نویسنده

• الهام ملک زاده

استادیار پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و عضو پیوسته انجمن ایرانی تاریخ

چکیده

کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و قرار گرفتن در اقلیم خشک، پیوسته در معرض هجوم بیگانگان و بروز خشکی ها و قحطی های ادواری بوده است. موقعیت خاص جغرافیائی ایران در واقع، باعث شده بود این کشور با داشتن موانع طبیعی، آب و هوا و دیگر ویژگی های اقلیمی به قسمت های کاملاً متفاوتی تقسیم شود که در بسیاری از موارد، این بخش ها از یکدیگر مجزا شده بودند که در مواقع بحرانی نمی توانستند به یاری یکدیگر بشتابند. نبود راه های حمل و نقل سریع و ارزان، مزید بر علت شده و گردش کالاهای گوناگون بویژه غلات و مواد خوراکی بین ایالات و ولایات را دائماً با اشکال روبه رو می کرد و در نتیجه، بر سایر بخش های اقتصادی و اجتماعی کشور تأثیری نامطلوب بر جای می گذاشت. در این بین در پی وقوع جنگ جهانی اول که سراسر ایران به تصرف دولت های روسیه و انگلیس درآمد، مقارن با ایامی شد که در بسیاری از نقاط کشور بارش اندک و ناکافی موجب آشکار شدن قحطی شد و مردم ایران در سختی حاصل از آن به سر می بردند. بررسی های انجام شده از منظر تاریخی و بویژه با تکیه بر اسناد منتشر نشده نشان می دهند در این دوره که با آشفتگی های برآمده از جنگ و پریشانی های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی توأم شده بود، عوامل گوناگون طبیعی و انسانی چندی باعث خشکی و قحطی شده و حضور نیروهای بیگانه نیز بر شدت آن افزود و در نتیجه، قحطی بزرگ سال های 1296- 1298ش./ 1917- 1919 م. پدیدار شد. مقاله ی کنونی با تکیه بر اسناد آرشیوی منتشر نشده ی موجود در سازمان اسناد ملی ایران و مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، قحطی و مصائب ناشی از آن را مورد بررسی و تحقیق علمی و تاریخی قرار می دهد و نقش هریک از عوامل اصلی و فرعی آن، به خصوص حضور نیروهای نظامی روسیه را تحلیل و تبیین نماید و میزان اثرگذاری ایشان بر این قحطی را معلوم نماید.

کلیدواژه‌ها

• قحطی
• شرق ایران
• جنگ جهانی اول
• روسیه

موضوعات

• تاریخ ایران

عنوان مقاله [English]

Documented Narration of Famine in East of Iran in the First World War

نویسنده [English]

• Elham Malekzadeh

Assistant Professor in History and Cultural Studies

چکیده [English]

The country of Iran for its special geographical position and resting in dry climate continuously has been in exposure of enemies› invasion and to periodical drought and famine. In fact Iran›s special geographical situation of natural obstacles, climate condition, and the other climate characteristics had been caused that country to be divided to the several totally different parts and because of this division, in many cases these districts had been isolated from each other and so in critical occasions they weren’t able to back each other. The absence of the fast and cheap transportation roads had caused many problems and exchanging of the verities of goods especially grains and other nutrition between these different provinces and states of Iran were in a permanent difficulties and consequently produced negative effects on the other parts of economical and social sections of the country. Meanwhile following the First World War in which the whole parts of Iran was surrounded by Russia and England governments and this period was in coincidence with the time in which whole of the country suffered obvious drought due to the small amount or lake of rainfalls and had caused people throughout of Iran to be in difficult situation of life to pass. The studies conducted in historical aspects of views and specially based on unpublished documents demonstrate that in this period all of these problems which had been accompanied by political, social and economical disturb of war and the verities of natural and humanity disasters which in some period of times has caused drought and famine and then the presence of alien troops also increased the tense of worst situation and as a result the great famine was appeared throughout the nation in the years of 1917-1919. This existing research gathered its information based on the Iran’s National Archives unpublished documents plus diplomatic historical document centre of foreign ministry to research and inspect scientifically and historically the famine and its misfortunes and then to explain and analyze each role of its primary and secondary factors specially the presence of Russian armed forces in Iran to specify the degree of famine from them in this country

کلیدواژه‌ها [English]

• Famine
• Iran’s East
• the First World War
• Russia