نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه خوارزمی

چکیده

انقلاب مشروطیت فضای مناسبی جهت تسریع انتقال اخبار و بعضاً رشد آگاهی های عمومی به ارمغان آورد. از این رو، روزنامه‌های آزاد یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب مشروطیت بود. این جستار دو هدف عمده را دنبال می کند. یکی بررسی شکلی روزنامه هم چون نوع چاپ، کاغذ، ساختار روزنامه و ...، دیگری بررسی و تحلیل مسائل عمده سیاسی و اجتماعی ایالت خراسان. یافته های پژوهش حاکی از این است که روزنامه خورشید با وجود روزنامه بشارت، مهم ترین جریده مشهد در دوره مشروطیت بود؛ زیرا این روزنامه آئینه تمام نمای تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهر مشهد و ولایات خراسان در دوره مشروطیت محسوب می شود. این روزنامه در کنار توجه به مسائل شهری و برون‌شهری مشهد، با مقالات متنوع سیاسی، طنز و علمی به روشنگری و تنویر افکار عمومی می‌پردازد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی و بر اساس بررسی شکلی و محتوای روزنامه خورشید است.

کلیدواژه‌ها

  1. آبادیان، حسین؛ بیطرفان، محمد (1391). "موانع تاریخی رشد مدیریت شهری در دوره اول مشروطه؛ تجربه انجمن های بلدی". مجله تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال دوم، ش2 (پائیز و زمستان): 1-24.##2. بروان، ادوارد (1386). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج 1. ترجمه محمد عباسی، تهران: علم.##3. بیطرفان، محمد (1391). "شکل گیری اولین انجمن بلدی مشهد در دوره اول مجلس شورای ملی". مجله تاریخ نو دانشگاه تربیت مدرس. سال دوم، ش 4 (پائیز و زمستان): 1-24.##4. رابینو، هـ. ل. (1380). "روزنامه های ایران (از آغاز تا سال 1329 ق.)". ترجمه جعفر خمامی زاده. تهران: اطلاعات.##5. رضوانی، محمداسماعیل (1379). تاریخ روزنامه نگاری در ایران (بشارت، خورشید).به کوشش هما رضوانی. تهران: برگ زیتون.##6. سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی (1388). فهرست روزنامه ها و هفته نامه ها در سازمان کتابخانه ها و موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی (از آغاز تا پایان سال 1384)، ج 1. به کوشش طاهر مهاجرزاده. زیر نظر رحمت الله فتاحی و فرید قاسمی. مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.##7. صدرهاشمی، محمد (1363). تاریخ جراید و مجلات ایران. اصفهان: کمال.##8. محیط طباطبایی، محمد (1366). تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران. تهران: بعثت.##9. قاسمی، فرید (1389). مطبوعات ایران. تهران: علم.##

روزنامه ها

- روزنامه انجمن ملی مقدّس اصفهان، سال اول، ش 13 (16 صفر 1325)##- روزنامه حبل المتین کلکته، سال چهاردم، ش 42 (جمادی الاول 1325)##- روزنامه حکمت، سال پانزدهم، ش 883 (1 صفر 1325)##- روزنامه خورشید، سال اول، شماره های 1-120 (21 محرم 1325 الی 1 صفر 1326)##- روزنامه روح القدس، سال اول، ش 28 ( 17 جمادی الاول 1326)##- روزنامه صوراسرافیل، سال اول، ش 1 (17 ربیع الثانی 1325)##- روزنامه عدالت، سال دوم، ش 42 (5 ربیع الاول 1326)##- روزنامه ندای وطن، سال اول، ش 21 (25 صفر 1325)؛ ش 69 (22 شعبان 1325)؛ ش 188-189 (21 محرم 1326)##- روزنامه معارف، سال اول، ش 19 (3 ربیع الاول 1325)##