جغرافیا
وحید کیانی؛ جواد میکانیکی؛ امین فنودی
چکیده
پیشرفت و توسعه، حاصل یک نگرش خاص به عالم است و بدون ایجاد این نگرش خاص، پیشرفت و ترقی ممکن نیست و این نگرش خاص بیانگر لزوم وجود یک «فرهنگ مناسب» برای توسعه است؛ بنابراین عامل فرهنگ از جایگاه ویژه‌ای در توسعه برخوردار است و بی‌توجهی یا کم‌توجهی به آن، تمام برنامه‌های توسعه را با ناکامی مواجه خواهد ساخت؛ از این‌رو، مهمترین ...
بیشتر
پیشرفت و توسعه، حاصل یک نگرش خاص به عالم است و بدون ایجاد این نگرش خاص، پیشرفت و ترقی ممکن نیست و این نگرش خاص بیانگر لزوم وجود یک «فرهنگ مناسب» برای توسعه است؛ بنابراین عامل فرهنگ از جایگاه ویژه‌ای در توسعه برخوردار است و بی‌توجهی یا کم‌توجهی به آن، تمام برنامه‌های توسعه را با ناکامی مواجه خواهد ساخت؛ از این‌رو، مهمترین هدف پژوهش حاضر عبارت است از شناخت، ارزیابی و سنجش مؤلفهها و خصیصه‌های فرهنگی مؤثر در توسعه خراسان جنوبی که در فرایند توسعه، به آن توجه نشده است. پژوهش بر مبنای هدف، از نوع کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفیـ تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات، روش‌های اسنادی، کتابخانه‌ای و پیمایشی است و برای تجزیهوتحلیل اطلاعات و دادهها از نرمافزار spss و آزمون‌های آماری استفاده شد. به این منظور240 پرسشنامه بین افراد و نخبگان استان خراسان جنوبی توزیع شده است. نتایج و یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مهمترین خصیصه‌های فرهنگی موافق توسعه در استان، به ترتیب اولویت عبارت‌اند از: سابقه تعلیم‌وتربیت و آموزش در عرصه فرهنگ عمومی، روحیه مسامحه و مدارا، مسئولیت‌پذیری بالای مردم، روحیه جمعی، تعهد و وجدان کاری، رعایت حقوق شهروندی، ولایت‌مداری و مهمترین خصیصه‌هایی که به‌عنوان مانع در برابر توسعه عمل میکنند به ترتیب اولویت عبارت‌اند از: تعصبات مکانی مردم، علاقه مردم به مدیران غیربومی، محافظه‌کاربودن، قناعت‌پیشگی، بومی‌گرایی، روحیه قانون‌گریزی، نداشتن دانش و آگاهی سیاسی مردم. در پایان برای بررسی سطح بهره‌برداری خصیصه‌های فرهنگی به منظور توسعه استان از آزمون t تک گروهی استفاده شد و این نتیجه استنباط شد که سطح بهره‌برداری از خصیصه‌های فرهنگی در استان خراسان جنوبی در جهت توسعه، در سطح متوسط است و در سطح بالا و مطلوب نیست.
زبان شناسی
جلیل اله فاروقی هندوالان؛ سیده ناهید حسینی
چکیده
در پژوهش پیشِرو، محتوای آن دسته از کارآواهای خراسان جنوبی در حوزه کشاورزی که به ابزارها و مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات عمده خراسان جنوبی از جمله گندم، جو، زرشک و زعفران اشاره دارد، بررسی میشود. وجهی از گفتمان که آن را معادل با کاربرد زبان در محیط اجتماعی و واقعی میداند مبنا قرار گرفته است. در کارآواهای خراسان جنوبی، ...
بیشتر
در پژوهش پیشِرو، محتوای آن دسته از کارآواهای خراسان جنوبی در حوزه کشاورزی که به ابزارها و مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات عمده خراسان جنوبی از جمله گندم، جو، زرشک و زعفران اشاره دارد، بررسی میشود. وجهی از گفتمان که آن را معادل با کاربرد زبان در محیط اجتماعی و واقعی میداند مبنا قرار گرفته است. در کارآواهای خراسان جنوبی، نمود ابزارهای کشاورزی سنتی مشهود است؛ "منگال" (داس) مهمترین ابزار کار کشاورز با "معشوق" همزادپنداری شده است که زندگی بدون آن ممکن نیست. "ترازو" از ابزارهای دیگری است که در این کارآواها به آن اشاره میشود. مراحل کاشت، داشت و برداشت؛ ازجمله خرمنکوبی و جداکردن کاه از دانه، در کارآواهای مربوط به گندم و جو بازتاب یافته است. درخت "زرشک" در کارآواها همچون زنی تصویرسازی شده است که انتظار باروری و تولید مثل از او میرود؛ ضمن اینکه مراحل مختلف کاشت، داشت و بهخصوص برداشت زرشک؛ از جمله نحوه چیدن، خشککردن، حمل و بازاریابی آن نیز ذکر میشود. گل زعفران به عروسی زیبا تشبیه میشود که کشاورز دست او را میگیرد و از زمین بلند میکند. زمان و فصل مناسب چیدن گل زعفران و همچنین زعفران مرغوب، در این کارآواها آمده است. وجه تمایز عمده پژوهش حاضر از پژوهشهای دیگری که در خصوص کارآواها انجام شده، این است که این تحقیق منحصر به کارآواهایی شده که ابزارآلات و مراحل مختلف کار کشاورزی شامل کاشت، داشت و برداشت محصول، در آنها منعکس شده است.
جامعه شناسی
زهرا رجائی؛ سید علی بنی هاشمی؛ فرشته خنگی
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی و شناخت سرمایههای انسانی، معنوی و روانشناختی از منظر قرآن و نقش آن در تعالی سازمان است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفیـ تحلیلی و همبستگی است. در این پژوهش از پرسشنامه محققساخته استفاده شدهاست. این پرسشنامه حاوی سؤالات جمعیتشناختی، سؤالات مربوط به تعالی سازمانی، ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش بررسی و شناخت سرمایههای انسانی، معنوی و روانشناختی از منظر قرآن و نقش آن در تعالی سازمان است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفیـ تحلیلی و همبستگی است. در این پژوهش از پرسشنامه محققساخته استفاده شدهاست. این پرسشنامه حاوی سؤالات جمعیتشناختی، سؤالات مربوط به تعالی سازمانی، سؤالات مربوط به سرمایههای انسانی، معنوی و روانشناختی از منظر قرآن و براساس طیف پنج گزینهای لیکرت است. جامعه این پژوهش، کارکنان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند (استان خراسان جنوبی) هستند و نمونهای به تعداد 248 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدهاست. روایی پرسشنامه با نظرخواهی از استادان و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ و انجام تحلیل عاملی، تأیید شدهاست. برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار اس. پی. اس. اس و آموس استفاده شد. همچنین شاخصهای برازش، هم برای مدل ساختاری تحقیق و هم برای مدل اندازهگیری تحقیق تأیید شد. سرمایه انسانی و سرمایه معنوی، اثر مثبت و معنیداری بر تعالی سازمانی دارند. همچنین سرمایه روانشناختی، اثر مثبت و معنیداری بر تعالی سازمانی ندارد. نتایج پژوهش نشان داد که یک سازمان متعالی با رویکردی اسلامیـ قرآنی، سازمانی است که در آن افراد در ارتباط با خدا، دیگران و خود احساس مسئولیت میکنند و با تأکید بر عواملی از قبیل قوه تعقل، کمالپذیری انسان و مهارتهای ارتباطی رفتاری، موجبات تعالی سازمانی را فراهم میآورند.
