ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت اعتماد سازمانی در بین دبیران مقطع اول متوسطه آموزش و پرورش شهر بیرجند
اعتماد عاملی مهم در توسعه جوامع و هم چنین از عناصر مهم شکل گیری سرمایه اجتماعی است. سطح اعتماد در جامعه تا حدودی متأثر از سطح اعتماد درون نهادهای اجتماعی و فرهنگی آن جامعه است که در این میان آموزش و پرورش و در رأس آن مدرسه، از اهمیت بسزایی برخوردار است. اعتماد لازمه شکل گیری روابط صحیح در محیط کار است و بدون اعتماد اعمال و رفتارهای افراد با یکدیگر ساختگی بوده و از عمق لازم برخوردار نخواهد بود. لذا پژوهش حاضر به دنبال بررسی سطح اعتماد دبیران و ارائه راهکارهایی برای افزایش میزان اعتماد سازمانی می باشد. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش، دبیران مقطع متوسطه اول شهر بیرجند بودند که از این تعداد 196 نفر (109 نفر دبیر مرد و 87 نفر دبیر زن) به عنوان گروه نمونه به روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه اعتماد سازمانی رودر (2003) استفاده شد. در تنظیم پرسش نامه و بررسی روایی صوری و محتوایی، از نظر اساتید مجرب استفاده و برای بررسی پایایی پرسش نامه آلفای کرونباخ برای این پرسش نامه 88/0 به دست آمد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و با استفاده از شاخص های توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و هم چنین آزمون T تک نمونه ای و مستقل انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتماد نهادی، کمترین میزان و سپس اعتماد عمودی قرار دارد و اعتماد به همکاران، بالاترین میانگین را دارا می باشد و در انتها، راهکار هایی برای افزایش اعتماد نهادی و عمودی ارائه شده است.Trust is an important factor in development of communities and also an essential element in formation of social capital. Level of trust in society is to some extent under the influence of the level of trust inside the social and cultural institutions, among which education and training office and school at its top has got a prominent importance. Trust is the requisite for the formation of sound relationships at work environment and without trust our actions and behaviors would be fabricated and so will not have the required depth. Therefore, present study aims to evaluate teacher’s level of trust and provide solutions to increase the level of organizational trust. This research is a descriptive survey which is practical in purpose. Population of the study are first grade secondary school teachers of Birjand, out of which 196 teachers ( 109 male and 87 female) were chosen as the sample of the study based on simple random stratified sampling technique. To gather the required data Ruder (2003) organizational trust questionnaire was used. Reliability and validity of the questionnaire have been approved based on expert’s suggestions and ideas. Cronbach alpha of the questionnaire was reported to be 0.88. Data analysis was carried out using SPSS software based on descriptive indexes such as mean, variance, and one sample T-test. The findings of the research revealed that institutional trust has the minimum mean score and then comes vertical trust. On the other hand, trust in colleagues has the maximum mean score. At the end, solutions for increasing institutional and vertical trust are suggested..
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43666_1ef9eb63e12e2f94c4a9f3e05ec5b688.pdf
2016-11-21
7
22
اعتماد اجتماعی
اعتماد سازمانی
دبیران
آموزش و پرورش بیرجند
محمد
آخوندی
m.akhondi11165@yahoo.com
1
کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دبیر آموزش و پرورش سربیشه
LEAD_AUTHOR
هادی
پورشافعی
pourshafei@yahoo.com
2
دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه بیرجند، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
AUTHOR
علی
عسگری
ali.asgari@birjand.ac.ir
3
استادیار مدیریت منابع انسانی دانشگاه بیرجند، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
AUTHOR
