بررسی و تحلیل الگوی مهاجرت در استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

2 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد،

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد/ عضو گروه مشاوران جوان

4 دانشجوی دکتری امنیت داخلی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

امروزه مهاجرت با برهم زدن تعادل های جمعیتی، باعث شده است تا برخی از نقاط کشور خالی از سکنه شده و در مقابل، برخی دیگر از نقاط کشور دچار فشارهای جمعیتی شوند که پیامد این امر، فشار بر منابع طبیعی و زیست محیطی و افزایش هزینه ها در ارائه خدمات در نقاط پرتراکم شده است. از این رو، به منظور جلوگیری از فشار بر منابع در نقاطی خاص از کشور، شناخت الگوهای حاکم بر مهاجرت و علل شکل گیری مهاجرت می تواند نقش بسزایی در توسعه یکسان تمام مناطق کشور و جلوگیری از مهاجرت داشته باشد. در این پژوهش ضمن بررسی علل مهاجرپذیری و مهاجرفرستی استان خراسان رضوی به سایر استان های کشور، به بررسی الگوی حاکم بر حرکت های مهاجرتی در استان خراسان رضوی پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل ثانویه و بهره گیری از نرم افزارهای آماری، داده های جمع آوری شده از سرشماری 1390 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که 68/45% از مهاجران وارد شده به شهرستان مشهد و 5/41% از مهاجران وارد شده به شهرستان سبزوار را، مهاجران سایر استان های کشور در بر می گیرد. به عبارتی دیگر، این دو شهرستان نسبت به دیگر شهرستان های استان خراسان رضوی، بیشترین میزان مهاجرپذیری را از سایر استان های کشور داشته اند. هم چنین نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بخش اعظم حرکت های مهاجرانی استان خراسان رضوی در درون شهرستان های استان خراسان رضوی بوده است و از سایر استان های کشور به جز استان تهران، مهاجرین اندکی به درون استان وارد می شود.
Abstract
Today, migration, disarranging the demographic balance of population, has led to some haunted places in the country; In contrast, some parts of the country are suffering from demographic pressures. The consequence is the pressure on natural and environmental resources and costs increase in services in densely populated areas. Hence, in order to avoid pressure on resources in specific parts of the country, recognition of the migration patterns and its causes can have a significant role in equal development of all regions of the country and prevention of migration. In this research, while investigating the causes of immigration and attracting migrates of Razavi Khorasan province to other provinces, the prevalent pattern of migration movements in Khorasan Razavi province has been studied. This research, in terms of goal, is practical and has been conducted in a descriptive–analytic method. The data collected from Census 2011 were analyzed using secondary analysis and statistical softwares. The results of research showed that 45.68 percent of immigrants entered into Mashhad city and 41.5 percent of immigrants entered into Sabzevar city were from other provinces. In other words, these cities have had the most immigrants rather than the other cities of Razavi Khorasan province. Furthermore the findings of research showed that the majority of migrants moves of Razavi Khorasan province happened within its cities, and from other provinces of the country other than Tehran, few immigrants enter into the province.
