ادبیات و علوم انسانی
کبری نیکوروش؛ سیدمحمدحسین قریشی؛ حسن امامی
چکیده
این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملی (ایرانی) در سه دهه اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی- فرهنگی نام، ... می‌تواند نقش بسزایی در این گرایش داشته باشد و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ بهگونه‌ایکه انتخاب نام که ...
بیشتر
این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملی (ایرانی) در سه دهه اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی- فرهنگی نام، ... می‌تواند نقش بسزایی در این گرایش داشته باشد و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ بهگونه‌ایکه انتخاب نام که عملکرد فرهنگی- اجتماعی دارد، از این عوامل تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای می‌پذیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر گرایش به گزینش نام‌های ایرانی در دو دهه اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند است. پژوهش حاضر یک پژوهش نظری- اسنادی است. روش گردآوری داده‌ها اسنادی بوده است. جامعه آماری پژوهش تمامی نام‌های گزینششده از ابتدای سال 1370 تا پایان سال 1399، که در سازمان ثبت احوال شهر بیرجند ثبت شده، است. حجم نمونه شامل 171855 (با احتساب تکرار نام) نام دختر و پسر است. داده‌ها با استفاده از آمارهای توصیفی (فراونی و درصد) و به کمک نرم‌افزار SPSS، بر مبنای دهه‌ها (دهۀ 70، 80 و 90) تجزیهوتحلیل شد و عوامل مؤثر در دگرگونی و تغییر نگرش والدین در مورد گزینش نام در جامعه مورد مطالعه، توصیف شد. یافته‌های پژوهش نشان داد در سه دهه اخیر در شهر بیرجند، نام‌های گزینششده که شامل سه گروه نام‌های مذهبی، ملی (ایرانی) و ترکیبی (ملی- مذهبی) است، گرایش قابل ملاحظه‌ای از مذهبی به ملی داشته‌اند و گزینش نام مذهبی روند رو بهکاهشی را در مورد هر دو جنسیت دختر و پسر نشان می‌دهد؛ بهگونه‌ایکه نام‌های گزینششده برای دختران بهنسبت پسران گرایش بیشتری به ملی دارند.
ادبیات و علوم انسانی
سیدمحمدحسین قریشی؛ نرجس حاجی آبادی؛ محسن مبارکی
چکیده
تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در سال های اخیر به همراه توسعهی صنعت، فناوری و ارتباطات، موجب گرایش گویشوران زبانها و گویشهای بومی و اقلیت به زبان ملی کشورمان یعنی فارسی معیار شده است و این روند، عاملی برای تضعیف جایگاه و تهدیدی برای حفظ زبانها و گویشهای محلی به حساب میآید. بیرجندی یکی از گویشهای محلی ...
بیشتر
تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در سال های اخیر به همراه توسعهی صنعت، فناوری و ارتباطات، موجب گرایش گویشوران زبانها و گویشهای بومی و اقلیت به زبان ملی کشورمان یعنی فارسی معیار شده است و این روند، عاملی برای تضعیف جایگاه و تهدیدی برای حفظ زبانها و گویشهای محلی به حساب میآید. بیرجندی یکی از گویشهای محلی کشورمان است که در سالهای اخیر کاربرد آن در حوزه های مختلف کاهش یافته و فراگیران این گویش در نسل جوان هر روزه کمتر میشوند. هدف این پژوهش، به دست دادن شواهدی در مورد جایگاه اجتماعی این گویش و میزان کاربرد آن در حوزههای مختلف با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در چهار گروه تحصیلی، پنج گروه سنی و دو گروه جنسیتی در شهر بیرجند است. بررسی دادههای این پژوهش نشان می دهند که به طور نسبی بیشترین میزان کاربرد گویش بیرجندی مربوط به حوزه خانواده است و هر چه حوزه رسمیتر میشود، میزان کاربرد گویش بیرجندی کاهش می یابد. سن در کاربرد گویش در حوزه ها و موقعیتهای مختلف مؤثر است. در مجموع یافته های این پژوهش از زوال تدریجی گویش بیرجندی در منطقه حکایت دارد.
