نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان

2 دانشیار روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

یکی از مؤلفه های کارآیی خانواده، پرورش صحیح فرزندان و برقراری ارتباط مؤثر بین اعضای خانواده است. کیفیت روابط خانوادگی تأثیر بسیار زیادی بر کیفیت روابط صمیمانه فرزندان با دیگران دارد. گاهی والدین هنگام پرورش فرزندان با نافرمانی آنان و مخالفت با خواسته های خود مواجه می شوند که این امر موجب تعارض بین آنها می گردد. از این رو این سؤال پیش می آید که آیا آموزش مهارت های زندگی، می تواند موجب کاهش تعارض های بین والدین و نوجوان شود؟ هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی برنامه آموزش مهارت های زندگی بر کاهش تعارض های والد فرزند است.
برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش نیمه آزمایشی پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری، دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول (پایه نهم) دبیرستان هیأت امنایی شهرستان شیروان بود. نمونه آماری شامل40 نفر از دانش آموزانی بوده است که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی به دوگروه 20 نفره (گروه گواه و کنترل) تقسیم شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه والد فرزند موری- ای اشتراس بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی از آمار های میانگین و انحراف استاندارد و در سطح استنباطی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که برنامه آموزش مهارت های زندگی توانسته، تعارض کلی، پرخاشگری کلامی و پرخاشگری جسمی دانش آموزان را با والدینشان به طور معناداری کاهش و توانایی استفاده از راهبردهای استدلال را در آنها به طور معناداری افزایش دهد. با توجه به یافته های به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های زندگی در کاهش تعارض های بین دانش آموزان با والدینشان اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