احمدی مهربانی، محمدرضا (1381). "مدیریت بر مبنای اعتماد". توسعه مدیریت، دوره 46 (بهمن): 37-40.##- اوفه، کلاس (1384). سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه. ترجمه حسن پویان و افشین خاکباز. تهران: شیرازه.##- زتومکا، پیوتر (1384). اعتماد، نظریه جامعه شناختی. ترجمه غلامرضا غفاری. تهران: شیرازه.##
1
- Atkinson, S.; Butcher, D. (2003). "Trust in managerial relationship". Journal of managerial psychology, Vol. 18, No. 4: 283- 304.##- Creed, W. E. D.; Miles, R. E. (1996). "A Conceptual Framework Linking Organizational Forms, Managerial Philosophies and the Opportunity Costs of Controls".Frontiers of Theory and Research, Sage Publications, Thousand Oaks: 16–38.##-Dietz, G.; Hartog, D. N. (2006). "Measuring trust inside organizations". Personnel Review, Vol. 35, No. 5: 557-588.##-Ellonen, R.; Blomqvist, K.; Puumalainen, K. (2008). "The role of trust in organizational innovatveness". European Journal of Innovation Management, Vol. 11, No. 2: 160-181##-Hart, P.; Cooper, C. (2001). “Occupational stress: Toward a more integrative Framework”. Handbook of industrial work and organizational psychology .Thousand Oaks, CA: Sage: 91-105.##-Krot, K.; Lewicka, D. (2012). "The Importance of trust in manager- employee relationship". International Journal of Electronic Business Management, Vol. 10, No. 3: 224-233.##-Lamsa, A. M.; Pucetait, R. (2006). "Development of organizational trust among employees from a contextual perspective". Business Ethics, Vol. 15, No. 2: 130- 141.##-Robbins, S. P., (2003), “organizational Behavior",New Dehli:practice, Published by Prentice Hall. Retrieved from http://www.abebooks.com. [2015/1/7].##-Ronald, W. P.; Lawrence, D. M. (2007). "Organizational Trust, Trust in the chief executive and work satisfaction". Public Personnel Management, Vol. 36, No. 2: 165-182.##-Ruder, Gary J. (2003). "The Relationship among Organizational Justice, Trust, and Role Breadth Self-Efficacy", Dissertation, Virginia: March.##-Shockley-Zalabak, P.; Ellis, K.; Winograd, G. (2000). "Organizational trust: what it means, why it matters". Organization Development Journal, Vol. 18, No. 4: 35-48.##-Smith, P. A.; Birney, L. L. (2005). "The organizational trust of elementary schools and dimensions of student bullying". International Journal of Educational Management, Vol. 19, No. 6: 469-485.##-Tan, H. H.; Lim, A. K. H. (2009). "Trust in coworkers and trust in organizations". Journal of Psychology, Vol. 11, No. 143: 45-66.##-Tan, H. H.; Tan, C. S. F. (2000). "Toward the differentiation of trust in supervisor and trust in organization". Genetic, Social, and General Psychology Monographs, Vol. 126, No. 2: 241–260.##-Tyler, R. (2003). "Trust within organizations". Personnel Review, Vol. 32, No. 5: 556-568.
2
Van Maele, D.; Van Houtte, M. (2009). "Faculty Trust and Organizational School Characteristics: An Exploration across Secondary Schools in Flanders". Educational Administration Quarterly, Vol. 11, No. 45: 556-590.##-Whitener, E. M. (1997). "The Impact of Human Resource Activities on Employee Trust". Human Resource Management Review, Vol. 2, No. 7: 389-404.##-Whitener, E. M. (2001). "Do high commitment human resource practices affect employee commitment? A cross-level analysis using hierarchical linear modeling". Journal of Management, Vol. 27, No. 5: 515–535.##
3
ORIGINAL_ARTICLE
استانی شدن انتخابات؛ تمرکزگرایی یا تمرکز زدایی، با تأکید بر حوزههای انتخابیه استان خراسان جنوبی
