ادبیات و علوم انسانی
بررسی عوامل مؤثر گرایش به گزینش نام‌های ملّی در کودکان در دو دهۀ اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند

کبری نیکوروش؛ سیدمحمدحسین قریشی؛ حسن امامی

دوره 17، شماره 3 ، خرداد 1402، ، صفحه 197-233

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.380729.1593

چکیده
  این مقاله جهت بررسی گرایش نام‌گذاری از مذهبی (عربی) به ملی (ایرانی) در سه دهه اخیر در شهر بیرجند تهیه شده است. عوامل متفاوتی همچون اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی­­- فرهنگی نام، ... می‌تواند نقش بسزایی در این گرایش داشته باشد و باعث تغییر نگرش والدین و خانواده‌ها شود؛ به­گونه‌ای­که انتخاب نام که ...  بیشتر

جغرافیای طبیعی
بررسی ارتباط بین گونه‌های گردشگری مذهبی، روستایی و بوم‌شناختی با گردشگری فرهنگی (مورد مطالعه: استان خراسان جنوبی)

محمد شریفی تهرانی؛ جواد یوسفی

دوره 7، شماره 1 ، آذر 1391، ، صفحه 1-34

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156233

چکیده
  گردشگری فرهنگی همواره از جمله گونه­های اصلی گردشگری در ایران و به ­طور کلی کشورهای در حال توسعه محسوب می­شود. با این وجود، دیدگاه فراگیری در میان کارشناسان نسبت به­گونه­های مختلف آن وجود ندارد. به­طور دقیق­تر، در منابع مختلف اختلاف نظرهایی در رابطه با قلمداد کردن گردشگری بوم­شناختی، مذهبی و روستایی به­عنوان گونه­های ...  بیشتر

ادبیات عامیانه و فرهنگ مردم خراسان
جایگاه زنان در منتخبی از داستان های کردی کرمانجی خراسان شمالی

علی اکبر افراسیاب پور؛ زیبا اسماعیلی؛ ام لیلا بابایی

دوره 16، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 7-38

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.276270.1493

چکیده
  نقش زنان در داستان­های عامیانه، جایگاه اجتماعی زنان در فرهنگ عمومی مردم هر منطقه را آشکار می­کند. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش و شخصیت زنان در داستان­های عامیانه کرمانجی خراسان نگاشته شده­است. در این پژوهش بیست و شش داستان کرمانجی خراسان گردآوری و با رویکردی توصیفی­ـ تحلیلی تجزیه­وتحلیل شده­است. در این داستان­ها، شخصیت­های ...  بیشتر

بررسی شکلی و محتوایی روزنامه خورشید (دوره مشروطیت)

محمد بیطرفان

دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 7-33

چکیده
  انقلاب مشروطیت فضای مناسبی جهت تسریع انتقال اخبار و بعضاً رشد آگاهی های عمومی به ارمغان آورد. از این رو، روزنامه‌های آزاد یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب مشروطیت بود. این جستار دو هدف عمده را دنبال می کند. یکی بررسی شکلی روزنامه هم چون نوع چاپ، کاغذ، ساختار روزنامه و ...، دیگری بررسی و تحلیل مسائل عمده سیاسی و اجتماعی ایالت خراسان. ...  بیشتر

نقش زنان در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای خراشاد شهرستان بیرجند)

مهدیه خراشادی زاده؛ مرتضی اسماعیل نژاد

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 7-27

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.143965

چکیده
  زنان روستایی، عامل بسیار مهمی در تحقق توسعه ی پایدار می باشند. رسیدن به توسعه ای برابر و پایدار در جامعه بدون در نظر داشتن زنان روستایی کشور، امری دست نیافتنی خواهد بود. حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان، بویژه در زمینه های اقتصادی، شرطی لازم برای توسعه ی پایدار است. در این راستا هدف این مقاله، ...  بیشتر

نقد روایت شناسانه ی داستان های نوجوانان درباره امام رضا (ع) با تأکید بر داستان ماه غریب من و میهمان طوس