Key words: Migration, Causes of Migration, Razavi Khorasan Province.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- ایمانی، محمدتقی (1368). "مهاجرت در کشورهای جهان سوم". مجله ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال بیست و دوم، ش 3 (پاییز): 31-42.##- بنی فاطمه، حسین (1367). "بیکاری و مهاجرت". مجله رشد آموزش جغرافیا، سال چهارم، ش 13 (بهار): 51-56.##- بیک محمدی، حسن؛ مختاری ملک آبادی، رضا (1382). "تحلیلی جغرافیایی بر روند مهاجرت در استان خوزستان". مجله جغرافیا و توسعه، سال یکم، ش 2 (پاییز و زمستان): 21-36.##- حاج حسینی، حسین (1385). "سیری در نظریه های مهاجرت". فصلنامه راهبرد، سال یازدهم، ش41 (پاییز): 245 – 249.##- دادرس، هوشنگ (1374). "علل مهاجرت و حاشیه نشینی و رابطه آن با افزایش جرم". پایان نامه کارشناسی ارشد انتظامی، دانشکده فرماندهی و ستاد، دانشگاه علوم انتظامی تهران.##- زرقانی، هادی (1386). مقدمه ای بر شناخت مرزهای بین المللی با تأکید بر کارکرد امنیتی - انتظامی. تهران: دانشگاه علوم انتظامی ناجا.##- زرقانی، هادی؛ سجاسی قیداری، حمدالله (1393). درآمدی بر مهاجرت و امنیت. مشهد: فرماندهی انتظامی استان خراسان رضوی، دفتر تحقیقات کاربردی.##- زرقانی، هادی؛ موسوی، زهرا (1392). "مهاجرت های بین المللی و امنیت ملی". فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، ش 59 (بهار): 7-26.##- زنجانی، حبیب الله (1380). مهاجرت. تهران: سمت.##- سرایی، محمدحسین؛ حسینی، مصطفی؛ قنبری، محمد (1394). برنامه ریزی و مدیریت اتباع خارجی در ایران با تأکید بر مهاجرین افغانستانی استان خراسان رضوی. مشهد: پویا اندیش.##- سمیعی پور، داود (1391). "تبدیل روستا به شهر و نقش آن در توسعه منطقه ای و تحولات نظام شهری (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری.##- طیبی نیا، مهری السادات (1388). "پیامدهای مهاجرت برای خانوارهای مهاجر به شهر تهران". فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال اول، ش 1 (بهار): 143-164.##- فخری زاده چنارسوخته، حسن (1390). "بررسی عوامل مرتبط با سازگاری مهاجرین افغانی (مطالعه موردی: شهرک گلشهر مشهد)". پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز.##- قرخلو، مهدی؛ حبیبی، کیومرث (1385). "تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه یافتگی استان های کشور با استفاده از تکنیک های برنامه ریزی". فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره بیست و یکم، ش2 (تابستان): 59-83.##- قیاسی، محمدحسین؛ حسینی، مصطفی؛ عین صالحی، محمدرضا (1393). "مهاجرت و راهبردهای کاهش آن (مطالعه موردی: شهر بهاباد)". فصلنامه دانش انتظامی خراسان رضوی، سال ششم، ش 23 (بهار): 1-20.##- مرکز آمار ایران (1385). "سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران". [پیوسته] قابل دسترس در:
http://nnt.sci.org.ir/sites/Apps/yearbook/Lists/year_book_req/Item/newifs.aspx?List=97c00882-734c-4417-831a-633d795b18ce&RootFolder=&Web=f9aca984-16ee-4860-8c00-bb43c696d32d[18/11/1393]##
- مرکز آمار ایران (1387). سالنامه آماری استان خراسان رضوی. مشهد: استانداری خراسان رضوی.##- مرکز آمار ایران (1390). "سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران". [پیوسته] قابل دسترس در:
http://nnt.sci.org.ir/sites/Apps/yearbook/Lists/year_book_req/Item/newifs.aspx?List=97c00882-734c-4417-831a-633d795b18ce&RootFolder=&Web=f9aca984-16ee-4860-8c00-bb43c696d32d[18/11/1393]##
- نظریان، اصغر (1381).  "شهرهای جهان آینده: کانون فاجعه انسانی با بستر تعامل فرهنگی". در:  مجموعه مقالات همایش بین المللی رویکرد فرهنگی به جغرافیا، جغرافیا بستری برای گفتگوی تمدن ها. به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد؛ مرکز بین المللی گفتگوی تمدن ها: 151-162.##
- Anoil, W. (1992) .International Migration and European Security. Warszawa: Institute Studio  Polity Polkaed Academia Nauk##- Goke, N. (2011)."Social studies tether candidate’s opinions about the practice of community service". Uluslarasi Insani Bilimler Dergisi (International Journal of Humanities), Vol. 8, No. 2: 176-194.##- Kucukoglu, A. (2011). "Opinions of preserve teachers towards service learning". Perspectives in Education, Vol. 29, No. 2: 80-89.##- Makhrova, A. G.; Nefedova, T. G.; Treivish, A. I. (2013). "Moscow agglomeration and New Moscow: The capital city-region case of Russia’s urbanization". Regional Research of Russia, Vol. 3, No. 2: 131–141.##

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار