان‌های مدرن برای رویارویی با تغییرات فزاینده و پاسخگویی سریع به تغییرات محیطی است. تحقق معنادار یادگیری سازمانی وابسته به حضور برخی متغیرها در جهت تسهیل و گسترش آن است. لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه بین هم‌آفرینی و یادگیری سازمانی در بین اعضای هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند انجام‌گرفته است. روش پژوهش از نوع همبستگی و مبتنی بر معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند در سال تحصیلی 1399-1400 به تعداد 341 نفر بود؛ که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی، تعداد 210 پرسشنامه به‌صورت تصادفی ساده بین طبقات مختلف توزیع گردید که از مجموع آن‌ها، 186 پرسشنامه مورد تحلیل قرارگرفته است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه هم‌آفرینی طاهرپور (1400) و پرسشنامه یادگیری سازمانی فام و اسوایزسزک (2006) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی‌شد و برای پرسشنامه هم‌آفرینی 91/0 و برای یادگیری سازمانی 94/0 برآورد گردید. نتایج تحلیل نشان داد که تغییرات برخی مولفه‌های هم‌آفرینی پیش‌بینی کننده تغییرات در میزان یادگیری سازمانی می‌شود. یافته نشان داد که مؤلفه گفتگو، یادگیری سازمانی را افزایش خواهد داد؛ اما مؤلفه دسترسی، قابلیت پیش‌بینی تغییرات مربوط به یادگیری سازمانی را نداشت. همچنین هم‌آفرینی با ضریب مسیر استاندارد (81/0) و آماره t (08/9) با یادگیری سازمانی در سطح 001/0 رابطه مثبت و معنی‌داری دارد و الگوی مفهومی پژوهش از برازش لازم برخوردار بود. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که هم‌آفرینی با ایجاد گفتمان، تسهیل جریان انتشارات اطلاعات، ایجاد تدابیر برای شفافیت و انعطاف‌پذیری بین اعضای هیئت‌علمی دانشگاه، زمینه‌های ارتقاء یادگیری سازمانی را فراهم می‌سازد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی توسعه منابع انسانی

مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان دانشگاه: نقش نگرش مذهبی و کفیت زندگی کاری

سید مصطفی جوادی؛ نازمحمد اونق؛ علیرضا قربانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مرداد 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.355341.1564

چکیده

این مقاله به بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی در میان کارکنان دانشگاه پیام نور خراسان شمالی با توجه به نقش نگرش مذهبی و کیفیت زندگی کاری پرداخته و از نوع پیمایشی با طرح تحقیق مقطعی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کارکنان علمی و اداری مراکز و واحدهای دانشگاه پیام نورخراسان شمالی مشغول به کار در سال تحصیلی 1399 به تعداد 152 نفر است. نمونه ... بیشتر این مقاله به بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی در میان کارکنان دانشگاه پیام نور خراسان شمالی با توجه به نقش نگرش مذهبی و کیفیت زندگی کاری پرداخته و از نوع پیمایشی با طرح تحقیق مقطعی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کارکنان علمی و اداری مراکز و واحدهای دانشگاه پیام نورخراسان شمالی مشغول به کار در سال تحصیلی 1399 به تعداد 152 نفر است. نمونه آماری این پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان (1970) شامل 108 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری، تصادفی سیستماتیک و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می‌باشد. جهت آزمون نرمالیته داده ها از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد. با توجه به نرمال نبودن داده‌ها جهت تحلیل آنها از روشهای ناپارامتریک پی ال اس (PLS) استفاده شد. همچنین داده های حاصل از تحلیل عامل تاییدی بیانگر روایی همگرای مدل تجربی با نظری بوده و مقادیر ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) بیانگر پایایی مطلوب سنجه تحقیق بودند (بزرگتر از 7/0). یافته های تحقیق نشان دادند که بین دو مولفه اعتقادی و تجربی نگرشهای مذهبی با مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بین هر سه مولفه کیفیت زندگی کاری و مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. با توجه به اینکه بین نگرشهای مذهبی و کیفیت زندگی کاری رابطه معنی داری وجود نداشت می توان نتیجه گرفت که کیفیت زندگی کاری میانجی مناسبی جهت تبیین نوسانات مسئولیت پذیری کارکنان توسط نگرشهای مذهبی آنها نمی باشد، اما می تواند به عنوان یک متغییر مستقل قوی بر میزان مسئولیت پذیری کارکنان تاثیرگذار باشد.