موضوع طراحی و گزینش یک نظام انتخاباتی مطلوب و کارآمد همواره از دغدغه ها و مباحث مهم در میان صاحب نظران عرصه جغرافیای انتخابات و مسؤولین امر بوده است و اندیشمندان و صاحب نظران این حوزه، نظریات گوناگونی در این خصوص مطرح داشته اند. در همین راستا در کشور ما نیز، طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی قریب به دو دهه در ادوار مختلف مجلس، مطرح و عرصه ای برای تقابل استدلال های موافقان و مخالفان این طرح بوده است. طراحان این طرح، از طریق تغییر حدود و مقیاس حوزه های انتخابیه از سطح فعلی شهرستان ها به سطح استان، در صدد رسیدن به اهدافی از جمله ارتقای سطح کیفی مجلس، ارتقای فرهنگ تحزب، افزایش میزان مشارکت مردم و احزاب در انتخابات، کاهش تخلفات انتخاباتی نظیر خرید و فروش رأی و جری مندرینگ، کاهش رقابت های خشونت آمیز فرقه ای و قومی و نهایتاً دستیابی به نظام انتخاباتی عادلانه تر هستند. علی رغم مزایا و محاسن ذکر شده از سوی موافقان، معایب و کاستی های فراوانی نیز از جانب مخالفان مطرح شده که هر یک در جای خود قابل تأمل اند و نشان می دهد که برخلاف داشتن اهداف خوب و عادلانه، این طرح پیامدهای منفی و گاهاً ناعادلانه متعددی نیز به دنبال خواهد داشت. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی یکی از ابعاد پیامدهای اجرای این طرح در زمینه تمرکز گرایی و تمرکززدایی در سطح استان ها پرداخته می شود. تجزیه و تحلیل یافته ها حاکی از آن است که طرح استانی شدن انتخابات، علی رغم اهداف و دعاوی طراحان و موافقان، سبب تشدید تمرکز گرایی در سطح ملی و استانی، انزوای مناطق حاشیه ای و کم جمعیت و کاهش مشارکت مردم این مناطق در انتخابات، بویژه انتخابات مجلس شورای اسلامی خواهد شد. تحلیل و مقایسه وزن آرای حوزه های انتخابیه استان خراسان جنوبی با یکدیگر، بیانگر غلبه فاحش دو شهرستان بیرجند و قاینات و علی الخصوص شهر بیرجند بر سایر مناطق و حوزه های انتخابیه استان است که در صورت استانی شدن انتخابات، توجه و تمرکز شدید همه ی کاندیداها به این شهر و مغلوب شدن سایر حوزه ها در برابر وزن بالای آن، علاوه بر تشدید تمرکز گرایی، با توجه به پراکنش و بافت قومی استان، تنش آفرین خواهد بود.The issue of designing and selection of an optimal and efficient electoral system has always been a matter of concern and important discussion among experts in the field of electoral geography and officials, and scholars and experts in this field have put forward various theories hereof.In this regard, in our country (Iran), provincial parliamentary elections plan has been raised at different periods in the parliament nearly two decades, and it has been an arena for confrontation of arguments of proponents and opponents of this project. The designers of this plan, by changing the scope and scale of the current level of city electorates to the province electorates try to achieve goals such as: improving the quality level of Parliament, promoting the culture of partisanship, increasing the participation rate of citizens and political parties in the elections, reduction of electoral violations such as vote buying and Jerry Mandring, reducing violently sectarian and ethnic rivalries and ultimately achieving a more equitable electoral system.Despite the advantages and benefits cited by proponents, also many disadvantages and shortcomings have been proposed by the opponents that each one is considerable in its place and shows that contrary to good and fair goals, this plan will be followed by numerous negative and sometimes unfair consequences. This paper, with a descriptive-analytical approach, investigates one aspect of the consequences of this plan on centralization and decentralization in the provinces. Analysis of the findings of this study indicate that despite the claims and goals of designers and proponents, the provincial elections plan will cause the aggravation of centralization at the national and provincial level, isolation of sparsely populated and marginal areas and reduction of participation rate of these areas in election, especially parliamentary elections. Analysis and comparing the weight of the votes of the electorates of South Khorasan province represents egregious predominance of Birjand and Qaenat cities, especially the city of Birjand on other regions and electorates of the province which in case of provincial elections, sharp focus and attention of all candidates on this city and defeat of the other electorates against its high weight, in addition to intensification of centralization, according to the provincial ethnic distribution, will result in tensions.