کلثوم قربانی جویباری؛ زینب صالحی
چکیده
گویش عربی شهرستان درمیان (رایج در روستاهای سراب، خلف، دره‌چرم، محمدیه (چشمه‌شاه سابق) و رود رباط) در استان خراسان جنوبی قرنهاست که مانند جزیرهای میان گویشهای فارسی این شهرستان به بقای خود ادامه داده و با این‌حال به‌دلیل مجاورت با گویشهای فارسی، بسیاری از ویژگیهای این زبان را نیز پذیرفته است. از تأثیرهای مهمی که گویشهای ...
بیشتر
گویش عربی شهرستان درمیان (رایج در روستاهای سراب، خلف، دره‌چرم، محمدیه (چشمه‌شاه سابق) و رود رباط) در استان خراسان جنوبی قرنهاست که مانند جزیرهای میان گویشهای فارسی این شهرستان به بقای خود ادامه داده و با این‌حال به‌دلیل مجاورت با گویشهای فارسی، بسیاری از ویژگیهای این زبان را نیز پذیرفته است. از تأثیرهای مهمی که گویشهای عربی این منطقه از زبان فارسی پذیرفته، ورود فعل مرکب به نظام فعلی عربی است. در مقاله حاضر که به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی صورت گرفته، دادههای میدانی از طریق مصاحبه با حدود 30 گویشور جمع‌آوری شده؛ سپس ساختار فعل مرکب در گویش عربی درمیان مورد واکاوی قرار گرفته است. آن‌گاه پس از بررسی دادهها اثبات شده که در گویش عربی درمیان فعلهایی هستند که ساختاری کاملاً یک‌سان با فعلهای مرکب فارسی دارند؛ یعنی مانند زبان فارسی از یک فعلیار (با مقوله واژگانی اسم یا صفت) و یک همکرد (با مقوله واژگانی فعل) ساخته شدهاند. فعلیارها در افعال مرکبِ عربی یا فارسی هستند یا ترجمه عربی اسمها و صفتهای فارسی. همکردهای افعال مرکب عربی همگی همان ترجمه همکردهای فارسی (مانند کردن، زدن، آوردن، آمدن، کشیدن و غیره) به گویش عربی درمیان هستند. افعال مرکبی که در گویش عربی درمیان با همکرد ساخته میشوند، به دو دسته تقسیم میگردند: فعلهای مرکبی که ساخت بسیط آنها هم استعمال میشود و فعلهای مرکبی که تنها به‌صورت مرکب کاربرد دارند. اما تمام افعال مرکبی که در فارسی با همکرد به کار میروند، با ساختار فارسی خود در گویش عربی کاربرد ندارند؛ بلکه برخی موارد در گویش عربی درمیان، فعلی بسیط در مقابل فعل مرکب فارسی به کار میرود.
محمدعلی طالبی؛ جواد یوسفی؛ محمد براتی
چکیده
آثار فرهنگـی و اجتمـاعی گردشـگری بخشی از مهمترین ملاحظات توسعه گردشگری در هر منطقه بویژه در مناطق روستایی به شمار میرود. اثرگذاری و اثرپذیری فرهنگی در هر دو جامعه میزبان و میهمان گردشگری روستایی دارای اهمیت است که بسته به شـرایط اجتماعی، پذیرش یا رد آن متفاوت است. در پژوهش حاضر میزان تغییرات فرهنگی که تحت تأثیر حضور گردشگران ...
بیشتر
آثار فرهنگـی و اجتمـاعی گردشـگری بخشی از مهمترین ملاحظات توسعه گردشگری در هر منطقه بویژه در مناطق روستایی به شمار میرود. اثرگذاری و اثرپذیری فرهنگی در هر دو جامعه میزبان و میهمان گردشگری روستایی دارای اهمیت است که بسته به شـرایط اجتماعی، پذیرش یا رد آن متفاوت است. در پژوهش حاضر میزان تغییرات فرهنگی که تحت تأثیر حضور گردشگران یا مهاجرت جامعه میزبان از روستا به شهر بوده، در روستای گردشگری چنشت واقع در شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی بررسی شده است. نمونه آماری از بین 170 نفر از افراد سرپرست خانوار ساکن در روستا که قادر به پرکردن پرسشنامه بودند، به روش نمونهگیری در دسترس، در تیرماه 1395 انتخاب گردید و ضمن بررسی اسنادی، با روش پیمایش میدانی دادههای پژوهش با روش تحلیل مسیر ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد مؤلفه‌های تأثیرگذار در مراودات جامعه میزبان و گردشگران به ترتیب اولویت در زمینه‌هایی مانند: تغییر الگوی مصرف، نوسازی و بازسازی مساکن، آداب‌ورسوم، قوانین و ضوابط، پوشش، زبان و لهجه، قوانین، شغل و شیوه تغذیه بوده است. چهار عامل آداب‌ورسوم، قوانین و ضوابط، زبان و لهجه و شغل به ترتیب بیشترین تأثیر را در مراجعه به شهرها برای ساکنان داشته است و از طرفی عواملی مانند الگوی مصرف، پوشش، تغذیه و نوسازی و بازسازی مساکن نقش بازدارنده در این میان داشته است. به‌عبارت دیگر در تعامل بین گردشگران و ساکنان روستا، عوامل اخیر نه‌تنها در مراجعه به شهر روستاییان تأثیر نداشته بلکه به‌عنوان نقاط قوت فرهنگ جامعه میزبان اثرگذاری سایر عوامل را به حداقل رسانده است.
