نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ایران

2 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بیرجند، دانشگاه ازاد اسلامی، بیرجند، ایران

3 استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، کاشمر، ایران.

4 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

چکیده

دین به منزله پدیده ای پویا، مهمترین رکن هویت در جامعه در حال گذار ایران است و نقش تعیین کننده ای در شکل گیری هویت و اعتقادات دینی افراد دارد. شبکه های اجتماعی تلفن همراه، ارزش های اجتماعی را متحول ساخته و دگرگونی هایی در شیوه های شکل گیری اعتقادات دینی افراد و گروه ها به وجود آورده است. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه و میزان پای بندی به اعتقادات دینی دانش آموزان 12 تا 18 سال شهر کاشمر است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان 12 تا 18 سال کاربر شبکه های اجتماعی تلفن همراه شهر کاشمر در سال 96- 97 بودند. که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 250 نفر (121 پسر و 129 دختر) به عنوان نمونه به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته شبکه اجتماعی تلفن همراه و پرسش نامه دینداری گلارک و استارک بود. نتایج با نرم افزار  SPSS-22و آمار استنباطی ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و واقعی دانستن محتویات شبکه های اجتماعی تلفن همراه و میزان پای بندی به اعتقادات دینی دانش آموزان، رابطه معناداری وجود دارد. یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و واقعی دانستن محتویات شبکه اجتماعی تلفن همراه افزایش یابد، میزان پای بندی به اعتقادات دینی دانش آموزان کاهش می یابد. شبکه های اجتماعی تلفن همراه بر میزان پای بندی به اعتقادات دینی دانش آموزان 12-18 سال تأثیر دارد. لذا افزایش سواد رسانه ای دانش آموزان و خانواده ها در برخورد با محتوا و مطالب شبکه های اجتماعی ضروری است.

کلیدواژه‌ها

آکسمن، ویرپی؛ سانتو، تیوونن (1393). کارکردهای رسانهای تلفن همراه و پیامدهای آن. ترجمه احسان موحدیان و احمدرضا شاه علی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی، دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها.##-آهنکوب نژاد، محمدرضا (1388). "مطالعه میزان پای بندی دینی جوانان شهر اهواز". پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، سال دوم، ش 2 (پاییز و زمستان): 1-24.##- احمدپور، مریم؛ قادرزاده، امید (1389). "تعامل در فضای سایبر و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان (تحلیلی درباره نتایج یک پیمایش در دانشگاه کردستان)".پژوهشجوانان،فرهنگوجامعه، سال سوم، ش 5 (بهار و تابستان): 75-99.##- بصیریان جهرمی، حسین؛ عبدالحسینی، محمد؛ بردبار، ملیکا (1395). "رسانه های اجتماعی و مدیریت بحران نقش تلفن های همراه هوشمند در کنشگری اجتماعی". فصلنامه رسانه، سال بیست و هفتم، ش1 (بهار): 58-83.##- دورکیم، امیل (1394). صور ابتدایی حیات دینی. ترجمه باقر پرهام. تهران: نشر مرکز.##- سراج زده، حسن (1377). "نگرش ها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالت های آن برای نظریه سکولار شدن". فصلنامه اطلاع رسانی پژوهشی، دوره سوم، ش 9 و 10 (پاییز و زمستان): 105-118.##- سلطانی، اختر (1395). "بررسی رابطه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان رشته مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)". فصلنامه علمی - ترویجی فرهنگ ایلام، دوره هفدهم، ش 50 و 51 (بهار و تابستان): 125-144.##- شاماتی، اسمعیل؛ واحدی، مهدی؛ نوروزی، داریوش (1395). "رابطه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با هویت جوانان شهر تهران". فصلنامهفرهنگمشاورهورواندرمانی، دوره هفتم، ش 28 (زمستان): 164-182.##- شبنم، شبنم؛ اطهری، اسدالله (1395). "تأثیر شبکه های اجتماعی لاین و تلگرام بر هویت فرهنگی دانشجویان ارشد و دکتری رشته مدیریت امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران". فصلنامه علمی-پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، دوره هشتم، ش 15 (بهار و تابستان): 63-82.##- عباسی قادی، مجتبی (1386). "بررسی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران". فصلنامه رسانه، دوره هیجدهم، ش 69 (بهار): 173-198.##- علی پور، صمد؛ قاسمی، وحید؛ میرمحمدتبار، احمد (1393). "تأثیر شبکه اجتماعی فیس بوک بر هویت فرهنگی جوانان شهر اصفهان". فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هفتم، ش 1 (بهار): 1-28.##- فرج اللهی، مهران؛ حاتمی فر، خدیجه؛ افرایی، هادی (1392). "بررسی میزان پای بندی دینی دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی تاکستان". فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره سوم، ش 6 (بهار): 40-62.##- قاسمی، وحید؛ عدلی پور، صمد؛ کیان پور، مسعود (1392). "تعامل در فضای مجازی شبکه های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان (مطالعه موردی: فیس بوک و جوانان شهر اصفهان)". دوفصلنامه علمی-پژوهشی دین و ارتباطات، سال نوزدهم، ش 42 (تابستان): 5-36.##- کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، قدرت و هویت. ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکباز. تهران: طرح نو.##- مجردی، وحید؛ اسلامی، علی؛ جمال، سعید (1393). "بررسی وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بین دانشجویان استان خراسان شمالی". فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، دوره یکم، ش 4 (زمستان): 86- 99.##- موسوی، کمال الدین؛ شفیق، یاسمین (1395). "اعتیاد به موبایل در جوانان تهرانی: یک بررسی جامعه شناختی". مجله جامعهشناسی ایران، دوره هفدهم، ش 4 (زمستان): 139-164.##- نش، کیت (1395). جامعهشناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست و قدرت. ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: آذر.##
Castells, Manuel (2007). “Power and Counter-power in the Network Society”. International Journal of Communication, Vol. 1, No. 1: 238-266.##-Smith, D. B.; Hanges, P. J.; Dickson, M. W. (2001). “Personal Selection and the Five Factor Model: Reexamining the Effects of Applicants Frame of Refrence”. Journal of Applied Psychology, Vol. 86, No. 2: 80-93.##-Tyler, T. (2012). “Social networking and Globalization”. Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol. 4, No. 1: 37- 44.##-Zinnbauer, B. J.; Pargament, K. (2012). “Religion and Spirituality Handbook for the Psychology of Religion”. NewYork: Guilford Press: 78-114.##-Zulling, K. J.; Ward, R. M.; Horn, T. (2006). “The Association between Perceived Spirituality, Religiosity and Life Satisfaction: The Mediating Role of Self-Rated Health”. Social Indicators Research, Vol. 79, No. 2: 255-274.##