نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند

2 استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشکده ادبیات و علو م انسانی، دانشگاه بیرجند

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند

چکیده

زنان یکی از مهم­ترین گروه­های اجتماعی هستند که در پیشرفت اجتماعی و اقتصادی جامعه نقش مهمی دارند؛ بنابراین باید در همه زمینه­ها توانمند شوند تا بتوانند در جامعه نقش فعال­تری داشته باشند؛ بویژه زنان روستایی که نقش قابل توجهی در جامعه روستایی ایفا می­کنند. با توجه به اینکه روستاهای بخش مرکزی شهرستان درمیان دچار ضعف بنیان­های محیطی می­باشند و با چالش­های اقتصادی و شغلی رو­به­رو هستند، به­منظور جلوگیری از مهاجرت روستاییان و آسیب­پذیری زنان و مقابله با شرایط اقتصادی فعلی، باید به سمت توانمندکردن مردم، بویژه زنان از طریق کسب­و­کار خانگی گام برداشت. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر کسب­وکارهای خانگی بر توانمندسازی زنان روستایی بخش مرکزی شهرستان درمیان می­پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و مبتنی بر روش پیمایشی است. ابزار جمع­آوری داده­ها براساس پرسشنامه محقق­ساخته است. جامعه آماری، شامل کلیه­ زنان دارای کسب­وکار خانگی برابر با 89 نفر در بخش مرکزی شهرستان درمیان است. محاسبات آماری داده­ها با استفاده از نرم­افزارهای SPSS و Smart PLS انجام شده و جهت ارزیابی تعامل بین متغیرها، از معادلات ساختاری استفاده شده­است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که بین کسب­وکار خانگی با توانمندسازی اقتصادی، اجتماعی و بین نوع کسب­وکار با توانمندسازی اجتماعی، رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد؛ ولی بین نوع کسب­وکارخانگی با توانمندسازی اقتصادی رابطه مثبتی وجود ندارد که با توجه به تحقیقات میدانی می­توان دلایل آن را خریداری بعضی از محصولات کسب­وکارهای خانگی توسط افراد و سازمان­ها به قیمت خیلی پایین، اشباع یک نوع کسب­وکار در بعضی از روستاها، عدم همکاری با بیمه برای مقابله با بحران­ها و حوادث، عدم تجربه و آموزش نداشتن مشتری زیاد دائمی برای برخی از کسب­وکارها دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Domestic Business on Rural Women Empowerment Case study: Central part of Darmiyan county

چکیده [English]

