مقاله پژوهشی
محمدباقر آخوندی؛ فاطمه همتی
چکیده
بررسیهای صورت گرفته در خصوص طلاق در مشهد نشان میدهد که از سال 1390 تاکنون شاهد سیر صعودی طلاق هستیم. بهعنوان مثال، در سال 1390، تعداد طلاقهای ثبت شده 13809 مورد بوده است که در مقایسه با سال گذشته7/3% رشد داشته است. با توجه به آمارهای موجود، مشاهده میشود که جامعه ما در زمینه طلاق از وضعیت مناسبیبرخوردار نیست و نرخ طلاق سیر صعودی ...
بیشتر
بررسیهای صورت گرفته در خصوص طلاق در مشهد نشان میدهد که از سال 1390 تاکنون شاهد سیر صعودی طلاق هستیم. بهعنوان مثال، در سال 1390، تعداد طلاقهای ثبت شده 13809 مورد بوده است که در مقایسه با سال گذشته7/3% رشد داشته است. با توجه به آمارهای موجود، مشاهده میشود که جامعه ما در زمینه طلاق از وضعیت مناسبیبرخوردار نیست و نرخ طلاق سیر صعودی دارد و نیازی به پژوهش در این زمینه احساس میشود.به همین دلیل، هدف اصلی پژوهش مطالعهی زمینهها و بسترهای شکلگیری فرایند طلاق است. این پژوهش کیفی و به روش دادهبنیاد انجام شده است و برای این منظور40 نفر نمونهی طلاقگرفته یا در حال طلاق در شهر مشهد به روش نمونهگیری نظری و گلولهبرفی و با استفاده از مصاحبهی عمیق و باز، مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نظریهی مبنایی و در قالب مدل پارادایمی استروس و کوربین، نشان داد که نقاط آغازین در طلاق، عبارتند از سردی در روابط زناشویی، عوامل شخصیتی، پنهانکاری، عدم بهبود زندگی، تغییرات منفی، سوء ظن، حس به خیانت، اشتباه در تعیین مصداق و افشای دروغ. همچنین بسترها و زمینههای طلاق شامل زمینهها و بسترهای روانی، شخصیتی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی است. علاوه بر این، عوامل مداخلهگر طلاق در بردارندهی دخالت اطرافیان، ازدواج اجباری، نارضایتی والدین در ازدواج، شفافسازی حقایق، ناکامی در آرزوها، تصمیم برای جدایی، تنش در خانواده، تعهد، قبح طلاق، هراس، تلاش برای حفظ زندگی، بخشش و اعتقاد به تحصیلات دانشگاهی است.
مقاله پژوهشی
سیدعلیرضا افشانی؛ حسین عباس نژاد
چکیده
چکیدهیکی از مؤلفه‌های اساسی در توسعه هر جامعه‌ای، مشارکت و عدم انزوای اجتماعی افراد آن جامعه است. پایین بودن سطح میزان انزوای اجتماعی، در هر جامعه‌ای پیش‌نیاز هر گونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده است. آگاهی از وضعیت انزوای اجتماعی ساکنان یک اجتماع، نقش مؤثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته ...
بیشتر
چکیدهیکی از مؤلفه‌های اساسی در توسعه هر جامعه‌ای، مشارکت و عدم انزوای اجتماعی افراد آن جامعه است. پایین بودن سطح میزان انزوای اجتماعی، در هر جامعه‌ای پیش‌نیاز هر گونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده است. آگاهی از وضعیت انزوای اجتماعی ساکنان یک اجتماع، نقش مؤثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و به برنامهریزی در جهت رسیدن به توسعه پایدار در جامعه کمک خواهد نمود. به عقیده بسیاری از محققین و صاحب‌نظران، یکی از عواملی که نقش قابل ملاحظه‌ای در کاهش میزان انزوای اجتماعی دارد، دینداری است. لذا پژوهش حاضر در صدد است تا رابطه بین دینداری، با انزوای اجتماعی را در بین شهروندان شهر مشهد مورد بررسی قرار دهد. روش این تحقیق پیمایشی بوده و جمع‌آوری دادهها به کمک پرسشنامه محقق‌ساخته دینداری و پرسشنامه استاندارد انزوای اجتماعی (دی‌یونگ گیرولد) صورت گرفته و روایی بهصورت محتوایی احراز شده است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 323 نفر تعیین شده است. پرسشنامه در سطح شهر مشهد توزیع و با روش نمونهگیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای اجرا شده و داده‌های تحقیق در دو بخش توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و اموس مورد تحلیل قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که میانگین نمرات پاسخ‌گویان به لحاظ انزوای اجتماعی در سطح کمی پایین‌تر از حد متوسط (90/28 در مقایسه با میانگین نظری 33) و از لحاظ میزان دینداری در سطح بیشتر از حد متوسط (61/86 در مقایسه با میانگین نظری 72) قرار دارند. همچنین آزمون فرضیه اصلی تحقیق نشان داد رابطه معکوس و معناداری (173/0-) بین دینداری و انزوای اجتماعی وجود دارد و بین سطح دینداری بر حسب وضعیت تأهل و جنسیت و سطح انزوای اجتماعی بر حسب وضعیت تأهل و جنسیت، تفاوت معناداری مشاهده نمی‌شود. نتایج این تحقیق، همسو با دیدگاه جامعه‌شناسان بزرگی هم‌چون استارک، بین بریچ، برگر، یونگ، ویلسون، دورکیم، پوتنام، اُدی و یینگر است که معتقدند رابطه معناداری بین دینداری و انزوای اجتماعی وجود دارد.
