نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

این مقاله ضمن بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی در دهستان عشق آباد شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی، به بررسی نقش این زنان در ارتباط با توسعه محلی می پردازد. در این مقاله از روش گراندد تئوری و تکنیک های ارزیابی مشارکتی روستایی، مصاحبه نیمه ساخت یافته، مشاهده و قدم زدن در میدان و بحث گروهی استفاده گردیده و با روش گلوله برفی نسبت به انتخاب نمونه های آماری تا مرحله اشباع نظری (در نفر بیست و پنجم) در داده ها پرداخته و پس از تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده در میدان از طریق کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) با انتخاب مقوله مرکزی "توانمندسازی زنان روستایی"، اقدام به استخراج نظریه ای براساس داده های گردآوری شده از میدان پژوهش نموده است. سپس با توجه به تجزیه و تحلیل داده های خام گردآوری شده از میدان پژوهش، بر اساس اصول حاکم بر روش گراندد تئوری یعنی رویه های تحلیل "سؤال کردن" و "مقایسه نمودن"، مفاهیم از دل داده های خام گردآوری شده از میدان تحقیق، استخراج گردید. سپس بر اساس همان روش، ابتدا در یک مرحله مقولات خرد از مفاهیم استخراج و در مرحله بعدی مقولات گسترده استخراج شده و سپس از طریق کدگذاری محوری سه مدل پارادایمی؛ پدیده عوامل فردی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی، پدیده عوامل اقتصادی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی و پدیده عوامل اجتماعی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی، در راستای کدگذاری محوری ساخته شد و ضمن بیان روایت داستان مقوله محوری یا هسته ای "توانمندسازی زنان روستایی" در راستای کدگذاری انتخابی استخراج گردید و با توجه به عناصر تشکیل دهنده مقوله هسته ای، نظریه "توانمندسازی زنان روستایی به مثابه عاملی  برای توسعه محلی" از داده ها استخراج  و مدل مفهومی آن ترسیم گردید.
Developing a Conceptual Model Using Fundamental Theory in Empowering Rural Women:
(Case Study on Eshgabad county of Neishaboor City)
Abstract
This article reviews the factors affecting the empowerment of rural women and the roles of these women in relation to local development in rural district of Eshgabad of county of Neishaboor eparchy. In this article, Has been used Grounded theory method and Participatory Rural Appraisal, Rapid Rural Assessment ,Semi-structured interviews, observation and walking in the field and group discussion techniques, and has used snowball techniques for Selection of statistical samples up to theoretical saturation stage (In the twenty fifth person) in the data, and after analyzing the collected data in the field Through coding (open, axial, and selective), by choosing a central category of “Empowering rural women” a theory has been extracted based on collected data from the field. Then, according to data analysis based on the principles of the dominant theory of theory, the theory of “Empowering rural women as a factor for local development” was obtained from the data.
Key words: Empowerment of rural women, Local development, Rural development, Participation, Social welfare      