Women are one of the most important social groups that play an essential role in society's social and economic development. Therefore, women must be empowered in all fields to play a more active role in society, especially rural women, who play a significant role in an agrarian society because the villages of the central district of Darmiyan county are suffering from weak environmental foundations and are facing economic and occupational challenges. To prevent the migration of villagers and women's vulnerability and deal with the current financial situation, taking steps to empower people, especially women, through home-based businesses. The present study investigates the impact of home businesses on the empowerment of rural women in the central district of Darmiyan county. This research is applied in terms of purpose and is based on the survey method. The data collection tool is based on a researcher-made questionnaire. The statistical population includes all women with home businesses equal to 89 people in the central district of Darmiyan county. Statistical calculations of data were performed using SPSS and Smart PLS software, and structural equations were used to evaluate the interaction between variables. The results show that there is a positive and significant relationship between home business and economic and social empowerment and between the type of business and social empowerment. But there is no positive relationship between the type of business and economic empowerment; According to field research, the reasons can be the purchase of some home business products by individuals and organizations at meager prices, the saturation of a type of business in some villages, the Lack of cooperation with insurance to deal with crises and accidents, Lack of experience and training, as well as the Lack of many regular customers for some businesses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empowerment
  • home business
  • rural women
  • Darmiyan county
منابع
- آقایی فیشانی، تیمور؛ زارع­نیا، محمود (1390). کتاب جامع کارآفرینی و کسب­و­کار (رویکردی سیستمی بر مفاهیم، فرایندها، مدل­ها و کاربردها). تهران: کتاب طلایی جامع.##احمدپور، محمود؛ سمیع­زاده، مهدی (1390). کسب­و­کار خانوادگی. تهران: پویندگان پارس.##پرویزی، لیلا؛ یعقوبی، جعفر (1390). "بررسی راهکارهای کاربردی توسعه روستایی در استان زنجان از دیدگاه کارشناسان صاحب­نظر". در: مجموعه مقالات اولین کنگره ملی علوم و فناوری­های نوین کشاورزی. زنجان: دانشگاه زنجان: 175-180.##پیری محمدی، مریم؛ عسکری ندوشن، عباس (1395). "بررسی وضعیت اشتغال و شیوه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی استان لرستان در سال 1394". در: همایش ملی تحولات جمعیت، نیروی انسانی و اشتغال در ایران. یزد: انجمن جمعیت شناسی ایران: 1-15.##حبیب­زاده، شیدرخ­سادات؛ ایروانی، هوشنگ؛ کلانتری، خلیل (1392). "تحلیل عاملی عوامل پیش­برنده و باز­­دارنده­ توسعه اجتماعی". پژوهش­های روستایی، سال چهارم، دوره چهارم، ش 2 (تابستان): 327-346.##خلوتی، ملیحه (1388). "بررسی میزان توانمندی زنان خانه­دار و عوامل مؤثر بر آن در شهر شیراز 1386". پژوهش اجتماعی، سال دوم، ش 4 (بهار): 154-171.##داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1393). مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS. تهران: جهاد دانشگاهی.##رنجبر، محبوبه؛ نیرومند، پوران­دخت (1393). "ملاحظاتی بر عوامل و شیوه­های مؤثر در توانمندسازی زنان و اشتغال آنان در ایران با تأکید بر آموزش­های مهارتی". مهارت­آموزی، دوره دوم، ش 8 (بهار): 75-91.##زاهدی، شمس­السادات (1386). کتاب زن و توسعه. تهران: پژوهش­های فرهنگی.##سازمان صنعت، معدن و تجارت (1399).##سپهوند، فاطمه، و دیگران (1396). "نقش مشاغل خانگی و اهمیت آن در توانمندسازی زنان روستایی". مطالعات محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار، سال اول، ش 1 (تابستان): 1-9.##سعدی، حشمت­اله؛ جلیلیان، سارا؛ یعقوبی فرانی، احمد (1393). "تأثیر کسب­وکارهای خانگی بر توانمندی اجتماعی زنان روستایی".  زن و جامعه، سال پنجم، ش 3 (پاییز): 85-107.##شربتیان، محمدحسن (1388). "بررسی ابعاد و موانع اجتماعی اشتغال زنان". پیک نور، دوره هفتم، ش 3 (پاییز): 13-23.##غفاری، غلامرضا؛ دارابی، حسین؛ جهانگیری، پرویز (1388). "مروری بر شاخص­های توانمندسازی با تأکید بر زنان سرپرست خانوار". در: مجموعه مقالات دومین همایش توانمندی زنان و توان­افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: شهرداری تهران، اداره کل امور بانوان: 324-345.