فریده داودی مقدم؛ زهرا ملک زاده

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154410

چکیده
  در سال های اخیر، در عرصه ی ادبیات کودکان و نوجوان برای پیام رسانی مفاهیم ارزشمند تعالیم امام رضا (ع)، کتاب های متعددی در قالب شعر یا داستان سروده و نگاشته شده است. این اثرها در رده ی سنی کودکان بیشتر و ماهرانه تر پرداخته شده و در رده ی نوجوانان به جز آثار معدودی، شاهد خلق ادبیات داستانی مناسب شامل پیرنگ و عناصر داستانی قوی و روایت های ...  بیشتر

قابلیت‌های توسعه گردشگری نواحی روستایی مطالعه موردی: روستای خراشاد شهرستان بیرجند

سمیه ابراهیمی؛ کامران برومند سرکرده

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1392، ، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154512

چکیده
  صنعت گردشگری در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمد و از طریق ایجاد جریان مالی به عنوان مؤلفه ی عمده ای در بهبود اقتصادی مناطق و کشورها مطرح می شود. توسعه گردشگری در روستاها نیز گسترش فرصت های شغلی، ایجاد درآمد اضافی و فقرزدایی را در مناطق روستایی به ارمغان می آورد و مزایای فرهنگی و زیست - محیطی نیز به دنبال دارد. اما همواره ...  بیشتر

ادبیات و علوم انسانی
کتابخانه های هرات عهد تیموری و نقش آن در شکوفایی و ارتقاء علم و دانش

محسن پرویش؛ عبدالرفیع رحیمی

دوره 7، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154526

چکیده
  دوران زمامداری جانشینان تیمور (807-911 ق.) را باید دوران اوج و شکوه کتابخانه ها دانست. یکی از مراکز آموزشی دوره تیموریان، کتابخانه ها بودند که در این دوره از رونق فراوانی برخوردار بودند. از آن جا که کتاب و ایجاد کتابخانه قبل از اختراع چاپ به رواج خط و هنر خوشنویسی بستگی تام داشت، بنابراین هر وقت که از طرف سران و زعمای حکومت و مردم اقبال و ...  بیشتر

تاریخ ایران
تحلیل اجتماعی مهریه در ایران همراه با نگاهی گذرا بر مهرنامه های عصر قاجاریه در بیرجند

ابوالفضل اکبری؛ آتوسا افسر

دوره 6، شماره 3 ، اسفند 1391، ، صفحه 7-26

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156009

چکیده
  تحقیق حاضر در پی بررسی عوامل مؤثر در علل افزایش مهریه، بررسی نحوه پیدایش آن در تمدن­های پیشین تا به حال و کارکردهای مهریه در جامعه اسلامی ایران می­باشد. تعیین و پرداخت مهریه سبب افزایش پای بندی به زندگی، افزایش اعتماد زوجین به هم، ارتقای عزت نفس زنان، تا حدی مهار طلاق و هم چنین باعث کنترل تمایلات نوجویانه مردان و پشتوانه­ی اقتصادی ...  بیشتر

تاریخ ایران
ابعاد اعتقادی و دیدگاه­های سیاسی داعیان اسماعیلی در خراسان و فرارود

محمدحسن الهی زاده؛ سیدمحمدرضا سادسی

دوره 6، شماره 4 ، شهریور 1391، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156167

چکیده
  دعوت در درون و بیرون دولت فاطمی از طریق شبکه گسترده­ی داعیان پخش و ترویج می­شد.فاطمیان میخواستند از طرف همهی امت مسلمان به عنوان امامان برحق شناخته شوند و نیز بر آن بودند که حکومت واقعی و عملی خود را به تمام سرزمین­های اسلامی و بیرون از آن بگسترانند. قبل از ظهور آنان، داعیان اسماعیلی به دنبال آماده کردن جوامع برای ظهور امام وعده ...  بیشتر

ادبیات و علوم انسانی
تأثیر شاهنامه بر خاوران نامه

محمد بهنام فر؛ مجید خسروی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156259

