نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

10.22034/fakh.2013.156215

چکیده

مولانا محمد ولی دشت بیاضی از شاعران مشهور قرن دهم و اهل خراسان (جنوبی) است که در تذکره‌ها از او به شیرین‌سخنی و استادی در سرایش شعر یاد شده است. در سال 1389 و 1390 دو چاپ از دیوان شاعر به دست داده شد. چاپ 1389 این کتاب، به تصحیح دکتر مرتضی چرمگی عمرانی، نسبت به چاپ 1390 برتری‌های بسیار دارد که برخی از آن‌ها عبارتاند از: در اختیار داشتن نسخه‌های بسیار بیشتر، نسخة اساس بسیار معتبر و هم‌عصر شاعر، اشتمال بر تعداد بیشتری از اشعار، دقت فراوان در ضبط صورت صحیح لغات و ابیات و خوانش‌های صحیح از لغات مبهم. در مقابل، تصحیح محمدی تقریباً از همة این ویژگی‌ها عاریست. در این مقاله برآنیم که با بررسی مقابله‌ای این دو چاپ و قرائت‌های مختلف دو مصحح، نکات قوت چاپ ارجح را روشن کنیم تا پژوهشگران در انتخاب متن پژوهشی منقح‌تر، آگاهانه عمل کنند. نگارنده در این بررسیِ مقابله‌ای به شیوة انتقادی عمل کرده و تنها به ضبط موجود در نسخ اکتفا نموده است و در ابتدا با کنار هم قرار دادن دو متن چاپی، تعداد اشعار، تعلیقات و صورت ظاهری آن‌ها را با هم مقایسه نموده و سپس با کنار هم قرار دادن اشعار مشترک در هر دو تصحیح، ایرادات عروضی و ضبط‌های نادرست را نشان داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative study and contrasting of two edits Of Wali Dashtbayazi's Divan

نویسندگان [English]

  • Hamed Noruzi 1
  • Manzar Soltani 2

1 Assistant professor and Faculty Member of the Persian literature Department of Birjand University

2 Associate professor and Faculty Member of the kharazmi Department University

چکیده [English]

