نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

الهی نامه ی عطار نیشابوری، سرشار از آموزه های اخلاقی، عرفانی و دینی است که عطار در آن با بیان حکایت ها، داستان ها و تمثیل های گوناگون به طور مستقیم و غیرمستقیم به مسائل تربیتی و اخلاقی عنایتی ویژه داشته است. امروزه در نظریاتی که از سوی صاحب نظران روان شناسی مطرح می شود، می توان نکات دقیقی را دریافت که بسیاری از آنها را در سخن بزرگان ادب و فرهنگ این سرزمین نیز می توان ملاحظه نمود. روان شناسی مثبت گرا با تکیه بر استعدادها و توانایی های انسانی، به جای تمرکز بر بیماری ها، جای خود را در بین ادبیات و فرهنگ بشری گشوده است، تا جایی که با کمی دقت می توان ردپای آن را در متون ادبی اقوام مختلف جست. پژوهشگران روان شناسی مثبت نگر توانمندی های انسان را در شش گروه خرد و دانایی، شجاعت، نوع دوستی، عدالت، اعتدال و تعالی با عنوان فضیلت های همه جا حاضر، طبقه بندی کرده اند و برای هر کدام قابلیت هایی برشمرده اند. از آن جا که بررسی و تحلیل همه ی این فضیلت ها و قابلیت ها به همراه استخراج شواهد از حوصله  این مقاله بیرون است، از این رو، در این نوشته به چند مورد از فضیلت ها پرداخته شده است. بررسی اشعار و حکایت های الهی نامه ی عطار نیشابوری، با هدف شناسایی و تبیین مؤلفه های روان شناسی مثبت، هدف اصلی نگارندگان در نگارش این مقاله بوده است تا شعر عطار را از منظری دیگر مطالعه و بازبینی کرده، این تصور را از ذهن علاقه مندان تحلیل های روان شناسی بزداید که آن چه غربی ها امروزه در قالب مفاهیم و اصطلاحات نو ارائه می کنند، یافته های نوین اندیشمندان غرب نیست، بلکه بسیاری از این دیدگاه ها قرن ها پیش با شواهد و مصداق های دلکش تر در آثار و کلام فرزانگان سرزمین خودمان بیان شده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.##- آیزنک، مابل1375) ). روان شناسی شادی. ترجمه ی مهداد فیروزبخت و خشایار بیگی. تهران: بدر.##- بن نینک، فردریک (1393). رفتاردرمانی شناختی مثبتنگر: از کاستن درد و رنج تا افزایش موفقیت. ترجمه ی اکرم خمسه. تهران: کتاب ارجمند.##- رستگار فسایی، منصور (1381). فردوسیوهویتشناسیایرانی.  تهران: طرح نو.##- سالاری، امیر (1386). جهانبینیفرهنگی. تهران: سروش.##- سلیگمن، مارتین ای. پی. (1388). روانشناسیمثبتگرادرخدمتخشنودیپایدار. ترجمه­ی مصطفی تبریزی و همکاران. تهران: دانژه.##- سلیگمن، مارتین ای. پی. (1394). شکوفایی روان شناسی مثبت گرا.  ترجمه ی امیر کامکار و سکینه هژبریان. تهران: روان.##- شجیعی، پوران (1373). جهانبینیعطار. تهران: ویرایش.##- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم(1387). الهینامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.##- کار، آلن (1385). روانشناسیمثبتعلمشادمانیونیرومندیهایانسان. ترجمه­ی حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند. تهران: سخن.##- مگیار موئه، جینا ال. (1392). مداخلاتروانشناسیمثبتنگر . ترجمه­ی علی اکبر فروغی و جلیل اصلانی. تهران: کتاب ارجمند.##- وین، بن. (1392). آشنایی با توانمندی پایدار.. ترجمه ی علی فیضی. تهران: بهشتیان.##- دایر، وین دبلیو. (1377). درمانباعرفان. ترجمه ی جمال هاشمی. تهران: شرکت سهامی انتشار.##- وینسنت، پیل نورمن (1379). شمامیتوانیداگرباورکنیدمیتوانید.  ترجمه ی فریبا جعفری نمینی. تهران: نسل نواندیش.##-هاشمی، جمال (1378). سعدی و روانشناسی نوین: ردیابی مکتبها و نظریههای روانشناسی. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
Carr, Alan (2004). Positive psychology. The science of happiness and human strengths. New York: Brunner – Routledge.##- Seligman, Martin E. P.; Peterson, Christopher (2004). Character strengths and virtues. Oxford University press.##