نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌ای‌ فرهنگ سازمانی در ارتباط بین رهبری دانش و عملکرد شغلی در کارکنان دانشگاه بیرجند انجام شده است. این پژوهش از لحاظ شیوه گردآوردی داده‌ها به شیوه توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان دانشگاه بیرجند به تعداد 340 نفر است که براساس فرمول کوکران، جهت دستیابی به حداقل حجم نمونه (180 نفر)، تعداد 200 پرسشنامه استاندارد به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای برحسب واحد کار توزیع شد که از این بین، تنها 191 پرسشنامه قابل استفاده بود که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزار سنجش متغیرهای پژوهش شامل سه پرسشنامه رهبری دانش ویتالا (2004)، عملکرد شغلی پاترسون (1970) و فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) بود. پس از اطمینان از روایی و پایایی ابزار پژوهش، برای تحلیل داده‌ها از مدل‌یابی معادلات ساختاری، آزمون رگرسیون در سطح معنی‌داری 05/0 در محیط نرم افزارهای نرم‌افزارهای SPSS 25 و AMOS 24 استفاده گردید. نتایج نشان داد، فرهنگ سازمانی در رابطه رهبری دانش و عملکرد شغلی در کارکنان دانشگاه بیرجند نقش واسطه‌ای دارد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نشان داد، از میان مؤلفه‌های رهبری دانش، گرایش به یادگیری، جوّ حمایتی یادگیری و عمل در نقش الگو به ترتیب به میزان 26، 35 و 14 درصد از نمرات عملکرد شغلی کارکنان را به‌طور جداگانه تبیین می‌کنند، در حالی که حمایت از فرایند یادگیری، قادر به تبیین عملکرد شغلی کارکنان در این دانشگاه نبوده است. در مجموع نتایج نشان داد که مدل مبنی بر نقش رهبری دانش با عملکرد شغلی با توجه به متغیر میانجی فرهنگ سازمانی از برازش لازم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of knowledge leadership and organizational culture in job performance

نویسندگان [English]

  • Zahra Zarei 1
  • Hadi Pourshafei 2
  • Ali Asgari 2

1 PhD Student in Educational Management, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University,

2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Birjand University

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the mediating role of organizational culture in the relationship between knowledge leadership and job performance in Birjand University staff. This research is descriptive-correlative in terms of data collection method. The statistical population of the study includes all 340 employees of Birjand University. According to Cochran's formula, in order to achieve the minimum sample size (180 people), 200 standard questionnaires were distributed by stratified random sampling by unit of work, of which only 191 A questionnaire was usable that was analyzed. The research variables included three questionnaires: Vitala Knowledge Leadership (2004), Patterson (1970) Job Performance and Denison (2000) Organizational Culture. After ensuring the validity and reliability of the research tool, structural equation modeling and regression test at the significance level of 0.05 in SPSS 25 and AMOS 24 software were used to analyze the data. The results showed that organizational culture has a mediating role in the relationship between knowledge leadership and job performance in Birjand University staff. Also, the results of regression test showed that among the components of knowledge leadership, learning orientation, supportive learning atmosphere and practice in the role of role model, respectively, 26, 35 and 14% of the job performance scores, respectively, explain separately. While supporting the learning process, it has not been able to explain the job performance of the staff at this university. Overall, the results showed that the model based on the role of knowledge leadership with job performance has the necessary fit according to the mediating variable of organizational culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge leadership
  • Job performance
  • Organizational culture
  • Birjand University