Maulana Mohammad Wali Dashtbayazi is one of the famous poets of tenth century from Khorasan (southern Khorasan) who was called by biographers as a sweet spoken man and master of chant lyrics. Wail's Divan published twice by two different editors in the years of 2011 and 2012: First one by Dr. Morteza Charmagi Omrani which published in 2011 has much superiority than the second one which published in 2012. Some of them are; having much more manuscripts copies, the Based prestigious and valuable manuscript of the contemporary poet, inclusion of lots of poems, very careful choosing and collecting of the correct form of words and exact reciting of vague vocabularies. But in contrast the Mohammadi's adjustment has been devoid of these characteristics. In this article we try with contrastive study of this two published version and different reciting of these authors to clarify the nuance points of the preferred edit in order to create to the researchers the intentional methods of choosing the true version of published edit. Author in this comparative article follows the critical method and only content oneself with available copies of the manuscript files and firstly compared together the numbers of poems, properties and formal apparent forms of them with expositing the two edited texts and then with juxtaposition of this common and jointly edited poems the schematic faults and incorrect records has been presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The edited manuscript
  • Comparative study
  • critical adjustment
اسیری لاهیجی، محمد بن یحیی (1357). دیوان اشعار و رسائل شمس‌الدین محمد اسیری لاهیجی. تصحیح برات زنجانی. تهران: دانشگاه تهران؛ مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل کانادا.##
امیر علی شیر نوایی (1342). دیوان امیر علی شیر نوایی. به تصحیح رکن‌الدین همایونفرخ. تهران: ابن سینا.##
امیر معزی، محمدبن عبدالملک (1318). دیوان امیر معزی. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.##
انوری، علی بن محمد (1376) دیوان انوری. به کوشش محمد تقی مدرس رضوی. تهران: علمی و فرهنگی.##
بیدل دهلوی، مولانا ابوالمعالی عبدالقادر (1376). کلیات بیدل. به تصحیح اکبر بهداروند و پرویز عباسی داکانی. تهران: الهام.##
خاقانی، افضلالدین بدیل بن علی نجار (1368). دیوان خاقانی، به تصحیح ضیاءالدین سجادی. تهران: زوار.##
خواجوی کرمانی، کمال الدین (1336). دیوان خواجو. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: کتابفروشی محمودی و بارانی.##
دهخدا، علی اکبر (1358). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.##
دیچز، دیوید (1379). شیوه‌های نقد ادبی. ترجمـة محمد تقـی صدقیانـی و غلامحسـین یوسفی. تهران: علمی.##
ساوجی، جمال الدین سلمان (1382). دیوان سلمان ساوجی. به تصحیح عباسعلی وفایی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.##
ستوده، غلامرضا (1371). مرجع شناسی و روش تحقیق در ادبیات فارسی. تهران: سمت.##
سجادی، سید ضیاءالدین (1382). فرهنگ لغات و تعبیرات با شرح اعلام و مشکلات دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوار.##
سنایی، ابوالمجد (بیتا). دیوان سنایی. مصحح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: کتابخانه سنایی.##
شاه نعمت الله ولی (بی‌تا). دیوان شاه نعمت الله ولی. مقدمه سعید نفیسی. تهران: محمد علمی.##
شمیسا، سیروس (1377).  فرهنگ اشارات ادبیات فارسی. تهران: فردوس.##
صائب تبریزی، میرزا محمدعلی (1368). دیوان صائب. تصحیح محمد قهرمان. تهران: علمی و فرهنگی.##
صفا، ذبیح الله (1371).  تاریخ ادبیات در ایران. تهران: فردوس.##
طبیب اصفهانی، عبدالباقی (بی‌تا). دیـوان طبیب اصفهانـی. تصحیح مجتبـی بـرزآبادی فراهانی. تهران: سنایی.##
عطار نیشابوری، شیخ فرید الدین (1348).  منطق الطیر. تصحیح سید صادق گوهرین. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##
غزنوی، سید حسن (1362). دیوان سید حسن غزنوی. به تصحیح سید محمد تقی مدرس رضوی.تهران: اساطیر.##
فرخی سیستانی، محمد بن جولوغ (1349). دیوان فرخی سیستانی. به تصحیح سید محمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.##
قاآنی شیرازی، حبیب الله (1336). دیوان اشعار قاآنی شیرازی. به کوشش محمد جعفر محجوب. تهران: امیرکبیر.##
قرآن مجید (1375). ترجمة عبدالمحمد آیتی. تهران: سروش.##
گلچین معانی، احمد (1374). مکتب وقوع در شعر فارسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.##
گوهرین، سید صادق (1348). منطق الطیر. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##
محتشم کاشانی، کمال الدین (بی‌تا). دیوان محتشم کاشانی. به کوشش مهرعلی گرگانی. تهران: کتابفروشی محمودی.##
محمـد فضولـی (1962). دیـوان اشعار فارسـی. به کوشش حسیبـه مازی اوغلو. آنکارا: دانشگاه آنکارا.##
مسعود سعد سلمان (1369). دیوان مسعود سعد سلمان. به کوشش رشید یاسمی. تهران: امیرکبیر.##
نظامی گنجه‌ای، جمال الدین (1380).  لیلی و مجنون. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. تهران: نشر قطره.##
نفیسی، سعید (1344).  نظم و نثر در ایران تا پایان قرن دهم. تهران: کتابفروشی فروغی.##
هاتف اصفهانی، سید احمد (1347). دیوان هاتف اصفهانی. تصحیح حسن وحید دستگردی.تهران: ابن سینا.##
ولی دشت بیاضی، محمد (1389). دیوان محمد ولی دشت بیاضی. تصحیح مرتضی چرمگی عمرانی. تهران: اساطیر.##
ولی دشت بیاضی، محمد (1390). دیوان محمد ولی دشت بیاضی. تصحیح ملک‌ناز محمدی. زنجان: آذرکلک.##
یاحقی، محمد جعفر (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ سروش.##