مقاله ترویجی
فرهنگی
فاطمه زمانی؛ مژگان میرحسینی
چکیده
انسان‌شناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظام‌های مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره می‌پردازد. سه‌خشتی‌های کرمانجی یکی از قالب‌های شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده می‌شود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشه‌ها، باورها، آیین و رسوم سرایندگانش ...
بیشتر
انسان‌شناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظام‌های مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره می‌پردازد. سه‌خشتی‌های کرمانجی یکی از قالب‌های شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده می‌شود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشه‌ها، باورها، آیین و رسوم سرایندگانش بوده است؛ از این‌رو در مقالة حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی بر پایة نظریة انسان‌شناسی فرهنگی، کاربردی‌ـ ساختاری، درصدد پاسخ‌دادن بدین پرسش است که نظم پدیداری و اعتقادی فرهنگ در سه‌خشتی‌های کرمانجی کدام است و ساختار و کارکرد هریک از آنها چگونه قابل تحلیل و واکاوی است. بدین منظور با استناد به منابع کتابخانه‌ای 1000 نمونه سه-خشتی، گزینش و پربسامدترین نمودهای فرهنگی استخراج و سپس تحلیل شدهاست. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد نظام خانوادگی کرمانج‌ها مبتنی بر خانوادة گسترده و پدرتبار است. الگوی ازدواج در بین آنان درون‌همسری و به‌ندرت در خانواده‌های ثروتمند به صورت چندهمسری است. همچنین جنسیت بر نوع وظایف افراد خانواده تأثیرگذار است مردان وظیفه حفاظت از زنان و کودکان و احشام را داشتند و زنان وظیفه تهیه محصولات دامی، پخت غذا و آوردن آب از چشمه، بافندگی و غیره داشتند. تحلیل نظم اعتقادی فرهنگ (باورها، عقاید و مذهب) در سه‌خشتی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر پذیرش مذهب تشیع، برخی از باورهای کهن، مانند اعتقاد به سحر و جادو و وجود حیوانات و گیاهان توتمی (شتر و میش سفید، گل محمدی و لاله) در بین ایشان تداوم یافته‌‌است. انواع پوشش‌های یادشده در این اشعار مانند شلیوار، پیراهن و روسری، متناسب با اعتقادات مذهبی و نیز حاکی از مبادلات تجاری کرمانج‌های خراسان با اقوام و مناطق دیگر ایران است. بازی‌های یادشده در سه‌خشتی‌ها مانند اسب-دوانی و پشم‌ریسی، دلالت بر تأثیر شرایط زیست‌بومی و جنسیت بر آن دارد.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
جواد میکانیکی؛ رضا دری
چکیده
نواحی روستایی با شروع روند رشد یکنواخت جمعیت در آغاز قرن نوزدهم و تشدید شهرنشینی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بخش عمده ای از جمعیت خود را به نفع شهرهای کوچک و بزرگ از دست داده اند هدف پژوهش حاضر مطالعه تاثیر مولفه های اجتماعی و کالبدی موثر بر احساس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی سکونتگاه های روستایی مرزی شهرستان سربیشه می باشد ...
بیشتر
نواحی روستایی با شروع روند رشد یکنواخت جمعیت در آغاز قرن نوزدهم و تشدید شهرنشینی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بخش عمده ای از جمعیت خود را به نفع شهرهای کوچک و بزرگ از دست داده اند هدف پژوهش حاضر مطالعه تاثیر مولفه های اجتماعی و کالبدی موثر بر احساس تعلق مکانی بر پایداری جمعیتی سکونتگاه های روستایی مرزی شهرستان سربیشه می باشد این پژوهش از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی با رویکرد پیمایشی و از حیث هدف از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. مبانی نظری و اطلاعات مرتبط با پیشینه-ی طرح و کلیات آن به روش کتابخانه‌ای در مرحله بعد، جمع آوری اطلاعات محیطی به صورت پیمایشی و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته از خانوارهای روستایی ساکن در روستاهای مرزی شهرستان سربیشه صورت گرفته، جامعه اماری تحقیق شامل29 روستای مرزی شهرستان سربیشه و مشتمل بر 1394 خانوار است . روش نمونه گیری در سطح خانوار از نوع احتمالی و تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 253 خانوار می باشد.ابزار گردآوری داده هاپرسشنامه محقق ساخته است و در تجزیه و تحلیل داده های حاصل از عملیات پیمایشی از آماره های توصیفی (میانگین، انحراف معیارو ضرایب تغییرات) و برای آزمون فرضیات از آمار استنباطی شامل (آزمون دوجمله ای) استفاده شده است . یافته های پژوهش نشان داد که مولفه های اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی بر احساس تعلق مکانی در حد زیادی تاثیر گذار است، هم چنین مولفه کالبدی که بر تعلق مکانی خانوار های روستایی تاثیر اندکی در پایداری جمعیتی و ماندگاری روستاییان در سکونتگاه های مرزی محدوده مورد مطالعه داشته است.
