نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه بیرجند

3 عضو هیأت علمی دانشگاه بیرجند

چکیده

در میان آثار قلمی و تألیفات علمای بیرجند، رساله ها و کتبی با نام اجوبه به چشم می خورد. اجوبه های علمای بیرجند، که مشتمل بر سؤالات شرعی، حقوقی، قضایی، اقتصادی و مباحث اجتماعی و هم چنین پاسخ هایی است که علما به این سؤالات داده اند این اجوبه ها از جنبه های گوناگون حائز اهمیت می باشند. علاوه بر اهمیت اجوبه ها به عنوان میراث فرهنگ دینی، این گونه آثار در بردارنده ی اطلاعات تاریخی، اجتماعی و سیاسی در خور توجهی هستند. در مقاله ی حاضر تلاش شده است براساس مطالعه ی کتابخانه ای و با اتکاء به اسناد و نسخ خطی معتبر، سهم اجوبه های علمای منطقه در مطالعات تاریخ محلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. در این بررسی آخوند ملاعلی خراشادی، آخوند ملا محمدحسن هردنگی، شیخ محمدباقر آیتی گازاری که هم دارای اجوبه بوده اند و هم از چهره های شاخص در میان علما به لحاظ حل و فصل مسائل شرعی و شأن اجتماعی می باشند گزینش گردیده اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The position of the Birjand’s scholars’ Ajvabeh in local history studies

نویسندگان [English]

  • Zahra Alizadeh Birjanfi, 1
  • Samira Abbaslu 2
  • Mohammadhasan Elahizadeh 3

1 Assistant professor in history of Birjand University, the responsible writer

2 MA Student in Islamic Iran History of Birjand University

3 Assistant professor in history of Birjand University

چکیده [English]

Between the written works and compiling of Birjand’s scholars, we can see some pamphlets and books with the titles of Ajvabeh. The Ajvabeh of Birjand’s scholars which include the questions of religious, legal, judicial, economical and social discussions and also replies which scholars have given to these questions are important from different aspects. Besides the importance of Ajvabeh as a heritage of religious culture, these kinds of works involve outstanding historical, sociological and political information. Regarding to the importance of the contents of these Ajvabeh, the present article on the base of library studies and in reliance to the valuable documents and handwritten manuscript has been searched to investigate and evaluate the portion of the scholars’ Ajvabeh of the region in the studies of local history. In this study Akund Mullah Ali Khorashadi, Akund Mullah Mohammad Hasan Herdangi, Sheikh Mohammad Bager Ayati Gazari has been selected which both have contained Ajvabeh and also are among distinguished persons between the scholars in the respect of solving and settling religious matters and sociological status.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Birjand
  • Local History
  • Ajvabeh of scholars
  • Mohammad Bager Ayati
  • Mohammad Hasan Herdangi
  • Akund Mullah Ali Khorashadi
  1. آیتی، محمدحسین (1371). بهارستان در تاریخ تراجم رجال قاینات و قهستان. مشهد: دانشگاه فردوسی.## اباذری، عبدالرحیم (1390). تبارنامه حوزه و روحانیت از صدر اسلام تا پهلوی اول. تهران: سلمان فارسی.## 3. اعتصام الملک، میرزا خانلرخان (1351). سفرنامه میرزا خانلرخان اعتصام الملک. به کوشش منوچهر محمودی. تهران: منوچهر محمودی.##4. الگار، حامد (1369). دین و دولت در ایران: نقش عالمان در دوره قاجار. ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس.##5. پرتو، ابوالقاسم (1373). واژه یاب فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه، ج1. تهران: اساطیر.##6. پولاک، ادوارد (1368). ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.##7. تهرانی، آقابزرگ (1372). مصنفات شیعه: ترجمه و تلخیص الذریعه الی تصانیف الشیعه. به اهتمام محمّد آصف فکرت، ج1. مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.##8. جُرّ، خلیل (1372). فرهنگ عربی ـ فارسی لاروس: ترجمه کتاب المعجم العربی الحدیث. ترجمه ی حمید طبیبیان. تهران: امیرکبیر.##9. خسروی، فاطمه (1391). "آیت الله شیخ محمّدباقر آیتی گازاری و تحولات اجتماعی و فرهنگی بیرجند از 1266ـ1313ش.". پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.##10. دروویل، گاسپار (1348). سفرنامه دروویل. ترجمه جواد محیی. تهران: گوتنبرگ.##11. دهخدا، علی اکبر (1345). دانشگاه تهران دانشکده ادبیات و علوم انسانی سازمان لغت نامه.##12. راشد، محمّدحسین (1345). کتاب منتشر نشده آخوند ملا محمّدحسن هردنگی.##13. رضایی، جمال (1373). واژه نامه گویش بیرجند. به اهتمام و هزینه محمود رفیعی. تهران: روزبهان.##14. علیزاده بیرجندی، زهرا (1390). تاریخ برگزیدگان و مشاهیر بیرجند. تهران: فکر بکر.##15. علیزاده بیرجندی، زهرا (1391). عالمان دین در خراسان جنوبی. تهران: فکر بکر.##16. غوث، کمال (1391). گنج نامه ناحیه هردنگ. به سفارش حوزه هنری خراسان جنوبی. تهران: فکر بکر.##17. فوران، جان (1386). مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی. ترجمه احمد تدین. تهران: خدمات فرهنگی رسا.##18. مارتین، ونسا (1389). دوران قاجار، چانه زنی اعتراض و دولت در ایران قرن 19. ترجمه ی افسانه منفرد. تهران: کتاب آمه.##19. مدرس تبریزی، میرزا محمّد علی (1369). ریحانه الادب فی التراجم المعروفین بالکنیه و اللقّب یا کنی و القاب. تهران: کتابفروشی خیام.##20. وحدتی شبیری، حسن (1377). "پرسش ها و پاسخ های فقهی". مجله آینه پژوهش، ش 49 (فروردین و اردیبهشت): 53-50.##21. اسناد##آرشیو اسناد خاندان هردنگی (ملا محمدحسن هردنگی).##آرشیو اسناد شخصی محمد باقر آیتی.##نسخ خطی##آیتی، محمد باقر (بی تا). لب الخطاب فی ردّ شبهات اهل کتاب.##خراشادی، علی بن محمد ولی (1248 ق.). هدایه المتدینین.## آیتی، محمد باقر (بی تا). سؤال و جواب.## آیتی، محمد باقر (1330 ق.). منجی العالمین.##