سارا صادقی؛ حمیدرضا قربانی؛ حسن هاشمی زرج آباد
دوره 12، شماره 4 ، شهریور 1397، ، صفحه 91-122
چکیده
صخره نگاره ها، هنر صخره ای و یا به مفهوم رایج و متداول در میان باستان شناسان، "باستان شناسی هنر صخره ای" از جمله شواهد فوق العاده در حوزۀ مطالعات باستا شناختی و رشته ها و دانش های خویشاوند دیگر است. این گنجینه های عظیم اطلاعات متنوع به هر میزان که گسترده تر و شناسایی، کشف و مطالعه شده اند، اطلاعات و آگاهی ما از چگونگی فرآیند ...
بیشتر
صخره نگاره ها، هنر صخره ای و یا به مفهوم رایج و متداول در میان باستان شناسان، "باستان شناسی هنر صخره ای" از جمله شواهد فوق العاده در حوزۀ مطالعات باستا شناختی و رشته ها و دانش های خویشاوند دیگر است. این گنجینه های عظیم اطلاعات متنوع به هر میزان که گسترده تر و شناسایی، کشف و مطالعه شده اند، اطلاعات و آگاهی ما از چگونگی فرآیند فرهنگ و حیات اجتماعی اعم از نوع اقتصاد و معیشت و شیوه های دادوستد و نظام های ارزشی و باورهای جمعیت های انسانی در گذشته غنی تر، ژرف تر و مطمئن تر شده است. میلیون ها جایگاه هنر صخره ای در سراسر جهان شاهدی بر خلاقیت بشر در دورانی است که بیش از ده هزاره به اعماق ماقبلِ تاریخ باز می گردد. این هنر دارای ابعاد جغرافیایی وسیعی است که در بسیاری از نقاط دنیا بدست آمده است. در چند دهه اخیر در ایران تحقیقات فراوان در این زمینه صورت گرفته است. این پژوهش به بررسی نقوش انسانی در سنگ نگاره های استان خراسان جنوبی پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و روش میدانی است. اهداف پژوهش عبارتند از بررسی و معرفی نقوش انسانی، طبقه بندی نقوش انسانی، مقایسه تطبیقی نقوش با دیگر سنگ نگاره های ایران، نمادشناسی نقش مایه های انسانی و ارتباط نقوش با عقاید و فرهنگ زندگی مردمان گذشته. نتایج حاکی از این است که مضمون نقوش انسانی در شش دسته ی منفرد، در مراسم (آیینی، رقص)، در حال نبرد، در مراسم نمایشی (مسابقه، سوارکاری)، در چراگاه یا دامداری و همراه با نقوش نمادین می باشد. این نقش مایه ها، زندگی گذشته انسان هایی را به ما معرفی می کنند که با اعتقادات خود، زندگی را باور داشته اند و نشان و کلامی از زوایای تاریک دنیای باستان را برای ما روشن می سازد.
یعقوب زارعی
دوره 12، شماره 4 ، شهریور 1397، ، صفحه 147-174
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل نابرابری های آموزشی در شهرستان های استان خراسان جنوبی انجام گردید. این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روش شناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد. شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری داده ها با توجه به اهداف پژوهش، مبتنی بر ابزارهای استاندارد شده در قالب ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تحلیل نابرابری های آموزشی در شهرستان های استان خراسان جنوبی انجام گردید. این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روش شناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد. شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری داده ها با توجه به اهداف پژوهش، مبتنی بر ابزارهای استاندارد شده در قالب جداول و فرم های رایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال 1393 استان خراسان جنوبی) بوده است. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش 11 شهرستان واقع در استان خراسان جنوبی بوده است که جهت سنجش سطح توسعه آموزشی، 26 مؤلفه در قالب شاخص های آموزشی، از آمارنامه رسمی استان استخراج و با استفاده از روش تاپسیس فازی و تحلیل مؤلفه های اصلی مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل یافته های پژوهش ضمن تأیید وجود شکاف عمیق در توزیع و تخصیص فرصت های آموزشی بین شهرستان های استان خراسان جنوبی، حاکی از آن است که در مجموع شاخص ها، شهرستان بیرجند با ضریب 32/0 دارای بالاترین سطح توسعه یافتگی و شهرستان نهبندان با ضریب 15/0 دارای کمترین میزان توسعه یافتگی به لحاظ آموزشی بوده اند. نتایج سطح بندی شهرستان ها نیز نشان داد به لحاظ میزان توسعه آموزشی، یک محرومیت کلی بر فضای استان خراسان جنوبی حکم فرماست.
یعقوب زارعی
دوره 11، شماره 4 ، شهریور 1396، ، صفحه 81-103
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تطبیقی شهرستان های استان خراسان جنوبی در راستای سنجش و اندازه گیری شکاف توسعه فرهنگی بین سکونتگاه های استان انجام گردید. این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روش شناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد که شیوه گردآوری اطلاعات، از نوع کتابخانه ای و ابزار جمع آوری با توجه به ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تطبیقی شهرستان های استان خراسان جنوبی در راستای سنجش و اندازه گیری شکاف توسعه فرهنگی بین سکونتگاه های استان انجام گردید. این مطالعه به لحاظ ماهیت یک پژوهش کاربردی و از منظر روش شناسی در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می گیرد که شیوه گردآوری اطلاعات، از نوع کتابخانه ای و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش، مبتنی بر داده ها و اطلاعات سالنامه آماری سال 1393 استان خراسان جنوبی بوده است. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش 11 شهرستان واقع در استان خراسان جنوبی است که جهت سنجش سطح توسعه فرهنگی آنها، 29 مؤلفه در قالب شاخص های توسعه، از آمارنامه رسمی استان استخراج و با استفاده از روش بهینه سازی چندمعیاره و حل سازشی و ضریب آنتروپی شانون، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافته های پژوهش ضمن تأیید وجود شکاف عمیق در توزیع و تخصیص امکانات فرهنگی بین شهرستان های استان خراسان جنوبی، حاکی از آن است که شهرستان فردوس با ضریب صفر، دارای بالاترین ضریب توسعه فرهنگی و شهرستان های سربیشه با ضریب 1 و درمیان با ضریب 95/0، دارای پایین ترین ضریب توسعه به لحاظ برخورداری از شاخص های فرهنگی بوده اند. نتایج سطح بندی شهرستان ها، به لحاظ توسعه فرهنگی نیز نشان می دهد که قسمت اعظم این استان در جرگه مناطق محروم از توسعه قرار گرفته است.This study was performed to compare the comparative Counties Southern Khorasan province in order to measure the development gap between rural settlements. The study of the nature of an applied research and in terms of methodology placed as descriptive and analytical research methods for data collection, the library and according to the purpose of the study was to collect data based on 2014 Statistical Yearbook of Southern Khorasan province. It is worth noting that the population of the study was that 11 County located in Southern Khorasan province to assess the level of cultural development, 29 factors in the form of development indicators, From the official statistics in Southern Khorasan province, extraction and Were studied using the Method of VIKOR and Shannon Entropy Coefficient. The findings of research analysis confirmed the existence of a huge gap in the distribution and allocation of facilities between the Counties of Southern Khorasan, it shows Ferdows County with a coefficient of 0 was highest cultural development and Counties Sarbishe by a factor of 1 and Darmiyan by a factor of 0/95, Had the lowest coefficient of development in terms of enjoyment From the cultural indicators. Also ranking of cities in terms of cultural development also shows that the majority of the province has been placed in the category of deprived areas of development.Keywords: Cultural Development, Southern Khorasan, Multi Criteria Optimization Method, Entropy
سمیه حمیدی؛ مفید شاطری
دوره 11، شماره 1 ، آذر 1395، ، صفحه 85-103
چکیده
آیین سوگواری ماه محرم جایگاه ویژه ای در زندگی اجتماعی ایرانیان داشته و در هر نقطه از کشور با توجه به فرهنگ و جغرافیای خاص آن منطقه، به شیوه های خاصی برگزار می شود. از جمله آیین های محرم، نخل گردانی است که در گستره وسیعی از کشور برگزار می شود. درخش به عنوان یکی از روستاهای با قدمت تاریخی، از جمله کانون های برگزاری این آیین می باشد. ...
