شعله‌واری بیان، یکی از مؤلفه‌هایی است که در مکتب سوررئالیسم و بویژه از سوی آندره برتون مورد توجه بودهاست. منظور از شعله‌واری بیان، استفاده از استعارات و تصاویر درخشان و نورانی برای بیان تعابیر آتشین و شعله‌وار است. این نورانیت که "نور ایماژ" نامیده می‌شود، برآمده از الحاق دو بخش متفاوت تصویر است. در کلام برخی از شاعران فارسی‌زبان نیز نوعی شعله‌واری بیان وجود دارد که شبیه به شعله‌واری بیان سوررئالیست‌هاست. در تحقیق حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، شعله‌واری بیان در غزلیات سنایی و مولانا (دو شاعر بزرگ خراسان) مورد بررسی قرار گرفته و پس از استخراج نمونه‌ها، به مقایسه این مؤلفه در غزلیات سنایی و مولانا پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شعله‌واری بیان در غزلیات سنایی و مولانا وجود دارد و هر دو شاعر برای بیان تعابیر شعله‌وار، از عناصری همچون خورشید، ماه، آتش، شمع، شعله، چراغ و نور استفاده کرده‌اند. شباهت‌های لفظی و محتوایی در اشعار دو شاعر، نشان‌دهنده تأثر بی‌چون‌وچرای مولانا از سنایی در سرایش این‌گونه اشعار است. با وجود این شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز در شعله‌واری بیان این دو شاعر وجود دارد؛ بسامد بالاتر شعله‌واری بیان و درخشندگی بیشتر تصاویر در غزلیات مولانا، ازجمله این تفاوت‌هاست که نشان می‌دهد مولانا در عین تأثر از شاعرانی چون سنایی، کلام آن‌ها را به اوج رسانده و ابداعات بی‌بدیلی داشتهاست. تفاوت‌هایی نیز در شعله‌واری بیان مولانا و سنایی با سوررئالیست‌ها وجود دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به باورپذیری خواننده در مواجهه با تعبیرهای شعله‌وار سنایی و مولانا و شعله‌واری بیشتر و درخشان‌تر کلام این دو شاعر نسبت به سوررئالیست‌ها اشاره کرد.
آدونیس، علی احمدسعید (1380). "خیال در تصوف و سوررئالیسم". ترجمه حبیب‌الله عباسی. مجله هنر و معماری، سال دوم، ش 47 (بهار): 14-21.##آدونیس، علی احمدسعید (1385). تصوف و سوررئالیسم. ترجمه حبیب‌الله عباسی. تهران: سخن.##ابراهیم‌تبار، ابراهیم (1386). "درآمدی بر تأثیرپذیری مولوی از سنایی و عطار". مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، سال چهارم، ش 10 (زمستان): 80-89.##اتو، رودولف (1397). عرفان شرق و غرب، ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.##احمدی‌پور اناری، زهره (1394). "بررسی کاربرد معنایی تخلص شمس در غزل‌های مولوی". فنون ادبی، سال هفتم، ش 1، پیاپی 12 (بهار و تابستان): 47- 64.##اسدی، علیرضا؛ بیگدلی، سعید (1391). "سوررئالیسم در حکایت‌های صوفیانه (معرفی یک نوع روایی کهن)". نقد ادبی، سال پنجم، ش 17 (بهار): 105-128.##اسماعیلی، عصمت؛ علی‌مددی، منا (1385). "سوررئالیسم و مقالات شمس تبریزی". مجله حافظ، سال یازدهم، ش 33 (تابستان): 50-58.##افلاکی، ش (1375). مناقب العارفین. ج 1، به کوشش تحسین یازیجی. تهران: دنیای کتاب.##براهنی، رضا (1344 الف). "مولوی، سوررئالیسم، رمبو و فروید". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال هفدهم، ش 74 (بهار): 221-240.##براهنی، رضا (1344 ب). طلا در مس. تهران: چاپخانه چهر.##بروین، د. (1387). حکیم اقلیم عشق. ترجمه مهیار علویمقدم و محمدجواد مهدوی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.##بهنام‌فر، محمد؛ غریب، مصطفی (1396). "تطبیق غزلی از مولانا با غزلی از سنایی براساس مؤلفه‌های مکتب سوررئالیسم". ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال سیزدهم، ش 47 (تابستان): 139-164.##بیگ‌باباپور، یوسف (1384). "تأثیرات مولانا از آثار سنایی غزنوی". کتاب ماه ادبیات و فلسفه، سال نهم، ش 95 (تابستان): 96-107.##پورنامداریان، تقی (1384). در سایه آفتاب. تهران: سخن.##حدیدی، جواد (1373). از سعدی تا آراگون. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##حسنی (1374). "سوررئالیسم و ادبیات ایران". مجله هنر و معماری، سال دوم، ش 29 (تابستان و پاییز): 539-550.