مقاله ترویجی
محمد باقری؛ حمیدرضا ثنایی
چکیده
وقف، سنت دیرپا و زنده اسلامی، از دیروز تا امروز با انگیزههای مختلف در سرزمینهای اسلامی و بویژه ایران رواج داشته است. سابقه وقف در ایران دوره اسلامی به سدههای نخستین هجری باز میگردد و غالباً به وقف مستغلات برای دو نهاد دینی و آموزشی مسجد و مدرسه اختصاص داشته است. در نیمه دوم سده 12 قمری حاج محمدرفیع پسر علینقیدیهشکی بنای مدرسهای ...
بیشتر
وقف، سنت دیرپا و زنده اسلامی، از دیروز تا امروز با انگیزههای مختلف در سرزمینهای اسلامی و بویژه ایران رواج داشته است. سابقه وقف در ایران دوره اسلامی به سدههای نخستین هجری باز میگردد و غالباً به وقف مستغلات برای دو نهاد دینی و آموزشی مسجد و مدرسه اختصاص داشته است. در نیمه دوم سده 12 قمری حاج محمدرفیع پسر علینقیدیهشکی بنای مدرسهای را در شهر طبس پی ریخت و آن را وقف آموزش علوم دینی ساخت. هدف مقاله پیشرو، بازخوانی وقفنامه و بررسی محتوا و دستیابی به اطلاعات متنوع مندرج در آن است و برای نیل به این مقصود از روش توصیفی- تحلیلی بهره میبرد. بررسی وقفنامه، باور راسخ بانی مدرسه به آموزههای شیعی را نشان داده و اطلاعاتی دست اول و سودمند از طبس در زمان وقف، چگونگی اداره مدرسه، متولی و شرایط استفاده از وقف را در اختیار خواننده قرار میدهد. بر پایه آنچه در وقفنامه آمده، تولیت این مدرسه به عهده بانی و پس از وی، پسر ارشد و آنگاه اولاد ذکور از نسل وی گذاشته شده است. اگر اولاد ذکور نیز از میان بروند، متولی وقف امام جمعۀ طبس خواهد بود. از جمله اطلاعات سودمند تاریخی متن وقفنامه در روزگار شکلگیری وقف، میتوان به نام برخی از بزرگان طبس بویژه خواجه محمدعلی دیهشکی برادر واقف و ملامحمدمهدی پسر حاجی محمدصالح امام جمعۀ طبس و نیز حضور جماعت چیتگر اصفهانی در بازار و همچنین اطلاعات مربوط به مدار آب در این شهر اشاره کرد.
مقاله پژوهشی
میلاد پوررجبی؛ مجید فولادیان
چکیده
گسترش گردشگری در مناطق مختلف سبب شده گردشگری بهمنزله بزرگترین صـنعت جهـان معرفـی شود. فضای مناسب گردشگری منجر به رشد اقتصاد منطقه و ناحیه میشود و بازتولید آن بر سازوکارهای فرهنگـی و رفتارهای مردم در منطقه تأثیرگـذار اسـت. روش تحقیق این پژوهش پدیدارشناسی است. برای جمعآوری دادهها نمونهگیری از 37 مشارکتکننده که بین سنین ...
بیشتر
گسترش گردشگری در مناطق مختلف سبب شده گردشگری بهمنزله بزرگترین صـنعت جهـان معرفـی شود. فضای مناسب گردشگری منجر به رشد اقتصاد منطقه و ناحیه میشود و بازتولید آن بر سازوکارهای فرهنگـی و رفتارهای مردم در منطقه تأثیرگـذار اسـت. روش تحقیق این پژوهش پدیدارشناسی است. برای جمعآوری دادهها نمونهگیری از 37 مشارکتکننده که بین سنین 19 تا 65 سال بودند، مصاحبه نیمهساختاریافته گرفته شده است و برای تحلیل دادهها از روش تحلیل تماتیک استفاده شد. یافتهها در زمینه بسترهای معنایی شامل 30 گزاره مرتبط با نگرش زائران را نشان میدهد که به پنج زیرمضمون معنایی تقلیل یافتند و در سه حوزه طبقهبندی شدند. این سه حوزه عبارتند از نگرش فردی (سامانهی بودن نگرش)، خانواده (چرخشی بودن عوامل شکلدهنده به نگرش) و جامعه (روابط ساختاری میان بسترهای معنایی که نگرش را تداوم میبخشند). توجه به نگرش زائران و نسبت آن با گردشگری منطقه، نقش کلیدی در برنامهریزی و سیاستگذاریهای فرهنگی- اجتماعی دارد که در این زمینه باید به روابط ساختاری، چرخشی و چند علتی توجه شود.
