نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی/ دانشگاه بیرجند

2 استادیارگروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند

3 استادیارگروه جغرافیا/ دانشگاه بیرجند

چکیده

رابطه بین توسعه و امنیت رابطه ای تأیید شده و در هم تنیده است و در تحقیقات و مطالعات متعدد، رابطه مستقیم بین امنیت و توسعه مورد پویش قرار گرفته است و امروزه تقریباً در یک باور عمومی، راهبردهای مبتنی بر توسعه بهترین و کامل ترین راهبردهای امنیتی شناخته می شوند. امنیت بسترساز توسعه می باشد و از طرفی، از توسعه تأثیر می پذیرد به طوری که توسعه نیافتگی می‌ تواند بستری برای بروز ناامنی باشد. تأثیر و تأثر توسعه و امنیت در مناطق مرزی اهمیت و آثاری مضاعف دارد چرا که عدم توسعه مناطق مرزی و حاشیه ای، جریان مهاجرت را از مناطق مرزی به سوی مناطق  شهری تسریع و تشدید نموده و با خالی شدن سکونتگاه های مرزی از جمعیت و فعالیت و انباشته شدن مناطق مرکزی و شهری از جمعیت، هم مناطق مرکزی و هم مناطق مرزی با مسائل و مشکلات امنیتی مواجه می‌ گردند. یکی از ویژگی های مشترک اغلب مناطق مرزی ایران و به خصوص مناطق مرزی شرق کشور، پایین بودن سطح توسعه، بالا بودن نرخ بیکاری، ناپایداری جمعیت روستایی و تخلیه سکونتگاه های مرزی می باشد. در نتیجه، راهبردهای مبتنی بر توسعه و ایجاد اشتغال که به پایداری سکونتگاه ‌های مرزی کمک نماید می تواند به عنوان یک راهبردی امنیتی در مناطق مرزی مورد توجه دولت مردان قرار گیرد. در این راستا، در سال 1385 ایجاد کمربند سبز مرزی به عنوان یک اقدام توسعه ‌ای در قسمتی از محدوده مرزی شهرستان سربیشه (استان خراسان جنوبی) ایجاد گردید. این پژوهش در پی آن است تا اثرات امنیتی ناشی از این اقدام را در محدوده مطالعاتی مورد نظر، مورد کاوش قرار دهد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و از حیث گردآوری اطلاعات، ترکیبی از روش پیمایشی و اسنادی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 151 نفر انتخاب و اطلاعات گردآوری شده از پرسش نامه محقق ساخته، به کمک نرم افزارهای آماری و آزمون های ویلکاکسون، همبستگی اسپیرمن و آزمون T- مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که بین ایجاد اشتغال و تأمین امنیت در منطقه ارتباط معناداری وجود دارد و توجه به توسعه و امنیت مناطق مرزی و افزایش رفاه و درآمد اقتصادی مرزنشینان از طریق فعالیت های سالم اقتصادی، با حمایت و سرمایه‌ گذاری دولت، بر کارکرد امنیتی مرز تأثیر مثبت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Expansion actions and its role in providing permanent security of frontier localities Case study: the green belt of Dashte Khoshab/South Khorasan border with Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Zohreh Rezazadeh 1
  • Mofid Shateri 2
  • Omran Rasti 3

1 MA in geography and rural planning of Birjand university, the responsible writer

2 Assistant professor in geography of Birjand university

3 Assistant professor in geography of Birjand university

چکیده [English]