##حسین‌پور، علی (1385). "خلاصی از تخلص". مجله علمی-پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، ش 47 (زمستان): 99-115.##دستمالچی، ویدا؛ مشتاق‌مهر، رحمان (1389). "عرفان و سوررئالیسم از منظر زمینه‌های اجتماعی". مطالعات عرفانی، سال دوم، ش 12 (پاییز و زمستان): 183-200.##دستمالچی، ویدا؛ مشتاق‌مهر، رحمان (1391). "تأثیرپذیری و الهام‌گیری سوررئالیسم از ادبیات عرفانی با بررسی تقابلات بین آن‌ها". کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، دوره سیزدهم، ش 24 (بهار و تابستان): 121-142.##زرقانی، سیدمهدی (1381). زلف عالمسوز. تهران: نشر روزگار.##زرقانی، سید مهدی؛ دری، نجمه (1394). "رده‌بندی غزلیات سنایی". پژوهش‌های ادب عرفانی، سال نهم، ش 1 (بهار و تابستان): 35-58.##سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن‌آدم (1388). غزل‌های حکیم سنایی، مصحح یدالله جلالی پندری. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.##سیدحسینی، رضا (1387). مکتب‌های ادبی. تهران: نگاه.##شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389). در اقلیم روشنایی. تهران: آگاه.##عبیدینیا، محمدامیر؛ رحیمی، سعیده‌زمان (1387). "از سوررئالیسم فرانسوی تا روزبهان بقلی (جلوههای فراواقعی در شطحیات صوفیه)". نامه پارسی، سال دوازدهم، ش 46 و 47 (بهار): 33-59.##فاطمی، سیدحسین (1357). "نوعی سوررئالیسم در شعر مولوی، جاروب لا". جستارهای ادبی، سال چهاردهم، ش 54 (تابستان): 348-413.##فاطمی، سیدحسین (1379). تصویرگری در غزلیات شمس. تهران: امیرکبیر.##فتوحی، محمود (1384). "بوطیقای سوررئالیستی مولوی". مطالعات و تحقیقات ادبی، سال دوم، ش 5 و 6 (بهار و تابستان): 99-123.## فتوحی، محمود(1389). بلاغت تصویر. تهران: سخن.##فرزام، حمید (1368). "ارادت مولوی به سنایی غزنوی". نامه انجمن، سال هفتم، ش 27 (پاییز): 45-48.##کهدویی، محمدکاظم (1389). "سیر مولوی با چراغ سنایی". مولاناپژوهی، سال اول، ش 2 (تابستان): 165-182.##منوچهری‌دامغانی، ابوالنجم (1338). دیوان استاد منوچهری دامغانی. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.##مولوی، جلال‌الدین محمد (1378). کلیات شمس، یا دیوان کبیر. به تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: امیرکبیر.##مولوی، جلال‌الدین محمد (1386). مثنوی معنوی. مطابق با تصحیح نیکلسون، به کوشش مهدی آذریزدی. تهران: پژوهش.##یزدانی احمدآبادی، حسین (1387). "مقایسه مثنوی با حدیقه سنایی و بررسی تأثیر سنایی بر مولوی". پایان‌نامه دکترا زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.##
- Abrams, M. H. (1970). A Glossary of Literary Terms. NewYork: Earl Mcpeek.##Cuddon, J. A. (1979). A Dictionary of Literary Terms and Literary THEORY. London: WILEY-BLACKWELL.##Gascoyne, David (1970). A short survey of Surrealism. London: FRANK CASS & co.LTD.##
بهنام فر, محمد, غریب, مصطفی, رحیمی, سیدمهدی, محمدی, ابراهیم. (1399). شعله‌واری بیان دو عارف بزرگ خراسان (سنایی و مولانا). مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان, 15(2), 57-90. doi: 10.22034/fakh.2021.266362.1443
MLA
محمد بهنام فر; مصطفی غریب; سیدمهدی رحیمی; ابراهیم محمدی. "شعله‌واری بیان دو عارف بزرگ خراسان (سنایی و مولانا)". مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان, 15, 2, 1399, 57-90. doi: 10.22034/fakh.2021.266362.1443
HARVARD
بهنام فر, محمد, غریب, مصطفی, رحیمی, سیدمهدی, محمدی, ابراهیم. (1399). 'شعله‌واری بیان دو عارف بزرگ خراسان (سنایی و مولانا)', مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان, 15(2), pp. 57-90. doi: 10.22034/fakh.2021.266362.1443
VANCOUVER
بهنام فر, محمد, غریب, مصطفی, رحیمی, سیدمهدی, محمدی, ابراهیم. شعله‌واری بیان دو عارف بزرگ خراسان (سنایی و مولانا). مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان, 1399; 15(2): 57-90. doi: 10.22034/fakh.2021.266362.1443
)
