TY - JOUR ID - 124712 TI - تحلیلی بر نگرش‌های عاشوراپژوهی در آثار خاندان آیتی بیرجندی JO - مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان JA - FAKH LA - fa SN - 2676-6116 AU - ولی پور, محمد AD - دکترای تاریخ تمدن و ملل اسلامی، گروه آموزشی تاریخ، دانشگاه فرهنگیان Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 14 IS - 4 SP - 149 EP - 170 KW - عاشورا KW - خاندان آیتی KW - تاریخ تشیع DO - 10.22034/fakh.2020.248269.1423 N2 - واقعه‌ عاشورا در تاریخ اسلام ازجمله حوادث اثرگذاری است که کتب زیادی پیرامون آن نگاشته شده است. مطالعه و تحلیل آثار عاشورایی از جهات گوناگون در خور توجه است؛ یکی از موارد مهم، تحلیل نگرش‌ها و بررسی نوع گفتمان­های موجود در این آثار است. نویسندگان واقعه‌ طف در بیان چگونگی این حادثه و شرح احوال و شخصیت یاران امام‌حسین (ع) دیدگاه‌های گوناگونی ارائه کرده­اند که تنوع و گوناگونی گزارش­ها را انجامیده است. در میان گزارش‌های ارائه‌‌شده، آثار خاندان آیتی بیرجندی (محمدباقر، محمدابراهیم و محمدحسین) از جنبه‌های مختلف درخور توجه و واکاوی است. وجود علمای برجسته و صاحب‌قلم، شاخص‌بودن آثار برخی از این خاندان بویژه توجه به تحریفات و آسیب­ها، و مستندنویسی از دلایل انتخاب موضوع این نوشتار است. کانون محوری بحث­های عاشوراپژوهی خاندان آیتی، افزون بر واگویی واقعه بر مبنایی مستدل و مستند، بررسی برخی تحریفات آن است؛ از این‌رو این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به ‌نقد و بررسی آثار عاشورایی این خاندان، و سنخ‌شناسی گفتمان‌های مطرح‌شده پرداخته است. دستاورد این پژوهش، بیانگر وجود ابعاد سنخ‌شناسانه، نگرش‌های تاریخی، دیدگاه عاطفی، عرفانی و ماورایی در شکل‌گیری آثار عاشوراپژوهی این خاندان است؛ که برخی از این گفتمان­ها به دلایل پرشماری چون ویژگی­های متنی (ادبی، تاریخی و فقهی) بر سایر گفتمان­ها برتری و چیرگی یافته است. UR - http://www.farhangekhorasan.ir/article_124712.html L1 - http://www.farhangekhorasan.ir/article_124712_178812f5437f01829a5bed9465d6fd97.pdf ER -