نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیارگروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، ایران
2 استادیارگروه مهندسی صنایع، دانشگه پیام نور، ایران
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، ایران
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی و شناخت سرمایههای انسانی، معنوی و روانشناختی از منظر قرآن و نقش آن در تعالی سازمان است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفیـ تحلیلی و همبستگی است. در این پژوهش از پرسشنامه محققساخته استفاده شدهاست. این پرسشنامه حاوی سؤالات جمعیتشناختی، سؤالات مربوط به تعالی سازمانی، سؤالات مربوط به سرمایههای انسانی، معنوی و روانشناختی از منظر قرآن و براساس طیف پنج گزینهای لیکرت است. جامعه این پژوهش، کارکنان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند (استان خراسان جنوبی) هستند و نمونهای به تعداد 248 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدهاست. روایی پرسشنامه با نظرخواهی از استادان و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ و انجام تحلیل عاملی، تأیید شدهاست. برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار اس. پی. اس. اس و آموس استفاده شد. همچنین شاخصهای برازش، هم برای مدل ساختاری تحقیق و هم برای مدل اندازهگیری تحقیق تأیید شد. سرمایه انسانی و سرمایه معنوی، اثر مثبت و معنیداری بر تعالی سازمانی دارند. همچنین سرمایه روانشناختی، اثر مثبت و معنیداری بر تعالی سازمانی ندارد. نتایج پژوهش نشان داد که یک سازمان متعالی با رویکردی اسلامیـ قرآنی، سازمانی است که در آن افراد در ارتباط با خدا، دیگران و خود احساس مسئولیت میکنند و با تأکید بر عواملی از قبیل قوه تعقل، کمالپذیری انسان و مهارتهای ارتباطی رفتاری، موجبات تعالی سازمانی را فراهم میآورند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Human, Spiritual and Psychological Capital and its role in Organizational Excellence
چکیده [English]
The purpose of this study was to study and recognize human, spiritual and psychological capital from the perspective of the Quran and its role in organizational excellence. For this purpose and in order to collect data, using the method of thematic research of the Quran, verses from the Quran that were related to the mentioned chapters were extracted and classified. In this study, a researcher-made questionnaire containing demographic questions, questions related to organizational excellence from the perspective of the Quran, as well as human, spiritual and psychological capital from the perspective of the Quran and based on a five-point Likert scale was addressed. The population of this study was the staff of Birjand University of Medical Sciences and a sample of 248 people was selected by simple random sampling. SPSS and Amos software were used to analyze the data, and to evaluate the validity and reliability of the questionnaire, Cronbach's alpha and confirmatory factor analysis (CFA) were calculated and the result showed that the questionnaire had acceptable validity and reliability. Fitting indices were also confirmed for both the structural model of the research and the research measurement model. The first hypothesis was confirmed with a path coefficient of 0.69 and a t-statistic of 5.99 and also the second hypothesis was confirmed with a path coefficient of 0.41 and a t-statistic of 4.23, but the third hypothesis was rejected with a path coefficient of 0.11 and a t-statistic of 1.4. The results of the research show that a transcendent organization with an Islamic-Quranic approach is an organization in which people feel responsible in relation to God, others and themselves. And by emphasizing factors such as intellect, human paternal perfection and behavioral communication skills provide organizational excellence.
کلیدواژه‌ها [English]
- Quran
- human capital
- spiritual capital
- psychological capital
- organizational excellence
- قرآن (ترجمه ناصر مکارم شیرازی).##
- آذر، جبرائیل (1396). "تعیین رابطه سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی با ساختار سازمانی در بانک کشاورزی استان اردبیل". پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشکینشهر.##
- اسماعیلیشاد، بهرنگ، و دیگران (1392). "بررسی مؤلفههای سرمایه روانشناختی با رویکرد معنوی از نظر اعضای هیأت علمی جهت استقرار دانشگاه اسلامی". مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال دوم، ش 1 (بهار و تابستان): 3-21.##
- افخمی اردکانی، مهدی؛ توکلی، عبدالله (1395). "توسعه سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی در پرتو سبک زندگی اسلامی". مطالعات اسلام و روانشناسی، سال دهم، ش 19 (پاییز و زمستان): 31-56.##
