نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی ، مدرس دانشگاه گیلان

3 فهرست نگار سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز آستان قدس رضوی

چکیده

هویت  چیستی هر چیزی است، اما در مورد آدمی هویت مجموعه ای از خصوصیت های پایداری است که به اعتبار آن، یک فرد انسانی از دیگران متمایز می شود و می تواند با آن خود را بشناسد و به دیگران معرفی نماید. هیچ ملتی، هرچند تازه و نوبنیاد و بدون پیشینه ی تاریخی، بی نیاز از داشتن هویت نیست. ادبیات، گسترده ترین افقی است که در خلال گزارش های آن، می توان مؤلفه های اصلی هویت را که از سرنوشت انسان در اجتماع به ظهور می رسد، بررسی کرد. یوسف بن محمد بن یوسف هروی، معروف به حکیم هروی، فرزند محمد بن یوسف از اهالی خوافِ خراسان بود که در ماوراءالنهر دانش آموخت و قسمت عمده ای از دوران حیاتش را در هرات گذراند. یوسفی از حکمای معروف عهد صفوی بود که بعدها به همراه پدر، به هندوستان مهاجرت کرد و در دربار گورکانیان هند مورد توجه و عنایت ظهیرالدین بابر و پسرش، همایون شاه قرار گرفت و دبیر دربار شد. او همانندِ بسیاری از اندیشمندان ایرانی و در مقام دبیری دربار، با آگاهی از مؤلفه های اصلی هویت ملی، اقدام به بازنمود مؤلفه های هویتی، در نامه های بدایع الانشاء نموده است. این مقاله در پنج بخش، با روشی توصیفی- تحلیلی، به تبیین مؤلفه های اصلی هویت ملی و مصادیق آن می پردازد و در صدد اثبات این مطلب است که این حکیم ایرانی خراسانی تبار، در اثر خود به مؤلفه های ملی، توجه ویژه ای داشته و با زبانی فصیح و نثری مسجع، آن ها را در نامه های بدایع الانشاء انعکاس داده است. نتیجه این پژوهش، نشان می دهد که این اثر، مؤلفه های هویت ملی ایرانی- اسلامی را داراست و یوسفی هروی، هم چون مبلغی نقش تأثیرگذاری در تبیین و ترویج این مؤلفه ها، در دیار هند را داشته است.
Identity is anything; but in the case of humans, “identity” is a set of sustainability characteristics that distinguish it from one person to another, and can recognize it and introduce it to others. No nation, albeit fresh and original, without historical background, needs no identity. Literature is the broadest horizon that, through its reports, can examine the main components of identity that emerges from the fate of man in the community. Yusuf bin Muhammad b. Yusuf Herwi, known as Hakim Heravi, son of Muhammad ibn Yusuf, was a Khaf student from Khorasan, who taught knowledge in Mauralenerah and spent most of his life in Herat. Yusufi was one of the most famous ruler of the Safavid era, who later immigrated to India with his father, and attended the court of the Gurkhanis of India and paid attention to Zahir al-Din Baaber and his son, Homayoun Shah, and became secretary of the court. Like many Iranian scholars and as secretary of the court, he, in the knowledge of the main components of the national identity, has represented the elements of identity in the letters of the “Inventive Letters”. This paper deals with the main components of the national identity and its implications in five sections, in a descriptive-analytical manner, and seeks to prove that this Iranian wise Khorasani descendant has paid special attention to national components. And in a glorious and profligate language, Reyes has reflected them in the letters of Allah. The result of this research shows that this work has elements of Iranian-Islamic national identity, and that Yusufi Heravi, as a missionary, has played a role in explaining and promoting these components in India.