The relation between expansion and security is a verified and interwoven relation and in numerous researches and studies, the direct relation between security and expansion has been researched and almost today in one public belief, the strategies based on expansion are known as a perfect and complete security skills. Safety is the bed maker of development and at one hand is impressible from expansion in a way that underdevelopment can lead to the appearance of insecurity. The effect and influence of security in frontier localities has an important and double impression, because of the lack of expansion of the boundary and marginal regions, accelerated and intensified the flow of immigration from frontier localities to the urban regions and by unsettling of people from boundary realms and accumulation of people and occupations in central cities, both the frontier localities and central cities encounters with strict problems and difficulties in relation to the security issues. One of the more common features of the frontier localities of Iran especially the eastern frontier localities of the country is the low level of development, ascending the rate of unemployment, instability of rural population and the evacuation of dwelling boundaries. As a result, the strategies based on expansion and occupation employment which can help to the stability of dwelling boundaries and as a kind of security approach to be taken in consideration of politicians in frontier localities. In this direction, in 1985, the creation of green belt boundary as a developmental action in the district of border limit of Sarbisheh Township (South Khorasan Province) has been established. This research attempts to investigate the effects of safety caused from this action in the considered study limits. The present research from the aim aspect is applicatory and in regard to the study method is descriptive-analytic and with respect to data collection is combination of measurable and documentary method. The sample volume has been analyzed by the use of Kokaran formula and the selection of 151 people and data collection verified from questionnaires and then accomplished by the use of statistical software and Wilcoxon Test, correlational Spearman and T- Test. The results indicates that there is a meaningful relation between job creation and security providing in the region and considering of the expansion and security of frontier localities and welfare increasing and economic incomes frontiersman from the safe economic actions, with the support and investment of the government has a positive influence in the security operations of frontier localities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Expansion actions
  • Security
  • Frontier localities
  • South Khorasan
  • Dashte Khoshab of Sarbisheh
  1. ابراهیم زاده، عیسی؛ وارثی، حمیدرضا؛ اکبری، محمود (1388). "نقش مهاجرت های روستایی در اسکان غیررسمی (مطالعه موردی: متروپل اهواز)".  فصلنامه پژوهش های روستایی، سال اول، ش 1 (بهار): 167-192.##2.احمدی پور، زهرا، و دیگران (1386). "بررسی روند شتاب توسعه یافتگی فضاهای سیاسی- اداری کشور (مطالعه موردی: استان های ایران در برنامه­ های اول تا سوم توسعه 1368-1383)". فصلنامه ژئوپلیتیک، سال سوم، ش اول (بهار): 22-49.##3.اطاعت، جواد؛ موسوی، زهرا (1390). "رابطه متقابل امنیت ناحیه ای و توسعه یافتگی فضاهای سیاسی با تأکید بر سیستان و بلوچستان". فصلنامه ژئوپلتیک، سال هفتم، ش اول (بهار): 70-87.##4.امیراحمدی، هوشنگ (1375). "پویایی شناسی توسعه و نابرابری استان ها در ایران". ترجمه علی طایفی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال یازدهم، ش 109-110 (مهر و آبان): 154-171.##5.امیراحمدیان، بهرام (1378). "درجه توسعه یافتگی استان ها و همسازی ملی در ایران". فصلنامه مطالعات ملی، سال نخست، شماره 1 (پاییز): 99-128.##6.تیلر، آید دانیل؛ تیلر، کارل ای. (1378). توسعه انسانی متکی به جامعه. ترجمه ناصر بلیغ. تهران: مؤسسه توسعه روستایی ایران.##7.درایسدل، آلاسدایر؛ بلیک، جرالد اچ. (1373). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه دره میرحیدر. تهران: وزارت امور خارجه.##8.دری نجف آبادی، قربانعلی (1379). "نگاهی به امنیت از منظر امیرمؤمنان (ع)". فصلنامه حکومت اسلامی،  سال پنجم، ش 18 (زمستان): 282-291.##9.راستی، عمران (1385). "عدالت سرزمینی در ایران؛ در نظر و عمل". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.##10.راستی، عمران (1390). "ژئوپلیتیک محلی و نقش حکومت در ساماندهی آن (مطالعه موردی: جنوب شرق ایران)". رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.##11.راستی، عمران؛ رحیمی، محمد (1388). "امنیت و توسعه در غرب آسیا از منظر مدل محور پیرامون (مطالعه موردی: مناطق مرزی کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان)". در: مجموعه مقالات همایش بین المللی امنیت انسانی در غرب آسیا (6 و 7 آذر 1387)، دیدگاه ها و نقدها. گردآوری محمدرضا مجیدی و احمد خامسان. بیرجند: دانشگاه بیرجند: 151- 187.##12.رضوانی، محمدرضا (1381). "سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج". فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، ش 3 (پائیز و زمستان): 149-164.##13.زرقانی، هادی (1385). "عوامل مؤثر در امنیت مرزی با تأکید بر مرز شرقی ایران و افغانستان". مجله علوم جغرافیایی، سال اول، ش1 (بهار): 166-191.##14.زرقانی، هادی (1386). مقدمه ­ای بر شناخت مرزهای بین المللی. تهران: دانشگاه علوم انتظامی.##15.زیاری، کرامت الله؛ عشق آبادی، فرشید؛ فتحی، حمید (1389). "چالش های ژئوپلیتیکی توسعه نامتوازن نواحی ایران در مقطع زمانی 1375- 1385". فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک، سال ششم، ش اول (بهار): 181-207.##16.سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نیروی زمینی (1386). چالش های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی زمینی.##17.عزتی، عزت الله (1368). جغرافیای نظامی ایران. تهران: امیرکبیر.##18.علینقی، امیرحسین (1378). "داده­ هایی از عدم تعادل در جامعه ایران؛ استان­ های مرزی". فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره دوم، ش 5 و 6 (پائیز و زمستان): 127-156.##19.عندلیب، علیرضا (1380). نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، دانشکده فرماندهی و ستاد.##20.عندلیب، علیرضا؛ شریف، مطوف (1388). "توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران". فصلنامه باغ نظر، دوره6، ش12(پائیز و زمستان): 57-76.##21.فرجادی، غلامعلی (1379). نیروی انسانی، بازار کار و اشتغال. تهران: سازمان برنامه و بودجه.##22.قاسمی، محمدعلی (1387). "نسبت امنیت انسانی و توسعه پایدار". فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره یازدهم، ش 41 (پائیز): 527-544.##23.کلانتری، صمد؛ گنجی، محمد (1384). "شاخص های توسعه اجتماعی و اقتصادی در ایران". ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال نوزدهم، ش211-212 (فروردین و اردیبهشت): 146-161.##24.کریم کشته، محمدحسین؛ زمانیان، غلامرضا (1383). "بررسی شاخص های توسعه انسانی در استان سیستان و بلوچستان (1368-1379)". فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره دوم، ش 2 (پاییز و زمستان): 35-60.##25.مختاری، یدا... (1371). وضعیت تعاونی های مرزنشین استان بوشهر. تهران: وزارت تعاون.##26.مقصودی، مجتبی (1382). قومیت ها و نقش آنان در تحولات سیاسی سلطنت محمدرضا پهلوی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.##27. میرحیدر، دره؛ راستی، عمران؛ میراحمدی، فاطمه سادات (1393). مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: سمت.##28.یاسوری، مجید (1384). "سیاست گذاری منطقه ای و چگونگی نابرابری ها در کشور". ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال نوزدهم، ش 211-212 (فروردین و اردیبهشت): 138- 145.##