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43668_6620e43c00a5d50ef1b3a13c586723f1.pdf
2016-11-21
23
47
"تمرکزگرایی"
"تمرکز زدایی"
"استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی"
"خراسان جنوبی"
قاسم
اکبری
gh.akbari10@gmail.com
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
عمران
راستی
orasti@birjand.ac.ir
2
استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه بیرجند
AUTHOR
جواد
میکانیکی
javadmikaniki@birjand.ac.ir
3
دانشیار جغرافیا برنامه ریزی روستایی دانشگاه بیرجند
AUTHOR
احمدی پور، زهرا؛ خوجم لی، عبدالوهاب؛ قرنجیک، امان دردی (1392). "زمینه های تدوین و اصلاح قانون انتخابات مجلس در ایران". در: مجموعه مقالات همایش ملی جغرافیای انتخابات. تهران: دانشگاه خوارزمی: 615-624.##-استانداری خراسان جنوبی. معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی. دفتر امور سیاسی و انتخابات (1394). "انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری و دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در استان خراسان جنوبی". دفتر امور سیاسی و انتخابات معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی: 1-28.##-اسدزاده، هانیه (1392). "چگونگی شکل گیری تمرکز گرایی در ایران- تهران قبل از انقلاب". در: اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار. تهران: انجمن محیط زیست کومش؛ دانشگاه صنعت هوایی: 1-21.##-اطاعت، جواد؛ موسوی، سیده زهرا (1389). "تمرکز زدایی و توسعه پایدار در ایران". پژوهش های جغرافیای انسانی، سال چهل و دوم، ش 71 (بهار): 89-106.##-افروغ، عماد (1373). "شهری شدن و توسعه و نظریه شهری پیشنهادی مرکز- پیرامون". در: مجموعه مقاله های سمینار جامعه شناسی. تهران: دانشگاه تهران: 128-143.##-تیلور، پی. جی.؛ جانستون، آر. جی. (1386). جغرافیای انتخابات. ترجمه زهرا پیشگاهی فرد و رسول اکبری. تهران: قومس.##-جونز، مارتین؛ جونز، رایس؛ وودز، مایکل (1386). مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی. ترجمه زهرا پیشگاهی فرد و رسول اکبری. تهران: دانشگاه تهران.##-روستایی، شهریور (1377). "سازمان فضایی نظام سکونتگاهی و نقش آن در تعامل ناحیه ای". پایان نامه دکتری جغرافیای شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.##-سرور، رحیم (بی تا). حقوق شهری و قوانین شهرسازی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات [جزوه درسی کارشناسی].##-شاطری، مفید؛ رجبی، نجیب الله (1386). "بررسی روند انتخابات در استان خراسان جنوبی از آغاز انقلاب اسلامی تاکنون". بیرجند: استانداری خراسان جنوبی، دفتر امور اجتماعی، انتخابات و شوراها: 1-27.##-شکویی، حسین (1384). دیدگاه های نو در جغرافیای شهری. تهران: سمت.##-شیرودی، مرتضی (1387). "تمرکز و توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران (مقایسه دو مقطع مشروطه و انقلاب اسلامی)". فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهارم، ش13(تابستان): 49-83.##-طرح استانی شدن حوزه های انتخابیه انتخابات مجلس شورای اسلامی (1393). [پیوسته] قابل دسترس در:
1
http://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/state_popup/914281?fk_legal_draft_oid=914280&a=download&sub=p.[15/12/1393]##
2
- غمامی، سید مهدی (1390). "الگوی انتخابات استانی مجلس شورای اسلامی و نظام کمیسیون ملی انتخابات". ماهنامه دادرسی، سال پانزدهم، ش 88 (مهر و آبان): 35-40.##-قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/1375 با اعمال آخرین اصلاحات (1395). [پیوسته] قابل دسترس در:
3
http://www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=0f7b1716-add6-4f60-92b2-df1e656003df&LayoutID=26486264-caf3-4edb-b140-ba753a5c0890&CategoryID=ff0668dd-649c-4d53-a9ba-23ec1caed3be. [16/1/1395]##
4
- کاویانی راد، مراد؛ عزیزی کاوه، علی (1392). "تبیین نسبت جغرافیا با انتخابات (جغرافیای انتخابات)". در: مجموعه مقالات همایش ملی جغرافیای انتخابات. تهران: دانشگاه خوارزمی: 1-12.##-گولد، جولیوس؛ کولب، ل. ویلیام (1384). فرهنگ علوم اجتماعى. ترجمه محمد جواد زاهدی. تهران: نشر مازیار.##-مجلس شورای اسلامی. مرکز پژوهش. دفتر مطالعات سیاسی (1381). "گزارش کارشناسی درباره طرح استانی شدن حوزه های انتخابیه". شماره مسلسل 6458: 1-21.##-مجلس شورای اسلامی. مرکز پژوهش. دفتر مطالعات حقوقی (1385). "مقدمه ای بر نقش نمایندگان مجلس شورای اسلامی در امور استانی". شماره مسلسل 8274: 1-14.##- مجلس شورای اسلامی. مرکز پژوهش. دفتر مطالعات حقوقی (1389). "نگاهی به نظرات موافقان و مخالفان استانی شدن حوزه های انتخابیه در انتخابات مجلس شورای اسلامی". شماره مسلسل 10632: 1-27.## مجلس شورای اسلامی. مرکز پژوهش. دفتر مطالعات حقوقی (1392). "مقدمه ای بر استانی شدن حوزه های انتخابیه در انتخابات مجلس شورای اسلامی". شماره مسلسل 13380: 1-33.##- مرکز آمار ایران (1394). "استان خراسان جنوبی". [پیوسته] قابل دسترس در:
5
https://www.amar.org.ir/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%A. ##[12/10/1394]
