نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی/ دانشگاه بیرجند

2 کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی گرایش توسعه روستایی/ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

چکیده

مشارکت یکی از ارکان اساسی در توسعه به خصوص در توسعه مناطق روستایی محسوب می‌شود. فرایند مشارکت می‌باید به گونه ای داوطلبانه، تعاملی و دوسویه جنبه عملی به خود بگیرد. در مباحث توسعه؛ راهبردهای متعددی برای افزایش مشارکت مردم در عمران و توسعه مناطق روستایی مطرح می‌باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها تشکیل نهادهای سازماندهی شده است، مانند سازمان‌های غیردولتی که به عنوان بخش سوم در کنار بخش خصوصی (بازار) و دولت (عمومی) در اداره جامعه نقش دارند. از اینروست که در سال‌های اخیر دهیاری‌ها به عنوان مدیریت جدید در روستاها تعریف گردیده‌اند تا به نام میانجی بین مردم و دولت نقش ایفا کنند. دهیاران به عنوان مدیران روستایی و صاحبان منابع و اختیارات درخور توجه، در صورت داشتن انگیزه و مهارت‌های لازم می‌توانند نقش مهمی در افزایش مشارکت مردم و توسعه روستایی ایفا کنند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها در راستای افزایش مشارکت روستاییان بوده است. محدوده تحقیق، 131 روستای دارای دهیاری در شهرستان بیرجند می‌باشد. نمونه تحقیق با فرمول کوکران تعداد 213 مورد برآورد شد، روش جمع آوری اطلاعات و داده‌ها از طریق پرسشنامه بوده که روایی آن از طریق تأیید گروه متخصصان و پایایی آن نیز که از طریق آزمون آلفای کرونباخ به میزان 98/0 تعیین شد نشان دهنده انسجام قابل قبول در سؤالات است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری  spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین عملکرد دهیاری‌ها با افزایش مشارکت اجتماعی خانوارهای روستایی، رابطه آماری معنی داری وجود ندارد. همچنین نتایج آزمون t استیودنت نشان داد که بین دیدگاه روستاییان و دهیاران در خصوص نقش دهیاری‌ها در افزایش مشارکت اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد  (01/0>p).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The operational evaluation of hamlets from the viewpoint of Villagers in increasing of social contribution (Case study; Birjand County)

چکیده [English]

Contribution is counted as one of the main pillars of expansion tools especially in developing of rural districts. The partnership process must be in voluntary, Villagers, and bidirectional form and should take the interactive state to itself. In extensional discussions various strategies is bring forth for increasing of people’s contributions in prosperity and developing of rural districts which one of the main parts of them is the formation of organizational institutions like nongovernmental organizations as a third part beside the private segment (market) and government (public) which has a crucial role in managing the society. For this reason in recent years the hamlets has been defined as a new administrative parts of villages till play its role as an intermediary among people and government. Hamlet aiders as rural managers and resource owners and noticeable authorities by having required motivations and skills can play much outstanding role in increasing of peopl,s contribution and rural expansion. The aim of this researchis to evaluate the performance of hamlets in direction of increasing of the participation of rural people.. The research boundary is 131 villages containing hamlets in Birjand County. The project sample estimated about the number of 312 with Kokaran Formula, information and data collection method has been done with questionnaires which its accuracy verified by specialist groups and also its permanency which determined by Cronbach Alfa test to the scale of89/0  indicates the acceptable versatility of questions. The collected data has been analyzed with SPSS statistical software and the results of coherence test showed that there is not a meaningful statistical relationship between hamlets operation and the growth of rural family contributions. And also the findings of T Students Test showed that there is a meaningful divergence between the villagers viewpoint and hamlet aiders regarding the role of hamlets in increasing social contributions

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hamlet
  • Rural Management
  • Social Contribution
  • Practical Evaluation
  • Brijand County
حسن وند، احـسـان (1390). "تـجربـه دهیاری‌ها- مـوانع و کـارکردها". فـصـلنامه علمی و پژوهشی روسـتا و تـوسـعه، سال چهاردهم، ش 54 (تابستان): 139- 164.##
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ عینالی، جمشید (1386). "نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهادهای تأثیرگذار". فصلنامه علمی و پژوهشی روستا و توسعه، سال دهم، ش2 (تابستان): 1- 38.##
رمضان زاده، مهدی؛ صابری، حسن (1386). "ضرورت حفظ سرمایه اجتماعی در روستا". ماهنامه دهیاری‌ها، سال پنجم، ش 25 (اسفندماه): 55- 79.##
سعیدی، عباس (1383). "برخی الزامات ده گردانی در پرتو مشارکت روستایی". ماهنامه دهیاری‌ها، سال دوم، ش 9 (شهریورماه): 10- 16.##
سلیمان پور، محمدرضا؛ فرج الله حسینی، جمال (1385). "بررسی رویکرد مشارکتی در مدیریت روستایی"، ماهنامه جهاد، سال بیست و ششم، ش 274 (دی ماه): 63 - 78.##
شکوری، علی (1378). "پژوهشی در توسعه و مشارکت در روستاهای برگزیده استان آذربایجان شرقی". فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، سال سی و یکم، ش 37 (اسفندماه): 89- 104.##
عفتی، محمد (1383). "نگـرشی بر الگوها و مشارکت روستاییان بر اساس نظریات توسعه". فصلنامه توسعه روستایی، سال یازدهم، ش 167 (تابستان): 28- 45.##
فیروزآبادی، احمد؛ ایمانی جاجرمی، حسین (1391). "وضعیت رضایت روستاییان و عوامل مرتبط با آن از عملکرد دهیاری‌ها (مطالعه موردی: روستاهای استان قزوین)". فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال پانزدهم، ش 9 (بهار): 61 - 92.##
کریمی، بهرام (1388). "ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها در توسعه روستایی (مطالعه موردی: بخش کندوان شهرستان میانه)". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.##
کوچکیان فرد، حسین (1386). "چالش‌های فراروی روابط شورای اسلامی روستا و دهیاری". ماهنامه دهیاری‌ها، سال پنجم، ش22 (تیرماه): 31- 46.##
گل شیری اصفهانی، زهرا (1388). "تأثیر انسجام اجتماعی بر مشارکت روستاییان". فصلنامه علمی پژوهشی روستا و توسعه، سال دوازدهم، ش1 (بهار): 147-167.##
متقی زاده، محمدحسن (1383). "سازمان‌های غیردولتی نهادی برای سازماندهی مشارکت در جامعه مدنی". تهران: وزارت کشور، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی.##
مرکز آمار ایران (1390). سالنامه آماری استان خراسان جنوبی. تهران: مرکز آمار ایران.##
مطیعی لنگرودی، حـسـن (1390). "ارزشیابـی عملکرد دهیاری‌ها از دیـدگـاه روستاییان (مطالعه موردی: دهستان بیهق شهرستان سبزوار)". مجله جـغـرافـیا و توسعه ناحیه ای، سال دوازدهم، ش16(بهار و تابستان): 35- 56.##