مقاله پژوهشی
گردشگری مذهبی
محمد علی نخعی مقدم؛ آذر کفاشپور؛ عبدالله نعامی
چکیده
توسعه بازار گردشگری مذهبی در حکم ضرورتی انکارناپذیر در جهان به‌ویژه کشورهای اسلامی مطرح است. گردشگری مذهبی سه تعریف را در برمی‌گیرد سفر به یک منطقه مذهبی (زیارت مذهبی) سفر برای تجمع مذهبی و سفر تفریحی همراه با گروه مذهبی. از این‌رو و با توجه به اهمیت این نوع گردشگری، این مطالعه با هدف ارائه الگوی بومی گردشگری مذهبی در شهر مشهد و با ...
بیشتر
توسعه بازار گردشگری مذهبی در حکم ضرورتی انکارناپذیر در جهان به‌ویژه کشورهای اسلامی مطرح است. گردشگری مذهبی سه تعریف را در برمی‌گیرد سفر به یک منطقه مذهبی (زیارت مذهبی) سفر برای تجمع مذهبی و سفر تفریحی همراه با گروه مذهبی. از این‌رو و با توجه به اهمیت این نوع گردشگری، این مطالعه با هدف ارائه الگوی بومی گردشگری مذهبی در شهر مشهد و با رویکرد آمیخته و به روش ترکیبی انجام شده است. روش تحلیل در این پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی و تحلیلی است. بخش کیفی با نظریه داده بنیاد و بخش کمّی با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی انجام شده است. جامعه آماری در بخش‌های کیفی شامل 12 نفر از خبرگان و اساتید دانشگاهی در رشته صنعت گردشگری، مدیران و افراد فعال در امور گردشگری مذهبی در شهر مشهد و جامعه آماری در بخش اعتبارسنجی الگو، شامل 384 نفر از گردشگران مذهبی شهر مشهد هستند. داده‌های حاصل از مصاحبه با کمک نرمافزار MAXQDA برای شناخت مقوله‌های اصلی و فرعی، ارائه الگوی نهایی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحلیل نشان داد که الگوی حاصل مشتمل بر 8 مقوله اصلی شامل سیاست‌های کلان گردشگری مذهبی، مدیریت تسهیلات و خدمات گردشگری، نظام تحقیقاتی مذهبی، استقرار فرهنگ گردشگری مذهبی، ارزیابی استراتژیک گردشگری، چالش‌های گردشگری مذهبی، توسعه زیرساخت‌ها و خدمات لازم متناسب با نیاز گردشگران مذهبی و توسعه گردشگری است. نتایج بخش کمی نیز با کمک نرمافزار SMART PLS نشان می‌دهد که مدیریت تسهیلات و خدمات گردشگری، نظام تحقیقاتی مذهبی، استقرار فرهنگ گردشگری مذهبی بر توسعه توریسم مذهبی در شهر مشهد تأثیرگذار هستند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد هنر
سمیرا اجتهادی؛ محمدعلی ابوترابی؛ مهدی حاج امینی
چکیده
این مقاله به بررسی اثر زیرساختارهای منتخب بازار هنر خوشنویسی بر درآمد هنری خوش نویسان مقیم شهر مشهد می پردازد. از آن جایی که زیرساختارها در علم اقتصاد بسیار گسترده و متنوع بوده، و بررسی تمامی آن ها در غالب یک پژوهش ناممکن است، یکی از مهم ترین زیرساختارهای موجد هر یک از شش ستون محیط نهادی، محیط کسب و کار، جانب عرضه، ...
