نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

پس از ورود اسلام به ایران، اعراب در شهرهای زیادی به ویژه در خراسان اسکان یافته و به صورتی مسالمت- آمیز با بومیان زندگی می­کردند. موضوع ارتباط آنان با هم، نهایتاً منجر به ازدواج­هایی بین دو گروه شد. دیدگاه دین اسلام در ارتباط با ازدواج نژادهای مختلف با دید ایرانیان و اعراب یکسان نبود. تحلیل ارتباط و انس اعراب اسکان یافته در خراسان با بومیان آن ناحیه و روند فراز و نشیب­ها و تبعات آن موضوع این مقاله است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی –  تحلیلی می باشد. با اینکه دین اسلام و سیره پیامبر(ص)  تعصب و برتری طلبی نژادی را محکوم می­نمود اعراب فاتح در ابتدا دید خوبی نسبت به ازدواج با بومیان بویژه زن دادن به آنان نبودند، ولی تدریجاً این حس حداقل در بین گروه­هایی از آنان کم رنگ گردید به خصوص که اعراب
نمی­توانستند جدا از بومیان به زندگی خود ادامه دهند و آموز­ه­های دینی­شان نیز خلاف تعصبات قبیله­ای بود و سابقه تمدنی ضعیف تری از مغلوبین داشتند و آن را انکار هم نمی کردند. بر اثر ازدواج­ها بین عرب و عجم دو رگه­هایی که بعضاً شخصیت­هایی مهم هم در بین آنان بود، پیدا شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Marriages of Arabs and Khorasanian in Omayyad era

نویسنده [English]

  • Aliakbar Abbasi

Associate professor in history faculty of Esfahan

چکیده [English]