6
- مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره طرح استانی شدن حوزه های انتخابیه انتخابات مجلس شورای اسلامی (1394). [پیوسته] قابل دسترس در:
7
http://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/state_popup/954813?fk_legal_draft_oid=914280. [2/5/1394]##
8
- نتایج نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی (1394). [پیوسته] قابل دسترس در:
9
http:// www.moi.ir/ portal/ Home/ Default. aspx? CategoryID = afe40347 -7b31-497d-8fbf-5ecf2c72679f. ##[5/9/1394]
10
- نظر شورای نگهبان در خصوص طرح استانی- شهرستانی شدن حوزه های انتخابیه انتخابات مجلس شورای اسلامی (1394). [پیوسته] قابل دسترس در:
11
http://www.shora-rc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&CategoryID=4aaeb13f-14f1-457b-81b3-a4bd70dfdcee&WebPartID=ab520dd2-c624-4e76-8f88-2a72b447d48e&ID=18b55384-a637-4e64-bcab-13e7ff00ab89. [23/6/1394]##
12
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی فرهنگ مطالعه در دانشآموزان شهر بیرجند
میزان مطالعه در جوامع از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی محسوب می گردد. بنابراین بررسی عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان مطالعه، مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. از این رو، یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان مطالعه، فرهنگ مطالعه است. این پژوهش با هدف بررسی فرهنگ مطالعه دانش آموزان شهر بیرجند از منظر جنسیت، سواد والدین و محل سکونت طراحی اجرا گردید. این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دختر و پسر پایه ی پنجم و ششم شهر بیرجند در سال 92-93 بود که بر اساس جدول مورگان و به شیوه ی خوشه ای تصادفی، تعداد 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته فرهنگ مطالعه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد در بررسی فرهنگ مطالعه بر حسب جنسیت در بُعد هنجار تفاوت معناداری مشاهده شد، دانش آموزان پسر در مقایسه با دانش آموزان دختر، در سطح بالاتری قرار داشتند. بر حسب سواد پدر و مادر در بُعد هنجار و خانواده، تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد. دانش آموزان دارای والدین با سواد بالاتر، از فرهنگ مطالعه در سطح بالاتری برخوردار بودند. بر حسب محل سکونت در بُعد ارزش تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد. دانش آموزان پایین شهر در مقایسه با دانش آموزان بالاشهر مولفه ارزش به مطالعه را در سطح بالاتری ارزش گذاری نمودند. با توجه به نتایج پژوهش در بررسی فرهنگ مطالعه بر حسب جنسیت، توجه به فرهنگ مطالعه دختران ضروری می نماید. هم چنین با توجه به نتایج پژوهش مربوط به نقش سواد والدین در فرهنگ مطالعه دانش آموزان، لزوم توجه و برگزاری کارگاه هایی بدین منظور ضروری می نماید.Amount of study is of utmost importance in the communities because it is considered one of the most important indicators of development. So investigating the factors and components affecting the amount of study have been noticed by researchers in the field. Hence, one of the factors affecting the amount of study is the reading culture. This research was designed to investigate the reading culture of students in Birjand city in terms of gender, parental education and place of residence. This study is a descriptive survey. The statistical population consisted of all male and female students in fifth and sixth grades of Birjand city in academic year of 92-93 which a total of 300 subjects were selected and evaluated as sample from among them based on Morgan table and by random cluster sampling,. The tool used in this study was a researcher-developed questionnaire of reading culture. For data analysis, the independent T-test and variance analysis were used. The results showed that a significant difference was observed in the study of reading culture in terms of gender in aspect of norm, male students compared to female students, were at a higher level. In terms of parental education in aspects of norm and family, statistically significant difference was observed, students with parents with higher education, had higher levels of reading culture. In terms of location in aspect of value a significant difference was observed. Value to reading component was valued at a higher level by downtown students compared to uptown students. According to the results in the study of reading culture by gender, paying attention to the girls’ reading culture is necessary. Also according to the results of the study on the role of parental education in students reading culture, it seems essential to pay attention and hold workshops for this purpose.
