نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد حجی پور

استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند

چکیده

پیش از انقلاب، تشکیل شرکت­های سهامی زراعی با هدف تغییر در ساختارهای بخش کشاورزی انجام شد که در آن زمان به سبب مسائلی همچون عدم توجه به مشارکت و رضایت جامعه روستایی، ناموفق ماند. طی دو دهه­ اخیر، بازگرایشی به احیا و ایجاد شیوه بهره­برداری سهامی زراعی در اقصی نقاط کشور می­توان شاهد بود که نمونه آن، ایجاد شرکت سهامی زراعی در دشت سهل­آباد شهرستان نهبندان بوده است. مطالعه­ این شرکت سهامی زراعی جدید در نهبندان، حاکی از افت­و­خیز شدید آن در فضای روستایی ناحیه است که در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن بررسی علل گرایش روستاییان به نظام سهامی زراعی در سال 1384، به تحلیل دلایل مقابله و تعارض مردم با این نظام زراعی در سال 1399 پرداخته شود تا تبیینی از علل رکود آن برای کاربرد در سایر نواحی کشور به دست آید. این تحقیق بر مبنای هدف کاربردی است. به منظور گردآوری داده­ها از روش آمیخته (ترکیبی از روش‌های کمّی و کیفی) استفاده شده است. بررسی­ها نشان داد روستاییان دشت سهل­آباد، با انگیزه کسب منافع اقتصادی بیشتر از منابع آب و خاک در اختیار، با میزان مشارکت بالا، اقدام به پذیرش نظام سهامی زراعی نموده­اند؛ با گذشت بیش از یک دهه از عمر شرکت سهامی زراعی در دشت سهل­آباد، نه­تنها توفیقی در اهداف حاصل نشده، بلکه دغدغه­های جدیدی نیز در فضای روستایی پدیدار شده که بنا به چهار دلیل؛ پایین­بودن سطح بازدهی اقتصادی شرکت، عملکرد غیراصولی هیئت­مدیره شرکت، تشدید عناصر برون­فضایی تأثیرگذار بر عملکرد اقتصادی شرکت و حیات اقتصادی سهامداران و عدم پشتیبانی مناسب دستگاه­های متولی از شرکت سهامی زراعی و سهامداران بوده است. در کل می­توان گفت تغییر نظام خرده­مالکی به سهامی زراعی، به دلایل یادشده، نه­تنها حرکتی رو به سوی توسعه نبود؛ بلکه فضایی ضد توسعه روستایی در دشت سهل­آباد به­وجود آورده است.

کلیدواژه‌ها

• توسعه روستایی
• توسعه کشاورزی
• نهبندان
• نظام بهره‌برداری
• شرکت سهامی زراعی

20.1001.1.26766116.1401.16.3.2.3

موضوعات

• برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Investigating the decline Causes of Farming Joint Stock Companies of Newly formed in Sahlabad Plain- Nehbandan

نویسنده [English]

• Mohammad Hajipour

Assitant Professor in geography and rural development, Faculty of literature and humanities, University of Birjand

چکیده [English]

Before Iran Revolution, the formation of farming joint stock companies had aimed to change the structures of agriculture section. On that time, it failed. In recent two decades, it can be witnessed that resuscitation and creation of F.J.S companies have been brought to attention; one example is the formation of a F.J.S Company in SahlAbad Plain. Study of this F.J.S in SahlAbad, shows a lot of ups and downs in the rural area and this article tries to study the reasons of villagers' tendency to joint stock system, meanwhile it aims to analyze different causes of people's conflicts aiming at this farming system. Studies showed that villagers in SahlAbad Plain cooperated to a great extent to accept F.J.S Company and their objective was to receive more economic benefits from water and soil resources that are under their authority. After more than a decade of the life of F.J.S company in SahlAbad Plain, while there are not any progresses in their objectives, new problems in rural area have become more apparent which are caused by "the low level of company's economic returns", "unprincipled performance of company's board", "addition of outer elements that have effect on company's economic performance and economic life of stockholders", and “no appropriate support by trusted systems". Consequently, change of Small Holding System to farming joint stock system by the above-mentioned reasons not only was not a progressive movement toward development but also it had created some negative atmosphere for rural development in SahlAbad Plain. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Rural Development
• Agriculture Development
• Cooperation
• Exploitation system
• Farming Joint Stock Company