- آقاجانی حاجی، غلامحسین (1398). "مطالعه تأثیر فرهنگ سازمانی و رهبری سازمانی بر مؤلفه‌های عملکرد شغلی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه مازندران)". پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، مؤسسه آموزش عالی علامه امینی مازندران.##
اسماعیلی، محمودرضا؛ صیدزاده، حیدر (1396). "تأثیر رضایت شغلی بر عملکرد با نقش میانجی وفاداری سازمانی". مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و پنجم، ش ۸۳ (بهار): 68-51.##
پورکریمی، جواد، و دیگران (1396). "اثر میانجی تعهد حرفه‌ای در رابطه بین صلاحیت حرفه‌ای و عملکرد شغلی (مورد مطالعه: کارشناسان آموزش دانشگاه تهران)". مدیریت فرهنگ سازمانی، سال پانزدهم، ش 4 (زمستان): 833-856.##
پیروز، شجاع؛ عزلتی، مهتاب؛ شمشادی، ایمان (1397). "تأثیر رهبری و فرهنگ دانش محور بر نوآوری و عملکرد سازمانی با تأکید بر نقش میانجی روش‌ها و فرآیند دانش آفرینی (مطالعه موردی: کارخانجات فعال در شهرک صنعتی اشتهارد)". [پیوسته] قابل دسترس در:
- جعفری فکرت، امین؛ حسینی شکیب، مهرداد (1397). "بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر فرهنگ سازمانی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان". مطالعات منابع انسانی، دوره 8، ش 29 (پاییز): 45-68.##
خسروی، مسلم؛ محمدی، محمد (1397). "بررسی تأثیر بازاریابی داخلی بر عملکرد شغلی کارکنان با توجه به نقش میانجی تعهد سازمانی". کار و جامعه، سال هفدهم، ش 225 (زمستان): 43-63.##
درخشان، مژگان، و دیگران (1395). "اعتباریابی پرسشنامه رهبری دانش (مطالعه‌ای در دانشگاه‌های شهر سنندج)". مطالعات دانش‌شناسی، سال دوم، ش 6 (بهار): 41-57.##
دقتی، عادله (1396). "رویکرد راهبردی به نگهداشت نیروی انسانی در آموزش عالی استان خراسان جنوبی". پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال نهم، ش 32 (تابستان): 137-153.##
راد، سیما (1395). "تأثیر سرایت‌پذیری کارکنان بر عملکرد شغلی آنان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند". پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.##
رستمی، رضا، و دیگران (1394). "بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری بر عملکرد شغلی با میانجی‌گری توانمندسازی روان‌شناختی شهروندان". مدیریت شهری، سال چهاردهم، ش 41 (زمستان): 309-322.##
رعنایی، حبیب­الله (1388). "فرهنگ سازمانی: مبانی، رویکردها و مدل‌ها". تهران: وزارت نفت.##- رمضانی، یوسف، و دیگران (1396). "عملکرد شغلی در دانشگاه: تبیین نقش رضایت شغلی، گرایش کاری و تعهد سازمانی". پژوهش‌نامه مدیریت تحول، سال نهم، ش 18 (زمستان): 142-159.##
روح­الهی، احمدعلی (1394). "رابطه مالکیت روانشناختی با عملکرد شغلی کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان تعمیر و نگهداری یک فرودگاه آموزش خلبانی)". مشاوره شغلی و سازمانی، سال هفتم، ش 25 (زمستان): 120-131.##
سبزلون، حسین (1393). "بررسی رابطه بین مدیریت مشارکتی و فرهنگ سازمانی با عملکرد شغلی دبیران متوسطه دوره اول اداره آموزش و پرورش ناحیه 2 شیراز". پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.##
سراجی، فرهاد؛ خاوری، سمیه (1395). "سواد فناورانه دانش‌آموزان و دبیران: تحلیلی بر تفاوت دو نسل". پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال پنجم، ش 9 (پاییز و زمستان): 31-52.##
سراوانی، الناز؛ سلیمی، سمانه (1397). "بررسی رابطه بین رهبری مشارکتی و رهبری دانشی با تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد مدیران مدارس دولتی ناحیه 2 شهر زاهدان". [پیوسته] قابل دسترس در:
- سرفرازی، مهرزاد؛ ایجادی، عبدالرضا؛ مطهری، وحید (1397). "بررسی عوامل کلیدی موفقیت در سبک رهبری دانش". [پیوسته] قابل دسترس در: ##[26/3/1400] [mz1]https://civilica.com/doc/837530/
- سلیمان­ زاده، روشن؛ راد، فیروز (1394). "اخلاق حرفه‌ای و رابطه آن با فرهنگ سازمانی در بین کارکنان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی". مطالعات جامعه‌شناسی، سال هفتم، ش 27 (تابستان): 7-23.##
سلیمی، مهدی؛ خداپرست، محبوبه (1396). "اثر فرهنگ سازمانی بر اخلاق حرفه‌ای و عملکرد شغلی اعضای هیأت علمی تربیت بدنی و علوم ورزشی". پژوهش در ورزش تربیتی، سال پنجم، ش 13 (پاییز و زمستان): 39-58.##
شفاعت­پناهی، مجید (1394). "رابطه بین جوّ سازمانی و فرهنگ سازمانی با عملکرد کارکنان دانشگاه جهرم". پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.##
