نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد

2 دانشجوی دکترای توسعه اقتصادی - اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیر ابعاد چهارگانه نظم خرد به واسطة ابعاد دوگانه کشمش بین زوجین، بر طلاق است. چارچوب نظری تحقیق نظریه ترکیبی نظم خُرد چلبی (برگرفته از نظریه پارسونز) و نظریه تقابل اجتماعی زیمل است که در آن، خانواده به عنوان نظامی اجتماعی درنظر گرفته شده و دارای چهار خرده نظام همدلی، همفکری، همبختی و همگامی مشترک است. روش تحقیق حاضر، روش پیمایشی از نوع مطالعات مقطعی، پهنانگر، توصیفی- تبیینی و کاربردی و نیز در سطح جامعه شناسی میانه است، زیرا اقدامات طلاق را در خانواده ها بررسی نموده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه فرزندان متأهل شاهد ساکن در شهر مشهد بودند که یکی از زن و شوهر، بنا به اعلام از سوی مرکز بنیاد شهید انقلاب اسلامی در سال 85 فرزند شهید بوده اند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داد که، نظم خُرد به میزان 71/0- بر متغیر کشمکش (کشمکش کمّی و کیفی) و متغیر کشمکش نیز به میزان 89/0 بر اقدامات زمینه ساز طلاق مؤثر است. نتیجه این است که نظم خُرد در خانواده از طریق کشمکش بر اقدامات زمینه ساز طلاق مؤثر است و کشمکش نقش واسط را بازی می کند.
Purpose of this research is to investigate the effect of quadruplet aspects of minor order, because of double aspects of conflict between couples, on divorce. Theoretical framework of the research includes mixed theory of Chalaby’ s minor order (taken from Parsonez’ s theory) and Zimel’ s social opposition theory, in which family is considered as a social system and it consists of four minor systems: empathy, consultation, partnership and joint concordance, and based on social conflict theory, in a small group like family, conflict may happen between couples and contexts may be provided for divorce. Methodology of this research contains a survey of cross-sectional, extensive, descriptive-explanatory and practical studies in middle sociology level, because it has studied divorce proceedings in families. The statistical population involves all couples, dwelled in Mashhad city, that one of them (wife or husband) has been martyr’ s offspring in 2006 (according to the Islamic Revolution Martyrs Foundation). Data analyzing was done by LISREL software. The results show that minor order affects conflict variable (quantitative or qualitative conflict) (-0.71), and conflict variable affects divorce proceedings (0.89) as well. The final result is that minor order in family affects divorce proceedings through conflict, and conflict plays the role of mediator.