مقاله ترویجی
حسین خسروی؛ هادی پورشافعی؛ فاطمه طاهرپور
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خودکارآمدی در نشاطکاری با میانجیگری امیدواری معلمان انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی همبستگی و جامعه آماری شامل معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 1396-1397 به تعداد 1500 نفر بودند که با استفاده از نمونهگیری طبقهای (برخورداری و جنسیت)، تعداد 306 نفر انتخاب گردید. برای سنجش متغیر خودکارآمدی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خودکارآمدی در نشاطکاری با میانجیگری امیدواری معلمان انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی همبستگی و جامعه آماری شامل معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 1396-1397 به تعداد 1500 نفر بودند که با استفاده از نمونهگیری طبقهای (برخورداری و جنسیت)، تعداد 306 نفر انتخاب گردید. برای سنجش متغیر خودکارآمدی و امیدواری از پرسشنامه لوتانز (2007) و نشاط کاری از پرسشنامه شایروم (2004) استفاده گردید. ضریب پایایی پرسشنامهها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و برای خودکارآمدی 84/0، امیدواری 84/0 و نشاط کاری 91/0 برآورد گردید. تجزیه و تحلیل دادهها در سطح توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و سطح استنباطی (همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون و الگویابی معادلات ساختاری) انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که خودکارآمدی با میزان 55/0Beta= پیشبینی کننده نشاط کاری و با 73/0Beta= پیشبینی کننده امیدواری است. همچنین امیدواری با 68/0Beta= پیشبینی کننده نشاط کاری معلمان ابتدایی شهر بیرجند میباشد. یافتهها نشان داد که امیدواری نقش میانجی بین خودکارآمدی و نشاط کاری ایفاء میکند و مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار بود.
مقاله ترویجی
مریم ظهوریان؛ سامان فرزین
چکیده
خراسان بزرگ در تمامی دورانهای تاریخی ایران، نقش مؤثری در تبادلات منطقهای شرق ایران داشته و در این زمینه، اطلاعات جامعی در اختیار پژوهشگران است. اما در این میان، پیرامون عملکرد منطقه خراسان در تاریخ اشکانی، بهدلیل از بین رفتن آثار و منابع تاریخی توسط ساسانیان و همچنین گذر زمان بسیار محدود میباشد. بر این اساس، هدف از انجام ...
بیشتر
خراسان بزرگ در تمامی دورانهای تاریخی ایران، نقش مؤثری در تبادلات منطقهای شرق ایران داشته و در این زمینه، اطلاعات جامعی در اختیار پژوهشگران است. اما در این میان، پیرامون عملکرد منطقه خراسان در تاریخ اشکانی، بهدلیل از بین رفتن آثار و منابع تاریخی توسط ساسانیان و همچنین گذر زمان بسیار محدود میباشد. بر این اساس، هدف از انجام این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است، تحلیل جایگاه خراسان بزرگ (خراسان امروزی، بلخ، مرو، هرات)، بهعنوان اولین مقر حکومتی اشکانیان در زمینههای مذهبی و هنری این دوره میباشد که این امر با توجه به منابع دسته اول و مدارک باستانشناختی بهدست آمده از این دوره انجام میپذیرد. پژوهش پیشرو، در صدد پاسخگویی به این پرسشها میباشد که خراسان بزرگ در تاریخ اشکانی، چگونه توانسته است زمینهساز تحولات ساختاری مذهبی و هنری گردد و در ادامه، بیشترین تأثیرگذاری تحولات مذهبی و هنری خراسان بزرگ درکدام مناطق مشهود است. در این راستا، با توجه به یافتههای پژوهش میتوان گفت جایگاه خراسان بزرگ در دوره اشکانی، بهصورت فرامنطقهای بوده و بر اساس تسامح مذهبی و فرهنگی صورت پذیرفته است. همچنین خراسان بزرگ بهدلیل قرارگیری در گذرگاه ارتباطی شرق و غرب، توانسته است با گسترش مذهب بودا، مهر و زرتشتی در شرق ایران، هند، چین و حتی روم بیزانس تأثیرگذاری مذهبی داشته و با توجه به آثار هنری همچون سفالسازی و شیشهگری در هند و چین، تأثیرگذاری هنری ایجاد نماید. علاوه بر آن، با تحلیل ریشهشناسی خط و زبان پهلوی در دوره اشکانی، دریافتیم که این منطقه با توسعه خط و زبان پهلوی در داخل ایران، تاجیکستان و افغانستان تأثیر فرهنگی بهصورت فرامنطقهای ایجاد نموده است.
