نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مدیریت رفتار سازمانی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان. ایران

چکیده

در حال حاضر مسئله توانمندسازی و خودکفایی زنان سرپرست خانوار یکی از مسائل و دغدغه­های اجتماعی است که نظام برنامه­ریزی کشور به­طور جدی با آن مواجه است. عوامل زیادی می­توانند در تقویت خودکفایی و کمک به توانمندسازی زنان سرپرست خانوار نقش داشته باشند که یکی از آن­ها، سبک زندگی مدبرانه است. در این تحقیق تلاش شده است تا به بررسی و تحلیل نقش سبک زندگی مدبرانه زنان سرپرست خانوار در بین مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام­خمینی (ره) در استان خراسان رضوی پرداخته شود. گردآوری داده­ها با روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه محقق­ساخته انجام شده است. روایی ابزار به کمک متخصصین و پایایی مؤلفه­های پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شده است. جامعه آماری مشتمل بر دو گروه از زنان سرپرست خانوار زیر 60 سال از مجموعه مددجویان کمیته امداد امام­خمینی (ره) بوده است؛ گروه اول، شامل زنان درفقرمانده (کماکان تحت پوشش) و گروه دوم شامل زنان خودکفاشده (از فقر خارج شده)، بوده است. نمونه­گیری به صورت تصادفی انجام و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و تعیین شد. تحلیل داده­ها به کمک نرم­افزار آماریSPSS  صورت گرفت. نتایج نشان داد ویژگی­های فردی زنان سرپرست خانوار (خودشناسی قابلیتی، اجتماعی­بودن، سواد اقتصادی، ویژگی­های کارآفرینانه و حسن تدبیر فردی) بین این دو گروه از زنان دارای تفاوت معنی­داری است. همچنین از میان ویژگی­های فردی افراد، حسن تدبیر فردی از اولویت و اهمیت بالاتری برخوردار بوده است. درنهایت اینکه سبک زندگی مدبرانه زنان سرپرست خانوار، موجب رهایی از فقر خانواده شده و سبک زندگی فقیرانه موجب ماندگاری افراد در فقر و نهایتاً گرفتارشدن آن­ها در دام آسیب­های اجتماعی شده است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of thoughtful lifestyle in empowering women heads of Clients' households of Imam Khomeini Relief Committee in Khorasan Razavi province

نویسندگان [English]

  • Samira Pour 1
  • Habibollah Asoodeh Yadaki 2

1 PhD student in Economic Sociology and Development, Islamic Azad University

2 .PhD student in Economic Sociology and Development, Islamic Azad University, Quchan Branch

