نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

2 دانشیار جامعه شناسی واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

3 استادیار جامعه شناسی واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت­شناختی بر سرمایه ­فرهنگی است. روش این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه استاندارد بوردیو می­باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه شهروندان 18 سال به بالای ساکن شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان است. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده­ شده ­است که با توجه به محاسبات انجام­شده طبق این جدول، حجم نمونه به­دست­آمده، برابر 412 می­باشد. روش نمونه­گیری در پژوهش فوق، روش نمونه­گیری هدفمند و تلفیقی است که شامل شیوه نمونه­گیری طبقه­ای برحسب معیارهای جمعیت­شناختی، تصادفی ساده و خوشه­ای چندمرحله­ای است. برای سنجش متغیر سرمایه ­فرهنگی از پرسشنامه استاندارد بوردیو استفاده ­شد. در این تحقیق از اعتبار صوری و محتوایی برای تعیین روایی تحقیق استفاده شده ­است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ گویه­های مربوط به ابعاد سرمایه­ فرهنگی93/0 می­باشد که نشان­دهنده همبستگی درونی بالای گویه­ها در این پرسشنامه است.داده­ها به کمک نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­­است. با توجه به میانگین به­دست­آمده (41/3) می­توان بدین نتیجه ­رسید که ابعاد سرمایه ‌فرهنگی در بین شهروندان سه شهرستان بجنورد، اسفراین و شیروان در سطح بالایی قرار دارد. نتایج آزمون پیرسون برای سنجش رابطه گروه ­سنی و سرمایه ­فرهنگی و ابعاد آن نشان داد که بین سن و دو بُعد سرمایه ­فرهنگی تجسم­یافته و عینیت­یافته، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. می­توان گفت بین متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی با سرمایه ­فرهنگی و دو بُعد سرمایه ­فرهنگی عینیت­یافته و نهادینه ­شده ساکنان حاشیه شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان رابطه معنا­داری وجود دارد؛ بدین معنا که میزان سرمایه ­فرهنگی عینیت­یافته و نهادینه­شده در بین افراد موردمطالعه، متأثر از پایگاه اقتصادی- اجتماعی آن­ها است. با استناد به یافته­های موجود می­توان ­گفت بین جنسیت و قومیت با سرمایه ­فرهنگی از لحاظ آماری رابطه معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