بیشتر
آیین سوگواری ماه محرم جایگاه ویژه ای در زندگی اجتماعی ایرانیان داشته و در هر نقطه از کشور با توجه به فرهنگ و جغرافیای خاص آن منطقه، به شیوه های خاصی برگزار می شود. از جمله آیین های محرم، نخل گردانی است که در گستره وسیعی از کشور برگزار می شود. درخش به عنوان یکی از روستاهای با قدمت تاریخی، از جمله کانون های برگزاری این آیین می باشد. به دلیل تمایزات شاخصی که در شکل نخل درخش با دیگر مناطق کشور وجود دارد و هم چنین شیوه و مراسم خاص نخل گردانی که با تقسیم کار اجتماعی بسیار دقیق انجام می گیرد، این موضوع مورد مطالعه قرار گرفت. هدف مقاله حاضر، توصیف و فهم مراسم عاشورای درخش و تحلیل انسان شناسانه این مراسم نمادین به عنوان بخشی از میراث فرهنگ مذهبی در شرق کشور می باشد. نوشتار حاضر تلاش دارد با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع میدانی (مردم نگاری) و با بهره گیری از روش مصاحبه و مشاهده و بر مبنای آرای تفسیری کلیفورد گیرتز، به مطالعه مراسم نخل گردانی محرم درخش بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیین و مناسک نخل گردانی در درخش ضمن بقای رابطه فرد و جامعه، سبب تقویت انسجام اجتماعی، هویت جمعی و همبستگی فرهنگی، تقویت وجدان جمعی و ارتباطات نسلی در این روستا شده است. از سوی دیگر، بر نحوه جهان بینی فرد و شکل گیری هنجارها در ذهن او مؤثر است. از دیگر یافته های این پژوهش آن است که این مراسم در نوع خود و در سطح خراسان جنوبی، منحصر به فرد است و علی رغم مشابهت هایی که با آئین نخل گردانی در دیگر مناطق کشور دارد، به لحاظ صورت، ظاهر نخل و زمان و نحوه اجرای مراسم، تفاوت هایی با دیگر مناطق کشور دارد.The ritual of mourning in Moharram month has had special position in social life of Iranian people and it is held in special methods in each part of country regarding to its particular culture and geography. Among the rituals of Moharram is Nakhl handling held in a vast domain of our country. Dorokhsh as a village with a historical value is considered one of the centers of holding this ritual. Because of significant distinctions which exist between the form of Dorokhsh’s Nakhl and other country’s regions and also the method and special rites of Nakhl handling which is performed by precise division of social tasks, this issue was studied. The purpose of the present paper is the description and understanding of Ashura ritual in Dorokhsh and anthropological analysis of this symbolic custom as a part of religious and cultural heritage in the east of the country. The present study attempts to investigate Nakhl handling ritual of Moharram in Dorokhsh using qualitative research method of the kind of field study (ethnography) and applying the technique of interviewing and observation and based on interpretive views of Clifford Geertz.The findings of the research indicate that ritual and rites of Nakhl handling in Dorokhsh, while maintaining the relationship of individual and society, causes strengthening social coherence, group identity, cultural correlation, strengthening group consciousness and generation communications in this village. On the other hand, it is effective on individual’s worldview and formation of norms in his mind. Among the findings of this research is that this ritual is unique in South Khorasan and despite similarities to Nakhl handling in other regions of the country, it is different in terms of form, appearance of Nakhl, time and method of holding custom from other regions of the country.
محمد بهنام فر؛ فاطمه بیدختی
دوره 10، شماره 1 ، بهمن 1394، ، صفحه 41-69
چکیده
یکی از بزرگان و مفاخر استان خراسان جنوبی که تاکنون جایگاه ادبی او ناشناخته مانده، ولی دشت بیاضی است. بدین منظور به شیوه‌ی توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی مضامین و زیبایی‌های لفظی و معنوی اشعار او پرداخته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که غزل ولی دشت بیاضی غزلی شیوا و دل نشین در موضوع عشق مجازی است و ویژگیهای مکتب وقوع را دارد. شعرش ...
بیشتر
یکی از بزرگان و مفاخر استان خراسان جنوبی که تاکنون جایگاه ادبی او ناشناخته مانده، ولی دشت بیاضی است. بدین منظور به شیوه‌ی توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی مضامین و زیبایی‌های لفظی و معنوی اشعار او پرداخته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که غزل ولی دشت بیاضی غزلی شیوا و دل نشین در موضوع عشق مجازی است و ویژگیهای مکتب وقوع را دارد. شعرش پر از سوز و گداز است، حالات مختلف عشق را به زیبایی و شیوایی و با زبانی رسا و سلیس به تصویر کشیده است، اما از اندیشهی چندان والایی برخوردار نیست. مهم ترین مضامین غزلیات ولی دشت بیاضی، عشق و حالات عشقی، آن هم از نوع وقوعی آن است، ناامیدی و قتل از دیگر مضامین پر بسامد در غزلیات او هستند. اما شعر او از نظر ظاهری تسلط بر استعمال بهجا و مؤثر صور خیال و آرایههای بدیعی در جایگاه ممتازی قرار دارد. ساختن ترکیبات تصویری و حرکت در قطب استعاری زبان بویژه تشخیص، از شگردهای بارز بلاغی شعر او هستند.
