نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یزد

3 استادیار جمعیت شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

4 استادیار علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
برای ایجاد و گسترش سلامت در فضای جامعه، کاهش احساس انزوای اجتماعی ضروری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر انزوای اجتماعی بر سلامت شهروندان شهر مشهد انجام شده است. چارچوب نظری این پژوهش، ترکیبی از مجموعه نظریات دورکیم، تحلیل شبکه و رویکرد تنهایی است. روش این تحقیق مبتنی بر پیمایش از نوع توصیفی و همبستگی بوده و جمع آوری داده ها به کمک پرسشنامه استاندارد سلامت SF_36 و پرسشنامه محقق ساخته انزوای اجتماعی صورت گرفته و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده است. پرسشنامه در سطح شهر مشهد توزیع و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای اجرا شده و یافته های تحقیق با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مبتنی بر نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج توصیفی حاکی از آن است وضعیت سلامت شهروندان به طور کلی در سطح بالاتر از حد متوسط (17/77 از نمره 100) و انزوای اجتماعی شهروندان نیز در حد متوسطی (03/52 از نمره 100) قرار دارد. نتایج استنباطی نیز بیانگر این موضوع است که رابطه منفی و معناداری (619/0-) بین انزوای اجتماعی و ابعاد آن با سلامت وجود دارد. میزان همبستگی (619/0-) بین این دو متغیر در سطح متوسط است. همچنین بین سطح سلامت بر حسب جنسیت و وضعیت اشتغال شهروندان، تفاوت معناداری مشاهده می شود. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می دهد متغیرهای مستقل مجموعاً 36% از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. نتایج تحلیل مسیر نیز حاکی از آن است که متغیر تنهایی اجتماعی بیشترین اثر مستقیم (352/0-) و متغیر احساس عجز بیشترین تأثیر غیرمستقیم (191/0-) را در تبیین متغیر سلامت دارند.
Comparative Study of the Effect of Social Isolation on the
Health of Citizens
 
Abstract
In order to create and expand health in the community, is essential to reduce the sense of social isolation. The purpose of this study was to investigate the effect of social isolation and health of citizens in Mashhad city. The methodology of this survey was descriptive and correlational And The data was collected using a standard health questionnaire (SF_36) and a researcher-made social isolation questionnaire. The theoretical framework of this research is a combination of Durkheim’s theory, network analysis, and loneliness approach. Research method in this study, survey method and questionnaire tool has been used for data collection. The sample size using the Cochran formula. is 384 people Designated. The questionnaire was in Mashhad city and conducted by multistage cluster sampling executed. Using the descriptive and inferential statistics based on SPSS software, the findings of the research have been analyzed. Indicative descriptive results that the general health status of citizens was higher than a above average (77.17 out of 100) and social isolation of the citizens was moderate (52.03 out of 100). in the analytical section, Inferential results indicate that there is negative and significant (-0/619) relationship between social isolation and Its dimensions with health. The correlation between these two variables is average level. There is also significant difference between level of health based on gender and status of citizens’ employment. The results of multiple regression analysis showed that independent variables in total for 36 percent of variance of dependent variables Explaining. the results of path analysis indicated that the Social loneliness variable had the most direct effect (-0/352), while the inability variable had the most indirect effect (-0/191), in explaining the health variable.
Key words: health, social isolation, Social loneliness, inability, citizens Mashhad.
 