- انصاریفرد، محمدرضا (1395). "بررسی نقش سرمایه روانشناختی در تعالی معنوی کارکنان (مورد مطالعه: دادگستری استان اردبیل)". پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی.##
- حبیبی، آرش؛ عدنور، مریم (1396). مدلیابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی. تهران: جهاد دانشگاهی.##
- حسنپور امیری، مطهره (1393). "تأثیر سرمایههای انسانی، اجتماعی، روانشناختی و مالی بر قصد کارآفرینانه با متغیر تعدیلگر سبکشناختی (مورد مطالعه: دانشگاه تهران)". پایاننامه کارشناسی ارشد MBA، دانشکده مدیریت، دانشگاه سمنان.##
- رحیمی، احسان؛ زارعی متین، حسن؛ پرکان، حسین (1397). "تبیین مفهوم عقل و عقلورزی از منظر روایات به‌عنوان مبنایی برای سرمایه های سازمان (انسانی، اجتماعی، روانشناختی، معنوی)". مدیریت سرمایه اجتماعی، سال پنجم، ش 4 (زمستان): 579-603.##
- رستگار، عباسعلی، و دیگران (1398). "بررسی نقش سرمایه معنوی بر تابآوری سازمانی با تأکید بر میانجیگری جو اخلاقی". مدیریت سرمایه اجتماعی، سال ششم، ش 1 (بهار): 1-22.##
- عربشاهی کریزی، احمد (1393). "طراحی و تبیین مدل سازمان متعالی با رویکرد اسلامی (مورد مطالعه: مؤسسات آموزش عالی شهر مشهد)". رساله دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور مرکز.##
- غریب، عباس، و دیگران (1396). "بررسی نقش تعدیلگر سرمایه معنوی در رابطه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه مازندران)". فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال هفتم، ش 3 (پاییز): 299-316.##
- فیضپور، مجید (1391). "تأثیر ارزشهای اسلامی بر تعالی سازمانی (مطالعه موردی: شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد)". پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان.##
- قاسمیزاد، علیرضا؛ بهنامیفر، فرزانه (1398). "شناسایی مؤلفه های سرمایههای روانشناختی دانشجویان از دیدگاه اسلام". مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، سال چهارم، ش 1 (بهار): 117-144.##
- قربانیزاده، وجهالله؛ آقاوردی، بابک (1392). "نقش توانمندسازی روانشناختی کارکنان در تعالی سازمانی". پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، سال پنجم، ش 1 (بهار و تابستان): 87-94.##
- گلپرور، محسن؛ خلج، فرزانه؛ تاجیک، فرزانه (1394). "نقش سه آسیب هنجاری بر سرمایه روانشناختی و تعالییابی: مدلسازی معادلات ساختاری". مشاوره شغلی و سازمانی، سال هفتم، ش 24 (پاییز): 51-72.##
- مجیدی گوگتپه، سیما (1397). "بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی و سرمایه فکری بر تعالی سازمانی کارکنان (مورد مطالعه: آموزش و پرورش شهرستان اردبیل)". پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، مؤسسه آموزش عالی نوین اردبیل.##
- محمدی، ابوالفضل؛ علاییزاده، محمود؛ محمدی، مهدی (1394). "بررسی پایه های نظری تعالی فرد در سازمان از دیدگاه قرآن". مدیریت اسلامی، سال بیستوسوم، ش 4 (زمستان): 135-153.##
- مرادی، محمد (1394). "الگوی مفهومی سرمایه معنوی در پرتو تعالیم قرآنی". اسلام و پژوهشهای مدیریتی، سال پنجم، ش 1 (پاییز و زمستان): 41-61.##
- وحیدی، زهره؛ جعفری هرندی، رضا (1396). "پیشبینی بهزیستی روانشناختی براساس مؤلفه های سرمایه روانشناختی و مؤلفههای نگرش معنوی". پژوهشنامه روانشناسی مثبت، سال سوم، ش 2 (تابستان): 51-64.##
- ئیلخانی، مژگان (1394). "بررسی تعقل و کرامت انسان از منظر قرآن و معصومین(ع)". پایاننامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.##
- Bontis, N.; Keow, W. C. C.; Richardson, S. (2000). “Intellectual capital and business performance in Malaysian industries”. Journal of intellectual capital, Vol. 1, No. 1: 85-100.##- De Leaniz, P. M. G.; Del Bosque, I. R. (2013). “Intellectual capital and relational capital: The role of sustainability in developing corporate reputation”. Intangible Capital, Vol. 1, No. 9: 262-280.##-Jankalová, M. (2013). “Conceptions based on definition of business factors of successfulness for the support of reaching the excellence of enterprise subjects”. Procedia-social and behavioral sciences, Vol. 81: 531-535.##-Klein, D. A.; Prusak, L. (1994). Characterizing intellectual capital: Center for Business innovation. New York: Ernst & Young LLP Working Paper.##-Luthans, F., et al. (2007). “Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction”. Personnel Psychology, Vol. 60, No. 3: 541-572.##-Schultz, T. W. (1961). “Investment in human capital”. The American economic review, Vol. 51, No. 1: 1-17.##-Wang, Y.; Liu, S. (2016). “Education, human capital and economic growth: Empirical research on 55 countries and regions (1960-2009)”. Theoretical Economics Letters, Vol. 6, No. 2: 347-355.##-Youssef, C. M.; Luthans, F. (2007). “Positive organizational behavior in the workplace: The impact of hope, optimism and resilience”. Journal of management, Vol. 33, No. 5: 774-800##
)