نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان،

2 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند

چکیده

زنان روستایی، عامل بسیار مهمی در تحقق توسعه ی پایدار می باشند. رسیدن به توسعه ای برابر و پایدار در جامعه بدون در نظر داشتن زنان روستایی کشور، امری دست نیافتنی خواهد بود. حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان، بویژه در زمینه های اقتصادی، شرطی لازم برای توسعه ی پایدار است. در این راستا هدف این مقاله، بررسی نقش و میزان مشارکت زنان در الگوهای توسعه روستای خراشاد می باشد. این پژوهش از نظر ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است که در روش توصیفی، داده ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و عملیات میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. در روش تحلیلی، با توجه به فرضیه های پژوهش، از آزمون های آماری تحلیل واریانس و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش زنان روستای خراشاد می باشد که 65 نفر از زنان با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده و پرسشنامه در بین آنها توزیع گردید. یافته های به دست آمده از این پژوهش حاکی از بالا بودن نقش و جایگاه زنان روستای خراشاد در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و ... است و نقش و مشارکت فعال و سازنده ای در گام های گوناگون توسعه روستای خراشاد دارند. زنان این روستا، در بیشتر فعالیت های روستایی (کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایع دستی بویژه قالیبافی، توبافی (پارچه بافی سنتی) اشتغال داشته به طوری که تعاونی روستایی زنان خراشاد یکی از فعال ترین تعاونی های روستایی در سطح استان شناخته شده و باعث شده است که خراشاد به عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معرفی شود. بیشتر زنان خراشاد، از نظر سطح تحصیلات در سطح متوسط به بالا قرار دارند که با توجه به سطح تحصیلاتشان، هیچ گونه تفاوتی در میزان مشارکت آنها در روستا دیده نمی   شود و به دلیل فرهنگ حاکم بر این روستا، پذیرش مشارکت همه جانبه زنان روستا در فرایند توسعه روستا از طرف مردان قابل قبول است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Women in the Stable Expansion of Villages Case Study: The Village of Khorashad of Birjand County

چکیده [English]

The peasant woman are the important factor in accomplishing the stable expansion of the villages. Reaching to an equal and static development in society without the consideration of the rustic woman of the country, will not be accessible.  The presence of woman in social, economic activities and the planning for the expansion of their participation specifically in the economic fields is a required condition for reaching the stable development. For this reason, the aim of this article is the investigation of the role and extent of the woman contribution in developmental patterns of the village of Khorashad. This research is descriptive-analytic from the aspect of its nature and in its descriptive method, the data has been collected by the use of library studies and the field activities from the questionnaires. In the analytic method, by consideration of research hypotheses, the statistical tests of analytic variance and the test of Pearson correlating has been used. The statistical community in this research are the rustic woman of the Khorashad village that 65 people of woman has been computed by the use of Kokaran formula and questionnaires distributed among them. The findings of the research showed the higher and important role and status of the woman of the Khorashad village in the economic and social activities and their active and creative role and partnership in various steps of the expansion of Khorashad village. The woman of this village occupied themselves in more of the village activities (agriculture, animal husbandry, horticulture, craft specially carpet making, the traditional cloth-weaving) in a way that the rural cooperation of the woman of the Khorashad village is one of the active rural cooperation which is known in the area of the South Khorasan province and it caused that the Khorashad village to be introduced as the first target village of craft industry of country form the cultural heritage organization, craft industry and tourism. More of the woman of the Khorashad village, from the level of educational studies are in the state of higher than average level and from the aspect of their educational level, there can be seen any kind of difference in the extent of their partnership in the village and for the reason of the prevalent culture in this village, the acceptance of multilateral cooperation of woman in the process of rural expansion is agreeable from the opinions of the men of this village