اسماعیل علمدار؛ عمران راستی
دوره 9، شماره 3 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 55-85
چکیده
پدافند غیرعامل در حال حاضر یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش های دفاع در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی، همواره مدنظر اکثر کشورهای جهان قرار داشته است. در ایران نیز با توجه به موقعیت راهبردی نواحی مرزی شرق کشور، استان خراسان جنوبی با دارا بودن بیشترین مرز مشترک با کشور افغانستان از دیرباز به لحاظ قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم در مبادله ...
بیشتر
پدافند غیرعامل در حال حاضر یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش های دفاع در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی، همواره مدنظر اکثر کشورهای جهان قرار داشته است. در ایران نیز با توجه به موقعیت راهبردی نواحی مرزی شرق کشور، استان خراسان جنوبی با دارا بودن بیشترین مرز مشترک با کشور افغانستان از دیرباز به لحاظ قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم در مبادله کالا و تجارت، از اهمیت خاص و ویژه ای برخوردار بوده است. در این بین نقش پدافند غیرعامل و آمایش سرزمینی و به طور خاص آمایش نواحی مرزی برجسته می شود. یکی از بهترین راهبردهای پدافندی در مناطق مرزی استان برای مقابله با تهدیدات، ایجاد و گسترش فعالیت بازارچه های مرزی است، زیرا بازارچه ها مصداق بارز حضور مردم در امور اقتصادی منطقه بوده که می تواند باعث ماندگاری مرزنشیان شده و از مهاجرت بیرویه آنان جلوگیری کند و این امر، منجر به توسعه و امنیت پایدار منطقه می شود. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه ها و مشاهدات نگارندگان) به بررسی نقش بازارچه مرزی ماهیرود شهرستان سربیشه در امنیت مناطق مرزی استان از منظر پدافند غیرعامل پرداخته شده است. نتایج بررسی ها در این تحقیق حاکی از آن است که این بازارچه مرزی به عنوان یکی از اهرم های مهم در ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرزنشین، کاهش محرومیت و توسعه روابط تجاری با کشور همجوار از سال های گذشته بوده و پیوسته تأثیر قابل توجهی در فعالیت های اقتصادی و ایجاد امنیت منطقه سربیشه و حتی استان داشته است.
زهره رضازاده؛ مفید شاطری؛ عمران راستی
چکیده
رابطه بین توسعه و امنیت رابطه ای تأیید شده و در هم تنیده است و در تحقیقات و مطالعات متعدد، رابطه مستقیم بین امنیت و توسعه مورد پویش قرار گرفته است و امروزه تقریباً در یک باور عمومی، راهبردهای مبتنی بر توسعه بهترین و کامل ترین راهبردهای امنیتی شناخته می شوند. امنیت بسترساز توسعه می باشد و از طرفی، از توسعه تأثیر می پذیرد به طوری که توسعه ...
بیشتر
رابطه بین توسعه و امنیت رابطه ای تأیید شده و در هم تنیده است و در تحقیقات و مطالعات متعدد، رابطه مستقیم بین امنیت و توسعه مورد پویش قرار گرفته است و امروزه تقریباً در یک باور عمومی، راهبردهای مبتنی بر توسعه بهترین و کامل ترین راهبردهای امنیتی شناخته می شوند. امنیت بسترساز توسعه می باشد و از طرفی، از توسعه تأثیر می پذیرد به طوری که توسعه نیافتگی می تواند بستری برای بروز ناامنی باشد. تأثیر و تأثر توسعه و امنیت در مناطق مرزی اهمیت و آثاری مضاعف دارد چرا که عدم توسعه مناطق مرزی و حاشیه ای، جریان مهاجرت را از مناطق مرزی به سوی مناطق شهری تسریع و تشدید نموده و با خالی شدن سکونتگاه های مرزی از جمعیت و فعالیت و انباشته شدن مناطق مرکزی و شهری از جمعیت، هم مناطق مرکزی و هم مناطق مرزی با مسائل و مشکلات امنیتی مواجه می گردند. یکی از ویژگی های مشترک اغلب مناطق مرزی ایران و به خصوص مناطق مرزی شرق کشور، پایین بودن سطح توسعه، بالا بودن نرخ بیکاری، ناپایداری جمعیت روستایی و تخلیه سکونتگاه های مرزی می باشد. در نتیجه، راهبردهای مبتنی بر توسعه و ایجاد اشتغال که به پایداری سکونتگاه های مرزی کمک نماید می تواند به عنوان یک راهبردی امنیتی در مناطق مرزی مورد توجه دولت مردان قرار گیرد. در این راستا، در سال 1385 ایجاد کمربند سبز مرزی به عنوان یک اقدام توسعه ای در قسمتی از محدوده مرزی شهرستان سربیشه (استان خراسان جنوبی) ایجاد گردید. این پژوهش در پی آن است تا اثرات امنیتی ناشی از این اقدام را در محدوده مطالعاتی مورد نظر، مورد کاوش قرار دهد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و از حیث گردآوری اطلاعات، ترکیبی از روش پیمایشی و اسنادی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 151 نفر انتخاب و اطلاعات گردآوری شده از پرسش نامه محقق ساخته، به کمک نرم افزارهای آماری و آزمون های ویلکاکسون، همبستگی اسپیرمن و آزمون T- مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که بین ایجاد اشتغال و تأمین امنیت در منطقه ارتباط معناداری وجود دارد و توجه به توسعه و امنیت مناطق مرزی و افزایش رفاه و درآمد اقتصادی مرزنشینان از طریق فعالیت های سالم اقتصادی، با حمایت و سرمایه گذاری دولت، بر کارکرد امنیتی مرز تأثیر مثبت دارد.
مفید شاطری؛ علی اشرفی
چکیده
یکی از چالش های مهمی که سازمان های متولی وقف در ارتباط با مدیریت و حفظ رقبات وقفی در طول تاریخ و در حال حاضر با آن روبه رو بوده اند مشکل تداوم مالکیت بر رقبات به ویژه اراضی زراعی است. در این مقاله سعی شده تا با کمک قابلیت های مهم سیستم اطلاعات جغرافیائی و سنجش از دور در زمینه رفع این نقیصه و مدیریت صحیح و علمی بر موقوفات به شکل موردی پژوهشی ...