مقاله پژوهشی
حسین کوهستانی اندرزی؛ زهره جوزی؛ زهرا نصراللهی؛ محمدامین سعادتمهر؛ مریم یاغی زهی؛ هانیه حسین نیا امیرکلایی
چکیده
پس از مرگ ناگهانی یارمحمدخان ظهیرالدوله (1258-1267ق.)، به سال 1267ق.، هرج و مرج فراوانی در هرات پدید آمد. در دل این آشفتگیها، افراد زیادی تحت امر دولت ایران و خارج آن، به قدرت رسیدند و در نهایت دوستمحمدخان بارکزایی (1258-1280ق.) به سال 1279ق.، هرات را برای همیشه از ایران جدا ساخت. درخلال آشفتگیهای هرات (1267-1280ق.)، سکههایی نیز به نام ناصرالدینشاه ...
بیشتر
پس از مرگ ناگهانی یارمحمدخان ظهیرالدوله (1258-1267ق.)، به سال 1267ق.، هرج و مرج فراوانی در هرات پدید آمد. در دل این آشفتگیها، افراد زیادی تحت امر دولت ایران و خارج آن، به قدرت رسیدند و در نهایت دوستمحمدخان بارکزایی (1258-1280ق.) به سال 1279ق.، هرات را برای همیشه از ایران جدا ساخت. درخلال آشفتگیهای هرات (1267-1280ق.)، سکههایی نیز به نام ناصرالدینشاه (1264-1313ق.) در تاریخهای 1269 و 1273-1279ق. در این شهر به ضرب رسید. توجه بیشتر بدین سکهها دو مسأله را به همراه دارد، یکی آنکه نظام پولی عصر ناصری از ساختار خاصی پیروی نمیکرد و سکههای هر محل با عیارهای متفاوت به ضرب میرسید و دیگری آنکه معمولاً در دورانهای پرتنش، قدرت اقتصادی هر شهر تضعیف میگشت و عیار سکه نیز بدان واسطه بسیار پایین میآمد. بنابراین تجزیه عنصری سکههای این دوره با استفاده از شیوه پیکسی به دلیل سرعت، دقت بالا و غیرمخرب بودن آن، میتواند تحلیل خوبی از این اوضاع ارائه دهد. از اینرو، برای مطالعه در این امر تعداد 21 سکه در نُه تاریخ متفاوت، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت. در نتیجه مشخص شد که عیار نقره این سکهها بالاتر از 90% بوده که در مقایسه ضرابخانههای اصلی، یعنی مشهد (84%)، تبریز (82%)، طهران (90%)، اصفهان (84%)، و شیراز (90%)، در جایگاه بالایی قرار میگرفته و این نشان دهنده تابعیت ضرابخانه هرات از نظام اصلی ضرب سکه، یعنی نظام تهران بوده که حتی در اوج تنشها هم، از عیار این سکهها کسر نگردیده است. در پایان نیز اطلاعات ارزشمندی از نحوه عیار زدن فلز سکهها با فلزات مس و آهن و نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت به دست آمد.
مقاله ترویجی
الهام ملک زاده؛ اکرم ناصری
چکیده
در میان گونههای مختلف وقف، اعم از سنتی و مُدرن[1]، وقف علمی حائز پیشینهی درازدامنه با کارکردهای اجتماعی و فرهنگی است. مطالعات مربوط به تاریخ وقف و امور خیریه در بیرجند مبین وجود شواهد و مصادیق متعدد از اقدامات واقفان علمی در سطوح مختلف فرهنگی- اجتماعی است. مقاله حاضر با هدف بررسی گونهها و مصادیق مختلف وقف علمی در بیرجند با ...
بیشتر
در میان گونههای مختلف وقف، اعم از سنتی و مُدرن[1]، وقف علمی حائز پیشینهی درازدامنه با کارکردهای اجتماعی و فرهنگی است. مطالعات مربوط به تاریخ وقف و امور خیریه در بیرجند مبین وجود شواهد و مصادیق متعدد از اقدامات واقفان علمی در سطوح مختلف فرهنگی- اجتماعی است. مقاله حاضر با هدف بررسی گونهها و مصادیق مختلف وقف علمی در بیرجند با روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. یافتههای حاصل از این بررسی نشان میدهد که هویت فرهنگی این شهر، برآیند تکوین و توسعه گونههای مختلف وقف علمی در قالبهای سنتی و مُدرن است. دستاورد دیگر این بررسی، حاکی از تنوع پایگاه اجتماعی و جنسیتی واقفان علمی در منطقه میباشد که این امر نیز مبین ظرفیتهای این خطه از نظر سرمایههای اجتماعی و فرهنگی است.[1]. Modern