مشاهده مقاله

مقاله ترویجی برنامه ریزی شهری

شناسایی پیشران‌های ایجاد رونق اقتصادی در بین شهرستان‌های خراسان بزرگ(منطقه ۹ آمایش سرزمین )ایران

محمد غفاری فرد؛ محسن زنگنه؛ عبدالبصیر قادری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مرداد 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.370634.1580

چکیده

مناطق یکی از بخش‌های مهم جهت رشد اقتصادی و تولید یک کشور به شمار می‌آید. ارزش‌افزوده بخش‌های مهم اقتصادی نشان‌دهنده بهره‌گیری متناسب از منابع انسانی و طبیعی متناسب به هر منطقه است. امروزه رشد اقتصادی مناطق یک بحث کلیدی و مهم برای دولت و جامعه محسوب می‌شود. رشد اقتصادی یک منطقه دربرگیرنده رشد همه‌جانبه در تمام بخش‌های موجود در ... بیشتر مناطق یکی از بخش‌های مهم جهت رشد اقتصادی و تولید یک کشور به شمار می‌آید. ارزش‌افزوده بخش‌های مهم اقتصادی نشان‌دهنده بهره‌گیری متناسب از منابع انسانی و طبیعی متناسب به هر منطقه است. امروزه رشد اقتصادی مناطق یک بحث کلیدی و مهم برای دولت و جامعه محسوب می‌شود. رشد اقتصادی یک منطقه دربرگیرنده رشد همه‌جانبه در تمام بخش‌های موجود در آن جامعه است تحقیق حاضر بررسی رشد و رونق اقتصادی پنجاه‌ودو شهرستان خراسان بزرگ (منطقه ۹ آمایش سرزمین ایران) از طریق رتبه‌بندی ارزش‌افزوده انجام شده است؛ بنابراین، ابتدا با استفاده ازنظر دوازده نفر از خبرگان و متخصصین مبتنی بر روش تحلیل سلسله‌مراتبی ضریب اهمیت بخش‌های کشاورزی، معدن، صنعت و خدمات شناسایی شد، سپس جهت دستیابی به رتبه شهرستان‌ها با استفاده از داده‌های مرکز آمار ایران و با استفاده از روش تاپسیس شهرستان‌هایی که پتانسیل ایجاد رونق اقتصادی در منطقه را دارند شناسایی شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد جهت رونق اقتصادی به ترتیب بخش کشاورزی، معدن، خدمات و صنعت از اهمیت بالایی در منطقه برخوردار هستند. همچنین با استفاده از روش تاپسیس مشخص شد جهت ایجاد رونق اقتصادی بین شهرستان‌های منطقه ۹ آمایش سرزمین، به ترتیب شهرستان مشهد با گرفتن ضریب ۰.۵۹ممیز در رتبه اول قرار گرفت است و در رتبه دوم و سوم به ترتیب شهرستان خواف0.46 ممیز و زیر کوه0.41 ممیز قرارداد‌‌ و شهرستان‌های صالح‌آباد 0.0144 ممیز، ششتمد0.0238 ممیز و کوه سرخ 0.00263 ممیز به ترتیب در رتبه‌های آخر قرار گرفته‌اند؛ بنابراین سیاست‌گذاران اقتصادی در منطقه می‌بایست منابع و تسهیلات مختلف را جهت ایجاد رونق اقتصادی در بخش کشاورزی و معدن در اولویت قرار دهند و امکانات زیرساختی را جهت ارتقای شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهرستان‌های کم برخوردار فراهم نمایند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی برنامه ریزی شهری

شناسایی پیش ران های موثر بر وضعیت آینده مشاغل سبز در شهر بیرجند با رویکرد آینده نگاری

محمد اسکندری ثانی؛ جواد محمد ابادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 شهریور 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.397937.1612