کلیدواژه‌ها

اﻓﺸﺎنی، ﺳﻴﺪﻋﻠﻴﺮﺿﺎ، و دیگران (1393). "ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ ﯾﺰد". ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﻼم و روانﺷﻨﺎﺳﯽ، سال هشتم، ش 14 (بهار و تابستان): 83-103.##-افشانی، سیدعلیرضا؛ شیری محمدآباد، حمیده (1394). "بررسی رابطه میزان احساس انزوای اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان شهر یزد". در: مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی. کرج: 2-10.##-بدری، سیدعلی؛ طیبی، صدرالله (1391). "بررسی عوامل مؤثر بر هزینه های گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهر مشهد مقدس)". مجلهبرنامهریزیوتوسعهگردشگری، سال اول، ش1(تابستان): 153-177.##-پورموسوی، سیدموسی؛ صفاوردی، مرضیه (1394). "بررسی تأثیرات آلودگی بصری بر سلامت شهروندان تهران". در: مجموعه مقالات اولین کنگره علمی-پژوهشی افق های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران. تهران: انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین: 2-13.##-چلبی، مسعود (1375). جامعهشناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. تهران: نشر نی.##-چلبی، مسعود؛ امیرکافی، مهدی (1383). "تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی". مجله جامعهشناسی ایران، دوره پنجم، ش2 (تابستان): 3-31.##-حاتمی نژاد، حسین، و دیگران (1396). "سطح بندی مناطق شهر مشهد بر اساس میزان برخورداری از خدمات شهری با استفاده از تکنیک ویکور". فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، سال هفدهم، ش57 (بهار): 1-17.##-حسینی، سیداحمد؛ دودمان فیروزسالاری، سمانه (1389). "نقش حمایت اجتماعی در میزان سلامت روان کارمندان جوان شهرداری تهران". برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال اول، ش3 (تابستان): 111-144.##-حیاتی، سلمان (1391). "تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری در مشهد". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد.##-ذالی آراللو، محمد؛ علایی، محسن (1393). "بررسی میزان سلامت اجتماعی در میان معلمان دوره ابتدایی شهرستان اردبیل و عوامل اجتماعی مرتبط با آن". مطالعات جامعهشناسی، سال ششم، ش 22 (بهار): 123-140.##-رکنی پور، طاهره؛ سیادت، علی (1392). "بررسی مفهوم از خودبیگانگی از منظر جامعه شناسی و روانشناسی". فصلنامه علوم اجتماعی، سال اول، ش 62 (بهار): 71-82.##-زکی، محمدعلی؛ خشوعی، مریم السادات (1392). "سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان شهر اصفهان". مطالعات جامعهشناختی شهر، سال سوم، ش8 (پاییز): 79-108.##-سالنامه آمار شهر مشهد 1396 (1397). معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد، با نظارت مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات. مشهد: شهرداری مشهد.##-سام آرام، عزت الله (1388). "بررسی رابطه سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی با تأکید بر رهیافت پلیس جامعه محور". انتظام اجتماعی، سال اول، ش1 (بهار): 9-29.##-سفیری، خدیجه؛ منصوریان راوندی، فاطمه (1392). "عنوان تبیین رابطه هویت جنسیتی و سلامت اجتماعی زنان و مردان جوان شهر تهران". جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و پنجم، ش 1 (بهار): 51-70.##-سیف زاده، علی؛ حقیقتیان، منصور؛ مهاجرانی، علی اصغر (1396). "رابطه انزوای اجتماعی و سلامت در بین سالمندان تهرانی". آموزش و سلامت جامعه، سال چهارم، ش3 (پاییز): 19-25.##-شربتیان، محمدحسن (1391). "تأملی بر پیوند معنایی مؤلفه های سرمایه اجتماعی و میزان بهره مندی از سلامت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد". جامعهشناسی مطالعات جوانان، دوره دوم، ش5 (بهار): 149-174.##-شربتیان، محمد حسن؛ ایمنی، نفیسه (1396). "تحلیل جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان منطقه چهار شهری تهران)". فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره هشتم، ش30 (بهار): 105-140.##-شهرداری منطقه پنج مشهد. [پیوسته] قابل دسترس در:  https://zone5.mashhad.ir [1397/5/3[##-شهرداری منطقه یک مشهد. [پیوسته] قابل دسترس در:
 ##[3/5/1397 [  https://zone1.mashhad.ir.
