نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان خراسن رضوی/ پردیس شهید بهشتی مشهد

2 استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد قوچان

3 دانشجوی دکترای علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینای همدان/ مدرس دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی، پردیس شهید بهشتی مشهد

چکیده

این مقاله پژوهشی، برگرفته از طرح پژوهشی نیازسنجی فرهنگی و اجتماعی خانوار در منطقه 6 شهرداری مشهد ­است و جامعه آماری این پژوهش را شهروندان ساکن در این منطقه در سال 1394 تشکیل می­دهند. روش پژوهش، پیمایشی­ـ توصیفی و واحد تحلیل خرد (فرد) است. روش نمونه­گیری نیز طبقه­ای متناسب با استفاده از نقشه و فهرست خانوارها در بلوک­ها و خوشه‌های نمونه است. تعداد کل جمعیت، 198782 نفر و تعداد حجم نمونه 638 نفر برآورد شده بود. در این پژوهش هشت مجموعه مفاهیم "تعالی فرهنگ شهروندی"، "ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکت‌های همگانی"، "ارتقای سلامت اجتماعی و کاهش ناهنجاری‌های شهری"، "ارتقای شادابی، نشاط و تندرستی شهروندان"، "افزایش و ارتقای سطح ارائه خدمات به زائران و گردشگران"، "تأثیرگذاری بر هویت و فضای کالبدی شهر از طریق بهره‌گیری از هنر اسلامی و ملی"، "توسعه مراکز و فضاهای فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی و گردشگری" و "نحوه ورود شهرداری به فعالیت‌های فرهنگی"، مورد سنجش قرار گرفت. برخی از نتایج این پژوهش نشان داد در زمینه حوزه­های برگزاری آموزش‌ها، دو اولویت مهم عبارت­اند از: حوزه فرهنگی مذهبی 8/43% و فنی مهارتی 5/24%، در زمینه موضوعات آموزش‌ها، دو اولویت مهم عبارت‌اند از: خانواده و مهارت‌­های زندگی 3/26% و سلامت عمومی 7/16%، در زمینه شیوه ارائه آموزش­ها، دو اولویت مهم عبارت­اند از: کلاس­های آموزشی 9/24% و تبلیغات رسانه­ای 7/21%، در زمینه موضوعات نمایشگاه­های فرهنگی، دو اولویت مهم عبارت­اند از: خانواده 7/27% و رسانه و دیجیتال 3/21% و در زمینه موضوع نمادهای شهری و آثار هنری نیز دو اولویت مهم، موضوع مرتبط با امام رضا (ع) 5/30 % و موضوع نشاط­افزا 3/30% بوده­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cultural and Social Needs Assessment of Households Case study: District 6 of Mashhad Municipality

چکیده [English]

