نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان خراسن رضوی/ پردیس شهید بهشتی مشهد
2 استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد قوچان
3 دانشجوی دکترای علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینای همدان/ مدرس دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی، پردیس شهید بهشتی مشهد
چکیده
این مقاله پژوهشی، برگرفته از طرح پژوهشی نیازسنجی فرهنگی و اجتماعی خانوار در منطقه 6 شهرداری مشهد است و جامعه آماری این پژوهش را شهروندان ساکن در این منطقه در سال 1394 تشکیل میدهند. روش پژوهش، پیمایشیـ توصیفی و واحد تحلیل خرد (فرد) است. روش نمونهگیری نیز طبقهای متناسب با استفاده از نقشه و فهرست خانوارها در بلوکها و خوشههای نمونه است. تعداد کل جمعیت، 198782 نفر و تعداد حجم نمونه 638 نفر برآورد شده بود. در این پژوهش هشت مجموعه مفاهیم "تعالی فرهنگ شهروندی"، "ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکتهای همگانی"، "ارتقای سلامت اجتماعی و کاهش ناهنجاریهای شهری"، "ارتقای شادابی، نشاط و تندرستی شهروندان"، "افزایش و ارتقای سطح ارائه خدمات به زائران و گردشگران"، "تأثیرگذاری بر هویت و فضای کالبدی شهر از طریق بهرهگیری از هنر اسلامی و ملی"، "توسعه مراکز و فضاهای فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی و گردشگری" و "نحوه ورود شهرداری به فعالیتهای فرهنگی"، مورد سنجش قرار گرفت. برخی از نتایج این پژوهش نشان داد در زمینه حوزههای برگزاری آموزشها، دو اولویت مهم عبارتاند از: حوزه فرهنگی مذهبی 8/43% و فنی مهارتی 5/24%، در زمینه موضوعات آموزشها، دو اولویت مهم عبارتاند از: خانواده و مهارتهای زندگی 3/26% و سلامت عمومی 7/16%، در زمینه شیوه ارائه آموزشها، دو اولویت مهم عبارتاند از: کلاسهای آموزشی 9/24% و تبلیغات رسانهای 7/21%، در زمینه موضوعات نمایشگاههای فرهنگی، دو اولویت مهم عبارتاند از: خانواده 7/27% و رسانه و دیجیتال 3/21% و در زمینه موضوع نمادهای شهری و آثار هنری نیز دو اولویت مهم، موضوع مرتبط با امام رضا (ع) 5/30 % و موضوع نشاطافزا 3/30% بودهاند.
کلیدواژهها
- آشوری، داریوش (1389). تعریفها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگاه.##
- اسماعیلی، بابک (1380). "نیازسنجی". تدبیر، دوره 12، ش 117: 41-50.##
- بابائی، محمود (1386). نیازسنجی اطلاعات. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.##
- بیرو، آلن (1366). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: کیهان.##
- حاجیانی، ابراهیم (1381). بررسی نیازهای بهداشتی قالیبافان کشور و ارائه الگوی مناسب برای رفع آنها. تهران: سازمان صنایع دستی.##
- حسنی، غلامرضا (1393). نیازسنجی فرهنگی و اجتماعی خانواری شهر مشهد (طرح تلفیق مناطق 13 گانه شهر مشهد). مشهد: شهرداری مشهد.##
- خورشیدی، افشین؛ حمدی، پیمان (1395). "آموزش براساس نیاز بازار و شناخت موانع موجود". در: مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی و چهارمین همایش بینالمللی مهارتآموزی و اشتغال. سازمان آموزش فنی و حرفهای. تهران: سازمان آموزش فنی و حرفهای: 1-20.##
- دهخدا، علیاکبر. لغتنامه دهخدا، ج 15. ذیل "نیاز".##
- رزاقی، حمید (1391). "مقایسه نیازهای فرهنگی و هنری شهروندان ساکن پهنه های شمالی، جنوبی و غربی شهر تهران". مطالعات مدیریت شهری. دوره 4، ش 9 (بهار): 71-84.##
- رفیعپور، فرامرز (1370). کند و کاوها و پنداشتهها. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
- رفیعپور، فرامرز (1374). جامعه روستایی و نیازهای آن. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