منابع
ابراهیمی، قربانعلی؛ و دیگران (1396). "بررسی تأثیر سرمایه­ فرهنگی بر اعتماد اجتماعی (مطالعه موردی: شهروندان 18 سال و بالاتر شهر تهران)". جامعه­شناسی مطالعات جوانان، دوره ششم، ش 21 (بهار): 25-44.##اسماعیلی، نجمه (1391). "بررسی رابطه سرمایه ‌فرهنگی و سبک زندگی زنان (مورد مطالعه: زنان متأهل شهر شیراز)". پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد مطالعات زنان، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه‌طباطبایی.##بوردیو، پیر (1380). نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمه مرتضی مردی­ها. تهران: نقش و نگار.##بوردیو، پیر (1390). تمایز، قضاوت­های ذوقی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: انتشارات ثالث.##بوردیو، پیر (1384). شکل‌های سرمایه. گردآورنده کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.##بوردیو، پیر (1393). تمایز: نقد اجتماعی قضاوت­های ذوقی. ترجمه حسین چاوشیان. تهران: ثالث.##پاتنام، رابرت؛ کلمن، جیمز (1384). سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه. ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.##پناهی، حسین؛ امیدی، مهدی (1391). "رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی با سرمایه‌ فرهنگی (مورد مطالعه: شهر تهران)". فصلنامه تخصصی علوم ‌اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال ششم، ش 17 (تابستان): 33-66.##تراسبی، دیوید (1391). اقتصاد و فرهنگ، ترجمه کاظم فرهادی. تهران: نشر نی.##جباری، الهه (1398). "بررسی رابطه سرمایه ­فرهنگی و سرمایه ­اجتماعی با احساس امنیت زنان شهر سمنان". پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد علوم ‌اجتماعی، دانشگاه پیام‌ نور استان تهران، مرکز پیام ‌نور تهران غرب.##حاجی­زاده، رویا؛ رضوی دینانی، ابتسام (1395). "مصرف کالاهای فرهنگی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: جوانان 18 الی 29 ساله شهرستان خوی)". مطالعات جامعه­شناسی، دوره هشتم، ش 29 (زمستان): 93-112.##حسنوند، مهدی (1397). "رابطه بین سرمایه اجتماعی- فرهنگی و احساس امنیت در بین زنان شهرستان خرم‌آباد". فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی لرستان، سال ششم، ش 3 (پاییز): 27-57.##خیری، الهام (1395). "بررسی مقایسه‌ای وضعیت توسعه ‌فرهنگی و سرمایه‌ فرهنگی در شهر جدید پرند و رباط‌کریم". پایان­نامه کارشناسی ­ارشد برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای، دانشکده علوم‌اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.##روح­الامینی، محمود (1395). زمینه فرهنگ­شناسی. تهران: دانشگاه پیام­نور.##شامپاین، پاتریک (1391). پیر بوردیو، مرور زندگی و آثار. ترجمه ناهید مؤیدحکمت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##صالحی­ امیری، سیدرضا (1386). مفاهیم و نظریه­های ­فرهنگی. تهران: ققنوس.##فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: انتشارات صبح صادق.##فاضلی، محمد؛ و دیگران (1392). "توسعه اجتماعی، شاخص‌ها و جایگاه ایران در جهان". فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، دوره دوم، ش 1 (تابستان): 159-182.##فائقی، سحر؛ باینگانی، بهمن (1395). "سنجش سرمایه­ فرهنگی طبقات براساس پایگاه اقتصادی-اجتماعی (مطالعه موردی: شهروندان اصفهانی)". جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، ش 3 (پاییز): 127-148.##کارکنان‌­نصرآبادی، محمد؛ و دیگران (1391). "بررسی عوامل مؤثر بر سرمایه‌ فرهنگی در شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل". فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هشتم، ش 27 (تابستان): 144-170.##کاظمی­پور، شهلا (1378). "الگویی در تعیین پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد و سنجش تحرک اجتماعی با تکیه بر مطالعه موردی در شهر تهران". نامه علوم ­اجتماعی، پیاپی 1109، دوره 14، ش14(زمستان): 139-172.##گرامی، فتح­اله (1391). "بررسی رابطه بین سرمایه ­فرهنگی و منزلت اجتماعی دبیران متوسطه شهر خلخال". پایان­نامه کارشناسی ­ارشد علوم­اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال.##
Bourdieu, Pierre. (1984). Distinction: A Social Critique if the Judjment of Taste Routledje. London: Routledge.##Dunn, kestrel (2008). “Cultural Capital, Socio-Economic Class, and Parental Involvement in ndian Children's Educational Experiences,edul 170, available in: dkestrel.com/KDunn_IndianChildrenEducationExperiences.pdf.##Gavereliuc, Dana; Gavereliuc, Alin (2014). “Symbolic capital and cultural dimensions in Romanian educational organizations, Procidia”. Journal social and behavior sciences, Vol. 127, No. 4: 392 -395.##Hayse, Jessica Ann (2004). the impact of social and cultural capital. California atate university: Sacramento.##Khawaja, Marwan; Mowafi, Mona (2006). “Cultural Capital and Self-Rated Health in Low Income Women: Evidence from the Urban Health Study, Beirut, Lebanon”. Journal of Urban Heaith, Vol. 83, No. 3: 444-458.##Weininger, Elliot B.; Lareau, Annette (2006). Cultrul capital in education research: a critical assessment. Theory and Society. University of Maryland: College Park.##