نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
چکیده
عربخانه دهستانی از توابع شهرستان نهبندان، واقع در خراسان جنوبی، یکی از اولین سکونتگاههای عربهای مهاجر در ایران بوده است. فرهنگ مردم این منطقه به دلیل دوری از منشأ اصلی خود و همچنین همجواری با فرهنگ فارسی، شباهت فراوانی به فرهنگ فارسی یافته است. در این مقاله از مجموعه تأثیرپذیریهای فرهنگی عربخانه از فارسی، به بررسی شباهتهای زبانی پرداخته شده است. این شباهتهای زبانی در هر چهار سطح صرفی، نحوی، آوایی و معنایی زبان مشهود است؛ اما بیشترین شباهت در بخش نحو (ساخت جمله) مشاهده میشود. در این مقاله نگارندگان ساخت جمله پرسشی در گویش عربی عربخانه را با ساخت جمله پرسشی در زبان فارسی گفتاری و عربی معیار مقایسه کردهاند. دادههای این پژوهش به صورت میدانی از روستای خسروآباد عربخانه جمعآوری شده و با استفاده از چهارچوبهای دیدگاه ردهشناسی زبان، تحلیل و مقایسه شده است. پس از بررسی روشن شد که ترتیب اجزای جمله پرسشی، پرسشواژهها و جابهجایی اجزای جمله در گویش عربخانه در مواردی تحت تأثیر فارسی گفتاری است و در مواردی به آن شباهت دارد؛ برای مثال از آنجا که جملات پرسشی از نظر تعداد سازههای پرسشپذیر در فارسی، گویش عربخانه و عربی معیار شباهت دارند، نمیتوان ادعا کرد که تعداد سازههای پرسشپذیر در گویش عربخانه از فارسی متأثر بوده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Influence of Persian Culture and Dialects of South Khorasan on Arabkhaneh Arabic Culture and Dialect (Case study: similarity and influence of interrogative sentences)
نویسندگان [English]
- Aliakbar Samkhanian 1
- Zohreh FallahiPour 2
- Hamed Noruzi 1
1 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Birjand University
2 Graduated from Birjand University with a master's degree in Persian language and literature
چکیده [English]
Arabkhaneh, a rural destrict of Nehbandan and located in South Khorasan, is among the first residence of the Arabs immigrated to Iran. Due to the distance from its actual source and adjacency with Iranian culture, the language of this region is considerably influenced by Farsi. This impact takes place on four levels: syntactic, phoneme, phonetic and semantic, with the most impact on phoneme (structure). In this article, the authors compare the structure of interrogative sentences in standard Farsi with standard Arabic. The field data has been gathered from Khosroabad Arabkhaneh village and then analyzed and compared using typology approaches and frameworks. The results showed resemblance in the order of the elements of an interrogative sentences and words and relocation of them. Nonetheless, since the interrogative sentences in Farsi, Arabkhaneh dialect and standard Arabic have some resemblance, it could not be hypothesized that the number of interrogatives in Arabkhaneh dialect has been influenced by Farsi.