- رفیعپور، فرامرز (1382). آناتومى جامعه، مقدمهاى بر جامعهشناسى کاربردى. تهران: شرکت سهامى انتشار.##
- روشه، گی (1376). جامعهشناسی تالکوت پارسونز. ترجمه عبدالحسین نیکگهر. تهران: تبیان.##
- ساروخانی، محمدباقر (1387). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##
- ﺷﺎﯾﻦ، ادﮔﺎر (1383). ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ و رﻫﺒـﺮی. ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﺑـﺮزو ﻓﺮﻫـﯽ ﺑﻮزﻧﺠﺎﻧﯽ و ﺷﻤﺲاﻟﺪﯾﻦ ﻧﻮری ﻧﺠﻔﯽ. ﺗﻬﺮان: ﺳﯿﻤﺎی ﺟﻮان.##
- شمس، مجید؛ امینی، نصیره (1388). "ارزیابی شاخص فرهنگ ایرانی و تأثیر آن در توسعه گردشگری". جغرافیای انسانی، سال اول، ش 4 (پاییز): 81-93.##
- شهرداری مشهد، معاونت فرهنگی و اجتماعی (1392). بسته سیاستی سالهای 1390 و 1391. مشهد: شهرداری مشهد، معاونت فرهنگی و اجتماعی.##
- عباسزادگان، محمد؛ ترکزاده، جعفر (1379). نیازسنجی آموزشی در سازمانها. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
- عسگریان، محمد (1388). "مفهومشناسی فرهنگ سازمانی". توسعه انسانی پلیس، سال ششم، ش 24 (مرداد و شهریور): 101-124.##
- غفاری، غلامرضا (1383). روشها و تکنیکهای برنامهریزی. تهران: شرکت سهامی انتشار.##
- فتحی واجارگاه، کورورش (1381). نیازسنجی آموزشی (الگوها و فنون). تهران: آییژ.##
- فرخوندی، امیر؛ پارسی، فاطمه (1396). "نیازسنجی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روانی کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران (مطالعه موردی: استان خوزستان). مطالعات فرهنگ ایثار، دوره یکم، ش 2 (بهار): 7–68.##
- قربانی، مریم؛ قمری، الهه (1381). نیازسنجی جوانان شهر کرج. کرج: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرج.##
- گیدنز، آنتونی (1376). جامعهشناسی. تهران: نشر نی.##
- مرادی سروستانی، آزاده؛ زارعی، رضا (1396). "نیازسنجی دورههای آموزش ضمن خدمت کارکنان آموزش و پرورش ناحیه 4 شیراز". رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال هشتم، ش 1 (خرداد و تیر): 283-296.##
- ﻣﺸﺒﮑﯽ، اﺻـﻐﺮ (1379). ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ: ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐـﺎرﺑﺮدی، ارزش از رﻓﺘـﺎر اﻧﺴﺎﻧﯽ. ﺗﻬﺮان: ﺗﺮﻣﻪ.##
- ناجی اصفهانی، زهرا؛ ژیانپور، مهدی؛ جلالی، مینا (1398). "نیازسنجی در شهر: مرور نظاممند مطالعات انجامشده در زمینه سنجش نیازهای شهری". راهبرد اجتماعی - فرهنگی، سال چهارم، ش 33 (زمستان): 5-29.##
- نائلی، محمد (1373). انگیزش در سازمانها. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.##
- نیازی، محسن؛ گنجی، محمد (1392). "نیازسنجی فرهنگی و اولویتبندی الگویی در میان شهروندان کاشانی". مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی. دوره دوم، ش 1 (زمستان): 35-67.##
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفتر آموزش و ارتقای سلامت (1394). برنامه نیازسنجی سلامت جامعه. تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.##
- هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علمی.##
- Guy, V. (1941). “Introductory Sociology”. Social Forces, Vol. 19, No. 3: 440-452.##- Tylor, E. B. (1889). Primitive culture: Researches into the development of mythology, philosophy, religion, language, art and custom. New York: Henry Holt and Company.##- Zyary, K. (1999). “Research on the Wommen Situation in University Society”. Journal of Tahavol Edary, Vol. 4, No. 5: 4-13##