بیشتر
یکی از چالش های مهمی که سازمان های متولی وقف در ارتباط با مدیریت و حفظ رقبات وقفی در طول تاریخ و در حال حاضر با آن روبه رو بوده اند مشکل تداوم مالکیت بر رقبات به ویژه اراضی زراعی است. در این مقاله سعی شده تا با کمک قابلیت های مهم سیستم اطلاعات جغرافیائی و سنجش از دور در زمینه رفع این نقیصه و مدیریت صحیح و علمی بر موقوفات به شکل موردی پژوهشی صورت گیرد. روش انجام این مقاله بر مبنای ترکیبی از روش میدانی و اسنادی است که برای تهیه نقشه های خروجی و تشکیل بانک اطلاعاتی از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی بهره گرفته ایم.
نتایج پژوهش نشان می دهد که به کمک روش شناسی به کار رفته در این مقاله با صرف هزینه نه چندان زیاد و با دقت قابل قبول، می توان برای هر رقبه وقفی نقشه های مورد نیاز را بر اساس اطلاعات اسناد وقفی و مطلعین کلیدی تهیه نمود که ضمن حفظ اصل رقبه، مدیریت بر موقوفه را نیز تسهیل و در نتیجه یکی از اصول مهم وقف یعنی تحبیس مال محقق خواهد شد.
مهدی صالحی؛ محمد محمدی؛ محسن جلالی مجیدی؛ حیدر توانا
چکیده
دیوان محاسبات کشور به عنوان بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی وظیفه نظارت و حسابرسی بر عملکرد مالی کلیه دستگاه هایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می کنند را بر عهده دارد. با پیشرفت روز افزون فناوری جهت افزایش پاسخگویی دولت، نیاز به تغییر رویکرد نظارت و حسابرسی و رضایت از عملکرد دستگاه های نظارتی، امری طبیعی است. محققان ...
بیشتر
دیوان محاسبات کشور به عنوان بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی وظیفه نظارت و حسابرسی بر عملکرد مالی کلیه دستگاه هایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می کنند را بر عهده دارد. با پیشرفت روز افزون فناوری جهت افزایش پاسخگویی دولت، نیاز به تغییر رویکرد نظارت و حسابرسی و رضایت از عملکرد دستگاه های نظارتی، امری طبیعی است. محققان در این پژوهش با تأکید بر اقدامات گذشته به دنبال درک میزان رضایتمندی دستگاه های اجرایی از عملکرد حسابرسان دیوان محاسبات می باشد و عملکرد حسابرسی و نظارتی حسابرسان دیوان محاسبات را مورد ارزیابی قرار می دهد. جامعه آماری این تحقیق کارکنان امور مالی دستگاه های اجرایی استان خراسان جنوبی هستند. برای این منظور از اطلاعات کتابخانه ای و اجرای پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات و از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون (t، (r (مستقل)، مقایسه میانگین ها و رگرسیون چندمتغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. نتیجه حاصل از این تجزیه و تحلیل ها نیز مبین سطح بسیار بالایی از رضایت مندی دستگاه های اجرایی از عملکرد حسابرسان دیوان محاسبات بوده است.
مسلم خسروی زارگز؛ سمیه حمیدی؛ علی جزندری
چکیده
از گذشته های دور، مسأله امنیت به عنوان یکی از دغدغه های جوامع بشری به شمار می آمده است تا جایی که حتی برخی از اندیشمندان حوزه مطالعات اجتماعی معتقدند یکی از دلایل چشم پوشی بشر از مقوله آزادی و حیات طبیعی و تن دادن به زندگی جمعی، مسأله امنیت اجتماعی بوده است. بر اساس رویکرد مکتب کپنهاک، امنیت اجتماعی مقوله ای ذهنی است. به عبارت دیگر، ...
بیشتر
از گذشته های دور، مسأله امنیت به عنوان یکی از دغدغه های جوامع بشری به شمار می آمده است تا جایی که حتی برخی از اندیشمندان حوزه مطالعات اجتماعی معتقدند یکی از دلایل چشم پوشی بشر از مقوله آزادی و حیات طبیعی و تن دادن به زندگی جمعی، مسأله امنیت اجتماعی بوده است. بر اساس رویکرد مکتب کپنهاک، امنیت اجتماعی مقوله ای ذهنی است. به عبارت دیگر، ذهنیت افراد حاضر در یک جامعه انسانی تعریف امنیت و نحوه تأمین آن را شکل می دهد. بنابراین در برقراری امنیت اجتماعی ذهنیت دو بازیگر مهم است، اول کسانی که از امنیت اجتماعی استفاده می کنند و دوم کسانی که در این امنیت نقش دارند. به نظر می رسد بتوان این مسأله را درباره امنیت مرزی هم قائل شد، یعنی ذهنیت مرزنشینان و مجریان تأمین امنیت می تواند در تعریف و تأمین امنیت اجتماعی مهم باشد. استان خراسان جنوبی به رغم همجواری با کشور افغانستان و استان سیستان و بلوچستان، بر اساس گزارش های سالیانه نیروی انتظامی، جزء امن ترین استان ها به ویژه در مسأله امنیت مرزی بوده است. نویسندگان این پژوهش در پاسخ به چرایی این مسأله، فرضیه خود را این گونه مطرح نموده اند که به نظر می رسد رابطه معناداری میان امنیت پایدار مرزی و ذهنیت عشایر مرزی و مجریان تأمین امنیت مرزی استان وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، ذهنیت این دو بازیگر درباره تعریف امنیت، نقاط ضعف امنیت و راه کارهای ارتقای امنیت اجتماعی دارای رابطه معناداری است. نوشتار حاضر با استفاده از رویکرد مکتب کپنهاک به روش پیمایشی (پرسشنامه)، از جامعه آماری عشایری مناطق مختلف مرزی استان خراسان جنوبی، حجم نمونه را انتخاب و مورد پرسش قرار داده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، نشان دهنده اثبات فرضیه پژوهش است، یعنی رابطه معناداری میان ذهنیت عشایر و مجریان تأمین امنیت استان در مسأله امنیت اجتماعی وجود دارد.
هنر
مفید شاطری؛ مجید فرزین؛ کاظم ایمان طلب
چکیده
تعزیه به مجموعه ی ادب و هنر ایران، ارزش های قابل توجهی را تقدیم کرده است که پیدایی نخستین شکل ادبیات نمایشی مکتوب، پدیداری شکل و شیوه ی اجرایی و بیانی خاص در هنر نمایش یا هنرهای نمایشی و نگه داشت و استمرار مقام ها و گوشه‌های موسیقی در سنت موسیقایی ملی ایران، از جمله ی این ارزشها است. هرچند بنا به دلایلی، موسیقی با ساز در تعزیه، رونق ...