Abstract
This research article is taken from the research project of cultural and social needs assessment of households in District 6 of Mashhad Municipality. The statistical population of this study consisted of citizens living in District 6 of Mashhad Municipality in 2015. The research method was survey and micro analysis unit (individual) that the sampling method was a class appropriate to using the map and list of households in the blocks and clusters of the sample. The total population in region six was 198,782 and the sample size was 638. In this study, eight sets of concepts of citizenship culture excellence, promotion of social capital and public participation, promotion of social health and reduction of urban anomalies, promotion of vitality, vitality and health of citizens, increasing and improving the level of services to pilgrims and tourists, affecting identity and physical space The city was assessed through the use of Islamic and national art, the development of cultural, social, artistic, sports and tourism centers and spaces, and the way in which the municipality enters into cultural activities. Some of the results of this study showed that: In the field of education, two important priorities are: religious, cultural (43.8%) and technical (24.5%). In the field of education, two important priorities are: family and skills. Life (26.3%) and public health (16.7%), in terms of the way of providing education, two important priorities are: educational classes (24.9%) and media advertising (21.7%), in the field of cultural exhibitions, two priorities Important are: family (27.7%) and media and digital (21.3%), in the field of elements and works of art, two important priorities are: the subject related to Imam Reza (AS) (30.5%) and the subject of uplifting (30.3%).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Citizenship Culture
  • Social Capital
  • Cultural Activity
  • Municipality
  • Cultural and Social Needs Assessment‌
  • آشوری، داریوش (1389). تعریف­ها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگاه.##
  • اسماعیلی، بابک (1380). "نیازسنجی". تدبیر، دوره 12، ش 117: 41-50.##
  • بابائی، محمود (1386). نیازسنجی اطلاعات. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.##
  • بیرو، آلن (1366). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: کیهان.##
  • حاجیانی، ابراهیم (1381). بررسی نیازهای بهداشتی قالی­بافان کشور و ارائه الگوی مناسب برای رفع آنها. تهران: سازمان صنایع دستی.##
  • حسنی، غلامرضا (1393). نیازسنجی فرهنگی و اجتماعی خانواری شهر مشهد (طرح تلفیق مناطق 13 گانه شهر مشهد). مشهد: شهرداری مشهد.##
  • خورشیدی، افشین؛ حمدی، پیمان (1395). "آموزش براساس نیاز بازار و شناخت موانع موجود". در: مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی و چهارمین همایش بین­المللی مهارت­آموزی و اشتغال. سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای. تهران: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای: 1-20.##
  • دهخدا، علی­اکبر. لغت­نامه دهخدا، ج 15. ذیل "نیاز".##
  • رزاقی، حمید (1391). "مقایسه نیازهای فرهنگی و هنری شهروندان ساکن پهنه ­های شمالی، جنوبی و غربی شهر تهران". مطالعات مدیریت شهری. دوره 4، ش 9 (بهار): 71-84.##
  • رفیع­پور، فرامرز (‌1370)‌. کند و کاوها و پنداشته­ها. ‌تهران: شرکت سهامی انتشار.##
  • رفیع­پور، فرامرز (1374). جامعه روستایی و نیازهای آن. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
  • رفیع­پور، فرامرز (1382). آناتومى جامعه، مقدمه­اى بر جامعه­شناسى کاربردى. تهران: شرکت سهامى انتشار.##
  • روشه، گی (1376). جامعه­شناسی تالکوت پارسونز. ترجمه عبدالحسین نیک­گهر. تهران: تبیان.##
  • ساروخانی، محمدباقر (1387). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##
  • ﺷﺎﯾﻦ، ادﮔﺎر (1383). ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ و رﻫﺒـﺮی. ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﺑـﺮزو ﻓﺮﻫـﯽ ﺑﻮزﻧﺠﺎﻧﯽ و ﺷﻤﺲ­اﻟﺪﯾﻦ ﻧﻮری ﻧﺠﻔﯽ. ﺗﻬﺮان: ﺳﯿﻤﺎی ﺟﻮان.##
  • شمس، مجید؛ امینی، نصیره (1388). "ارزیابی شاخص فرهنگ ایرانی و تأثیر آن در توسعه گردشگری". جغرافیای انسانی، سال اول، ش 4 (پاییز): 81-93.##
  • شهرداری مشهد، معاونت فرهنگی و اجتماعی (1392). بسته سیاستی سال­های 1390 و 1391. مشهد: شهرداری مشهد، معاونت فرهنگی و اجتماعی.##
  • عباس­زادگان، محمد؛ ترک­زاده، جعفر (1379). نیازسنجی آموزشی در سازمان­ها. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
  • عسگریان، محمد (1388). "مفهوم­شناسی فرهنگ سازمانی". توسعه انسانی پلیس، سال ششم، ش 24 (مرداد و شهریور): 101-124.##
  • غفاری، غلامرضا (1383). روش­ها و تکنیک­های برنامه­ریزی. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
  • فتحی واجارگاه، کورورش (1381). نیازسنجی آموزشی (الگوها و فنون). تهران: آییژ.##
  • فرخ­وندی، امیر؛ پارسی، فاطمه (1396). "نیازسنجی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روانی کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران (مطالعه موردی: استان خوزستان). مطالعات فرهنگ ایثار، دوره یکم، ش 2 (بهار): 7–68.##
  • قربانی، مریم؛ قمری، الهه (1381). نیازسنجی جوانان شهر کرج. کرج: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرج.##
  • گیدنز، آنتونی (1376). جامعه­شناسی. تهران: نشر نی.##
  • مرادی سروستانی، آزاده؛ زارعی، رضا (1396). "نیازسنجی دوره­های آموزش ضمن خدمت کارکنان آموزش و پرورش ناحیه 4 شیراز". رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال هشتم، ش 1 (خرداد و تیر): 283-296.##
  • ﻣﺸﺒﮑﯽ، اﺻـﻐﺮ (1379). ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ: ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐـﺎرﺑﺮدی، ارزش از رﻓﺘـﺎر اﻧﺴﺎﻧﯽ. ﺗﻬﺮان: ﺗﺮﻣﻪ.##
  • ناجی اصفهانی، زهرا؛ ژیان­پور، مهدی؛ جلالی، مینا (1398). "نیازسنجی در شهر: مرور نظام­مند مطالعات انجام­شده در زمینه سنجش نیازهای شهری". راهبرد اجتماعی - فرهنگی، سال چهارم، ش 33 (زمستان): 5-29.##
  • نائلی، محمد (1373). انگیزش در سازمان­ها. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.##
  • نیازی، محسن؛ گنجی، محمد (1392). "نیازسنجی فرهنگی و اولویت­بندی الگویی در میان شهروندان کاشانی". مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی. دوره دوم، ش 1 (زمستان): 35-67.##
  • وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفتر آموزش و ارتقای سلامت (1394). برنامه نیازسنجی سلامت جامعه. تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.##
  • هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علمی.##

- Guy, V. (1941). “Introductory Sociology”. Social Forces, Vol. 19, No. 3: 440-452.##- Tylor, E. B. (1889). Primitive culture: Researches into the development of mythology, philosophy, religion, language, art and custom. New York: Henry Holt and Company.##- Zyary, K. (1999). “Research on the Wommen Situation in University Society”. Journal of Tahavol Edary, Vol. 4, No. 5: 4-13##