چکیده
  شاهنامه ی فردوسی پرمایه ترین دفتر شعر فارسی و مهم ترین سند عظمت و فصاحت فرهنگ و زبان پارسی است که داستان های ملی و مآثر تاریخی قوم ایرانی در آن به بهترین وجه نموده شده است. خاوران نامه ی ابن حسام نیز از بهترین نمونه های حماسه ی دینی و نشانگر تثبیت مذهب شیعه در بین ایرانیان است. ابن حسام در سرودن خاوران‌نامه از جنبه های مختلف به شدت تحت ...  بیشتر

ادبیات و علوم انسانی
تأثیر قرآن و حدیث در دیوان دُرّ غلطان

هادی خسروی؛ محمدرضا راشد محصل؛ محمد اسماعیل حنفی؛ سیدمرتضی حسینی

دوره 7، شماره 3 ، خرداد 1392، ، صفحه 7-34

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156311

چکیده
  این کار پژوهشی تلاشی است در راستای معرفی آیت الله محمد حسین آیتی بیرجندی به عنوان یک عالم مذهبی و شاعری شیعی مذهب که تحت تأثیر آیات نورانی قرآن کریم و احادیث گهربار پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار- علیهم السلام - بوده است در مقاله ی حاضر ابتدا به معرفی احوال و آثار محمد حسین آیتی بیرجندی، ویژگی های سبکی و کاربرد صنایع ادبی در شعر وی پرداخته ...  بیشتر

آموزش و فرهنگ
روند شکل‌گیری دانشسراهای مقدماتی بیرجند و نحوه مدیریت آن‌ها

احمدرضا اکبری

دوره 17، شماره 4 ، شهریور 1402، ، صفحه 9-36

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.412170.1629

چکیده
  دوران حکومت قاجار و پهلوی فصل جدیدی در عرصه تعلیم‌وتربیت است. دورانی که متولیان فرهنگ و ادب، با توجه به نیازها و ضرورت‌ها، چارچوب رسمی تربیت‌معلم و تألیف محتوا را ترسیم کردند. در این دوران، دو بار سیستم نظام آموزشی تغییر می‌کند و به دنبال آن، محتوای آموزشی مراکز تربیت‌معلم نیز عوض می‌شود و انواع مختلف دانشسرا در ایران شکل می‌گیرد. ...  بیشتر

اجرای برنامه‌ی اصلاحات ارضی در شهرستان بیرجند (دهه‌ی 1340ه.ش)

رابیه بیدبرگ؛ زهرا علیزاده بیرجندی؛ الهام ملک زاده

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1392، ، صفحه 23-56

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154515

چکیده
  در آغاز دهه ی 1340 ش. برنامه ی اصلاحات ارضی در ایران اجرا شد، نظام زمین داری را دگرگون ساخت و روابط ارباب رعیتی تحت الشعاع آن قرار گرفت. اجرای این برنامه، روستاییان را صاحب زمین نمود و آنان را از زیر سلطه ی ارباب درآورد و روستاییان را مالک زمین هایی نمود، که روی آن کار می کردند. دولت ایران در دوره ی پهلوی دوم (محمدرضا شاه) تحت فشار آمریکا ...  بیشتر

باستان شناسی
تاریخچة مطالعات و پژوهش‌های باستان‌شناسی جنوب خراسان

علی زارعی؛ محمدرضا سروش؛ حسن کریمیان

دوره 6، شماره 3 ، اسفند 1391، ، صفحه 27-60

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156011

چکیده
      سرزمین ایران با فرهنگی غنی و تمدنی درخشان، همواره کانون پژوهش‌های علمی و تحقیقات باستان‌شناسی وفرهنگی بوده است. سرزمین کهن خراسان به عنوان خاستگاه و جایگاه حرکت‌ها و وقایع اساسی همواره نقشی تعیین‌کننده و سرنوشت‌سازی برای ایرانیان ایفا نموده است. متأسفانه به دلیل کمبود منابع و مآخذ مستدل تاریخی و باستان‌شناسی درجنوب ...  بیشتر