کلیدواژه‌ها

بارتوس، اتومارجی؛ ور، پائول .(1391)کاربرد نظریه کشمکش. ترجمه علی کاظمی. تهران: زیتون سبز.##چلبی، مسعود (1390). تحلیل اجتماعی در فضای کنش. تهران: نی.##سفیری، خدیجه؛ آراسته، راضیه؛ موسوی، مرضیه(1389).. "تبیین رابطه میزان سرمایه ی فرهنگی زنان شاغل با نوع روابط همسران در خانواده". زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره ی هشتم، ش1 (بهار): .29-7##شیخی، محمدتقی؛ محمدی، نعیما (1387). "مطالعه تطبیقی روابط خانوادگی در خانواده های چندزن و تک همسر شهر زاهدان". پژوهش زنان، دوره ششم، ش 4 (زمستان):  207-183.##صدیق اورعی، غلامرضا. (1392)مبانی جامعه شناسی یک. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد جزوه کلاسی.##صدیق اورعی، غلامرضا؛ اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1388). "عدم توافق ارزشی زوجین و تأثیر آن بر ناسازگاری زوجین در مشهد". مطالعات اجتماعی ایران، سال چهارم، ش 3 (پاییز): 85-64.##عابدینی، صمد؛ ملکی، شراره؛ اربابی، اکرم (1391). "نقش عوامل اجتماعی بر دلسردی فضای خانواده در بین زوجین شهر تبریز". در: مجموعه مقالات نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب های اجتماعی نوپدید. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: 18-1.##غضنفری، فیروزه (1389). "رابطه ی الگوی روابط خانوادگی و خشونت خانواده علیه زنان در استان لرستان". اصول بهداشت روانی، سال دوازدهم، ش2، پیایی 46 (تابستان): 495-488.##غیاثی، پروین؛ معین، لادن؛ روستا، لهراسب (1389). "بررسی علل اجتماعی گرایش به طلاق در بین زنان مراجعه  کننده به دادگاه خانواده ی شیراز". فصلنامه ی زن و جامعه، سال اول، ش 3 (پاییز): 104-77.##فاتحی دهاقانی؛ نظری، علی محمد (1390). "تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در استان اصفهان". مطالعات امنیت اجتماعی، دوره جدید، ش 25(بهار): 13-54.##قریشی، فردین؛ شیرمحمدی، داوود؛ برجوند، آوات (1393). "فهم عوامل طلاق از منظر مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته (مطالعه موردی: شهر سقز)". پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال سوم، ش1  (بهار و تابستان): 30-19.##کوزر، لوئیس (1384). نظریه تقابل های اجتماعی. ترجمه عبدالرضا نواح. تهران: رسش.##گود، ویلیام (1352). خانواده و جامعه. ترجمه ویدا ناصحی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##محمدی، نعیما؛ شیخی، محمدتقی (1387). "گونه شناسی کشمکش در خانواده های چندهمسری". تحقیقات زنان، سال دوم، ش 4 (زمستان): 38-21.##مرکز آمار ایران (1390). آمارهای استان خراسان رضوی. تهران: مرکز آمار ایران.##هنریان، مسعود؛ یونسی، جلال (1390). "بررسی علل طلاق در دادگاه های خانواده تهران". فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال اول، ش 3 (تابستان): 153-125.##یگانه مهر، زهرا (1392). "بررسی عوامل ناسازگاری زناشویی در شهرستان گرمسار در سال 1390". فصلنامه دانش انتظامی سمنان، سال سوم، ش 7(بهار): . 72-55##
Burtos, Otomar j.; Wehr, Paul (2002). Using conflict theory. America. Cambridge university press.##Chandra, A.,  et al. (2010). “Children on the homefront: The experience of children from military families”. Pediatrics, Vol. 125, No. 1: 16-25.## Burtos, Otomar j.; Wehr, Paul (2010). “The Impact of Parental Deployment on Child Social and Emotional Functioning: Perspectives of School Staff”. Journal of Adolescent Health, Vol. 46, Issue 3: 218-223.##Chartrand, M.; Frank, D.; White, L. (2008). “Effect of parentswartime deployment on the behavior of young children in military families”. Arch Pediatr Adolesc Med, Vol. 162, No. 11: 1009–1014.##Cozza, S. J.; Chun, R.S.;  Polo, J. A. (2005). “Military families and children during Operation Iraqi Freedom”. Psychiatr Q, Vol. 76, No. 4: 371–378.##Drummet, Reinkober; Coleman, Maryn; Cable, Susan (2009). “Military Families under Stress: implications for family life education”. Family relations, Vol. 52, Issue 3: 279-287.##Hoge, C. W., et al. (2004). “Combat duty in Iraq and Afghanistan, mental health problems, and barriers to care”. New England Journal of Medicine, Vol. 1, No. 351: 13-22.##Horton, D. (2005).” Consultation with military children and schools: A proposed model”. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 57, No. 4: 259–265.##Mansfield,  A. J., et al. (2010). “Deployment and the use of mental health services among U.S. Army wives”. New England Journal of Medicine,  Vol. 362, No. 2: 101-109.##McDowell, D. J.; Parke, R. D.; Wang, S. J. (2003). “Differences between mothersand fathersadvice giving style and content: Relations with social competence and psychological functioning in middle childhood”. Merrill-Palmer Quarterly, Vol. 49, No. 4: 55–76.##Palmer, C. (2008). “A theory of risk and resilience factors in military families”. Military Psychology, Vol. 20, No. 3: 205-217.##Sahlstein, E.; Maguire, K. C.; Timmerman, L. (2009). “Contradictions and praxis contextualizedby wartime deployment: Wivesperspectives revealed through relational dialectics”. CommunicationMonographs, Vol. 76, No. 4: 421-442.##Weber, E. G.; Weber, D. K. (2005). “Geographic relocation frequency, resilience, and military adolescent behavior”. Military Medicine, Vol. 170, No. 7: 638–642.##