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43671_a7d08243a6ebd16c2c1773a30a8a48c6.pdf
2016-11-21
49
62
فرهنگ مطالعه
دانش آموزان
بیرجند
محمد
اکبری بورنگ
akbaryborng2003@gmail.com
1
استادیار برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بیرجند
AUTHOR
سیدنورالله
نصراللهی
nnasrollahi43@gmail.com
2
عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
- بحرانی، محمود (1379). "بررسی عوامل مؤثر بر میزان کتابخوانی و مطالعه آزاد دانش آموزان متوسطه در استان فارس". مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دوره هفت، ش 3-4 (پاییز و زمستان): 85-102.##به پژوه، احمد (1380). "خانواده، کتاب و فرهنگ کتابخوانی". مجله پیوند، ش 269 (مهر): 52-63.##خنیفر، حسین؛ طاهری، فاطمه؛ سیار، ابوالقاسم (1393). "راهکارهای اجرایی ارتقاء فرهنگ مطالعه در بین دانش آموزان". فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دوره بیست و هفت، ش 2 (تابستان): 86-105.##دلشاد تهرانی، مصطفی (1387). سیری در تربیت اسلامی. تهران: دریا.##رضاپور، یوسف (1378). "بررسی تحلیلی و تطبیقی کتاب های درسی پایه سوم دوره ایتدایی با عوامل خلاقیت". فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، دوره سه، ش 9 (بهار): 71-94.##روشه، گی. (1379). کنش اجتماعی. ترجمه هما زنجانی زاده. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.##سالاری، محمود (1391). "واکاوی و تبیین عوامل عمده مؤثر بر فرهنگ مطالعه در ایران و ارائه مدلی مناسب برای توسعه آن". پایان نامه دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.##شاین، ادگار اچ. (1383). مدیریت فرهنگ سازمانی و رهبری. ترجمه برزو فرهی بوزنجانی و شمس الدین نوری نجفی. تهران. سیمای جوان.##شریفی، لیلی؛ شقاقی، مهدی؛ شریفی، صابر (1390). "بررسی رابطه انجام بازی های رایانه ای و میزان مطالعه دانش آموزان مقطع راهنمایی (مطالعه موردی: شهر کرج)". تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، دوره پانزدهم، ش 57 (بهار): 111-134.##صبا، ایرج (1371). شیوه بهره گیری از کتابخانه و منابع آن (آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری). تهران: دانشگاه پیام نور.##عظیمی، حسین (1371). مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران. تهران: نی.##غفاری، سعید (1381). "شیوه های عادت به مطالعه در کودکان". فصلنامه پیام کتابخانه، دوره دوازدهم، ش 3-4 (پاییز و زمستان): 14-21.##فولادچنگ، محبوبه؛ لطیفیان، مرتضی (1387). "نقش ادراک از بافت خانوادگی در خودگردانی، عادت های مطالعه، اطمینان به خود و ادراک از درس در دانش آموزان پایه اول دبیرستان". مجله روانشناسی و علوم تربیتی، دوره سی و هشت، ش 2 (تابستان): 125- 145.##قناویزچی، محمدعلی؛ داورپناه، محمدرضا (1386). "بررسی عوامل تسهیل کننده و بازدارنده مطالعه و رابطه انگیزش به مطالعه و کتاب خوانی با الگوی انگیزشی مزلو". کتابداری و اطلاع رسانی، دوره ده، ش4 (زمستان): 89-110.##کاربخش راوری، ماشاءالله (1378). چگونه کودکان و نوجوانان را به مطالعه علاقه مند کنیم؟ تهران: مدرسه.##کاردانیان، زهرا (1375). بررسی علل عدم گرایش دانش آموزان دبیرستانی به مطالعه کتب غیردرسی و تحقیق. همدان: اداره کل آموزش و پرورش استان همدان، شورای تحقیقات.##کریمی، عبدالعظیم (1382). گزارش اجمالی نتایج بین المللی پرلز 2001. (پژوهشکده تعلیم و تربیت، دفتر پرلز). تهران: عابد.##کازهی، حسین (1386). "رویکردی بر فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، موانع و راهکارهای ترویج آن در شهرستان بیرجند". مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان جنوبی، دوره دو، ش 5-6 (بهار و تابستان): 99-114.##محمدی، زهرا (1376). بررسی میزان علاقه مندی نوجوانان و جوانان به مطالعه کتاب. سمنان: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان##مفتخر، مریم (1352). "تحقیقی در باب عادات مطالعه جوانان". پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران.##معرف زاده، عبدالحمید؛ ایرجی، شهرزاد (1389). "بررسی عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه در میان مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان ماهشهر".تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، دوره شانزدهم، ش 1 (بهار): 143-170.##هوشمند، مهرداد (1389). "راهکارها و موانع توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین دانش آموزان متوسطه شهرستان نهاوند". مجله فرهنگیان، دوره سی و هفت، ش 1 (بهار): 132- 159.##