تاریخ ایران
قاینات و بازی بزرگ: دو ساختار یک کارگزار

سمیه حمیدی؛ مسلم خسروی زارگز

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 29-59

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.143966

چکیده
  خاندان علم از گذشته دور موقعیت ویژه ای در شرق ایران داشته که با به قدرت رسیدن حکومت قاجاریه جایگاه آنان به عنوان یک حکومت محلی تثبیت و تحکیم گردیده است. در این دوره علی رغم وجود کشاکش قدرت میان دو ابرقدرت آن دوره یعنی انگلستان و روسیه، جریان داشتن مسأله شرق (بازی بزرگ) و کشمکش برخی حکام محلی با دولت قاجار، خاندان خزیمه نه تنها بقا می ...  بیشتر

تاریخ اسلام
جایگاه اجوبه‌های علمای بیرجند در مطالعات تاریخ محلی

زهرا علیزاده بیرجندی؛ سمیرا عباسلو؛ محمدحسن الهی زاه

دوره 7، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 29-52

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.154619

چکیده
  در میان آثار قلمی و تألیفات علمای بیرجند، رساله ها و کتبی با نام اجوبه به چشم می خورد. اجوبه های علمای بیرجند، که مشتمل بر سؤالات شرعی، حقوقی، قضایی، اقتصادی و مباحث اجتماعی و هم چنین پاسخ هایی است که علما به این سؤالات داده اند این اجوبه ها از جنبه های گوناگون حائز اهمیت می باشند. علاوه بر اهمیت اجوبه ها به عنوان میراث فرهنگ دینی، این ...  بیشتر

تاریخ ایران
تأسیس بانک شاهی شعبهی بیرجند و تأثیرات آن در منطقه

زهرا علیزاده بیرجندی؛ زهرا نادی

دوره 6، شماره 4 ، شهریور 1391، ، صفحه 31-57

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156169

چکیده
  بانک شاهی بیرجند، یکی از شعبههای بانک شاهنشاهی است که در 1331ق./ 1913م. به دنبال سیاستهای اقتصادی و استراتژیک بریتانیا، در بیرجند ایجاد شد. ساختار تشکیلاتی بانک شاهی بیرجند با توجه به حوزهی قلمرو آن مشتمل بر یک رئیس و یک یا دو کارمند بود. ریاست آن بر عهدهی انگلیسیها و معاونت یا همان تحصیلداری بانک و سمت مترجمی، بر عهدهی ایرانیان بود. این ...  بیشتر

بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و رضایت شغلی معلمان شهر مشهد

مسعود حاجی زاده میمندی؛ سیدمحمود لعل سجادی

دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 35-58

چکیده
  تعریف رضایت شغلی به اختصار عبارت از نگرش مثبت و خوشایند فرد به شغل خود می باشد. برای تحقق اهداف سازمان‌های مختلف موجود در جامعه لازم است که کارکنان آن از رضایت شغلی مطلوبی برخوردار باشند و معلمان به عنوان یک قشر فرهنگی که نقشی تعیین‌کننده در تربیت نیروی انسانی و هم چنین ارتقای فضای فرهنگی- اجتماعی جامعه به عهده دارند؛ برای ایفای نقش ...  بیشتر

مدیریت و ثبت مکانی املاک وقفی ضرورتی در راستای حفظ اصل رقبات (نمونه موردی: موقوفات روستاهای درخش و فضل آباد شهرستان درمیان)

مفید شاطری؛ علی اشرفی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 35-56

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154411

چکیده
  یکی از چالش های مهمی که سازمان های متولی وقف در ارتباط با مدیریت و حفظ رقبات وقفی در طول تاریخ و در حال حاضر با آن روبه رو بوده اند مشکل تداوم مالکیت بر رقبات به ویژه اراضی زراعی است. در این مقاله سعی شده تا با کمک قابلیت های مهم سیستم اطلاعات جغرافیائی و سنجش از دور در زمینه رفع این نقیصه و مدیریت صحیح و علمی بر موقوفات به شکل موردی پژوهشی ...  بیشتر

