نویسندگان

کارشناس ارشد باستان شناسی

چکیده

شهرستان بشرویه در شمال غربی استان خراسان جنوبی قرار دارد که از نظر موقعیّت طبیعی، شمال و جنوب آن  را به ترتیب کویر نمک و کویر لوت، شرق آن تپه‌های شنی و تل‌های ریگ روان و غرب آن  را کوهستان‌های شتری در بر گرفته است. برای اوّلین ‌بار تاریخ ‌نویسان و سفرنامه نویسانی همچون مقدسی و ناصر‌خسرو در قرون 4 و 5 قمری به این حوزه اشاراتی نموده اند.
طی بررسی‌ باستان‌شناسی صورت گرفته در سال 1391 ش. در مجموع 165 اثر تاریخی در این شهرستان شناسایی و معرفی شده، که دارای تنوع زیادی می‌باشند. این آثار شامل قلاع باستانی، خانه‌های قدیمی، برج‌های دیدبانی، آب انبارها و حوض انبارها، مساجد، پل‌ها، کاروانسراها، آسیاب‌ها و محوطه‌های باستانی می‌باشند. در این بین محوطه باستانی کرند با قدمتی مربوط به دوران اشکانی، کهن‌ترین اثر تاریخی محسوب می‌گردد. همچنین قلعه دختر رقه و پل ترناو، که قسمتی از این آثار متعلق به دوران ساسانیان است، از جمله آثار زیبا و شاخص این شهرستان به شمار می‌روند. آثار باستانی بشرویه اکثراً در قرون میانی و متأخر دوران اسلامی بنا گردیده‌اند. طبق متون تاریخی و شواهد باستان‌شناسی، بشرویه در مسیر کاروان‌رو یزد به مشهد مقدس بوده و این مسیر سالانه تعداد زیادی از زوّار حرم امام رضا (ع) را به خود می‌دیده است. از این‌رو، دو کاروانسرای زیبا و بزرگ به همراه حجم وسیعی از حوض‌انبارها و آب انبارها، که در راستای نیاز بومیان و زوّار ساخته شده‌اند، در این شهرستان دیده می‌شود. در این پژوهش از روش های میدانی و کتابخانه ای با نمونه برداری غیراحتمالی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A report of the archeological inspection and newly founded historical works of the county of Boshruyeh

نویسندگان [English]

  • Bahram Anani
  • Mostafa Sharifi

MA in Archeological studies

چکیده [English]

The county of Boshruyeh is located in the northwest of the south khorasan which from the view of natural location the north and the south of it has been encompassed of salt desert and Loot desert, the east of it sandy mounds and dune hills and its west carried the camel-liked mountains respectively. For the first time, natural historians and itinerary writers, such as, Moghaddasi and Naser khosro have pointed to this realm in 4 and 5 lunar centuries. During accomplished archeological study in the solar year 1391, the collection of 165 historic works has been identified and introduced that contained lots of variety. These works consist of historic forts, old houses, watchtowers, reservoirs, lavers, mosques, bridges, caravanserais, mills and historical spaces. Among them the historical space Krend, with the antiquity of Ashkanid era has counted as the oldest historic work. Also, the Castle of Dokhtar of Reghe and the Bridge of Ternav, which part of these works belongs to the Sassanid era are among the fine and illustrated works of this county. Mostly, the Boshruye’s archeological works has been estblished in the middle ages and recent Islamic era. According to the historial texts and the archeological evidences, Boshruye was in the path of caravan of Yazd to holy Mashhad and this path has meet a lot of pilgrims from Imam Reza’s (peace be upon to him) sanctuary annually. So, the two big and fine caravanserais in company with enormous size of reservoirs, lavers can be seen in this county which has been developed in conformity with the needs of the natives and pilgrims. In this research field and library methods with improbable samplings has been used.                                       

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archeology
  • Boshruye
  • Historical texture
  • Islamic era
انوری، حسن (1381). فرهنگ معاصر فارسی، ج 2. ذیل "بش".##2. بریون، مارسل (1363). منم تیمور جهانگشا. ترجمه: ذبیح‌الله منصوری. تهران: مروی.##3.پناهی، غلامرضا (1373). "جغرافیای تاریخی بشرویه". پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.##4.حسینی بمرود، غلامرضا (1387). طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور، تیپ های گیاهی بشرویه. تهران: سازمان جنگل ها و مراتع کشور، مؤسسه تحقیقات.##5.دهخدا، علی اکبر (1377). لغت نامه دهخدا، ج 4. ذیل"بش".##6.ریاضی، غلامرضا (1316). "جغرافیای تاریخی بشرویه". سالنامه شرق ایران، سال اول، ش اول: 116-118.##7.سلیمانی رباطی، امیر (1389). "مطالعه آثار معماری بر جای مانده در شهرستان بشرویه". پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.##8.صدری افشار، غلامحسین؛ حکمی، نسرین؛ حکمی، نسترن (1388). فرهنگ زبان فارسی، ج 1. ذیل"بش".##9.غفاری، علی (1381). "نظام استقرار و فرم معماری و شهرسازی در توسعه پایدار (نمونه مناطق حاشیه کویر ایران)". مجله علمی. پژوهشی صفه، سال دوازدهم، ش 34 (بهار و تابستان): 73-61.##10.فرجامی، محمد (1387). گزارش گمانه زنی تعیین حریم قبرستان تاریخی کرند. بیرجند: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، حوزة پژوهشی [چاپ نشده].##11.مقدسی، محمد بن احمد (1361). "احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم". ترجمه  علینقی منزوی. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.##12.مک گرگور، سی. ام. (1366). شرح سفری به ایالت خراسان و شمال غربی افغانستان، ج1. ترجمه مجید مهدی‌زاده. مشهد: آستان قدس رضوی، معاونت فرهنگی.##13.میرزا خانلر خان اعتصام الملک (1351). سفرنامه میرزا خانلرخان اعتصام الملک. به کوشش منوچهر محمودی، تهران: منوچهر محمودی.##14.ناصر خسرو (1362). سفرنامه ناصر خسرو. به کوشش نادر وزین پور. تهران:  کتاب‌های جیبی.##