فولادیان، احمد (1394). "بررسی رابطه بین میزان بیگانگی اجتماعی و میزان بی تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد". فصلنامه مطالعات جامعهشناختی جوانان، سال پنجم، ش17 (بهار): 125-144.##-کلانتری، عبدالحسین، و دیگران (1394). "انزوا و سلامت: بررسی ارتباط میان انزوای اجتماعی و سلامت روان شهروندان 18+ سال تهرانی با عطف توجه به نقش میانجی گرانه حمایت اجتماعی". دوفصلنامه پژوهشهای جامعهشناسی معاصر، سال چهارم، ش6 (بهار و تابستان): 89-116.##-کلانتری، عبدالحسین؛ حسینی زاده آرانی، سعید (1394). "دین، سلامت روان و احساس تنهایی: بررسی نسبت میان میزان دینداری و سلامت روان با احساس تنهایی (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی)". جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و ششم، ش4 (زمستان): 25-44.##-کوششی، مجید، و دیگران (1395). "تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت سالمندان 60 سال و بالاتر در مناطق شهری مشهد". مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره سیزدهم، ش1 (بهار و تابستان): 109-129.##-گزیده شاخص های جمعیتی شهر مشهد (1396). معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد، با نظارت مدیریت آمار و تحلیل اطلاعات. مشهد: شهرداری مشهد.##-مدرسی یزدی، فائزه سادات؛ فرهمند، مهناز؛ افشانی، سید علیرضا (1396). "بررسی انزوای اجتماعی دختران مجرد و عوامل فرهنگی اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه  موردی: دختران مجرد بالای سی سال شهر یزد)". مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، ش1 (بهار و تابستان): 121-144.##-ناطقی، زکیه؛ افشانی، سیدعلیرضا (1395). "بیگانگی اجتماعی و گرایش به رفتارهای پر خطر (مطالعه موردی: شهر مشهد)". پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال سوم، ش10 (زمستان): 107-144.##-نجفی، محمود، و دیگران (1390). "مقایسه سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر حسب میزان احساس تنهایی". فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، سال دوم، ش5 (بهار): 115-134.##-نوریان نجف آبادی، محمد؛ جهانگیر، نرجس (1390). "رابطه بین میزان اعتماد اجتماعی و سلامت روانی (مطالعه موردی: معلمان شهرستان تیران و کرون)". جامعهشناسی تاریخی، سال سوم، ش2 (پاییز و زمستان): 35-59.##-همتی علمدارلو، قربان، و دیگران (1388). "مقایسه احساس تنهایی و سلامت عمومی در سالمندان ساکن خانواده و سرای سالمندان مناطق شمال شهر تهران". سالمند ایران، سال سوم، ش2 (تابستان): 557 -564.##-هورتولانوس، رلوف؛ مشیلز، انجا؛ میوسن، لودوین (1394). انزوای اجتماعی در جامعه مدرن. ترجمه لیلا فلاحی سرابی و صادق پیوسته. تهران: جامعه شناسان.##-یزدان پناه، لیلا؛ نیک ورز، طیبه (1394). "رابطه عوامل اجتماعی با سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان". جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و ششم، ش3 (بهار): 99-116.##
Alpass, F. M.; Neville, S. (2003). “Loneliness, health and depression in older males”. Aging & mental health, Vol. 7, No. 3: 212-216.##-Cornwell, E. Y.; Waite, L. J. (2009). “Measuring social isolation among older adults using multiple indicators from the NSHAP study”. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, Vol. 64: 38-46.##-House, J. S. (2001). “Social isolation kills, but how and why?” Psychosomatic medicine, Vol. 63, No. 2: 273-274.##-Keyes, C. L. M.; Shapiro, A. (2004). Social Well-being IN the U.S.: A Descriptive Epidemiology, Healthing Are You? A National Study OF Well-being of Midlife. Chicago: University Of Chicago Press.##-Li, T.; Zhang, Y. (2015). “Social network types and the health of older adults: Exploring reciprocal associations”. Social Science & Medicine, Vol. 130: 59-68.##-Martina, C. M. S.; Stevens, N. L. (2006). “Breaking the cycle of loneliness? Psychological effects of a friendship enrichment program for older women”. Aging and mental health, Vol. 10, No. 5: 467-475.##-Meng, T., & Chen, H. (2014). “A multilevel analysis of social capital and self-rated health: evidence from China”. Health & place, Vol. 27, 38-44.##-Mora, D. C., et al. (2014). ‘Social isolation among Latino workers in rural North Carolina: exposure and health implications”. Journal of immigrant and minority health, Vol. 16, No. 5: 822-830.##-Rohde, N., et al. (2016). “Estimating the mental health effects of social isolation.” Applied research in quality of life, Vol. 11, No. 3: 853-869.##-Waterworth, P., et al. (2014). “The effect of social support on the health of Indigenous Australians in a metropolitan community”. Social science & medicine, Vol. 119: 139-146.##-WHO (2007). Promoting Mental Health: A report of the world health organization.  Melbourne: University of Melbourne, Department of Mental Health.##