کلیدواژه‌ها

منابع
- ابوت، پاملا؛ والاس، کلر (1380 ). جامعه شناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران: نشر نی.##-ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1383). توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی.##-ایمانی جاجرمی، حسین؛ کریمی، علیرضا (1388). "چالش های اجتماعی شوراهای روستایی در مدیریت محلی". توسعهروستایی، دوره اول، ش 1 (پاییز و زمستان): 90-114.##-بدری، سیدعلی؛ نعمتی، مرتضی (1390). "چالش های مدیریت روستایی در ایران و ارایه سیاست های راهبردی". سیاستگذاری، سال دوم، ش 2 (بهار): 147-180.##-بریمانی، فرامرز؛ نیک منش، زهرا (1391)." بررسی نقش اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان روستایی (نمونه موردی: دهستان لکستان شهرستان سلماس)".اقتصادفضاو توسعهروستایی، سال یکم، ش 1 (تابستان): 69-82.##-چرمچیان لنگرودی، مهدی؛ علی بیگی، امیرحسین (1392). "بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان شناختی زنان روستایی". فصلنامهعلمی-پژوهشیزنوجامعه، سال چهارم، ش 1 (بهار): 165-192.##-حسینی، نسرین؛ رهنورد، فرج اله (1387). "عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان". پژوهشهایزنان، دوره ششم، ش 1 (بهار): 105-118.##-حیدری ساربان، وکیل؛ یاری حصار، ارسطو؛ طالعی حور، وحید (1393). "ارزیابی اثرات اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونتگاه های روستایی (نمونه مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان خرم آباد". فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، سال هجدهم، ش4 (زمستان): 25-38.##-خانی، فضیله، و دیگران (1391). "ارایه الگوی توانمندسازی زنان روستایی استفاده کننده از ICT". توسعه روستایی، دوره چهارم، ش 1 (بهار و تابستان): 85-108.##-خسروی پور، بهمن؛ فروشانی، ناهید (1390). "مشارکت زنان و توسعه پایدار روستایی کار و جامعه". کار و جامعه. دوره چهل و دوم، ش 2 (پاییز): 56-68.##-دارابی، حسن (1384). "تبیین پیامدهای فضایی فعالیت های عمرانی در پرتو مشارکت مردمی، (مورد مطالعه: سکونتگاه های روستایی ناحیه کاشان)". رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس.##-روح افزا، فائزه؛ اکرامی، عطیه (1388). "ضرورت توجه به اهمیت نقش زنان در راستای اهداف توسعه پایدار". فرهنگ. دوره بیست و دوم، ش 70 (تابستان): 169-194.##-سروش مهر، هما؛ کلانتری، خلیل؛ شعبانعلی فمی، حسین (1389). "بررسی عوامل تسهیل کننده و بازدارنده توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی (مطالعه موردی: شهرستان همدان)". توسعه روستایی، دوره اول، ش 2 (بهار): 107-124.##-سن، آمارتیا (1385). توسعه به مثابه آزادی. ترجمه وحید محمودی. تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.##-شاطریان، محسن؛ گنجی پور، محمود (1389). "تأثیرات سرمایه گذاری های عمرانی در توانمندسازی روستاها (مطالعه موردی: روستاهای بخش ابوزیدآباد شهرستان کاشان)". پژوهشهای روستا، دوره اول، ش 3 (پاییز): 131-151.##-صفری شالی، رضا (1380). "نقش توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی در توسعه پایدار روستایی". در: مجموعه مقالات همایش اعتبارات خرد زنان روستایی و عشایر. زنجان: وزارت جهاد کشاورزی، معاونت ترویج و مشارکت مردمی: 113-138.##-طالب، مهدی؛ عنبری، موسی (1387). جامعهشناسی روستایی: ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران. تهران: دانشگاه تهران.##-طوسی، محمدعلی (1370). مشارکت در مدیریت و مالکیت. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.##-عربیون، ابوالقاسم (1385). "ضرورتی در فرایند توسعه و ترویج". روستا و توسعه، سال نهم،  ش 1 (بهار): 81-110.##-علی بیگی، امیرحسین؛ بنی عامریان، لیلا (1387). "تحلیل مشارکت زنان روستایی شهرستان سنقر و کلیایی در برنامه های آموزشی-ترویجی (راهبردی در توسعه پایدار روستایی)". در: مجموعه مقالات اولین همایش ملی مدیریت و توسعه کشاورزی پایدار در ایران. اهواز: مؤسسه عالی و پژوهش سیمای دانش: 341-354.##-عمادی، محمدحسین (1380). "تسریع روند توسعه روستایی از طریق اولویت بخشی به زنان". در: مجموعه مقالات زن و مشارکت سیاسی و اجتماعی. تهران: نهاد ریاست جمهوری، مرکز امور مشارکت زنان: 19-23.##-فال سلیمان، محمود؛ و دیگران (1391). "بررسی و ارزیابی عملکرد دهیاران در فرایند مدیریت و توسعه روستایی". پژوهشوبرنامهریزیروستایی، دوره اول، ش 1 (بهار و تابستان): 73-91.##-کتابی، محمود؛ یزدخواستی، بهجت؛ فرخ راستایی، زهرا (1382). "توانمندسازی برای مشارکت در توسعه". فصلنامه پژوهش زنان، دوره اول، ش 7 (پاییز): 5-30.##-کرایب، یان (1388). نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. ترجمه عباس مخبر. تهران: آگه.##-کلدی، علیرضا، سلحشوری، پروانه (1391). "بررسی حمایت های اجتماعی بر توانمندسازی زنان". مطالعات اجتماعی توسعه ایران، سال چهارم، ش 4 (پاییز): 7-22.##-کوهن، ایراجی (1379). آنتونی گیدنز در متفکران بزرگ جامعهشناسی. ترجمه مهرداد میردامادی. تهران: نشر مرکز.##-کیمیائی، علی (1390). "شیوه های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار". فصلنامهعلمی-پژوهشیرفاه اجتماعی، سال یازدهم، ش40 (بهار): 63-99.##-لانگه، سارا (1372). "معیارهایی برای توانمندسازی زنان، نقش زنان در توسعه". روشنگران، دوره سوم، ش 12 (پاییز) 18-32.##-محمدی، مهدی (1382). "توانایی  های زنان در اقتصاد تولیدی عشایر". پژوهش زنان، دوره یک، ش 6 (تابستان): 109-128.##-مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان نیشابور. تهران: مرکز آمار ایران.##-میجلی، جیمز (1387). رفاه اجتماعی در جهان. ترجمه محمدتقی جغتایی. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی.##-نجفی کایی، علی اکبر؛ وصال، زینب (1394). "نقش مدیریت محلی در توانمندسازی زنان روستایی (مطالعه موردی: دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان)". مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، سال دهم، ش 20 (بهار): 47-56.##-وثوقی، لیلا؛ قاسمی، مهدیه (1393). "اکوتوریسم و توانمندسازی زنان روستایی (مطالعه موردی: روستایی شیب دراز جزیره قشم)". زن در توسعه و سیاست، دوره دوازدهم، ش 4 (زمستان): 593-610.##-یوسفی، جلال (1390). دانش بومی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: راه سبحان؛ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور.##
Hill, catherine (2011). “Enabling Rural Womens Economic Empowerment”. Institutions, opportunities, and participation, Ghana, Vol. 1, No. 2-3: 20-23.
Mishra panda, Smita (2000). “Womens Empowerment Through NGO intervention”. A frame work for Assessment, India, Vol. 6, No. 1: 21 -45.
Molyneux, Maxine (2011). “Gender and the Silences of Social Capital: Lessons  from Latin America”. Development and Change, Vol. 33, No. 2: 167-188.
Rathgeber, M. (2011). “Rural Womens Access to Science and Technology in the context of Natural Resource Management”. Sociological Inquiry, Ghana, ottawa, Vol. 74, No. 7: 50-52.
  Shaikh khatibi, Indira M. (2011). “Empowerment of Women through self help Groups and environmental management”. Experiencesof NGOs in karnataka state, India, Vol. 34, No. 1: 29-40.
Umashankar, Deepti (2006). “Womens Empowerment: Effect of participation in self help Groups”. Sociological Inquiry, Vol, 34. No, 4: 1-6.