کلیدواژه‌ها [English]
- Arabkhaneh’s Arabic Dialect
- Interrogative structures
- Farsi language
- Typology
- آذری، آرزو (1396). "بررسی ساخت صرفی فعل در گویش عربی درمیان و مقایسه آن با عربی معیار". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.##
- آموزگار، یوسف (1380). "بررسی گویش منطقه عربخانه و مقایسه آن با عربی کلاسیک". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.##
- آیتی، محمدحسین (1371). بهارستان: در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان. مشهد: دانشگاه فردوسی.##
- ارژنگ، غلامرضا (1387). دستور زبان فارسی امروز. تهران: قطره.##
- اسعدزاده، مهری (1398). "بررسی تطبیقی ادبیات مربوط به آداب و رسوم مردم طایفه بهلولی و عربخانه". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.##
- اشپولر، برتولد (1369). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی. تهران: علمی و فرهنگی.##
- البرزی ورکی، پرویز (1381). "ردهشناسی ساختواژی". پژوهش زبانهای خارجی، ش 12 (بهار و تابستان): 3-18.##
- امیرآبادیزاده، مرجان (1388). "توصیف ساخت‌واژه اسم و فعل ثلاثی در منطقه عربخانه بیرجند". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.##
- انوری، حسن؛ احمدی گیوی، حسن (1392). دستور زبان فارسی 2. تهران: فاطمی.##
- باطنی، محمدرضا (1380). توصیف ساختمان دستور زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.##
- بلاذری، احمد بن یحیی (1364). فتوح البلدان. ترجمه آذرتاش آذرنوش. تهران: سروش.##
- بهلولی مقدم، عفت (1398). "بررسی تطبیقی افسانههای طایفه بهلولی و عربهای خراسان جنوبی (عربخانه)". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.##
- جانی، اسماعیل (1387). "بررسی و توصیف گویش عربی شهرستان درمیان". پایاننامه کارشناسیارشد آموزش زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.##
- رضایی، والی؛ بهرامی، فاطمه (1394). مبانی ردهشناسی زبان. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.##
- زرینکوب، عبدالحسین (1368). تاریخ مردم ایران. تهران: سپهر.##
- سیدی، سیدحسین؛ جانی، اسماعیل (1387). "بررسی گویش عربی جنوب خراسان". مجله تخصصی زبان و ادبیات، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره 41، ش 127: 141-154.##
- طبیبزاده، امید (1390). دستور زبان فارسی (بر اساس نظریه گروههای خودگردان در دستور وابستگی). تهران: نشر مرکز.##
- عباسی، حبیبالله (1377). پیشینه تاریخی عربهای جنوب خراسان. تهران: روزگار.##
- عزیزی، رقیه (1397). "بررسی دستگاه گویش عربی روستای توتسک". پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.##
- فاضل، نوید (1392). دستور زبان پارسی. تهران: آگه.##
- فرشیدورد، خسرو (1378). جمله و تحول آن در زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.##
- کاظمی، ایوب (1393). تاریخ عربخانه. تهران: سیمای دوست.##
- گلفام، ارسلان (1393). اصول دستور زبان. تهران: سمت.##
- لازار، ژیلبر (1384). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمه مهستی بحرینی. تهران: هرمس.##
- ماهوتیان، شهرزاد (1378). دستور زبان از دیدگاه ردهشناسی. تهران: نشر مرکز.##
- مدرسی، یحیی (1393). درآمدی بر جامعهشناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##
- مرکز آمار ایران (1395). "جمعیت سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395". [پیوسته] قابل دسترس در: [10/5/1399] www.amar.org.ir##
- میرنیا، علی (1369). ایلها و طوایف عشایری خراسان. تهران: نسل دانش.##
- ناتل خانلری، پرویز (1384). دستور زبان فارسی. تهران: توس.##
- نوروزی، حامد؛ قربانی جویباری، کلثوم (1394). "تأثیر فعل اسنادی فارسی بر ساختمان فعل در گویش عربی عربخانه". پژوهشهای ادبی، سال دوازدهم، ش 50 (زمستان): 145-193.##
- نوروزی، حامد؛ قربانی جویباری، کلثوم (1395). "قرضگیریهای گویش عربی عربخانه از زبان فارسی". مطالعات تطبیقی فارسی و عربی، دوره1، ش1 (بهار و تابستان): 169-191.##
- وحیدیان کامیار، تقی؛ عمرانی، غلامرضا (1384). دستور زبان فارسی 1. تهران: سمت.##
- Dahlgren, Sven-Olof (2005). "On the Arabic of Arabkhane in eastern Iran". In: Linguistic convergence and areal diffusion: case studies from Iranian, Semitic and Turkic. Edated by: Eva Agnes Csato, Bo Isaksson & Carina Jahani. London: Routledge, Curzon.##
Thomason, S. G.; Kaufman, T. (1988). Language Contact, Creolizatation and Genetic Linguistics. Bereley: University of California Press.##
)