ظهرابی، احمدرضا؛ محبی، امیر (1397). "تبیین تأثیر سبک مدیریت با نقش میانجی‌گری فرهنگ سازمانی بر سکوت سازمانی". مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال چهاردهم، ش 6 (زمستان): 41-52.##
عابدیان، شهربانو؛ پورشافعی، هادی (1397). "تبیین نقش عملکرد شغلی کارکنان در سازمان". [پیوسته] قابل دسترس در:
عسگرانی، مرتضی؛ اصغری، مرتضی (1396). "بررسی رابطه بین سبک‌های رهبری و مدیریت دانش با عملکرد سازمانی در کارکنان شهرداری منطقه 4". شباک، سال سوم، ش 4 (تابستان): 24-13.##
علی‌آبادی، خدیجه، و دیگران (1398). "اعتباریابی مقیاس الکترونیکی و چاپی سنجش ویژگی‌های بومیان دیجیتال". نشریه علمی- فناوری آموزش، سال چهاردهم، ش 2 (زمستان): 144-135.##
علی‌نیا، محمد؛ حافظیان، مریم (1396). "نقش میانجی هوش هیجانی در رابطه بین کیفیت فناوری اطلاعات و عملکرد شغلی کارکنان". فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال هشتم، ش 1 (پاییز): 119-139.##
فتاحی، آزاد (1397). "رابطه طفره‌روی مجازی و رفتار شهروند سازمانی با عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه ارومیه". پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.##
فرهادی محلی، علی؛ پوراقدم، میثم (1398). "تأثیر سبک رهبری مدیران بر عملکرد شغلی کارکنان به‌واسطه فرهنگ سازمانی (مورد مطالعه: مراکز بهداشت استان گلستان)". [پیوسته] قابل دسترس در: [26/3/1400]https://civilica.com/doc/949158/##
فرهی،‌ علی؛ ‌فضائلی،‌ احمد؛ ‌ابراهیمی‌، الهام (1394). "معرفی‌ الگوی ‌مطلوب‌ فرهنگ‌ سازمانی ‌با ‌رویکرد‌ کیفی ‌و ‌ذهن­کاوی‌ مدیران".  مطالعات رفتار سازمانی‌، سال چهارم، ش 4 (زمستان): 64-31.‌##
فقیه آرام، بتول؛ میرزایی، بلال (1396). "رابطه توانمندسازی و اخلاق سازمانی با عملکرد شغلی کارکنان". مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال پنجم، ش 3 (پاییز): 129-147.##
قیومی، صدیقه­سادات (1396). "وضعیت رهبری دانش درگروه‌های آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد". پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.##
مظفری­پناه، معصومه (1397). "تأثیر فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی و پایبندی بر ارزش‌های اسلامی بر عملکرد شغلی با میانجی رضایت شغلی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه زنجان)". پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی - اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان.##
منوریان، عباس؛ قربانی، محمدحسین؛ شریفی، مسلم (1387). فرهنگ سازمانی (با تکیه بر مدل دنیسون). شیراز: دانشگاه شیراز.##
میری جهرمی، اطهر (1395). "نقش واسطه­ای موانع سازمانی در تبیین رابطه فرهنگ سازمانی و عملکرد شغلی کارکنان آموزش و پرورش ناحیه 4 شیراز". پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.##
نمامیان، فرشید؛ فیض‌الهی، صادق (1394). "تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمان با نقش میانجی نوآوری (مطالعه موردی: شهرک صنعتی ایلام)". فرهنگ ایلام، سال شانزدهم، ش 46- 47 (بهار و تابستان): 161-174.## 
Abuhashem, M.; Al-Dmour, R.; Masa’deh, R. (2019). "Factors that affect Employees Job Satisfaction and Performance to Increase Customers’ Satisfactions". Journal of Human Resources Management Research, Vol. 2019, No. 23: 1-23.##
Adler, R.; Reid, J. (2008). "The effects of leadership styles and budget participation on job satisfaction and job performance". Asia-Pacific Management Accounting Journal, Vol. 3, No. 1: 21-46.##
Al-Omari, Kh.; Okasheh, H. (2017). "The Influence of Work Environment on Job Performance: A Case Study of Engineering Company in Jordan".  International Journal of Applied Engineering Research, Vol. 12, No. 24: 15544-15550.##
Bozdoğan, T. (2013). "A Research on Knowledge Leadership Characteristics in Accounting Department Managers in Turkey". International Journal of Business and Social Science, Vol. 4, No. 14: 125-136.##
Chiu, W. Y.; Chang, Y. C.; Lee, Y. D. (2015). "Impacts of knowledge leadership and the characteristics of organizational structure on employee learning motivation in the cultural and creative industries". In: LISS 2014. Berlin; Heidelberg: Springer: 1573-1578.##
