نویسنده

• حسن هاشمی زرج آباد

دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

با بررسی روشمند باستان شناختی در حوزه ی بخش شوسف شهرستان نهبندان - جنوب استان خراسان جنوبی و شمال استان سیستان و بلوچستان- چندین سنگ نگاره با تنوع نقوش گوناگون کشف و ثبت گردید که می توان آنها را گوشه ای از آثار هنری و یادمان های مردم ساکن در این زیستگاه ها قلمداد نمود. این سنگ نگاره ها در سال 1391 با بررسی پیمایشی با شیوه مکان‌نگاری و طیف ژرفانگر یا فشرده برای نخستین بار کشف گردیدند. نگاره های نهبندان در دو منطقه جداگانه به نام های "تنگه پنجه دهانه" و "دره انجیر" کشف گردیده است، که بر همین اساس نیز نگاره ها نامگذاری شده اند. نقوش نگاره ها به سه دسته کلی انسانی، حیوانی و سمبلیک تقسیم شده و موضوعات این نگاره ها شامل نقش بز، شتر کوهان دار، انسانی شکارگر و سوار بر اسب و نقوش مسبک می باشد. تمامی این نگاره ها به روش کنده کاری و با وارد آوردن ضربه های متوالی و یا ایجاد خراش با جسمی تیز بر بدنه ی صخره، حکاکی شده اند. به علت محدودیت ها و انجام نشدن آزمایشات شیمیایی بر روی این سنگ نگاره ها نمی توان نظر قطعی درباره تاریخ گذاری آنان انجام داد و این کار مستلزم پژوهشی مستقل و همه جانبه است که نگارنده بر این امید است که در سال های آینده با انجام روش های نوین آزمایشگاهی و علمی بتوانند تاریخ قطعی برای این سنگ نگاره ها پیشنهاد دهند. اما مبنای تاریخ گذاری سنگ نگاره های نهبندان، نمونه های بدست آمده از بلوچستان، بجنورد و بیرجند و همچنین محوطه های مجاور اثر ذکر شده می باشد. به لحاظ سبک کار و ریخت شناسی نگاره هایی که از هزاره سوم و چهارم ق.م. به دلیل تعاملات گسترده فرهنگی، در سرتاسر حضور شکارگران و دامداران کوچ رو این منطقه شاهد هستیم، قرار گرفته است. مقاله حاضر می کوشد با روش پژوهش توصیفی- تحلیلی به معرفی و تحلیل مهمترین این نقوش صخره ای، به تبیین و توصیف و تاریخ گذاری نسبی آنان بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• نهبندان
• باستان شناسی
• سنگ نگاره
• تاریخ گذاری سنگ نگاره ها
• شوسف

عنوان مقاله [English]

Introducing and Analyzing the Designs of the Newly Founded Stone Figures of Shoosf District of Nehbandan City

نویسنده [English]

• Hasan Hashemi Zarjabad

چکیده [English]

With methodological archeological inspection in the area of Shoosf District of Nehbandan-the southern part of the South Khorasan and north of the Sistan-e-Balochestan, several Stone figures with various and different designs has been discovered which they can be declared as a hint of artistic works and commemoration of the peoples who settled in this locality. These Stone figures for the first time had been deciphered in the year of 1391 by the survey inspection with the method of typography and condensed and in-depth spectrograph. The engraves of Nehbandan has been explored in two distinct regions with the names of “Tangeyeh Panjeh Daheneh” and “Dareyeh Anjir” and for this basis they has been called pictographs. The design figures totally divided into three parts of human, animal and symbolic designs and the subjects of these pictographs includes; goat design, humped camel, hunter man who rides horse and styled designs. All of these figures has been engraved by the method of carving and continuous blowing or forming of scratches with a sharp and pointed object in rock frames. For the reason of limitations and the lack of conducting chemical experiments on these Stone figures, the definite opinion could not be accomplished to their dating and chronology and this job demands the independent and multilateral researches that the writer of this paper is in this hope that in the future years by doing the novel laboratory and scientific methods to propose definite date and history for these stone figures but the basis for dating of the stone figures of Nehbandan, The samples gained from Balochestan, Bojnord and Birjand and also the adjacent spaces  are of the said effect. From the work style and morphology, this figures are from the millennium of third and fourth Hejira and for the reasons of extensive cultural transaction, throughout the presence of hunters and emigrant ranchers we observe them in this region, which has been rest in these places. The present article attempts by the use of analytic-descriptive research method and introducing and analyzing the important kinds of these rocky designs to engage in explaining, describing and relative history dating of them.  

کلیدواژه‌ها [English]

• Nehbandan
• Archeology
• Stone figures
• History dating of Stone figures
• Shoosf