نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه پیام‌نور بیرجند

2 دانشیار علوم تربیتی دانشگاه بیرجند

3 عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

خانواده به‌عنوان نخستین محیط پرورشی کودک، در پرورش ویژگی‌های گوناگون کودکان نقش فراوانی دارد. کودک نخستین آموختنی‌ها را در خانواده و سپس مدرسه می‌آموزد. این تأثیر در دوران مدرسه نیز ادامه پیدا می‌کند؛ پس فهم چگونگی تعامل والدین با دانش‌آموزان اهمیت دارد. سبک‌های فرزند­پروی، الگوهایی از پرورش فرزندان است که از تعامل به­هنجار والدین و پاسخ آن‌ها به رفتار فرزندان شکل می‌گیرد. درواقع شیوه‌های فرزندپروری یکی از بُعدهای خانواده است که طبق پژوهش‌ها تأثیر بسیار و سازنده‌ای در تمام زمینه‌های اجتماعی و تحصیلی و نیز شکل‌گیری ویژگی‌های گوناگون روان‌شناختی، ازجمله سرزندگی تحصیلی دارد؛ بنابراین لازم است که رابطه بین الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان بررسی قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر، رابطه الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان متوسطه شهر قاین بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه مورد نظر پژوهش حاضر، دانش‌آموزان دختر متوسطه اول شهر قاین بود که با توجه به آمار ارائه‌شده، 280 نفر را شامل شده­است. نمونه آماری مطالعه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 260 نفر است که با روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار اندازه­گیری پژووهش، پرسشنامه‌های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی­زاده (1391) و شیوه­های فرزندپروری بامریند (1991) بود. روایی پرسشنامه­های فوق­الذکر توسط صاحب­نظران تأیید و پایایی آن با محاسبه ضرایب آلفای کرانباخ، برای پرسشنامه سرزندگی تحصیلی 80/0 و پرسشنامه شیوه­های فرزندپروری 75/0 گزارش ‌شده­است. داده­های پژوهش با استفاده از آزمون پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم­افزار spss تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد، بین نوع الگوهای فرزندپروری با سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان رابطه وجود دارد. همچنین از بین دو سبک فرزندپروری یعنی سبک استبدادی و سهل‌انگارانه، با سرزندگی تحصیلی، رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی در سبک قاطع با سرزندگی تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد؛ همچنین سهل­گیرانه بیشترین رابطه را با سرزندگی تحصیلی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between parenting patterns and educational vitality in Junior high School students

چکیده [English]

