TY - JOUR ID - 162268 TI - بررسی مؤلفه‌های فانتزی (ادبیّات شگرف) در افسانه‌های بیرجند JO - مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان JA - FAKH LA - fa SN - 2676-6116 AU - قربانی جویباری, کلثوم AU - هنرمند, راضیه AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند، ایران AD - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 17 IS - 1 SP - 87 EP - 114 KW - ادبیات عامه KW - افسانه‌های بیرجند KW - فانتزی KW - ادبیات شگرف DO - 10.22034/fakh.2022.344585.1547 N2 - ادبیات عامیانه، جلوه­های گوناگون از فرهنگ و تمدن هر قومی است که به شکل­­ افسانه، قصه، ترانه و ... تجلی می­یابد. افسانه­های بیرجند نیز نمونه­ گویا و مهمی از نمایش بیرونی فرهنگ مناطق کویری ایران است. این مقاله بر آن است تا با بررسی مؤلفه­های فانتزی در افسانه­های بیرجند با شیوه تحلیلی­ـ توصیفی به این پرسش­ها پاسخ دهد که 1. بسامد چه نوع فانتزی و چه شخصیت و قهرمانی در افسانه­های بیرجند بیشتر است؟ 2. شگردهای موجود در افسانه­های بیرجند برای پیوند دنیای واقعی و شگفتانه کدام است؟ با بازنمایی ویژگی­های فانتزی در بیست و سه افسانه بیرجند این نتایج حاصل شد که پنج افسانه از بیست و سه افسانه، از نوع فانتزی جانوری هستند. شخصیت­ها ایستا هستند و جز انسان، گاهی دیوها و موجودات فراطبیعی نیز نقش بازی می­کنند و حالات انسانی به آن­ها منسوب می­شود. این شخصیت­ها با کارکردها و شگرد سحر و جادو به هدف می­رسند. همواره شخصیت­های اصلی و فرعی همراه یکدیگرند و با شگردهای عجیب و جادویی و انجام امور شگفتانه، قصّه را به پایان می­برند. طرح و ساختار این افسانه­ها ساده­اند و همه این قصّه­ها دارای پیام مستقیم و غیر­­مستقیم است و هر خواننده با توجه به شرایط روحی و اجتماعی و فضای افسانه برداشتی آزادانه از آن دارد و غالب افسانه­ها مفاهیم اجتماعی را به خواننده منتقل می­کنند که خود بیانگر ویژگی چندصدایی این افسانه­هاست و همچنین برخی از آن­ها با توجه به شرایط اقلیمی و اجتماعی از نوع آگاهی­گر هستند. UR - http://www.farhangekhorasan.ir/article_162268.html L1 - http://www.farhangekhorasan.ir/article_162268_cad4d6924e56d91f9c5b254effea7617.pdf ER -