بیشتر
تعزیه به مجموعه ی ادب و هنر ایران، ارزش های قابل توجهی را تقدیم کرده است که پیدایی نخستین شکل ادبیات نمایشی مکتوب، پدیداری شکل و شیوه ی اجرایی و بیانی خاص در هنر نمایش یا هنرهای نمایشی و نگه داشت و استمرار مقام ها و گوشه‌های موسیقی در سنت موسیقایی ملی ایران، از جمله ی این ارزشها است. هرچند بنا به دلایلی، موسیقی با ساز در تعزیه، رونق چندانی نداشته، اما موسیقی آوازی حداقل از دوره ی قاجار به بعد مسیر تکامل را پیمود. تعزیه خوانان با آگاهی و شناخت موسیقی سنتی ایرانی به بهترین وجه به ایفای نقش خود پرداخته اند. یکی از نکات مهمی که تاکنون در شبیه (تئاتر مذهبی ایران شامل تعزیه یا شبیه غم انگیز و شبیه شاد) کمتر مورد توجه قرار گرفته، ثبت و ضبط دقیق موسیقی آوازی بر مبنای اجرای مناطق مختلف جغرافیایی کشور بوده است. در این مقاله، ضمن پرداختن به مبانی نظری تحقیق، مجلس کامل «تعزیه ی شهادت حضرت علی اکبر(ع)»، بر اساس اجرای گروه تعزیه سرخنگ از حیث آوازهای اجرا شده، مورد مطالعه قرار گرفته است. اجرای آوازی این تعزیه، در دستگاه شور با گردشهای آوازی در بیات ترک، افشاری، دشتی و دستگاه های همایون، چهارگاه، سه گاه و ماهور بوده است.
باستان شناسی
علی زارعی؛ محمدرضا سروش؛ حسن کریمیان
چکیده
سرزمین ایران با فرهنگی غنی و تمدنی درخشان، همواره کانون پژوهشهای علمی و تحقیقات باستانشناسی وفرهنگی بوده است. سرزمین کهن خراسان به عنوان خاستگاه و جایگاه حرکت‌ها و وقایع اساسی همواره نقشی تعیین‌کننده و سرنوشت‌سازی برای ایرانیان ایفا نموده است. متأسفانه به دلیل کمبود منابع و مآخذ مستدل تاریخی و باستانشناسی درجنوب ...
بیشتر
سرزمین ایران با فرهنگی غنی و تمدنی درخشان، همواره کانون پژوهشهای علمی و تحقیقات باستانشناسی وفرهنگی بوده است. سرزمین کهن خراسان به عنوان خاستگاه و جایگاه حرکت‌ها و وقایع اساسی همواره نقشی تعیین‌کننده و سرنوشت‌سازی برای ایرانیان ایفا نموده است. متأسفانه به دلیل کمبود منابع و مآخذ مستدل تاریخی و باستانشناسی درجنوب خراسان، و انجام پژوهشهای بسیار مختصر باستانشناسی در این خطه در سالیان گذشته نسبت به مناطق غربی و جنوب ایران، بر ابهامات و ناآگاهی‌های بیش از پیش ما افزوده است. حاصل پژوهشهای محدود دهه‌های اخیر به باستان‌شناسان امکان داده است که از پیشینه فرهنگی- تاریخی جنوب خراسان با اهمیت یاد کنند که این مسأله منجر به ارائة اطلاعات ارزشمندی گردیده است. کشف آثار فرهنگی به جای مانده از زیستگاه‌ها و بقایای ویرانه‌ها از اعصار پارینه‌سنگی تا به امروز به صورت غارها و پناهگاه‌ها، محوطه‌ها و تپه‌های باستانی، سنگ‌نگاره‌ها و کتیبه‌ها و بافت‌های سنتی و تاریخی و غیره، پدیده‌های گرانمایه‌ای از تاریخ این خطه از ایران به‌شمار میرود که همواره می‌تواند نقش مهمی در مطالعات گاهنگاری منطقه‌ای ایفا نماید. لذا درکی روشن از تاریخچة مطالعات و پژوهشهای میدانی صورت گرفته از آغاز تا به امروز در منطقه جنوب خراسان که به فراموشی سپرده شده است، هدف اصلی نگارندگان در این گفتار خواهد بود.
ادبیات و علوم انسانی
جلیل الله فاروقی هندوالان؛ سیده ناهید حسینی؛ محمدحسین قرشی
چکیده
پژوهش حاضر قصد دارد از طریق بررسی گفتمان «فراقی» در استان خراسان جنوبی برخی از باورها، نیات و مقاصد افراد در فراقیخوانیها را نشان دهد. فراقی که در غم دوری و فراق از هر آنچه که فرد به آن تعلق ذهنی و قلبی دارد سروده میشوند، طیف گستردهای از مضامین را در بر میگیرند. در این پژوهش که یک بررسی توصیفی است، تنها به ارائه ...
بیشتر
پژوهش حاضر قصد دارد از طریق بررسی گفتمان «فراقی» در استان خراسان جنوبی برخی از باورها، نیات و مقاصد افراد در فراقیخوانیها را نشان دهد. فراقی که در غم دوری و فراق از هر آنچه که فرد به آن تعلق ذهنی و قلبی دارد سروده میشوند، طیف گستردهای از مضامین را در بر میگیرند. در این پژوهش که یک بررسی توصیفی است، تنها به ارائه فراقیهایی با مضمون «دوری از وطن» و «جدایی» اکتفا شده است. در این فراقیها باورها و اعتقادات مختلفی مانند باورهای مذهبی و دینی افراد در مورد مرگ، نفرین، دعای خیر، باور به اتحاد و پیمان برادری مسلمانان و نیز احترام به بزرگان و پیران، عشق به وطن، عشق مادر و فرزندی، استیصال در غربت، درد فراق یار و ... بازتاب یافته است. با توجه به این که با ورود فناوری، شیوههای زندگی و تفکر افراد تغییر کرده است، این آواها و فراقیها کمتر توسط نسل جوان بکار میروند و این فرهنگ شفاهی، رو به فراموشی است. معرفی، ثبت و بررسی و تحلیل آنها برای حفظ این فرهنگ ضروری مینماید.
جغرافیای طبیعی
محمدجواد قلی نیا؛ اسدا.. زمانی پور؛ کمال غوث
چکیده
علی رغم نیاز روزافزون جوامع روستایی به کاربرد فناوری جدید، پذیرش فناوری در روستاها بسیار اندک است. در حال حاضر، در بسیاری از کشورهای جهان مدیریت منابع کشاورزی در دست افرادی است که در کشورهای غربی آموزش دیدهاند، لذا آشنا شدن این مدیران با ریشههای فرهنگی و محیطی نظامهای بومی مدیریت منابع، تا حد زیادی از اشتباهات آتی جلوگیری ...
