محمود فال سلیمان؛ مفید شاطری؛ نرگس خسروی
چکیده
امروزه، موضوع حکمروایی روستایی یکی از مباحث مورد توجه محققان و سیاستگذاران توسعه میباشد. کاربرد این مفهوم در حوزه مطالعات و اقدامات در مناطق روستایی، همراه با تاًکید بر ویژگیها و اصولی چون ایجاد پیوند و همکاری میان بخشهای گوناگون مؤثر بر توسعه پایدار، همکاری میان قلمروها و محدوده‌های مدیریتی و سیاسی، افزایش توجه به ...
بیشتر
امروزه، موضوع حکمروایی روستایی یکی از مباحث مورد توجه محققان و سیاستگذاران توسعه میباشد. کاربرد این مفهوم در حوزه مطالعات و اقدامات در مناطق روستایی، همراه با تاًکید بر ویژگیها و اصولی چون ایجاد پیوند و همکاری میان بخشهای گوناگون مؤثر بر توسعه پایدار، همکاری میان قلمروها و محدوده‌های مدیریتی و سیاسی، افزایش توجه به مشارکت پایدار روستاییان، ترسیم اهداف و چشماندازهای مشارکتی، توجه به مزیتهای محلی و رقابتی، ظرفیتسازی و ارتقای توانمندی روستاییان و ... بوده است. نقش حکمروایی در سطح روستاها به دلایلی از جمله عدم مشارکت ساکنان در اجرای امور، سیاستهای بخشی‌نگر و از بالا به پایین، تکثرگرایی مدیریتها، موازیکاری ارگانها و ... بسیار کمرنگ میباشد. این بررسی، یک تحقیق اسنادی و پیمایشی، با ماهیت، توصیفی‌ـ‌تحلیلی و هدف کاربردی است که در پی بررسی تطبیقی بین حکمروایی مطلوب در نواحی روستایی استان خراسان جنوبی کشور ایران میباشد. فرآیند نمونهگیری متمرکز بر جامعه‌ی آماری شامل همه‌ی سرپرستان خانوارهای ساکن روستاهای دارای دهیاری بوده که بر اساس فرمول "کوکران" شامل 41 روستا و 206 سرپرست خانوار گردید؛ همچنین برای بررسی وضعیت حکمروایی مطلوب و توسعه پایدار روستایی در دهستانهای شهرستان بیرجند، از آزمون t یک‌نمونهای و در مرحله رتبه‌بندی دهستانها، از روش تصمیمگیری چندشاخصه‌ی "تاپسیس" و "تحلیل خوشهای" استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان‌میدهد که منطقه مورد مطالعه، از لحاظ حکمروایی مطلوب و توسعه پایدار روستایی در وضعیت مطلوبی قرار نداشته؛ از این نظر دهستانهای شهرستان بیرجند سطح متفاوتی نسبت به هم دارند.
جغرافیای طبیعی
محمود فال سلیمان؛ جواد میکانیکی؛ حسین سنجری
چکیده
کشور ما به دلیل قرارگیری در کمربند خشک عرض‌های جغرافیایی نیمکره شمالی به طور پیوسته از خشکسالی، خشکی و کم‌آبی رنج می‌برد. هر چند حدود دو سوم از پهنه جغرافیایی کشور در عرصه مناطق خشک واقع شده، ولی در دو دهه اخیر گسترش خشکسالی و کم‌آبی تمام کشور را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که این مسأله از دغدغه‌های مهم سیاستگذاران و برنامه‌ریزان ...
بیشتر
کشور ما به دلیل قرارگیری در کمربند خشک عرض‌های جغرافیایی نیمکره شمالی به طور پیوسته از خشکسالی، خشکی و کم‌آبی رنج می‌برد. هر چند حدود دو سوم از پهنه جغرافیایی کشور در عرصه مناطق خشک واقع شده، ولی در دو دهه اخیر گسترش خشکسالی و کم‌آبی تمام کشور را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که این مسأله از دغدغه‌های مهم سیاستگذاران و برنامه‌ریزان گردیده که آثار مقابله با آن به‌وضوح در فصول مختلف برنامه‌های توسعه کشور در دو دهه اخیر مشهود است. تهیه و تنطیم روش‌های مقابله با خشکسالی و کم‌آبی و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اجتماعی آن نیازمند شناخت اثرات خشکسالی‌ها در پهنه‌های متفاوت جغرافیایی است. این تحقیق محدوده‌ای از بستر جغرافیایی شرق کشور در استان خراسان جنوبی را به عنوان منطقه مورد مطالعه اثرسنجی آثار اجتماعی خشکسالی بر فضاهای روستایی را مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی و از لحاظ جمع آوری داده‌ها اسنادی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را 153 روستای بخش شوسف شهرستان نهبندان تشکیل می‌دهند که از این میان 38 روستا به عنوان جامعه نمونه انتخاب، و کار پرسشگری از 262 منتخب در این روستاها صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های مورد لزوم از نرم افزار‌های آماری SPSS و EXCEL و جهت پردازش داده‌ها از آزمونT تک نمونه‌ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد خشکسالی در بعد اجتماعی موجب افزایش مهاجرت، افزایش فعالیت های غیرقانونی، فقر و وابستگی بیشتر روستاییان به سازمان‌های حمایتی شده است. از این رو، برای مقابله با پیامدهای خشکسالی باید روش‌هایی همسو با شرایط منطقه‌ای از ابعاد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی اتخاذ نمود.