کلیدواژه‌ها

ابوالحسنی، رحیم (1387). "مؤلفه های هویت ملی با رویکردی پژوهشی". مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره سی و هشتم، ش 4 (زمستان): 1-22.##احمدی، حمید (1382). "هویت ملی ایرانی، بنیادها، پالش ها و بایسته ها". نامه پژوهش فرهنگی، سال هفتم، ش 6 (تابستان): 5-52.##اسفزاری، معین الدین محمد زمچی (1339). روضاتالجنات فی اوصاف مدینه الهرات. تصحیح محمدکاظم امام. تهران: دانشگاه تهران.##الطائی، علی (1378). بحران هویت قومی در ایران. تهران: شادگان.##امین، حسن (1384). "نقش شعر کلاسیک فارسی در هویت ملی". فصلنامه حافظ، دوره دوم، ش 14 (بهار): 5-8.##بایبوری، اسماعیل؛ کریمیان، علیرضا (1393). "جهانی شدن فرهنگ و تأثیر آن بر هویت ملی ایران". فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، دوره هفتم، ش 28 (زمستان): 77-102.##برکت، فرهاد (1386). هویت و بازتاب آن در ادبیات معاصر ایران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.##حاجیانی، ابراهیم (1379)."تحلیل جامعه شناسی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه". فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 5 (پاییز): 193-228.##حافظ ابرو، شهاب الدین لطف الله بن عبدالله (1375). جغرافیای تاریخی خراسان. تصحیح و تحقیق صادق سجادی. تهران: میراث مکتوب.##خطیبی، حسین (1383). فن نثر در ادب پارسی. تهران: زوّار.##رجایی، فرهنگ (1382). مُشلِکِه هویت ایرانیان امروز (ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ). تهران: نی.##رزازی فر، افسر (1379). "الگوی جامعه شناسی هویت ملی در ایران". فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 5 (پاییز): 101-132.##رزمجو، حسین (1370). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.##زاهد، سعید (1383). "هویت ملی ایرانیان". راهبرد یاس، سال اول، ش 1 (زمستان): 129- 138.##زرین کوب، عبدالحسین (1383). از گذشته ادبی ایران. تهران: سخن.##زهیری، علی رضا (1381). انقلاب اسلامی و هویت ملی. قم: انجمن معارف اسلامی ایران.##ستاری، جلال (1354). درباره فرهنگ. تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر.##شیخاوندی، داور (1380). ناسیونالیسم و هویت ایرانی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.##صفا، ذبیح الله (1379). تاریخ ادبیات در ایران، ج 1 و 5. تهران: فردوس.##علامی، شیخ ابوالفضل مبارک (1385). اکبرنامه و تاریخ گورکانیان هند، ج 1. به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.##علیخانی، علی اکبر (1386). هویت در ایران. تهران: جهاد دانشگاهی.##گل محمدی، احمد (1380). "جهانی شدن و بحران هویت". فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، ش 10 (زمستان): 11-48.##مـراد، ندا (1394). "بررسی سبکی و محتوایی نسخه خطی بدایع الانشاء یوسفی هروی". در: مجموعه مقالات دهمین همایش بین المللی ترویج زبان و ادبیات فارسی. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی با همکاری انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی: مجموعه م: 480-486.##مـراد، ندا، و دیگران (1394). "تبیین سلسله مراتب اداری گورکانیان با تکیه بر بدایع الانشاء یوسفی هروی". فصلنامه گنجینه اسناد. سال بیست و هفتم، ش 105(بهار): 28-42.##مردانی، فیروز (1377). "ترسل و نامه نگاری در ادب فارسی". کیهان فرهنگی، سال پانزدهم، ش 147 (پاییز): 37-43.##مسکوب، شاهرخ (1373). داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع. تهران: فروزان روز.##مطهری، مرتضی (1363). خدمات متقابل ایران و اسلام. تهران: دفتر نشر اسلامی.##نظری، محمد (1391). مقدمه و تصحیح ریاضالادویه. تهران: المعی.##نوایی، امیرعلیشیر (1363). مجالس النفایس. تصحیح علی اصغر حکمت. تهران: منوچهری.##هال، استوارت (1383). "هویت های قدیم و جدید، قومیت های قدیم و جدید". بازگردان شهریار وقفی پور. ارغنون، سال دهم، ش 24 (تابستان): 319-352.##همتی، ماندانا (1378). "زبان و هویت فرهنگی، به نقل از بهروز گرانپایه". مجموعهی فرهنگ و جامعه، سال اول، ش 1 (پاییز): 109-123.##هروی، یوسف بن محمد بن یوسف (983ق). بدایع الانشاء. کتابخانه ملی ملک: ش بازیابی 3833/2.##یارشاطر، احسان (1370). شعر فارسی در عهد شاهرخ. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##یوسفی، علی (1380). "روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران". فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 8 (تابستان): 11- 42.##یوسفی، علی، و دیگران (1379). "میزگرد فرهنگ و هویت ایرانی، فرصت ها و چالش ها". فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 4 (تابستان): 13-60.##