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of lifestyle of female headed households in two groups of women in poor and Self-sufficient women under the Imam Khomeini Relief Committee of Khorasan Razavi Province. In this research, a survey method and researcher-made questionnaire were used and the reliability of the questionnaire components was confirmed using Cronbach's alpha coefficient. The statistical population of this study is two groups of females headed households under 60 years of age. The first group includes women who are covered by the Relief Committee and remain in poverty and the second group includes women who have already been poor and are currently self-sufficient. Sampling was done randomly and the sample size was calculated using the Cochran formula and 938 persons were determined. Data were analyzed by SPSS software. The results of statistical tests show that the individual characteristics of female households (self-esteem, social status, literacy, entrepreneurial characteristics and good management) between women's groups are out of poverty and the women's group in the poor is significantly different. Also, among the individual characteristics of individuals, "individual good management" has had a higher priority. The findings of the research show that the lifestyle of women headed by the family leads to the loss of family poverty and Poor lifestyles cause people to survive in poverty and ultimately become trapped in social harm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thoughtful Lifestyle
  • Head of Household Women
  • Empowerment
  • Women self-sufficiency
  • Khorasan Razavi Relief Committee
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1382). غررالحکم و دررالحکم، ج 2. ترجمه حمید فرخیان. قم: دارالحدیث.##
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1391). غررالحکم و دررالحکم، ج 3. ترجمه سیدهاشم رسولى محلاتى. قم: دارالحدیث.##
توفیقیان­فر، علی­حسن، و دیگران (1395). "بررسی رابطه بین طرح­های خودکفایی کمیته امداد امام­خمینی (ره) و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)". زن و جامعه، دوره هفتم، ش 26 (تابستان): 89-114.##
حسن ­پور، اکبر، و دیگران (1400). "شناسایی و اولویت­بندی راه­های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار". رفاه اجتماعی، سال بیست و یکم، ش 80 (بهار): 81-115.##
رحیمی، کاظم (1399). "آسیب اجتماعی زنان سرپرست خانوار". مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، سال پنجم، ش 32 (زمستان): 175-184.##
رضایی قادی، خدیجه (1388). "شاخص ­های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار". در:  مجموعه مقالات دومین همایش توانمندی زنان و توان­افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: معاونت امور بانوان شهرداری.##
سیاحی، مهین؛ همایی، رضوان (1399). "اثربخشی آموزش توانمندسازی فردی بر خودکارآمدی، کارآفرینی و انسجام خانواده در زنان سرپرست خانوار". زن و جامعه، سال یازدهم، ش 4 (زمستان): 289-308.##
شادی ­طلب، ژاله­؛ گرایی­نژاد، علیرضا (1383). "فقر زنان سرپرست خانوار". زن در توسعه و سیاست (مطالعات زنان)، دوره دوم، ش 1 (بهار): 49-70.##
شادی­طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه؛ ورمزیار، حسن (1384). "فقر درآمدی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار". رفاه اجتماعی، دوره چهارم، ش 17 (تابستان): 227-247.##
شریفی، محمدامین، و دیگران (1389). "تعیین عوامل مؤثر در تحقق خودکفایی زنان سرپرست خانوار (مطالعه موردی: استان کردستان)". مطالعات اجتماعی­ـ روان­شناختی زنان (مطالعات زنان)، دوره هشتم، ش 4 (زمستان): 121-141.##
شعبان، مریم؛ قویدل، نوشین (1400). "ارتباط بین سبک زندگی سلامت­محور و سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار حاشیه­نشین شهر کرج". مجله دانشگاه علوم پزشکی البرز، سال دهم، ش 2 (بهار): 196-208.##
شکوری، علی؛ سعیدی، علی­اصغر (1393). "فقر خانواده و زنان شهری (با تأکید بر کلان­شهر تهران)". مطالعات جامعه­شناختی شهری، دوره چهارم، ش 10 (بهار): 73-108.##
عابدی دیزناب، محدثه؛ عباسی، محمد؛ علی­مندگاری، ملیحه (1397). "مطالعه تطبیقی ویژگی­های زنان و مردان سرپرست خانوار به تفکیک مناطق شهری و روستایی در سرشماری 1395". مجله بررسی­های آمار رسمی ایران، سال بیست و نهم، ش 1 (بهار و تابستان): 95-113.##
عباس­زاده، محمد؛ بوداقی، علی؛ اقدسی علمداری، فرانک (1390). "تقویت زنان سرپرست خانوار با تأکید بر راهکارهای بومی". در: مجموعه مقالات همایش ملی توانمندسازی با رویکرد جهاد اقتصادی در کمیته امداد امام­خمینی (ره). تهران: کمیته امداد امام خمینی، مرکز آموزش: 139-163.##
عربخانی، اسدالله؛ سیدمیرزایی، سیدمحمد؛ کلدی، علیرضا (1398). "تدوین مدل مفهومی توانمندسازی زنان روستایی با استفاده از نظریه داده­بنیان (مورد مطالعه: دهستان عشق­آباد شهرستان نیشابور)". مطالعات فرهنگی­ـ اجتماعی خراسان، سال سیزدهم، ش 3 (بهار): 89-115.##
فعالی، محمدتقی (1394). سبک زندگی رضوی (1): روابط میان­فردی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد بین­المللی فرهنگی- هنری.##
قربانی، محمود؛ صابرمقدم، ماهی؛ جاعرق، فرزاد (1391). مدیریت منابع انسانی. مشهد: گل آفتاب.##
قلی­پور، آرین؛ رحیمیان، اشرف؛ میرزمانی، اعظم (1387). "نقش تحصیلات رسمی و اشتغال سازمانی در توانمندسازی زنان تهران". زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره ششم، ش 3 (پاییز): 113-132.##
قوامی، هادی (1385). "بررسی مقایسه­ای زنان سرپرست خانوار خوداشتغال و زنان سرپرست خانوار دستمزد و حقوق­بگیر در نقاط شهری ایران". تحقیقات اقتصادی، دوره شانزدهم، ش 72 (بهار): 227-257.##
کردی، حسین؛ هادی­زاده، سکینه (1391). "بررسی سبک زندگی زنان شاغل و غیرشاغل". زن و جامعه، دوره سوم، ش 12 (زمستان): 21-42.##
گیدنز، آنتونی (1388). تجدد و تشخّص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.##
میکانیکی، جواد؛ شیرزور علی­آبادی، زهرا؛ قاسمی، فاطمه (1400). "تأثیر کسب­وکارهای خانگی بر توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان درمیان)". مطالعات فرهنگی­ـ اجتماعی خراسان، دوره پانزدهم، ش 3 (بهار): 179-210.##
نازک­تبار، حسین؛ ویسی، رضا (1386). "وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان سرپرست خانوار در استان مازندران". رفاه اجتماعی، دوره هفتم، ش 27 (زمستان): 95-113.##
نجفی، مرجان؛ لسانی فشارکی، محمدعلی (1397). "بررسی نقش مصرف مدبرانه بر فقرزدایی از خانواده در پرتو مطالعات میان­رشته­ای". مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، دوره دهم، ش 3 (تابستان): 171-192.##
- Bourdieu, p. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgements of Taste. London: Routledge & Kegan Paul.##
Chambers, Robert; Conway, G. (1992). “Sustainable Rural Livelihoods:Practical Concepts for the 21st century”. Institute of Development Studies (UK).##
Javed, Z. H.; Asif, A. (2011). “Female Households and Poverty: A Cease Study of Faisalabad District”. International Journal of Peace and Development Studies, Vol. 2, No. 2: 37- 44.##
Lewis, O. (1974). Culture of Poverty”. In: On Understanding Poverty: Perspectives from the Social Sciences. Edited by Daniel P. Moynihan. New York: Basic Books: 187–220.##
Mokomane, Z. (2014). “Family policy in South Africa”. In: Handbook of family policies across the globe. New York: Springer. 59-73.##
Ritzer, J. (2010). Theory of Sociology in the Contemporary Period. Translator Mohsen Solati. Tehran: Scientific.##