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stable Expansion
  • Rural cooperation
  • Peasant women
  • the village of Khorashad
  • Birjand
آسایش، حسین (1381). اصول و روش های برنامه ریزی روستایی. تهران: دانشگاه پیام نور.##
احمدی، نهال، و دیگران (1386). کسب و کار خانگی: راهی بسوی خوداشتغالی زنان و کارآفرینی در خانه. تهران: شورای فرهنگی- اجتماعی زنان، مرکز اطلاعات و آمار.##
احمدی‌نیا، علی اصغر؛ تقوی، حسن (1383). "بررسی تأثیر اشتغال زنان بر رضایت همسرانشان از زندگی". فصلنامه پژوهشی زنان، دوره سوم، ش 5 (بهار): 45-53.##
ارجلو، صغرا (1384). "ارزیابی آگاهی زنان روستایی شهرستان اصفهان از حقوق خویش، عوامل مؤثر در آن و تأثیر این آگاهی در مشارکت آن ها در تصمیم گیری"پایان نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.##
ازکیا، مصطفی (1374). مقدمه ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی. تهران: اطلاعات.##
اکبری، حسین (1391). "نقش زنان در توسعه پایدار محیط زیست". زن در توسعه و سیاست، دوره دهم، ش 4 (زمستان): 37-56.##
بینا، لادن (1382). "بررسی نقش مشارکت زنان در مقابله با بیابان زایی و عوامل مؤثر در مشارکت آنان در بیابان زدایی در حوزه آبخیز حبله رود در استان سمنان". پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.##
پاپلی یزدی، محمد حسین (1376). طرح ساماندهی فضایی- کالبدی سکونتگاه های روستایی (پنج بخش از شهرستان های جنوب خراسان)، بخش مرکزی شهرستان بیرجند (مرحله 1 و 2 نهایی). مشهد: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان رضوی.##
پژوهشکده زنان (1381). "نظریه های سیاستگذاری در برنامه ریزی های جنسیتی". در: مجموعه گزارش های همایش چالش ها و چشم اندازهای توسعه ایران. غلامحسین فیروزفر، تهران: سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش.##
خانی، فضیله؛ احمدی، منیژه (1388). "تبیین عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در تصمیم گیری های اقتصادی-اجتماعی در مناطق روستایی". پژوهش زنان، دوره7، ش4 (زمستان): 95-113.##
روح افزا، فائزه؛ اکرامی، عطیه (1388). "ضرورت توجه به اهمیت نقش زنان در راستای اهداف توسعه پایدار". فرهنگ، دوره هفتاد، ش70 (تابستان): 169-194.##
زمانی میان دشتی، ناصر؛ عطائی، پوریا؛ ایزدی، نسیم (1391). "بررسی سطوح و میزان توانمندی در بین اعضای تعاونی زنان روستایی (مورد مطالعه: تعاونی زنان تفیهان شهرستان شیراز)". زن در توسعه و سیاست، دوره10، ش 4 (زمستان): 153-172.##
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی "فائو" (1374). نقش زنان در توسعه کشاورزی. ترجمه غلامحسین صاحب نصب. تهران: وزارت جهاد سازندگی، معاونت ترویج و مشارکت مردمی.##
شاهرودی، علی اصغر؛ چیذری، محمد؛ توسلی، بهاره (1385). "تأثیر دانش بومی زنان روستایی بر توسعه پایدار کشاورزی". جهاد (ترویج کشاورزی و توسعه روستایی)، دوره بیست و پنجم، ش 271 (خرداد و تیر): 138-150.##
شیعه، اسماعیل (1378). مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری. تهران: دانشگاه علم و صنعت.##
عبداللهی، محمد (1383). "زنان و نهاده های مدنی، مسائل و موانع راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران". جامعه شناسی ایران، سال پنجم، ش 2 (تابستان): 63-99.##
غفاری، غلامرضا؛ نیک بین صداقتی، فاطمه؛ اسماعیل زاده، خالد (1391). "مشارکت اجتماعی زنان و تأثیر آن بر رفاه خانواده (مطالعه موردی: منطقه 9 شهر تهران)". فصلنامه جامعه، فرهنگ، رسانه، سال اول، ش 2 (بهار): 33-62.##
غلامعلی زاده، ثمیه؛ رضایی مقدم، کوروش (1388). "چالش های عمده مشارکت زنان روستایی در تعاونی ها". فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال7، ش25 (پاییز): 19-25.##
فال سلیمان، محمود؛ صادقی، حجت الله (1390). "بررسی جایگاه و نقش زنان روستایی در جریان پروژه بین المللی ترسیب کربن در شهرستان سربیشه در جهت توسعه محلی پایدار". در: مجموعه مقالات اولین همایش ملی بیابان. مرکز تحقیقات. تهران: مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران.##
قلی زاده، آذر (1374). "بررسی علل نادیده گرفتن زنان روستایی در فرایند توسعه در کشورهای در حال توسعه". اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره هفتم، ش 27 (پاییز): 31-42.##
کار، مهرانگیز (1373). زنان در بازار کار ایران. تهران: روشنگران.##
لهسایی زاده، عبدالعلی؛ جهانگیری، جهانگیر؛ خواجه نوری، بیژن (1384). "بررسی مشارکت اقتصادی زنان روستایی (مطالعه موردی: استان فارس)". جامعه شناسی ایران، سال ششم، ش 3 (پاییز): 124-145.##
میرزاامینی، محمدرضا (1383). راهکارهای توسعه کارآفرینی و اشتغالزایی روستایی. تهران: اندیشگاه شریف.##
نوروزی، فیض الله، بختیاری، مهناز (1388). "مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن". فصلنامه راهبرد، دوره هجدهم، ش 53 (زمستان): 249-269.##
هاشمی، مریم السادات (1374). "بررسی نقش اقتصادی اجتماعی زنان روستایی در تولید قالی". پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.##
وثوقی، منصور (1369). جامعه شناسی روستایی. تهران: کیهان.##
-Corral, Thais (2002)."Womens Sustainable Development Agenda". Natural Resources Forum. Vol. 26, No. 249-253 :3.##
ELLen, sue; Chalton,M. (1984). Women in thired world development. Boulder and Londan: westview press.##
Krueger, Rob; Lydia, Savage (2007). "City-regions And Social Reproduction: A place For Sustainable? ".International Journal Of Urban And Regional Research" , Vol. 31, No.215-225 :1.##
Molyneux, Maxine (2002). "Gebnder and the silences of social capital :lessons from latin America". Development and change, Vol. 33, No. 188-167 :2.##
Ratner Blake, D. (2004). "Sustainability as A Dialogue Of Values: Challenges To The Sociology Of Development". Sociological Inquiry, Vol. 74, No. 69-50 :1.##
Tsenkova, Sasha (1999). Sustainable Urban Development In Europe: Myth Or Reality? america. Blackwell Publishers.##
World bank (2003). Sustainable Development In A Dynamic World.Washengton, Transforming Instituyions , Growth, and Quality Of Life.A Copublicarion Of The World Bank; Oxford University Press.University Press.##