مقاله پژوهشی
محمد حجی پور؛ جواد کریمی پور؛ گلسار حجی پور؛ فاطمه نعمتی
چکیده
چکیدهوقف بهعنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامهریزی و مدیریت عقلایی میتواند سرمایهای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد. در حقیقت، موقوفات عمدتاً کالاهای سرمایهای اعم از پول، زمین و مستغلات است که در محاسبات انباشت سرمایه هر فضای جغرافیایی، میتواند نقش قابل توجهی داشته باشد. بر پایهی ...
بیشتر
چکیدهوقف بهعنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامهریزی و مدیریت عقلایی میتواند سرمایهای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد. در حقیقت، موقوفات عمدتاً کالاهای سرمایهای اعم از پول، زمین و مستغلات است که در محاسبات انباشت سرمایه هر فضای جغرافیایی، میتواند نقش قابل توجهی داشته باشد. بر پایهی این رویکرد، در مقاله پیشرو تلاش گردیده تا به واکاوی توزیع جغرافیایی موقوفات استان در شهرستانهای منتخب پرداخته شود. این تحقیق با مطالعهی اسنادی انجام شده است. به منظور بازنمایی توزیع فضایی سرمایههای وقفی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. در نهایت، از یافتهها میتوان نتیجه گرفت که نابرابری در توزیع و انباشت سرمایه وقف میان نواحی استان، وجود دارد. همچنین مدل تراکم و انباشت سرمایه وقفی در فضای جغرافیایی استان حاکی از الگوی قطبی است. بهعبارتی، میتوان قطب برخورداری از کالاهای سرمایهای وقفی را در مرکز استان با اختلاف زیاد مشاهده نمود. از اینرو، میتوان انتظار داشت که اثربخشی وقف در اقتصاد فضا و رفاه انسانی، دارای تفاوت معناداری بین مناطق باشد.
مقاله پژوهشی
کرامت الله زیاری؛ رباب ملکی؛ ابراهیم معمری
چکیده
پایداری اجتماعی، میتواند بهعنوان یکی از مهمترین و کلیدیترین ابزار در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای شهری محسوب شود. در این رابطه بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود. توجه به رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن در برنامههای توسعه باعث افزایش کیفیت زندگی مردم میشود. هدف ...
بیشتر
پایداری اجتماعی، میتواند بهعنوان یکی از مهمترین و کلیدیترین ابزار در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای شهری محسوب شود. در این رابطه بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود. توجه به رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن در برنامههای توسعه باعث افزایش کیفیت زندگی مردم میشود. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی شاخصهای پایداری اجتماعی در شهرستانهای استان خراسان شمالی است. برای مشخص شدن سطح پایداری اجتماعی، از الگوی تصمیمگیری چندمعیاره ترکیبی واسپاس استفاده شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی میباشد. شاخصهای مورد مطالعه از طریق مطالعات کتابخانهای و استفاده از سالنامه آماری استان استخراج شد. بر پایه یافتههای پژوهش، شاخصهای پایداری اجتماعی در قالب مدل واسپاس نشان میدهد که شهرستان بجنورد با امتیاز 856/0، بالاترین و مطلوبترین شرایط را از نظر پایداری اجتماعی دارا میباشد و شهرستان اسفراین با امتیاز 009/0، نامطلوبترین شرایط را از نظر شاخصهای پایداری اجتماعی بهخود اختصاص داده است. همچنین نتایج نشان میدهد که همبستگی معنیداری بین ضریب (Q) توسعه پایدار اجتماعی و شمار جمعیتی شهرستانهای استان وجود دارد. در واقع، توزیع و نحوه تخصیص منابع و منافع که مهمترین عامل بهشمار میرود و رابطه جمعیت و توسعه را تعریف می‌کند، در شهرستانهای استان متعادل نبوده است. لذا پژوهش حاضر، نگاه ویژه مسؤولان و مدیران شهری را در سطوح مختلف تصمیمگیری و در نظر گرفتن شرایط وضع موجود، جهت توسعه زیرساختها و توجه به توزیع عادلانه امکانات و خدمات در بخشهای مختلف، بهگونهای که تمامی شهروندان در شهرها و روستاهای مختلف استان به این خدمات و زیرساختهای پایداری اجتماعی دسترسی داشته باشند، میطلبد.