Abstract
As the first child-rearing environment, the family plays an important role in nurturing the various characteristics of children. The child learns first things in the family environment and then in school. This effect continues throughout school. Therefore, it is important to understand how parents interact with students. Peruvian child styles are patterns of child-rearing that are formed by regular parental interaction and their response to children's behavior. Parenting styles are one of the dimensions of the family, which, according to research, has a great and constructive impact on all social and educational fields and the formation of various psychological characteristics, including academic vitality. Therefore, it is necessary to investigate the relationship between parenting patterns and intellectual vitality in students. Therefore, this study aimed to investigate the relationship between parenting patterns and the academic vitality of high school students in Ghaen. The research method is correlational.
The target population in the present study is the first female high school students in Ghaen, which according to the statistics provided, includes 280 people. The statistical sample of the study based on Krejcie and Morgan's table is 260 people who were selected by the multi-stage cluster sampling method. The measurement tools in this study were Hosseinchari and Dehghanizadeh's (2012) Academic Vitality Questionnaires and Bamrind's (1991) Parenting Methods. Experts have confirmed the validity of the questionnaires mentioned above, and its reliability has been reported by calculating Cronbach's alpha coefficients for the Academic Vitality Questionnaire of 0.80 and the Parenting Methods Questionnaire of 0.75. Research data were analyzed using Pearson test and multiple regression using SPSS software. Findings showed that there is a relationship between the type of parenting patterns and students' academic vitality. Also, there is a significant relationship with academic vitality between the two parenting styles, namely authoritarian and negligent styles. Still, decisively, there is no significant relationship with educational vitality. They also easily have the most to do with academic vitality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: parenting patterns
  • academic vitality
  • students
  • high school
آریا پوران، سعید، و دیگران (1393). "رابطه­ ابعاد خودپنداره با انگیزش تحصیلی (خواندن، نوشتن و ریاضی) دانش­آموزان ابتدایی دارای ناتوانی­های یادگیری". ناتوانی­های یادگیری، دوره 4، ش 1 (پاییز): 56-72.##
اکبری، مرتضی؛ دهقانی، حمیدرضا؛ بیت­الهی، حمیده (1396). "ارتباط سبک­های فرزندپروری والدین و درک حمایت معلم با سرزندگی تحصیلی". [پیوسته] قابل دسترس در: [14/7/1399] https://civilica.com/doc/768429 ##
بخشایی، فرح (1395). "مدل­یابی رابطه راهبردهای خودمدیریت زندگی، ادراک از شیوه فرزندپروری والدین، ادراک از جو مدرسه و تحول مثبت جوانی با سرزندگی تحصیلی". رساله دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام­رضا (ع).##
بطیار، عاطفه (1396). "پیش­بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس سبک­های فرزندپروری و ادراک از جو مدرسه در دانش­آموزان دوره ابتدایی". پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی تربیتی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود.##
جوادی علمی، لیلا؛ اسدزاده، حسن (1399). "مدل­یابی روابط ساختاری اشتیاق تحصیلی دانشجویان بر اساس کمک­طلبی تحصیلی، تدریس تحول­آفرین، حمایت اجتماعی با میانجی­گیری نقش سرزندگی تحصیلی". پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، دوره 10، ش37 (بهار): 101-122.##
دهقانی­زاده، محمدحسین؛ حسین چاری، مسعود (1391). "سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده، نقش واسطه­ای خودکارآمدی". مطالعات آموزش و یادگیری، دوره 4، ش2 (پاییز و زمستان): 21-47.##
دهقانی­زاده، محمدحسین، و دیگران (1393). "سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس، نقش واسطه­ای ابعاد خودکارآمدی". فصلنامه روان­شناسی تربیتی، سال دهم، ش 32 (تابستان): 3-30.##
ذکایی­فر، آرزو؛ موسی­زاده، توکل (1399). "نقش سبک‌های فرزندپروری والدین در پیش­بینی رشد اجتماعی کودکان پیش­دبستان 5 و 6 ساله". پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، دوره 10، ش37 (بهار): 87-100.##
رضاپور گتابی، مصطفی (1397). "رابطه ادراک دانش‌آموزان از شیوه­های فرزندپروری و سبک‌های تدریس معلم با درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی". پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی تربیتی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.##
شکاری­ گیسی، ایوب (1396). "بررسی رابطه بین شیوه­های فرزندپروری و درگیری والدین در امور تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شهر بندرعباس".[پیوسته] قابل دسترس در: https://civilica.com/doc/768588
  [14/7/1399]##
فولادی، اسما؛ کجباف، محمدباقر؛ قمرانی، امیر (1397). "اثربخشی آموزش سرزندگی تحصیلی بر موفقیت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دختر". آموزش و ارزش­یابی، دوره 11، ش 42 (پاییز): 37-53.##
کلاهی حامد، صبا؛ احمدی، عزت­الله؛ شالچی، بهزاد (1397). "تببین گرایش به مصرف مواد مخدر بر اساس هوش معنوی و خردمندی". افق دانش، دوره 24، ش2 (بهار): 146-152.##
مرادی، مرتضی، و دیگران (1397). "رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و ارزش مدرسه با سرزندگی تحصیلی با نقش میانجی درآمیزی با کار مدرسه". مطالعات آموزش و یادگیری، دوره 10، ش 1 (بهار و تابستان): 1-24.##
مرادیان، جلال؛ علی­پور، سیروس؛ شهنی ییلاق، منیجه (1393). "رابطه علّی بین سبک‌های فرزندپروری و عملکرد تحصیلی با واسطه خودکارآمدی تحصیلی و انگیزه پیشرفت در دانشجویان". روان‌شناسی خانواده، دوره1، ش 1 (بهار و تابستان): 63-74.##
نیک­سیرت، فرشته؛ خادمی اشکذری، ملوک؛ هاشمی، زهرا (1394). "رابطه شیوه‌های فرزندپروری والدین با انگیزش پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر". اندیشه­های نوین تربیتی، دوره 12، ش 4 (زمستان): 151-174.##
یعقوبی، ابوالقاسم؛ فتحی، فتانه؛ فتحی چگنی، مریم (1398). "مقایسه دانش‌آموزان تیزهوش و عادی از لحاظ کمال­گرایی، افسردگی و سرزندگی تحصیلی". فصلنامه کودکان استثنایی، دوره 19، ش 3 (پاییز): 105-114.##
Buamrind, D. (1991). “The influences of parenting style on adolescent competence and subs stance use”. Journal of Early Adolescences, Vol. 11, No. 1: 56-59.##
Comerford, J.; Batteson, T.; Tormey, R. (2015). “Academic buoyancy in second level schools: insights from Ireland”. Journal of Social and Behavioral Sciences, Vol. 197: 98-103.##
Darling-Churchill, K. E.; Lippman, L. (2016). “Early childhood social and emotional development: Advancing the field of measurement”. Journal of Applied Developmental Psychology, Vol. 45: 1-7##
Kimble, B. A. (2015). The parenting styles and dimensions Questionnaire: A reconceptualization and validation. Oklahoma: Oklahoma State University.##
Martin, A. J.; Marsh, H. W. (2006). “Academic buoyancy and its psychological and educational correlates: A construct validity approach”. Psychology in the Schools, Vol. 43, No. 3: 267-282.##
Martin, A. J.; Marsh, H. W. (2008). “Academic buoyancy: Towards an understanding of students’ everyday academic resilience”. Journal of School Psychology, Vol. 46, No. 1: 53-83.##