چکیده

در حال حاضر، آژانس‌های توسعه محلی، ملی و بین‌المللی مختلف استراتژی‌های توسعه محلی متفاوتی را در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی انتخاب کرده‌اند. یکی از راهبردها سبز کردن اقتصاد از طریق توسعه مشاغل سبز است مشاغلی که با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدودکردن تولید گازهای گلخانهای‌، به حداقل رساندن پسماند و آلودگی و حفاظت و احیا اکوسیستم، ... بیشتر در حال حاضر، آژانس‌های توسعه محلی، ملی و بین‌المللی مختلف استراتژی‌های توسعه محلی متفاوتی را در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی انتخاب کرده‌اند. یکی از راهبردها سبز کردن اقتصاد از طریق توسعه مشاغل سبز است مشاغلی که با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدودکردن تولید گازهای گلخانهای‌، به حداقل رساندن پسماند و آلودگی و حفاظت و احیا اکوسیستم، اثرات زیست‌محیطی را کاهش می‌دهند. پژوهش حاضر با رویکرد آینده نگاری به شناسایی مهمترین عوامل موثر بر وضعیت آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند و بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر می‌پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده‌ نگاری، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام شده است و باتوجه‌به ماهیت این روش از روش تحلیل ساختاری میک‌مک و دلفی بهره گرفته شده. در این راستا تعداد 40 متغیر اولیه در قالب 10 بخش کلی به روش دلفی از تعداد 15 نفر از نخبگان و دانشگاهیان مطلع با مشاغل سبز شناسایی شد. سپس متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم‌افزار میک‌مک تعریف شد. با نظر نخبگان در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به متغیرها بر مبنای میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آنها با اعدادی در طیف 0 تا 3، امتیاز داده شد. در نهایت عوامل کلیدی و پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آینده مشاغل سبز شهر بیرجند استخراج شد که سه عامل مدیریت سبز، وضع قانون و مقررات و آیین‌نامه و بازکاهی (حداقل پسماند و آلودگی) از مهم‌ترین و مؤثرترین پیشران‌ها در تبیین چشم‌انداز آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند شناخته شد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی

نقش واسطه‌ای فضیلت سازمانی در رابطه مدیریت کوانتومی و درگیری شغلی کارکنان (مورد مطالعه: آموزش و پرورش استان خراسان جنوبی)

حسین خسروی؛ هادی پورشافعی؛ علی عسگری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 شهریور 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.378945.1591

چکیده

با توجه به تحولات گسترده و چند جانبه و تأثیر آن در عرصه رقابت‌های سازمانی، نقش کارکنان از نظر درگیری شغلی و ارتقای فضیلت سازمانی برای پیشبرد اهداف ضرورت دارد که این مهم با سبک های جدید مدیریتی از جمله مدیریت کوانتومی دست‌یافتنی است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌ای فضیلت سازمانی در رابطه مدیریت کوانتومی و درگیری شغلی کارکنان آموزش ... بیشتر با توجه به تحولات گسترده و چند جانبه و تأثیر آن در عرصه رقابت‌های سازمانی، نقش کارکنان از نظر درگیری شغلی و ارتقای فضیلت سازمانی برای پیشبرد اهداف ضرورت دارد که این مهم با سبک های جدید مدیریتی از جمله مدیریت کوانتومی دست‌یافتنی است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌ای فضیلت سازمانی در رابطه مدیریت کوانتومی و درگیری شغلی کارکنان آموزش و پرورش است. در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی، 250 نفر از کارکنان آموزش و پرورش ادارات شهرستان‌های استان خراسان جنوبی در سال 1399 به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌های استاندارد مدیریت کوانتومی میرصفیان (1395)، درگیری شغلی لاداهل و کنجر (1995) و فضیلت سازمانی کامرون و همکاران (2004) بود که روایی تأیید و پایایی آن‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 97/0، 67/0 و 94/0 مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای آماریSPSS21 و AMOS و آزمون‌های t تک نمونه‌ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه همزمان و مدل‌یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میانگین نمره مدیریت کوانتومی و فضیلت سازمانی در کل و مؤلفههای آن در کارکنان آموزش و پرورش به طور معناداری بیشتر از میانگین نمره نظری (3) است ولی میانگین نمره درگیری شغلی در کارکنان آموزش و پرورش به طور معناداری کمتر از میانگین نمره نظری (3) است (001/0p<). همچنین مؤلفه‌های تفکر و اعتماد کوانتومی اثر منفی و معنادار و مؤلفه احساس کوانتومی اثر مثبت و معناداری بر درگیری شغلی دارد. مدیریت کوانتومی به طور مستقیم بر درگیری شغلی اثر معناداری ندارد ولی مدیریت کوانتومی به طور غیرمستقیم و از طریق متغیر میانجی فضیلت سازمانی بر درگیری شغلی اثر معناداری داشت و مدل، از برازش لازم برخوردار بود (72/3=Z ، 001/0p<).

