TY - JOUR ID - 170333 TI - سنجش وضعیت گردشگری میراث فرهنگی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (مورد مطالعه: آثار و ابنیه تاریخی شهرستان کلات) JO - مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان JA - FAKH LA - fa SN - 2676-6116 AU - صلاحی, ملیحه AU - خاکپور, براتعلی AD - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین‌المللی امام‌رضا(ع)، مشهد، ایران. AD - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 17 IS - 2 SP - 73 EP - 110 KW - گردشگری میراث فرهنگی KW - آثار و ابنیه تاریخی KW - تحلیل سلسله‌مراتبی KW - شهرستان کلات DO - 10.22034/fakh.2023.375349.1582 N2 - آثار و ابنیه تاریخی ضمن ارائه جلوه‌هایی از معماری و تمدن ایرانی­ـ اسلامی، عرصه‌های چندگانه توسعه را تحت‌الشعاع قرار داده و پایداری را در مناطق به ارمغان می‌آورد. شهرستان کلات به­عنوان تلاقی‌گاه منحصر‌به‌فرد تاریخ، فرهنگ و جغرافیا، مقصدی است مطلوب برای گردشگری؛ اما تعدادی از آثار تاریخیِ آن اعم از ابنیه، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی، در سایه غفلت، از نقش مؤثری که می‌توانند در رونق گردشگری و توسعه پایدار منطقه داشته باشند، به­دور مانده و در معرض تخریب قرار گرفته‌اند؛ درنتیجه این پژوهش کاربردی با هدف سنجش وضعیت کنونی گردشگری میراث فرهنگی در شهرستان (با تأکید بر آثار و ابنیه تاریخی آن)، منطبق بر روش توصیفی­ـ تحلیلی و به دو شیوه کتابخانه‌ای (برای شناخت پیشینه نظری و تجربی) و پیمایشی به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است؛ به­گونه‌ای که از ابزار مشاهده و فیش‌برداری برای شناخت عینی محیط بهره برده شد و با توزیع تصادفی 96 پرسشنامه در میان کاربران و تبدیل داده‌های کیفی به کمی جهت احصای امتیاز زیرمعیارها و نیز توزیع 11 پرسشنامه به روش گلوله‌برفی در میان خبرگان و انجام تحلیل سلسله‌مراتبی اِی‌اِچ‌پی بر روی داده‌ها جهت احصای امتیازهای معیارها و مؤلفه‌ها و درنهایت ضرب و ادغام وزن‌های نهایی دو دسته فوق در یکدیگر، امتیاز و اولویت نهایی مؤلفه‌ها در توسعه این گونه گردشگری در شهرستان به دست آمد؛ نتایج نظرسنجی از خبرگان و کاربران بیانگر شرایط نامطلوب این­گونه گردشگری در حال حاضر منطقه است که از نظر آن­ها تنها مؤلفه‌های تعاملات اجتماعی میان جامعه میزبان و گردشگران، مدیریتی­ـ سازمانی و هویت تاریخی منشعب از میراث فرهنگی مطلوب است و سایر مؤلفه‌ها در وضعیتی نامطلوب به سر می‌برند؛ در این میان، سامان­دهی و بهبود مؤلفه‌های زیرساخت‌های گردشگری (امتیاز 036/0-)، بودجه و اعتبار (امتیاز 021/0-)، بهداشت و پاکیزگی محیط (امتیاز 012/0-)، به­ترتیب درجه عدم مطلوبیت، اولویت‌های مورد توجه جهت توسعه این­گونه گردشگری در شهرستان هستند. UR - http://www.farhangekhorasan.ir/article_170333.html L1 - http://www.farhangekhorasan.ir/article_170333_fd20e036436e617168760cd63a51a5b3.pdf ER -