Darsana, M. (2013). "The Influence of Personality and Organizational Culture on Employee Performance through Organizational Citizenship Behavior". The International Journal of Management, Vol. 2, No. 4: 35-42.##
Daryono, M.; Nimran, U.; Suhadak, K. R. (2015). "The Effect of Knowledge Leadership toward Organizational Culture, Individual Learning and Collective Learning and Its Implication toward Individual Creativity: A Study on State-Owned Plantation Enterprises of Indonesia". European Journal of Business and Management, Vol. 7, No. 6: 192-204.##
Denison, D. R. (2001). "Organizational culture: Can it be a key lever for driving organizational change?". In: International handbook of organizational culture and climate. Edited by C. Cooper, S. Cartwright & P. Earley. Chichester: Wiley: 347–372.##
Donate, M. J.; De Pablo, J. D. S. (2015). "The role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation". Journal of Business Research, Vol. 68, No. 2: 360-370.##
Hee, O. C., et al. (2019). "The Relationship between Human Resource Management Practices and Job Performance in the Courier Service Industry". International Journal of Academic Research in Business & Social Sciences, Vol. 9, No. 3: 63-79.##
Hidayah, R. U.; Nazaruddin, I. (2017). "The Effect of Leadership Style, Work Motivation, Organizational Culture and Job Discipline on Employees Performance". In: ICOSI 2014. Edated by: Taufik, et al. Singapore: Springer: 255-262.##
Inuwa, M. (2016). "Job Satisfaction and Employee Performance: An Empirical Approach". The Millennium University Journal, Vol. 1, No. 1: 90-103.##
Kim, J.; Callahan, J. (2013). "Finding the intersection of the learning organization and learning transfer: The significance of leadership". European Journal of Training and Development, Vol. 37, No. 2: 183-200.##
Lakshman, C. (2009). "Organizational knowledge leadership: An empirical examination of knowledge management by top executive leaders". Leadership & Organization Development Journal, Vol. 30, No. 4: 338-364.##
Mabey, C.; Kulich. C.; Lorenzi-Cioldi, F. (2012). "Knowledge leadership in global scientific research". The International Journal of Human Resource Management, Vol. 23, No. 12: 2450-2467.##
Morales López, V. (2013). "Leadership in organization knowledge to Mexico". Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 73, No. 2013: 661-668.##
Osunde, C. (2015). "Privatization of  Public Enterprises in Nigeria: Impact on Employees’ Performance and Managerial Implications". International Journal of Research–Grant Haalayah a Knowledge Repository, Vol. 3, No. 3: 32-38.##
Saeed, R., et al. (2013). "Factors Affecting the Performance of Employees at Work Place in the Banking Sector of Pakistan". Middle-East Journal of Scientific Research, Vol. 17, No. 9: 1200-1208.##
Viitala, R. (2004). "Towards knowledge leadership". The Leadership & Organization Development Journal, Vol. 25, No. 6: 528-544.##
Wu, G.; Hu, Z.; Zheng, J. (2019). "Role Stress, Job Burnout and Job Performance in Construction Project Managers: The Moderating Role of Career Calling". International Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 16, No. 13: 1-20.##
Yang, L. R.; Huang, C. F.; Hsu, T. J. (2014). "Knowledge leadership to improve project and organizational performance". International Journal of Project Management, Vol. 32, No. 1: 40-53.##
Zhang, L.; Cheng, J. (2015). "Effect of Knowledge Leadership on Knowledge Sharing in Engineering Project Design Teams: The Role of Social Capital". Project Management Journal, Vol. 46, No. 5: 111–124.##
Zhang, L.; Guo, H. (2019). "Enabling knowledge diversity to benefit cross-functional project teams: Joint roles of knowledge leadership and transactive memory system". Information and Management, Vol. 56, No. 8: 103-156.##