بیشتر
علی رغم نیاز روزافزون جوامع روستایی به کاربرد فناوری جدید، پذیرش فناوری در روستاها بسیار اندک است. در حال حاضر، در بسیاری از کشورهای جهان مدیریت منابع کشاورزی در دست افرادی است که در کشورهای غربی آموزش دیدهاند، لذا آشنا شدن این مدیران با ریشههای فرهنگی و محیطی نظامهای بومی مدیریت منابع، تا حد زیادی از اشتباهات آتی جلوگیری خواهد کرد. بنابراین مصلحان روستایی به عنوان کسانی که در امر توسعه روستایی نقش دارند اگر به این دانش بومی که با ساختارهای روستایی هماهنگ است، توجه کنند، با انطباق آن با شرایط جدید میتوانند گامهای مؤثری در توسعه روستایی بردارند. نتایج این مقاله که با استفاده از روش کیفی " نظریه بنیانی" به دست آمده سعی دارد تا یک جنبه از دانش بومی باغداران خراسان جنوبی، در تولید محصول زرشک را که عامل اساسی در حیات باغداران خراسان جنوبی است، مورد بررسی قرار دهد، و برای این منظور مطالعه دانش بومی زرشک کاران در مناطقی از استان خراسان جنوبی که از کشت این گیاه برخوردار هستند، صورت گرفت. نتایج این اطلاعات، حاکی از تنوع عملیات باغی و موارد مصرف این محصولات در میان تولید کنندگان است که خود می‌تواند عامل موفقیت آنها در تولید این گیاه باشد.
باستان شناسی
حسن هاشمی زرج آباد؛ عابد تقوی
چکیده
خراسان جنوبی را می توان به دلیل قرارگیری در موقعیت خاص زمین شناسی، بهشت معادن شرق کشور نامید. مطالعات و پژوهشهای باستانشناختی انجام گرفته در حوزه جغرافیایی استان خراسان جنوبی در قالب بررسیهای میدانی، کاوش باستانشناسی- و دادههای بدست آمده از آنها - بیانگر آن است که این منطقه از شرق کشور نیز از پیشینهی بسیار کهنی در ...
بیشتر
خراسان جنوبی را می توان به دلیل قرارگیری در موقعیت خاص زمین شناسی، بهشت معادن شرق کشور نامید. مطالعات و پژوهشهای باستانشناختی انجام گرفته در حوزه جغرافیایی استان خراسان جنوبی در قالب بررسیهای میدانی، کاوش باستانشناسی- و دادههای بدست آمده از آنها - بیانگر آن است که این منطقه از شرق کشور نیز از پیشینهی بسیار کهنی در زمینهی فلزگری برخوردار می باشد. مقالهی حاضر بخشی از طرح پژوهشی" بررسی نظامند باستانشناسی بخش شوسف شهرستان نهبندان" می باشد که در تیرماه سال جاری توسط نگارندگان انجام و منجر به کشف و شناسایی 110 محوطه تاریخی ارزشمند گردید که از این تعداد، 17 محوطه کهن ذوب فلز (3 مرکز در دهستان شوسف و 14 مرکز در دهستان عربخانه) در این منطقه کشف گردید. در نتیجه مطالعات میدانی صورت گرفته شواهدی از معدن کاری و فلزکاری کهن، بقایای کورهها و محلهای انباشت سرباره های ذوب فلز مشاهده، ثبت و ضبط گردید. در این پژوهش، با روش بررسی پیمایشی با شیوه مکاننگاری و طیف ژرفانگر یا فشردهRandom Sampling) ( به معرفی 4 مرکز کهن ذوب فلز در دو دهستان شوسف و عربخانه پرداخته خواهد شد.
باستان شناسی
حسن هاشمی زرج آباد؛ ذبیح الله مسعودی
چکیده
بادگیرها به عنوان یکی از عناصر مهم در معماری بناهای تاریخی مناطق کویری از جمله شاهکارهای معماری سنتی ایران محسوب میشوند که به عنوان یک سیستم سرمایشی طبیعی و ایستا، تهویه مطبوع را با استفاده از انرژی تجدید پذیر باد فراهم مینماید. معماران سنتی ایران در ساخت و طراحی بادگیر با آگاهی از اصول بنیادی چون ترمودینامیک (نیروی گرما)، آئرودینامیک ...
بیشتر
بادگیرها به عنوان یکی از عناصر مهم در معماری بناهای تاریخی مناطق کویری از جمله شاهکارهای معماری سنتی ایران محسوب میشوند که به عنوان یک سیستم سرمایشی طبیعی و ایستا، تهویه مطبوع را با استفاده از انرژی تجدید پذیر باد فراهم مینماید. معماران سنتی ایران در ساخت و طراحی بادگیر با آگاهی از اصول بنیادی چون ترمودینامیک (نیروی گرما)، آئرودینامیک (جا به جایی هوا)، انتقال حرارت، مقاومت مصالح و آسایش حرارتی انسان سازهای را ساختند که بدون تردید از جمله شاهکارهای مهندسی معماری سنتی بشمار میرود. این سازه مهم و کارآمد، در طی قرنها در مناطق کویری ایران بدون بهره گیری از انرژی الکتریکی، تهویه طبیعی و خنکی را برای بناهای مسکونی و آب انبارها فراهم کردند. نظر به اهمیت سازه بادگیر در معماری سنتی مناطق کویری به ویژه شهرهای خراسان جنوبی که متأسفانه مطالعات و پژوهشهای معماری سنتی در آنها کمتر صورت گرفته است نگارندگان مقاله با روش تحقیق میدانی سعی خواهند داشت ضمن معرفی بادگیرهای شاخص بناهای سنتی شهرهای بیرجند، خوسف و خور به بررسی و شناخت کالبدی آن از منظر معماری و شناخت کالبدی بادگیرها و چگونگی تأثیر کالبد بر عملکرد آنها بپردازد. نتیجه مطالعه بیانگر آن است که بادگیرهای این منطقه از کویر ایران علیرغم بر ویژگیهای مشترک با سایر مناطق کویری و گرم و خشک ایران، دارای ویژگیهای خاصی از نظر شکل هستند که مهمترین آن بادگیرهایی از نوع یک طرفه و چهار طرفه میباشد که مهمترین دلیل انتخاب و طراحی این نوع بادگیرها در خراسان جنوبی شرایط اقلیمی و جهت وزش باد میباشد.
