نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه بیرجند

چکیده

استفاده از فناوری های نوین از جمله اینترنت را باید هم فرصت و نیز تهدید تلقی نمود. صرف نظر از فرصت های فراهم شده، این ابزار ارتباطی می تواند کارکردی سالم و یا این که سلامت روانی و جسمانی کاربران از جمله دانشجویان را با تهدید روبه رو سازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت اعتیاد به اینترنت و نقش پیش بینی کننده آن در سلامت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه بیرجند است. روش پژوهش توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بیرجند مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 95 -96  است که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، تعداد 300 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه استاندارد اعتیاد به اینترنت یانگ IAT (1996) و پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز (1998) می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله آزمون آماری تی تک نمونه ای، واریانس یک طرفه، همبستگی، تی مستقل و رگرسیون در سطح معنادار  P=<0/05 بررسی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه معنادار منفی وجود دارد و از زیرمقیاس های سلامت اجتماعی، زیرمقیاس های پذیرش اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی و انطباق اجتماعی با استفاده از اینترنت، رابطه معناداری در جهت معکوس نشان دادند. هم چنین بین اعتیاد به اینترنت و سلامت اجتماعی دختران و پسران، تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به نتایج می توان گفت اعتیاد به اینترنت، قادر به پیش بینی سلامت اجتماعی دانشجویان می باشد. هم چنین می توان گفت پدیده اعتیاد به اینترنت یک معضل برای سلامتی است که گریبان گیر افراد جامعه شده است، لذا مسؤولین دانشگاه باید در امر سلامت دانشجویان مخصوصاً سلامت اجتماعی آنان تلاش کرده و در زمینه  فرهنگ سازی مناسب و آموزش صحیح استفاده از اینترنت و شبکه ها برنامه ریزی کنند.

