نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
ایران سرزمینی است که به دلایل متعدد جغرافیایی، هجوم بیگانگان، فقدان راههای مناسب مواصلاتی و غیره، پیوسته در معرض قحطی‌های مختلف و ادواری بوده است. با وقوع جنگ جهانی اول و اشغال ایران، مقارن با خشکسالی، آشفتگی‌هایی پیش آمد که وضعیت را پیچیده‌تر کرد. مسئله‌ی اصلی و پرسش مقاله‌ی حاض، با تمرکز بر منطقه شمالی خراسان به عنوان یکی از مناطق درگیر قحطی جنگ جهانی اول و تبعات حاصل از آن، این است که عوامل موجد یا تشدیدکننده‌ی بروز و گسترش قحطی وغلای پیش آمده چه بود؟ در این شرایط، دولت ایران جهت کاستن شدت قحطی و گرسنگی یا غلبه بر این وضعیت، چه اقداماتی انجام داد؟
برای انجام این پژوهش از اسناد آرشیوی منتشرنشده بهعنوان اصلی‌ترین منبع مطالعاتی موجود که حاوی اطلاعاتی بکر و تازه است، استفاده شده و تلاش شده با بهره‌گیری از روش تحقیق مطالعات تاریخی و بر پایه شیوه توصیفی ـ تحلیلی پس از مطالعه و بررسی اسناد مربوطه، با توجه به خلأ مطالعاتی درخصوص موضوع کنونی، به پرسشهای بالا پاسخ داده شود.
نتیجه‌ی حاصله، نشان‌گر این واقعیت است که علاوه بر روند اقدامات غیر عادلانه‌ی روس‌ها در ایجاد اخلال و تخریب نظام خرید محصولات مناطق شمال خراسان، اعم از محصولات کشاورزی و دامی، عوامل مختلف دیگری از جمله بارش کم، احتکار گندم و جو، سودجویی بیش از اندازه فروشندگان غله، بی‌کفایتی و بی‌خردی مأموران گمرکی، بی‌تدبیری مسئولان دولتی و غیره، مهم و مؤثر بوده‌اند و باعث بروز قحطی در سال های 1291ـ1297 شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Famine in North Khorasan during the First World War, according to unpublished documents of the National Archives of Iran
چکیده [English]
Abstract
Iran is a country that has been constantly exposed to various periodic famines due to: various geographical reasons, foreign invasions, lack of proper transportation routes, and etc. With the outbreak of World War I and the occupation of Iran, along with the drought, there were disturbances that complicated the situation. The main topic of the present article, focusing on the northern region of Khorasan as one of the areas affected by the famine of World War I and its consequences, is what caused or exacerbated the phenomenon and the development of famine and what happened afterward. Under these circumstances, what the Iranian government did to reduce the increase in famine and hunger or to overcome this situation is of absolute importance.
To conduct this research, unpublished archival documents have been used as the main source of existing studies that contain fresh and up-to-date information, given the lack of studies on the current topic, to answer the above questions.
The result indicates that in addition to the unjust actions of the Russians in disrupting and destroying the purchasing system of products in northern Khorasan, including agricultural and livestock products, other crucial factors such as low rainfall, hoarding of wheat and barley, excessive profiteering of grain sellers, inadequacy and irrationality of customs officials, the recklessness of government officials, and etc have been described as important factors and have caused famine in the years 1291-1297
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: hoarding
- World War I
- North Khorasan
- famine
- Russian forces
)