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی ادبیات و علوم انسانی

بررسی عوامل مؤثر گرایش به گزینش نام‌های ملّی در کودکان در دو دهۀ اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند

کبری نیکوروش؛ سیدمحمدحسین قریشی؛ حسن امامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1402

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.380729.1593

چکیده

این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملّی (ایرانی) در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی - فرهنگی نام،... می‌تواند نقش به سزای در این گرایش داشته باشد، و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ به گونه‌ای انتخاب نام که عملکرد فرهنگی ... بیشتر این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملّی (ایرانی) در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی - فرهنگی نام،... می‌تواند نقش به سزای در این گرایش داشته باشد، و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ به گونه‌ای انتخاب نام که عملکرد فرهنگی – اجتماعی است از این عوامل تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای می‌پذیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر گرایش به گزینش نام‌های ایرانی در دو دهۀ اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند است. پژوهش حاضر یک پژوهش نظری - اسنادی است. روش گردآوری داده‌ها اسنادی بوده است. جامعۀ آماری پژوهش کلیّۀ نام‌های کوچک گزینش شده از ابتدای سال 1370 تا پایان سال 1399، که در سازمان ثبت احوال شهر بیرجند ثبت شده است، می‌باشد. حجم نمونه شامل 171855 (با احتساب تکرار نام) نام دختر و پسر است. داده‎ها با استفاده از آمارهای توصیفی (فراونی و درصد) و به کمک نرم‌افزار SPSS، بر مبنای دهه‌ها (دهۀ 70، 80 و 90) تجزیه و تحلیل شد. و عوامل مؤثر در دگرگونی و تغییر نگرش والدین درمورد گزینش نام در جامعۀ مورد مطالعه توصیف شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که نام‌های گزینش شده در سه دهۀ اخیر در شهر بیرجند، که شامل سه گروه نام‌های مذهبی (عربی)، ملّی (ایرانی) و ترکیبی (ملّی - مذهبی) گرایش قابل ملاحظه‌ای از مذهبی به ملّی داشته‌اند؛ و گزینش نام مذهبی روند رو به کاهشی را در مورد هر دو جنسیّت دختر و پسر نشان می‌دهد. به گونه‌ای که نام‌های گزینش شده برای دختران به نسبت پسران گرایش بیشتری به ملّی دارند.

مشاهده مقاله

Journal Metrics
تعداد دوره‌ها	12
تعداد شماره‌ها	44
تعداد مقالات	283
تعداد نویسندگان	514
تعداد مشاهده مقاله	136,932
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	131,897
نسبت مشاهده بر مقاله	483.86
نسبت دریافت فایل بر مقاله	466.07
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	635
درصد پذیرش	28
زمان پذیرش (روز)	229
تعداد پایگاه های نمایه شده	6
تعداد داوران	192

دوره 17 (1401)

دوره 16 (1401)

دوره 15 (1400)

دوره 14 (1399)

دوره 13 (1398)

دوره 12 (1397)

دوره 11 (1396)

دوره 10 (1395)

دوره 9 (1394)

دوره 8 (1393)

دوره 7 (1392)

دوره 6 (1391)

بر اساس آیین نامه نشریات علمی مصوب 1398/2/9 در ارزیابی سال 1401 فصلنامه علمی مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان موفق به کسب رتبه "ب" شده است.

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان

نشریات مرتبط