نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه بیرجند

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه بیرجند،

چکیده

 بررسی­های صورت گرفته در خصوص طلاق در مشهد نشان می­دهد که از سال 1390 تاکنون شاهد سیر صعودی طلاق هستیم. به­عنوان مثال، در سال 1390، تعداد طلاق­های ثبت شده 13809 مورد بوده است که در مقایسه با سال گذشته
7/3% رشد داشته است. با توجه به آمارهای موجود، مشاهده می­شود که جامعه ما در زمینه طلاق از وضعیت مناسبی
برخوردار نیست و نرخ طلاق سیر صعودی دارد و نیازی به پژوهش در این زمینه احساس می­شود.
به همین دلیل، هدف اصلی پژوهش مطالعه­ی زمینه­ها و بسترهای شکل­گیری فرایند طلاق است. این پژوهش کیفی و به روش داده­بنیاد انجام شده است و برای این منظور40 نفر نمونه­ی طلاق­گرفته یا در حال طلاق در شهر مشهد به روش نمونه­گیری نظری و گلوله­برفی و با استفاده از مصاحبه­ی عمیق و باز، مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نظریه­ی مبنایی و در قالب مدل پارادایمی استروس و کوربین، نشان داد که نقاط آغازین در طلاق، عبارتند از سردی در روابط زناشویی، عوامل شخصیتی، پنهان­کاری، عدم بهبود زندگی، تغییرات منفی، سوء ظن، حس به خیانت، اشتباه در تعیین مصداق و افشای دروغ. هم­چنین بسترها و زمینه­های طلاق شامل زمینه­ها و بسترهای روانی، شخصیتی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی است. علاوه بر این، عوامل مداخله­گر طلاق در بردارنده­ی دخالت اطرافیان، ازدواج اجباری، نارضایتی والدین در ازدواج، شفاف­سازی حقایق، ناکامی در آرزوها، تصمیم برای جدایی، تنش در خانواده، تعهد، قبح طلاق، هراس، تلاش برای حفظ زندگی، بخشش و اعتقاد به تحصیلات دانشگاهی است.

کلیدواژه‌ها

منابع
- آقاجانی مرسا، حسین (1387). جامعه‌شناسی همسرگزینی ازدواج و طلاق. تهران: علم.##-استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1392). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.##-اسکافی، مریم؛ ترکمان، فرح؛ ساروخانی، باقر (1394). "اثر شبکه‌های اجتماعی بر طلاق عاطفی در شهر مشهد". فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی)، دوره 12، ش 25 (تابستان): 225-250.##-باستانی، سوسن ( 1376). "پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهـه با آن". خانواده­پژوهی، دوره 7، ش 26 (بهار): 12-57.##-بخارایی، احمد (1386). جامعه­شناسی زندگی­های خاموش در ایران (طلاق عاطفی). تهران: پژواک جامعه.##-بخشی، حامد (1384). "سنجش ایستار مردم 18 تا 65 ساله شهر مشهد نسبت به طلاق در سال 1383 و عوامل مؤثر بر آن". فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی)، دوره 2، ش 1 (پاییز): 2-52.##-حسینی بهشتی، ملوک­السادات (1390). "بازسازی زندگی پس از طلاق". فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه تهران)، دوره 2، ش 2 (پاییز): 350-387.##-جمشیدی‌ها، غلامرضا؛ نریمانی، سعید؛ جمالی، عبدالله (1394). "آسیب‌شناسی اجتماعی طلاق در جامعه‌ی شهری ایران (1383-1394)". فصلنامه علوم اجتماعی (مهندسی فرهنگی)، دوره 10، ش 85 (بهار): 10-29.##-سیف‌اللهی، سیف‌الله (1381). جامعه‌شناختی مسائل اجتماعی ایران (مجموعه مقاله‌ها و نظرها).تهران: جامعه­پژوهان سینا.##-شیرزاد، جلال؛ کاظمی­فر، امیرمحمد (1383). "مطالعه همه‌گیرشناسی زوجین در حال طلاق ارجاعی به اداره کل پزشکی قانونی استان همدان در سال 1379". مجله علمی - پزشکی قانونی، دوره 10، ش 36 (پاییز): 207-212.##-عنایت، حلیمه؛ نجفی اصل، عبدالله؛ زارع، صادق (1392). "بررسی عوامل مؤثر بر طلاق زودهنگام در بین جوانان شهری شهر بوشهر (مقایسه دو گروه افراد طلاق گرفته و متأهل طلاق نگرفته)". علوم اجتماعی: پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، دوره 3، ش 3 (تابستان): 1-36.##-فرهنگی، علی­اکبر (1378). مبانی ارتباطات انسانی. تهران: خدمات فرهنگی رسا.##-کریمی، سحر (1394). "علل و عوامل طلاق در جامعه و جنبه‌های مختلف آن". پژوهش ملل، دوره 1، ش 1 (بهار): 26-34.##-مشکی، مهدی، و دیگران (1389). "بررسی وضعیت و عوامل مرتبط با طلاق از دیدگاه زوجین مطلقه‌ی شهرستان گناباد در سال 1387-1388". مجله علمی - پژوهشی افق دانش، دوره 17، ش 1 (پاییز و زمستان): 35-45.##-محسن­زاده، فرشاد؛ محمدنظری، علی؛ عارفی، مختار (1390). "مطالعه‌ی کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)". فصلنامه علوم اجتماعی: مطالعات راهبردی زنان، دوره14، ش 53 (پاییز): 7-42.##
- Ellington, Cheryl A. (2003). “Effects of divorce on children and ways schools can offer support”. Cedarville university, Vol. 42, No. 1: 328-475.##-Civitci, N.; Civitci, A.; Fiyakali, N. C. (2009). “Loneliness and life satisfaction in adolescents with divorced and non-divorced parents”. Educational sciences: theory and practice, Vol. 9, No. 2: 513-525.##-Waite, L. J.; Gallagher, M. (2014). “What are the possible consequences of divorce for adults”. Utah divorce orientation, Vol. 6, No. 1: 93-108.##