##فرهادی، فریبا؛ ابراهیمی، محمدصادق (1393). "تحلیل عاملی عوامل پیش­برنده­ی توسعه­ اجتماعی زنان روستایی شهرستان شهرضا". در: مجموعه مقالات سومین همایش ملی توسعه پایدار روستایی. همدان: سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، مؤسسه آموزش عالی عمران و توسعه: 51-57.##فنی، زهره؛ فرج­زاده، مژگان (1393). "توانمندسازی شغلی زنان و توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: زنان شاغل، منطقه 18 شهر تهران)". جغرافیا و توسعه فضای شهری، دوره اول، ش 1 (پاییز و زمستان): 91-102.##قلی­پور، آرین؛ رحیمیان، اشرف (1388). "رابطه عوامل اقتصادی، فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار". رفاه اجتماعی، سال یازدهم، ش 40 (بهار): 29-62.##قنبری، یوسف؛ انصاری، رحیمه (1394). "شناسایی و تبیین عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رستم)". پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، سال چهارم، ش 3 (پاییز): 1-10.##کریمی موغاری، زهرا؛ نظیفی نائینی، مینو؛ عباسپور، سحر (1392). "عوامل اقتصادی مؤثر بر اشتغال زنان در ایران". مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، سال یازدهم، ش 3 (پاییز): 5-22.##کلهر، رضوان؛ نعمتی، فؤاد (1396). "ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮات اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺑﺮ زﻧﺎن روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮐﻨﮕﺎور اﺳﺘﺎن ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎه". در: مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی بررسی راهکارهای مدیریت توسعه کارآفرینی روستایی در ایران. سبزوار: دانشگاه حکیم سبزواری: 112-154.##کیمیایی، سیدعلی (1390). "شیوه­های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار". رفاه اجتماعی، سال یازدهم، ش 40 (بهار): 63-92.##محمدی، زهره؛ لشگرآرا، فرهاد (1392). "نقش آموزش کارآفرینی در توانمندسازی زنان کارآفرین روستایی استان ایلام". پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال ششم، ش 2 (تابستان): 61-72.##مرکز آمار ایران (1395). "سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395". [پیوسته] قابل دسترس در:  [10/5/1399] www.amar.org.ir##مطیعی لنگرودی، سیدحسن، و دیگران (1391). "تببین عوامل مؤثر بر توانمندسازی روستاییان در توسعه­ کارآفرینی (مطالعه موردی: بخش­های زند و سامن شهرستان ملایر)". پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 44، ش 80 (تابستان): 119-138.##نجفی­ فرهادلو، زینب؛ استعلاجی، علیرضا؛ قرخلو، مهدی (1394). "بررسی توانمندسازی زنان در صنعت گردشگری (مطالعه موردی: منطقه ولنجک و درکه)". در: مجموعه مقالات برگزیده اولین کنفرانس بین­المللی علوم جغرافیایی. شیراز: مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، 1-10.##نظم­فر، حسین (1396). "تحلیل سطوح توسعه روستایی و میزان برخورداری دهستان­های استان آذربایجان غربی".  اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، ش 1 (بهار): 159-175.##هاشمی، حامد؛ پور امین­زاد، سعیده (1389). "ارزیابی شاخص­ها و عوامل مؤثر بر توسعه کسب­وکار و کارآفرینی زنان در ایران (مطالعه موردی: استان گیلان)". در: مجموعه مقالات برگزیده اولین کنفرانس بین­المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی. شیراز: ایلیا نوین: 1-14.##
-  Murthy, Psr. (2013). "Economic Empowerment of Rural Women by Self Help Group Through Micro Credit". University of Madras, Vol. 4, No, 1: 63-98.##Ecs, Zoltan G. (2004). Small Industries and Economic Growth, the first article in the book: The Role of
Small Industries in Modern Economy
. Translated by Jahangir Majidi. Rasa Cultural Institute.##Elsayed, Ahmed; Roushdy, Rania (2017). "Empowering Women under Social Constraints: Evidence from a Field Intervention in Rural Egypt". IZA Institute of labor Economics, IZA Discussion Papers. No. 11240: 1-43.##Kyem, p. A. K. (2004). "Power, participation, and Inflexible Institutions: An Examination of the challenges to community Empowerment in participatory GIS Applications". Cartographica, Vol. 38, No. 384: 5-17.##Mainuddin, AKM; et al. (2015). "Women Empowement and Its Relation with Health Seeking Behavior in Banhladesh". Journal of Family & Reproductive Health, Vol. 9, No. 2: 50-86.##Whetten, David A.; Cameron, Kim S. (1998). "Developing Management Skills". Addison- Wesley Wheelan, Vol. 25, No. 8: 50-81.##