کلید واژه: اعتیاد به اینترنت، سلامت اجتماعی، دانشجویان

کلیدواژه‌ها

انتظامی بیان، نرگس؛ احقر، قدسی (1394). "بررسی رابطه شبکه های اجتماعی فردی با سلامت اجتماعی جوانان". رویش روان شناسی، سال چهارم، ش 12 (پاییز): 105-114.##-اهری، مهدی (1392). "بررسی میزان سلامت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور اهر". پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور اهر.##-باباپور خیرالدین، جلیل؛ طوسی، فهیمه؛ حکمتی، عیسی (1388). "بررسی نقش عوامل تعیین کننده در سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز". فصلنامه روان شناسی دانشگاه تبریز، سال چهارم، ش 16 (زمستان): 8-26.##-بحری، نرجس، و دیگران (1390). "وضعیت اعتیاد به اینترنت و ارتباط آن با سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد". مراقبت های نوین، دوره هشتم، ش 3 (زمستان):  166-174.##-برات دستجردی، نگین؛ داورپناه، هدایت الله؛ اسماعیلی، معصومه (1395). "بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه اجتماعی فیس بوک و سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان". جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و هفتم، پیاپی 61 (بهار): 143-156.##-تاج بخش، کیان (1384). سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی. تهران: شیرازه.##-تاجی، فاطمه؛ وردی نژاد، فریدون (1392). "رابطه اعتیاد به اینترنت، سلامت روان و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی". رسانه و فرهنگ، دوره سوم، ش 5 (تابستان): 59-79.##-جعفری ندوشن، محمد علی، و دیگران (1391). "همبستگی اعتیاد به اینترنت با سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم، سال تحصیلی 90-1389". مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، دوره ششم، ش 3 (پاییز): 86-90.##-حسینی، سیدمهدی، و دیگران (1394). "بررسی وضعیت سلامت روان و ارتباط آن با اعتیاد به اینترنت دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد شهرستان چرام در سال 1393". مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دوره بیست و دوم، ش 3 (تابستان): 481-489.##-حسینی بهشتیان، سیدمحمد (1391). "رابطه بین اعتیاد به اینترنت و ویژگی های شخصیتی دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران". پژوهش نامه زنان، سال سوم، ش 1 (تابستان): 79-96.##-دوران، بهزاد (1390). "تأثیر فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی [طرح پژوهشی]". تهران: پژوهشگاه  علوم  و فن‍اوری  اطلاعات  ایران.##-رحمتی، صمد؛ کرامتی، هادی (1395). "ارتباط اعتیاد به اینترنت با خودکارآمدی اجتماعی، سبک های هویت و تفاوت های جنسیتی در دانشجویان". مجله تحقیقات نظام سلامت، دوره دوازدهم، ش 1 (زمستان): 21-26.##-رستگار، سمانه؛ عبداللهی، محمدحسین؛ شاه قلیان، مهناز (1393). "اعتیاد به اینترنت، صمیمیت اجتماعی و شادکامی در دانشجویان". روان شناسی تحولی، دوره یازدهم، ش 42 (زمستان): 159-168.##-رسولی، فاطمه (1380). "مقایسه سلامت روان دانشجویان موفق و ناموفق و ارتباط آن با ویژگی های جمعیت شناختی". پایان نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی،  دانشگاه تربیت معلم تهران.##-شهابی راد، افسانه؛ میردریکوند، فضل الله (1393). "رابطه اعتیاد به اینترنت با افسردگی، سلامت روان و ویژگی های جمعیت شناختی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه". مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره بیست و دوم، ش 4 (تابستان): 1-8.##-عسگری، پرویز؛ مرعشیان، فاطمه (1387). "رابطه بین ویژگی های شخصیتی و اضطراب کامپیوتر با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز". روان شناسی اجتماعی، دوره دوم، ش 7 (تابستان):  23-35.##-فرهادی نیا، مسعود، و دیگران (1394). "بررسی ارتباط بین اعتیاد به اینترنت و سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال1392". فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دوره هفدهم، ش 62 (زمستان): 62-74.##-فلاح مهنه، تورج (1386). "اختلال اعتیاد به اینترنت". روان شناسی و اطلاع رسانی، دوره بیست و ششم،  ش 1 (بهار): 26-31.##-قاسم زاده، لیلی؛ شهرآرای، مهرناز؛ مرادی، علیرضا (1386). "بررسی نرخ شیوع اعتیاد به اینترنت در دختران دبیرستانی شهر تهران و مقایسه دختران معتاد و غیرمعتاد به اینترنت در متغیرهای تنهایی عزت نفس و مهارت های اجتماعی".  فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، دوره دوم، ش 1 (بهار): 1-22.##-مرندی، علیرضا (1379). بهداشت عمومی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.##-ناستی زایی، ناصر (1388). "بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت". تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، دوره یازدهم، ش 1 (بهار): 57-63.##-ویلکینسون، ریچارد؛ مارموت، ام. جی. (1383). تعیین کننده های اجتماعی سلامت، حقایق مسلم. ترجمه  محمد زارع و فرحناز زهراوی. تهران: تدبیر (سیمین دخت).##-هزارجریبی، جعفر؛ ارفعی عین الدین، رضا (1391). "فراغت و سلامت اجتماعی". برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره سوم، ش 10 (بهار): 39-64.##
Cao, F., et al. (2007). “The relationship between impulsivity and Internet addiction: In a sample of Chinese adolescents”. European Psychiatry, Vol. 22, No. 7: 466-471.##-Caplan, S. E. (2005). “A social skill account of problematic internet use”. Journal of Communication, Vol. 55, No. 4: 721–736.##-Caplan, S.; Williams, D.; Yee, N. (2009). “Problematic Internet use and psychosocial well-being among MMO players”. Computers in Human Behavior, Vol. 25, No. 6: 1312–1319.##-Cheung, L. M.; Wong, W. S. (2011). “The effects of insomnia and internet addiction on depression in Hong Kong Chinese adolescents: an exploratory cross-sectional analysis”. J. Sleep Res, Vol. 20, No. 2: 7-311.##-Dell, P. (2001). “Identity and the effect of the internet. In Proceedings of the second Global Congress of Citizens Networks”. Edited by GlobalCN. Buenos Aires: GlobalCN. Proceeding of the second Global Congress of Citizens Networks, Vol. 29, No. 13: 21-23.##-Hamburger-Amichai, Y.; Ben-Artzi, E. (2001). “Loneliness and Internet use”. Comput Human Behavior, Vol. 19, No. 1: 71-80.##-Keyes, C. M. (1998). “Social Wellbeing”. Social Psychology Quarterly, Vol. 2, No. 6: 121- 140.##-Keyes, C. M.; Shapiro, A. (2004). Social wellbeing in the U.S.A. Descriptive Epidemiology. In: Brim G, Ryff, C, Kessler D, editors. Healthing are you? A national study of well-being of midlife. Isted University of Chicago Press; United states. Pp: 350-373.##-Kraut, R., et al. (1998). “Internet paradox. A social technology that reduces social involvement and psychological well-being?”. US National Library of Medicine National Institutes of Health Search database, Vol. 53, No. 39: 1017-1031.##-Lareson, J. (1993). “The Measurement of Social”. Wellbeing Social Indicators Research, Vol. 28, No. 2: 256-269.##-Li, T.; Zhang, L. (2004). “How College Students’ Internet Addiction are Related to Parental Rearing Patterns”. Psychological Science (China),  Vol. 27, No. 3: 662-663.##-Mitchell, M. E., et al. (2011). “Internet use, happi-ness, social support and introversion: A more fine grained analysis of person variables and internet activity”. Computers in Human Behavior, Vol. 27, No. 6: 1857-1861.##-Morahan-Martin, J. (2005). Internet abuse. Social Science Computer_Review, Vol. 23. No. 1: 39-48.##-Morgan, C.; Cotton, S. R. (2003). “The Relationship between Internet Activities and Depressive Symptoms in a Sample of College Freshmen”. Cyberpsychol Behave, Vol. 6, No. 2: 133-142.##-Park, S. K. J.; Kim, j. y.; Cho, C. B. (2008). “Prevalence of internet addiction and correlations with family factors among South Korean adolescents”. Adolescence, Vol. 43, No. 172: 895-909.##-Raymond, Corsini; Wedding,  Danny (2004). Current psychotherapies. Publisher: Wadsworth Publishing Company ; F. E. Peacock. edition: 7.##-Ryff, A.; Ronal, C. Kessler  (2003). Healthing Are You? A National Study of wellbeing of Midlife. Chicago: University of Chicago press.##-Saha, T. K. (2009). “War on Word in Cyberspace Legal Constrains and Conflicts between Right of Privacy and Freedom of Speech”.  Journal of Intellectual Property Right, Vol. 14, No. 1: 45-56.##-W. H. O. (2008). “Commission on Social Determinants of Health-final report”. [Online] Available: www.who.int/social_determinants/final_report/ [2017/10/25].##-Wang, W. (2001). “Internet Dependency and Psychosocial Maturity among College Students”. International Journal of Human-Computer Studies, Vol. 55, No. 6: 919-938.##-Xiuqin, H. L., et al. (2010). “Mental health, personality and parental rearing styles of adolescents with Internet addiction disorder”. Cyberpsychol Behav Soc Netw, Vol. 13, No. 4: 401-406.##-Yung, K. (1996). “Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder”. Published in CyberPsychology and Behavior, Vol. 1, No. 3: 237-244.##