نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند

2 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند

چکیده

یکی از زیرشاخه‌های حوزه‌ مطالعات جغرافیای انتخابات، تحلیل جغرافیایی نتایج و ترسیم نقشه‌های انتخاباتی آن است. این مطالعات ضمن تشریح وضعیت پراکندگی آرای نامزدها،  احزاب و جناح‌های سیاسی، نقاط قوت و ضعف و ناتوانی و نیرومندی پایگاه‌های آن‌ها را در حوزه‌ها و مکان‌های جغرافیایی گوناگون نشان‌ می‌دهند. نقشه‌های یادشده که بر اساس شاخص‌های جغرافیایی ترسیم و تحلیل می­شود، بیانگر آن است که جاهای گوناگون جغرافیایی در انتخابات چگونه رأی می­دهند؛ بنابراین، ترسیم نقشه‌های انتخاباتی دقیق و مبتنی بر شاخص‌های جغرافیایی می‌تواند تأثیر زیادی در تدوین سند راهبردی مناسب برای نامزدهای انتخاباتی و هم‌چنین میزان موفقیت آن‌ها به‌عنوان پیروز انتخابات داشته ‌باشد. پژوهش حاضر از نوع و با هدف تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی است. در جمع‌آوری مطالب تلفیقی از روش کتابخانه‌ای و اینترنتی و در تجزیه‌وتحلیل آمارها و ترسیم نقشه‌ها و نمودارها از نرم‌افزارهای Excel و Arc GIS استفاده ‌شده است. یافته‌ها و نتایج تحقیق بیانگر آن است که زادبوم یا محل تولد نامزدها تأثیر زیادی در آرای آن‌ها داشته ‌است. البته سهم شهروندان شهرستان خوسف در این میان بیش‌تر بوده و ساکنان شهرستان خوسف نسبت به دیگر شهرستان‌های استان، به شاخص جغرافیایی زادبوم نامزدها اهمیت بیش‌تری می‌دهند. نیز بیش‌ترین پایگاه رأی نامزدهای اصلاح‌طلب و مستقل در شهرها و شعب ثابت و نامزدهای اصولگرا در روستاها و شعب سیار بوده ‌است. مکان استقرار شعبه‌های اخذ رأی در شمار آرای دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا متفاوت است؛ صلاح‌طلبان در مکان‌های آموزشی و اصولگرایان در مکان‌های مذهبی و نظامی وضعیت مطلوب‌تری دارند. در بین سه شهرستان، شهرستان خوسف بیش‌ترین گرایش به سمت اصولگرایان و همین موفقیت نزد اهل سنت به‌خصوص در شهرستان مرزی درمیان از آن نامزدهای مستقل بوده است.

کلیدواژه‌ها

منابع
استانداری خراسان جنوبی (1394). انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان خراسان جنوبی. بیرجند: استانداری خراسان جنوبی، معاونت سیاسی - امنیتی و اجتماعی، دفتر امور سیاسی و انتخابات.
ایوبی، حجت­الله (1377). "تحلیل رفتار انتخاباتی رأی دهندگان". اطلاعات سیاسی- اقتصادی، دوره 4، ش 136-137 (زمستان): 100-111.
پیشگاهی­ فرد، زهرا (1372)."جغرافیای انتخابات". فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 33، پیاپی 1425 (تیر): 43-66.
پیشگاهی­ فرد، زهرا(1380)."انتخابات و پویش جغرافیایی آن در سیستان و بلوچستان". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 48، ش 160 (زمستان): 161-178.
پیشگاهی­ فرد، زهرا؛ شوشتری، محمدجواد (1387). "مبانی جغرافیایی خاستگاه آراء مردم در هشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی".فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، ش 2 (تابستان): 109-130.
تایلور، پی. جی.؛ جانستون، آر. جی. (1386).جغرافیای انتخابات. مترجمان زهرا پیشگاهی­فرد و رسول اکبری. تهران: قومس.
حافظ­ نیا، محمدرضا؛ کاویانی ­راد، مراد (1392). افق های جدید در جغرافیای سیاسی. تهران: سمت.
دارابی، علی (1388)."بنیان­های نظری رفتار انتخاباتی شهروندان در جمهوری اسلامی ایران". فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال شانزدهم، ش 1 (بهار): 9-37.
سیدامامی، کاووس؛ عبدالله، عبدالمطلب (1388)."عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس (مطالعه موردی: شهر تهران)". پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 4، ش 16 (پاییز): 109-146.
شکوهی، حسین (1374). جغرافیای کاربردی و مکاتب جغرافیایی. تهران: آستان قدس رضوی، به­ نشر.
عبدی، عطاءالله؛ ضیائیان فیروزآبادی، پرویز؛ خدائی، بهرام­علی (1393). "تحلیل فضایی- مکانی تهدیدات شهری صندوق­های اخذ آراء با استفاده از GIS (مورد مطالعه: شهر زنجان)". در: مجموعه مقالات برگزیده هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران (جغرافیای سیاسی شهر). تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران، با همکاری شهرداری تهران: 1-12.
کاویانی­ راد، مراد (1393). جغرافیای انتخابات با تأکید بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران. تهران: دانشگاه خوارزمی.
گلابچی، محمد (1384). "نقش پندارهای جناحی در رفتار انتخاباتی". اطلاعات سیاسی- اقتصادی، دوره 6، ش 215-216 (تابستان): 148-163.
مجتهدزاده، پیروز (1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: سمت.
مختاری ­هشی، حسین؛ ابوالحسنی، عاطفه (1393). "تحلیل پراکنش فضایی شعب اخذ رأی در شهر اصفهان (مطالعه موردی: مناطق هفت، دوازده و چهارده شهری)". در: مجموعه مقالات برگزیده هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران (جغرافیای سیاسی شهر). تهران: انجمن ژئوپلیتیک ایران، با همکاری شهرداری. تهران: 43-60.
مطالعات طرح آمایش سرزمین استان خراسان جنوبی (1397). بیرجند: استانداری خراسان جنوبی، معاونت توسعه مدیریت و توسعه انسانی.
نظریان، اصغر؛ قورچی، مرتضی؛ بخشی، حمید (1390). "تحلیل فضایی- مکانی صندوق اخذ آراء در منطقه 15 شهر تهران با کمک G.I.S.". فصلنامه جغرافیایی سرزمین، دوره هشتم، ش 29 (بهار): 25-35.