بیشتر
این مقاله به بررسی اثر زیرساختارهای منتخب بازار هنر خوشنویسی بر درآمد هنری خوش نویسان مقیم شهر مشهد می پردازد. از آن جایی که زیرساختارها در علم اقتصاد بسیار گسترده و متنوع بوده، و بررسی تمامی آن ها در غالب یک پژوهش ناممکن است، یکی از مهم ترین زیرساختارهای موجد هر یک از شش ستون محیط نهادی، محیط کسب و کار، جانب عرضه، جانب تقاضا، ساختار بازار و دسترسی به بازار انتخاب شده است. برای انجام این پژوهش از روش تحلیل واریانس (ANOVA) یک عاملی و دو عاملی استفاده شده و یافته ها دلالت بر آن دارند که چهار زیرساختار چندشغله گی، درآمد روانی، کم شدن کاربرد خوشنویسی و سهم نمایشگاه ها و اکسپوها و همچنین چهار اثر متقابل چندشغله گی-درآمد روانی، چندشغله گی-سطح بازار، چندشغله گی-سهم نمایشگاه ها و اکسپوها، ساختار بازار-بی ثباتی قوانین و مقررات به طور معنی داری تفاوت میان سطوح درآمد خوش نویسان را توضیح می دهند. علاوه بر پیشنهاد سیاست های لازم برای افزایش درآمد هنرمندان، به عنوان شرط کافی اثربخشی این سیاست ها پیشنهاد می شود «یک ناظر مقرراتی یکپارچه» به شکل وزارتخانه ای واحد برای بخش خلاق در ایران ایجاد شود. همچنین چهار اثر متقابل چندشغله گی-درآمد روانی، چندشغله گی-سطح بازار، چندشغله گی-سهم نمایشگاه ها و اکسپوها، ساختار بازار-بی ثباتی قوانین و مقررات به طور معنی داری تفاوت میان سطوح درآمد خوش نویسان را توضیح می دهند. علاوه بر پیشنهاد سیاست های لازم برای افزایش درآمد هنرمندان، به عنوان شرط کافی اثربخشی این سیاست ها پیشنهاد می شود «یک ناظر مقرراتی یکپارچه» به شکل وزارتخانه ای واحد برای بخش خلاق در ایران ایجاد شود.
مقاله پژوهشی
برنامه ریزی شهری
ملیحه صلاحی؛ براتعلی خاکپور
چکیده
میراث ملموسِ غیرمنقول ضمن ارائه جلوه‌هایی از معماری و تمدن ایرانی- اسلامی، عرصه‌های چندگانۀ توسعه را تحت‌الشعاع قرار داده و پایداری را در مناطق به ارمغان می‌آورد. شهرستان کلات به عنوان تلاقی‌گاه منحصر‌به‌فرد تاریخ، فرهنگ و جغرافیا، مقصدی است مطلوب برای گردشگری، اما تعدادی از آثار تاریخیِ غیرمنقول آن اعم از ابنیه، محوطه‌ها ...
بیشتر
میراث ملموسِ غیرمنقول ضمن ارائه جلوه‌هایی از معماری و تمدن ایرانی- اسلامی، عرصه‌های چندگانۀ توسعه را تحت‌الشعاع قرار داده و پایداری را در مناطق به ارمغان می‌آورد. شهرستان کلات به عنوان تلاقی‌گاه منحصر‌به‌فرد تاریخ، فرهنگ و جغرافیا، مقصدی است مطلوب برای گردشگری، اما تعدادی از آثار تاریخیِ غیرمنقول آن اعم از ابنیه، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی، در سایۀ غفلت از نقش مؤثری که می‌توانند در رونق گردشگری و توسعۀ پایدار منطقه داشته باشند، رو به فراموشی سپرده شده و در معرض تخریب قرار گرفته‌اند؛ لذا این پژوهش کاربردی با هدف سنجش وضعیت کنونی گردشگری میراث فرهنگی در شهرستان، منطبق بر روش توصیفی- تحلیلی و به دو شیوه کتابخانه‌ای (برای شناخت پیشینۀ نظری و تجربی) و میدانی به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است، به گونه‌ای که از ابزار مشاهده و فیش‌برداری برای شناخت عینی محیط بهره برده و با توزیع تصادفی 96 پرسشنامه در میان کاربران و تبدیل داده‌های کیفی به کمی جهت احصاء امتیاز زیرمعیارها و نیز توزیع 11 پرسشنامه به روش گلوله‌برفی در میان خبرگان و انجام تحلیل سلسلهمراتبی اِی‌اِچ‌پی بر روی داده‌ها جهت احصاء امتیازهای معیارها و مؤلفه‌ها و در نهایت ضرب و ادغام وزن‌های نهایی دو دستۀ فوق در یکدیگر، امتیاز و اولویت نهایی مؤلفه‌ها در توسعۀ گردشگری میراث فرهنگی ملموس غیرمنقول شهرستان به دست آمد؛ نتایج نظرسنجی از خبرگان و کاربران بیانگر شرایط نامطلوب این گونۀ گردشگری در حال حاضر منطقه می‌باشد که از نظر آنها تنها مؤلفههای تعاملات اجتماعی میان جامعه میزبان و گردشگران، مدیریتی- سازمانی و هویت تاریخی منشعب از آثار غیرمنقول مطلوب بوده و سایر مؤلفه‌ها در وضعیتی نامطلوب به سر می‌برند؛ در این میان ساماندهی و بهبود مؤلفههای زیرساخت‌های گردشگری (امتیاز 0/036-)، بودجه و اعتبار (امتیاز 0/021-)، بهداشت و پاکیزگی محیط (امتیاز 0/012-)، به ترتیب درجه عدم مطلوبیت، اولویت‌های مورد توجه جهت توسعۀ این گونۀ گردشگری در شهرستان می‌باشند.
)