تاریخ اسلام
مراودات حاکمان خراسان در زمینه اداری با بومیان در عهد اموی

علی اکبر عباسی؛ محمدحسن الهی زاده

دوره 7، شماره 1 ، آذر 1391، ، صفحه 35-58

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156242

چکیده
  خراسان در دوره اموی همواره مورد توجه خلفا بوده است و معمولاً حاکمان خراسان از میان اعراب و به­ویژه اشخاص مورد اعتماد برگزیده می­شدند. خراسان ولایتی پهناور و پر درآمد بود، ‌این مسأله از سویی سبب بروز رقابت میان امیران برای تصدی حکومت بر آن می­شد و از سوی دیگر، حساسیت و نگرانی خلفای اموی را نسبت به این ناحیه برمی­انگیخت. خراسانیان ...  بیشتر

سنجش رابطه ذهنیت عشایر و مجریان امنیت مرزی در تأمین و ارتقای امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: عشایر خراسان جنوبی)

مسلم خسروی زارگز؛ سمیه حمیدی؛ علی جزندری

دوره 7، شماره 3 ، خرداد 1392، ، صفحه 35-58

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156312

چکیده
  از گذشته های دور، مسأله امنیت به عنوان یکی از دغدغه های جوامع بشری به شمار می آمده است تا جایی که حتی برخی از اندیشمندان حوزه مطالعات اجتماعی معتقدند یکی از دلایل چشم پوشی بشر از مقوله آزادی و حیات طبیعی و تن دادن به زندگی جمعی، مسأله امنیت اجتماعی بوده است. بر اساس رویکرد مکتب کپنهاک، امنیت اجتماعی مقوله ای ذهنی است. به عبارت دیگر، ...  بیشتر

ادبیات و علوم انسانی
خاوران نامه ی ابن حسام خوسفی در گستره ی حماسههای دینی و تاریخی

فاطمه بیدختی؛ مرادعلی واعظی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 37-58

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156260

چکیده
  حماسه یکی از انواع ادبی است؛ تعریف و ویژگی‌های خاص دارد و از دیدگاه‌های مختلف به انواعی چند تقسیم شده است. بر طبق یکی از تقسیم بندی‌ها، حماسه‌های تاریخی و دینی از انواع حماسه اند. این حماسه‌ها مولود طبیعی شرایط اجتماعی و فکری حاکم بر دوره‌های خاص تاریخی هستند. در این مقاله ضمن معرفی اجمالی حماسه‌های تاریخی و دینی، با محوریت خاوران ...  بیشتر

تربیت بدنی و علوم ورزشی
تحلیل شاخص های موثر بر جذب گردشگر در ورزش های کویری شهرستان فردوس

محمد مهدی پزنده؛ سید محمد حسین رضوی؛ سعید امیرنژاد؛ نصرالله محمدی

دوره 17، شماره 4 ، شهریور 1402، ، صفحه 37-68

https://doi.org/10.22034/fakh.2023.393250.1606

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر واکاوی عوامل مؤثر بر گردشگری ورزشی در منطقه کویری فردوس است. گردشگری و همچنین فعالیت‌های ورزشی­ـ تفریحی باعث ارتقای سفر و تعامل با افراد دیگر و صمیمیت با محیط می‌شود. معرفی رویدادهای ورزشی و مشارکت شرکت‌کنندگان داخلی و بین‌المللی می‌تواند به درآمد کشور کمک قابل‌توجهی کند که به آن کمتر توجه شده است. روش تحقیق ...  بیشتر

زبان شناسی
تحلیل محتوای پاره‌ای از کارآواهای خراسان جنوبی در حوزه کشاورزی

جلیل اله فاروقی هندوالان؛ سیده ناهید حسینی

دوره 16، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 39-62

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.298255.1490

چکیده
  در پژوهش پیشِ­رو، محتوای آن دسته از کارآواهای خراسان جنوبی در حوزه کشاورزی که به ابزارها و مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات عمده خراسان جنوبی از جمله گندم، جو، زرشک و زعفران اشاره دارد، بررسی می­شود. وجهی از گفتمان که آن را معادل با کاربرد زبان در محیط اجتماعی و واقعی می­داند مبنا قرار گرفته است. در کارآواهای خراسان جنوبی، ...  بیشتر