مقاله پژوهشی
محمد غفاری فرد؛ اسلام الدین رضایی؛ احمد هومان
چکیده
عدالت بهعنوان یک مقولهی اقتصادی- اجتماعی از مباحث مهم جهت تحلیل، برنامهریزی و سیاست‌گذاری اقتصادی- اجتماعی محسوب میشود که درکنار موضوعاتی چون فقر و نابرابری اجتماعی قابل بررسی است. هدف این پژوهش رتبه‌بندی شهرستانهای استانهای منطقه 9 آمایش سرزمین (خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی) از نگاه نابرابری بر اساس 24 شاخص ...
بیشتر
عدالت بهعنوان یک مقولهی اقتصادی- اجتماعی از مباحث مهم جهت تحلیل، برنامهریزی و سیاست‌گذاری اقتصادی- اجتماعی محسوب میشود که درکنار موضوعاتی چون فقر و نابرابری اجتماعی قابل بررسی است. هدف این پژوهش رتبه‌بندی شهرستانهای استانهای منطقه 9 آمایش سرزمین (خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی) از نگاه نابرابری بر اساس 24 شاخص قانون استفاده متوازن کشور است. در این تحقیق برای وزندهی شاخصها، از روش تحلیل سلسلهمراتبی و برای رتبه‌بندی شهرستانها، از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که از میان 24 شاخص مورد نظر، شاخصهای نرخ بیکاری، باسوادی و بهره‌مندی روستاها از آب آشامیدنی سالم، سرانه درآمد کوششی شهرداریها و نسبت طول راههای روستایی آسفالت شده به کل راههای روستایی بیش‌ترین اثرگذاری را در تعیین نابرابری شهرستانها دارا هستند و همچنین شاخصهای زیرساختهای مخابراتی شهرکها و نواحی صنعتی، تعداد سالنهای سرپوشیده و روباز از اهمیت کمتری برخوردارند. بر اساس شاخص ترکیبی نابرابری، شهرستانهای سرخس، قوچان، کلات، باخرز و نهبندان به ترتیب در رتبههای اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم قرار گرفتهاند و شهرستانهای گرمه جاجرم، بجنورد، گناباد و نیشابور بهترتیب در رتبههای چهلوسوم، چهلوچهارم، چهلوپنجم، چهلو ششم و چهلوهفتم قرارگرفته‌اند که بر اساس شاخصهای قانون استفاده متوزان از جایگاه بهتری برخوردار هستند. بنابراین، برای کاهش نابرابریهای موجود میان شهرستانهای یاد شده، باید برنامهریزان استانی تصمیمات و اقدامات مناسب در خصوص کاهش نرخ بیکاری، افزایش نرخ باسوادی، ارتقای بهره‌مندی روستاها از آب آشامیدنی سالم، امور زیربنایی و بهداشتی، اتخاذ نمایند.
مقاله پژوهشی
طاهره میرزائی
چکیده
ضربالمثلها بهعنوان یکی از بارزترین جلوههای ادبیات عامه، نقش مهمی در شناخت فرهنگ و اندیشه مردم دارد. مقاله پیشرو در نظر دارد ضمن معرفی گویش گریمنج، بهعنوان یکی از قدیمیترین گویشهای جنوب خراسان، ضربالمثلهای رایج این منطقه را از دیدگاه بلاغی بررسی کند، تا دریابد این امثال از نظر کاربرد ایماژ و صور خیال تا ...
بیشتر
ضربالمثلها بهعنوان یکی از بارزترین جلوههای ادبیات عامه، نقش مهمی در شناخت فرهنگ و اندیشه مردم دارد. مقاله پیشرو در نظر دارد ضمن معرفی گویش گریمنج، بهعنوان یکی از قدیمیترین گویشهای جنوب خراسان، ضربالمثلهای رایج این منطقه را از دیدگاه بلاغی بررسی کند، تا دریابد این امثال از نظر کاربرد ایماژ و صور خیال تا چه میزان قابل توجه هستند و کدامیک از صناعات بیانی در امثال مورد نظر، کاربرد بیشتری دارد. نتایج این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، بیانگر آن است که ارزش بلاغی این امثال بسیار قابل توجه است و از تمام ظرفیتهای علم بیان درآن استفاده شده است و این نتیجهی قدرت تصویرسازی و خیال پردازیِ گویندگان، برای نفوذ در دلها و اذهان است. زیرساخت غالب ضربالمثلها برپایه تشبیه است اما گرایش به استعاره بویژه استعاره تمثیلی در آنها بیشتر است و بیشتر ضربالمثلها، استعاره مرکب یا تمثیلی هستند. همچنین در مثلهای رایج گریمنج از واژگان، مفاهیم و اصطلاحات مربوط به کشاورزی و دامداری و اقلیم مخصوص این منطقه مانند زعفران، وُلگار و ... استفاده شده است. تکمصراعی بودن اغلب امثال این گویش، باعث تأثیر بیشتر و تأکید بر پیام نهفته در آن شده است.