After the rising Islam in Iran, Arabs became residents of many cities especially in Khorasan and had lived peacefully with natives. Their communication finally concluded to some marriages. The Islamic orders for marriage of various genders were not the same with those of Arabs and Khorasans. This paper analyzes the communication and fondness of the settled Arabs in Khorasan with the natives of that region and its trends of rises and falls and consequences. This paper is presented based on analytic-descriptive method. Although prejudice and any gender superiority have been condemned by Islam ideology and its prophet life style, at first the vector Arabs didn’t have any desire to marry Khorasans and in particular didn’t like to give them their daughters. But lately this kind of feeling at least in some groups of them faded because they couldn’t survive in khorasan without marrying with natives and also their religious doctrine was against the tribunal prejudices and they had weaker civilization background regarding the conquered khorasans and then they didn't deny it. In the effect of the Marriages between Arabs and Khorasans (non-Arab) some families and partially some important historical figures were appeared. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabs
  • Iranians
  • Islam
  • marriage
  • gender superiority
  • Omayyad
  • Khorasan
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (1965-1959). شرح نهج البلاغه. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت. دار احیاء الکتب العربیه.##
ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی (1409ق.). اسد الغابه فی معرفه الصحابه. بیروت: دارالفکر.##
ابن اثیر، مجدالدین ابوالسعادت (1408ق.). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.##
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (1415ق.). الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد و علی موفض. بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی.##
ابن رُسته، ابوعلی احمد بن عمر (1891م.). الاعلاق النفیسه. بتصحیح دخویه  لیدن: مطبع بریل.##
ابن سعد، محمد بن سعد (1410ق.). الطبقات الکبری. تحقیق محمد عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیه.##
ابن عبدربه الاندلسی، ابوعمرو احمد بن محمد (1404ق.). عقدالفرید. بیروت: دارالکتب العلمیه.##
ابن عبدالبر، ابویوسف عمر (1412). الاستیعاب فی معرفه الاصحاب. تحقیق علی محمد البجاوی. بیروت: دارالجیل.##
ابن عساکر دمشقی، ابوالقاسم علی بن حسین (1415ق.). تحقیق علی شیری. تاریخ مدینه دمشق. بیروت: دارالفکر.##
ابن فقیه همدانی، ابوعبدالله احمد بن محمد (1416ق.). البلدان. تحقیق یوسف الهادی. بیروت: عالم الکتب.##
ابن فندق، ابوالحسن علی بن زید (بی تا). تاریخ بیهق. به  تصحیح  احمد  بهمنیار.  تهران: کتابفروشی  اسلامی.##
ابن قتیبه دینوری، ابو محمد عبدالله بن مسلم (1418ق.). عیون الاخبار. بیروت: دارالکتب العلمیه.##
بن قتیبه دینوری، ابو محمد عبدالله بن مسلم (1992). المعارف. قاهره: الهیئه المصریه العامه لکتاب.##
ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر (1407ق.). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر.##
ابن ندیم، محمد بن اسحاق (بی تا). الفهرست. بی جا: بی نا.##
قاضی ابرقوه (1377). سیرت رسول الله. ترجمه رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی. الله، تحقیق اصغر مهدوی. تهران: خوارزمی.##
اصفهانی، ابوالفرج (1415ق.). الاغانی. بیروت: داراحیاء التراث العربی.##
اصفهانی، ابوالفرج ( بی تا). مقاتل الطالبیین. تحقیق سید احمد صقر. بیروت: دارالمعرفه.##
باسورث، ک. ا. (1388). "تاریخ خراسان". ترجمه علی اکبر عباسی. فصلنامه تاریخ پژوهی. سال یازدهم، شماره 39-38. بهار و تابستان.##
بخاری، محمد بن اسماعیل (1315). الصحیح. استانبول.##
بلاذری، احمد بن یحیی (1417ق.). انساب الاشراف. تحقیق سهیل ذکار و ریاض زرکلی. بیروت: دارالفکر.##
بلعمی، ابوعبدالله محمد (1373). تاریخنامه طبری، گردانیده منسوب به بلعمی. تحقیق محمد روشن. تهران: سروش.##
جاحظ ابوعثمان (1423ق.). رسائل السیاسیه. بیروت: دار مکتبه الهلال.##
خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی (1417ق.). تاریخ بغداد. بیروت: دارالکتب العلمیه.##
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1368ق.). الاخبارالطوال. تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین الشیال. قم: منشورات الرضی.##
سمعانی، ابوسعید عبدالکریم بن محمد (1382). الانساب. به تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی.حیدرآباد: مجلس دائرالمعارف العثمانیه.##
شهیدی، سید جعفر (1371). زندگانی علی بن حسین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.##
صالح علی (1969م.). التنظیمات الاجتماعیه و الاقتصادیه فی البصره. بیروت: بی نا.##
طبری، محمد بن جریر (1387). التاریخ الطبری (التاریخ الامم والملوک). تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دارالتراث العربی.##
علی بن ابیطالب (1372). نهج البلاغه. ترجمه دکتر سید جعفر شهیدی. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.##
قمی، حسن بن محمد (1361). تاریخ قم. ترجمه حسن بن علی بن حسن قمی. تحقیق سیدجلال طهرانی. تهران: توس##
کلبی، ابوالمنذر هشام بن محمد. (1364). الاصنام. تحقیق احمدزکی پاشا. (همراه با ترجمه سید محمد رضا جلالی نائینی). تهران: نشر نو.##
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1409ق.). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق اسعد داغر. قم: دارالهجره.##
مقدسی، مطهربن طاهر (بی تا). البدأ و التاریخ. بورسعید: مکتبه الثقافه الدینیه.##
نرشخی، ابوبکر محمد بن جعفر (1363). تاریخ بخارا. ترجمه ابونصر احمد بن محمد بن نصر القباوی. تلخیص محمد بن زفر بن عمر. تحقیق محمد تقی مدرس رضوی. تهران: توس.##
نصربن مزاحم (1404ق.). وقعه صفین. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. العربیه الحدیثه. قم: منشورات مکتبه المرعشی النجفی.##
یاقوت حموی (1414ق.). معجم الادباء. بیروت: دارالغرب الاسلامی.##
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (1408ق.). البلدان. بیروت: داراحیاء التراث العربی.##
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب(بی تا). التاریخ الیعقوبی. بیروت: دارصار.##