احمدی، محمدسعید (1393). "تأثیر مهارت های ارتباطی با رویکرد دینی بر عزت نفس و سلامت روانی دانش آموزان". مجله علمی - پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، سال بیست و دوم، ش 90 (فروردین و اردیبهشت): 13-22.##-اسدی یونسی، محمدرضا، و دیگران (1390). "تدوین و اعتباریابی پرسشنامه سنجش تعارض والد نوجوان". فصلنامه خانواده و پژوهش، سال هشتم، ش 1 (بهار): 70-43.##-اصلانی، خالد؛ جامعی، معصومه؛ رجبی، غلامرضا (1394). "اثربخشی آموزش تصویرسازی ارتباطی بر کیفیت روابط زناشویی زوج ها". فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال نهم، ش 4 (زمستان): 37-53.##-اکبری، ابوالقاسم (1382). مشکلات نوجوانی و جوانی. تهران: نشر ساوالان.##-آقایوسفی، علی رضا، و دیگران (1395). "اثربخشی رویکرد واقعیت  درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعارض  های زناشویی و بهزیستی اجتماعی". فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال هفتم، ش 2 (بهار): 1-20.##-برجعلی، احمد (1392). "اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش تعارضات والد ـ فرزندی در نوجوانان". مجله علوم رفتاری، سال هفتم، ش 1 (پاییز): 1-6.##-برغندان، سپیده؛ ترخان، مرتضی؛ قائمی خمامی، نیما (1391). "تعیین اثربخشی آموزش مدیریت خشم برسازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر رشت". فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، دوره دوم، ش 8 (پاییز): 139-165.##-بهاری، فرشاد، و دیگران (1386). خانواده درمانی تاریخچه، نظریه و کاربرد. تهران: تزکیه.##-بیابانگرد، اسماعیل (1389). روان شناسی نوجوان. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.##-ثنایی، باقر (1387). مقیاس های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.##-خدادادی سنگده، جواد، و دیگران (1390). "اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر کاهش تعارضات والد- فرزندی دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر ملارد". فصلنامه خانواده و پژوهش، سال سیزدهم، ش 13 (پاییز و زمستان): 141-157.##-خدامی، فاطمه (1391). "بررسی اثربخشی آموزش حل تعارض به مادران و به دختران نوجوان شان بر بهبود روابط میان آن ها". پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.##-دهقان، مجتبی؛ رسولی، علی (1394). "نقش تعارض والد- فرزند و سبک های اسنادی در پیش بینی سازگاری اجتماعی دختران نوجوان". فصلنامه نسیم تندرستی، دوره چهارم، ش 3 (زمستان): 21-27.##-زابلی، پریسا (1383). "سنجش سودمندی روش نمایش گری در بهبود مهارت های رفع تعارض دختران با مادران دانش آموز سال اول دبیرستان های منطقه 2 تهران". پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خاتم.##-سهراب نژاد، سجاد، و دیگران (1393). "اثربخشی آموزش مفاهیم واقعیت درمانی بر تعارضات والد- فرزندی و خودکارآمدی در نوجوانان پسر". مجله علمی - پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره بیست و سوم، ش6 (زمستان): 110-120.##-عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی عمید (جیبی). تهران: راه رشد.##-غمخوارفرد، زهرا؛ امراللهی نیا، مونا؛ آزادفلاح، پرویز (1391). "بررسی پیش بینی کننده های اضطراب دوره ی کودکی براساس طرحواره های ناسازگار کودک و سبک های فرزند پروری مادر". فصلنامه علوم رفتاری، شماره پیاپی 21، ش 3 (پاییز): 262-253.##-قلعه شاهی، ضیع الله (1389). "رویکردی جامعه شناختی به فلسفه آداب و مهارت های زندگی". مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره چهارده، ش 1 (پاییز): 18-48.##-قمری، محمد؛ قمری گندوانی، آرزو (1393). "رابطه ابعاد عملکرد خانواده با تعارض والد نوجوان در بین دانش آموزان مقطع راهنمایی". فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی- دفاعی زنان و خانواده سابق)، سال هشتم، ش 26 (بهار): 157-174.##-کاوه، محمد (1391). آسیب شناسی بیماری های اجتماعی، ج 1. تهران: نشر جامعه شناسان.##-گیتی پسند، زهرا، و دیگران (1387). "اثربخشی درمان راه حل مدار برکاهش تعارض های والد- فرزندی در نوجوانان دختر". پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانوده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.##-لطف آبادی، حسین (1393). روان شناسی رشد (2): نوجوانی، جوانی و بزرگسالی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).##-ماری، بکتاش؛ ثنایی ذاکر، باقر؛ کدیور، پروین (1384). "اثرگروه مواجهه در حل تعارض مادرها و دخترهای 15 الی 16 ساله تهرانی". تازه ها وپژوهش های مشاوره، سال چهارم، ش 15 (پاییز): 93- 104.##-مرادی، امید (۱۳۸۴). "بررسی اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله برتعارض والد – فرزند در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تهران". پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانوداه، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تربیت معلم.##-میلانی فر، بهروز (1395). بهداشت روانی. تهران: قومس.##-نعمتی سوگلی تپه، فاطمه، و دیگران (1387). "تأثیر آموزش گروهی مهارت های زندگی بر افزایش جرأت مندی و کاهش خشم در بیماران قلبی پس از پیوند بای پس عروق کرونر". فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز، سال سوم، ش 9 (بهار): 119-134.##-همتی علم دارلو، قربان؛ شجاعی، ستاره (1384). "تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر کاهش اختلال سلوک دانش آموزان دوره راهنمایی". تازه ها و پژوهش های مشاوره، سال چهارم، ش 16 (زمستان): 73-91.##
Botvin, g. j.; Kantor, l. w. (2007). “Preventing alcohol and tobacco use through life skills treaining”. journal of alcool research & health, Vol. 24, No. 4: 8-25.##-Cui, L., et al. (2014). “Parental psychological control and adolescent adjustment: The role of adolescent emotion regulation”. Parenting: Science and Practice, Vol. 14, No. 1: 47-67.##-Deffenbacher, J. L. (1980). Worry and emotionality in test anxiety. In I. G. Sarason (Ed.), Test anxiety: theory, research, and applications: L. Erlbaum Associates.##-Forneris, T.; Danish, S. J.; Scott, D. L. (2007). “Setting goals, solving problems and seeking social support”. Pubmed adolescence, Vol. 42, No. 165: 103-114.##-Freidan, J. (2005). GAME:A clinical intervention to reduce adolescent violence in schools. Available on: http://wwwlib. Umi.com /dissertations full it , 3199466. [2008/10/1]##-Ha, T., et al. (2012). “A longitudinal study of the associations among adolescent conflict resolution styles, depressive symptoms and romantic relationship longevity”. Journal of Adolescence, Vol. 35, No. 5: 1247-1254.##-Kim, H.; Parker, J. G.; Marciano, A. R. W. (2017). “Interplay of self-esteem, emotion regulation, and parenting in young adolescents’ friendship jealousy”. Journal of Applied Developmental Psychology, Vol. 52, No. 2: 170-180.##-Kralp, Y.; Dincyurek, s.; Beidoglu, M. (2009). Determining the conflict resolution strategies of university students. Presidia social and behavioural sciences, 1, 1205, 1214.##-Marquis, W. A.; Noroña, A. N.; Baker, B. L. (2017). “Developmental delay and emotion dysregulation: Predicting parent–child conflict across early to middle childhood”. Journal of Family Psychology, Vol. 31, No. 3: 327- 335.##-Miller, S., et al. (2009). “Parent and peer predictor of physical dating violence perpetration in early adolescence: Tests of moderation gender differences”. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, Vol. 38, No. 3: 538–550.##-Mitchell, kiristin (2005). The impact of anger management training on students of skills for managing anger. Digital Dissertation .uml. proquest.##-Ozmete, E.; Bayoglu, A. S. (2009). “Parent- young adult conflict:A measurement on frequency and intensity of conflict issues”. Journal of international social research, Vol. 2, No. 8: 313-322.##-Rice, F. D. (1996). intimate. ships, marriage and Family. California. Cole.##-Runcan, P. L. (2012). “The time factor: dose it influence the parent-child relationship?”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 33, No. 3: 11-14.##-Spielfogel, J. E., et al. (2011). “Parent management training, relationships with agency staff, and child mental health: Urban foster parents’ perspectives”. Children and youth services review, Vol. 33, No. 11: 2366-2374.##-Stern, SusaBn (2005). “anger management in parent – adolescent conflict”. the American journal of family therapy, Vol. 27, No. 5: 181-193.##-Toussaint, Loren; forgensen, Kimble iy M. (2008). “Inter – parental conflict, parent child Relationship Quality, and Adjustment in Christian Adolescents: Forgiveness as a Mediating Variable”. Journal of psychology and Christianity, Vol. 27, No. 5: 337-346.##-Turner, J.; Goodin, J.; Lokey, C. (2012). “Exploring the roles of emotions, motivations, self-efficacy and secondary control following critical unexpected life events”. Journal of Adult Development, Vol. 19, No. 4: 215- 227.##-Unicef. (2003). Which skill is life skill. Available from: www.Life Skill Based Education [2005/9/18].##-Wouters, S., et al. (2013). “Contingencies of self-worth in early adolescence: The antecedent role of perceived parenting”. Social Development, Vol. 22, No. 2: 242-258.##