29.Gurr, Ted Robert. (2000). Peoples Versus States: Minorities at Risk in the New Century. Washington: United States Institute of Peace.##30.Hansen,  Niles  (1978).  Human  Settlement:  International  Perspectives  on  Structure,  Change  and  Public  Policy.Cambridge: Ballinger  Publication  Co.##31.Jones, Phillip N.;  Wild, Trevor (1994). “Opening  the  Frontier:  Recent  Spatial  Impacts  in  the  Former  Inner- German  Border  Zone”.  Regional  Studies,  Vol. 28, No. 3: 259-273.##32.Lee,  Erik; Schoik, Rick Van, and Sara Sonnenberg of the North American Center for Transborder Studies, Arizona State University; Isidro Morales of Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey, Campus Santa Fe; and Carlos A. de la Parra of El Colegio de la Frontera Norte (2011) ,From Thick Borders to Shared Governance: Challenges to Building a Sustainable and Secure U.S.-Mexico Border, Paper submitted for the March 2011 Puentes Consortium Symposium, “Border Security and Economic Development”.##33.Tadjbakhsh, Shahrbanou (2008). “Human security: Looking back before looking forward”. In: Proceedings of International Conference on Human security in West Asia (ICHSWA). Edited Mohammad Reza Majidi & Ahmad Khamesan. Birjand: University of Birjand.##