1
Greany, V. (1980). “Factors related to amount and type of leisure time reading”. Reading Research Quarterly, Vol. 15, No. 3: 337-357.## Greany, V. (1986). “Parental Influences on reading”. The Reading Teacher, Vol. 39, No. 8: 813-817.##Greany, V.; Hegarty, M. (1987). “Correlates of Leisure- time reading”. Reading Research Quarterly, Vol. 10, No. 1: 3-20.##Gambell, T.; Hunter, D. (2000). “Surveying gender differences in Canadian school literacy”. Journal of Curriculum Studies, Vol. 32, No. 5: 689-719.##Moon, Cliff; Gordon, Wells (1979). “The influence of home on learning to read.” Journal of Research in Reading, Vol. 2, No. 1: 53-62.##Numkwn, S. N. (1994). “Reading habits and library development”. Library Focus, Vol. 12, No. 1-2: 141-181##Ogunrombi, S. A.; Adio, Gboyega (1995). “Factors affecting the reading habits of secondary school students”. Library Reviews, Vol. 44, No. 4: 50-57.##O’Rourke, W. J. (1979). “Are parents an influence on adolescent reading habits?”. Journal of Reading, Vol. 22, No. 4: 340-343.##Pintrich, P. R.; De-Groot, E. V. (1990). “Motivational and Self- Regulated learning components of classroom academic performance”. Journal Educational Psychology, Vol. 82, No. 1: 33-40.##Zimmerman, B. J. (1990). “Self-regulated learning and academic achievement: An overview”. Educational psychologist, Vol. 25, No. 1: 3-17.##
2
ORIGINAL_ARTICLE
اثر نظم اجتماعی خُرد در خانواده بر اقدامات زمینه ساز طلاق به واسطه ی کشمکش مطالعه موردی: فرزندان شاهد مشهد
هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیر ابعاد چهارگانه نظم خرد به واسطة ابعاد دوگانه کشمش بین زوجین، بر طلاق است. چارچوب نظری تحقیق نظریه ترکیبی نظم خُرد چلبی (برگرفته از نظریه پارسونز) و نظریه تقابل اجتماعی زیمل است که در آن، خانواده به عنوان نظامی اجتماعی درنظر گرفته شده و دارای چهار خرده نظام همدلی، همفکری، همبختی و همگامی مشترک است. روش تحقیق حاضر، روش پیمایشی از نوع مطالعات مقطعی، پهنانگر، توصیفی- تبیینی و کاربردی و نیز در سطح جامعه شناسی میانه است، زیرا اقدامات طلاق را در خانواده ها بررسی نموده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه فرزندان متأهل شاهد ساکن در شهر مشهد بودند که یکی از زن و شوهر، بنا به اعلام از سوی مرکز بنیاد شهید انقلاب اسلامی در سال 85 فرزند شهید بوده اند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داد که، نظم خُرد به میزان 71/0- بر متغیر کشمکش (کشمکش کمّی و کیفی) و متغیر کشمکش نیز به میزان 89/0 بر اقدامات زمینه ساز طلاق مؤثر است. نتیجه این است که نظم خُرد در خانواده از طریق کشمکش بر اقدامات زمینه ساز طلاق مؤثر است و کشمکش نقش واسط را بازی می کند.Purpose of this research is to investigate the effect of quadruplet aspects of minor order, because of double aspects of conflict between couples, on divorce. Theoretical framework of the research includes mixed theory of Chalaby’ s minor order (taken from Parsonez’ s theory) and Zimel’ s social opposition theory, in which family is considered as a social system and it consists of four minor systems: empathy, consultation, partnership and joint concordance, and based on social conflict theory, in a small group like family, conflict may happen between couples and contexts may be provided for divorce. Methodology of this research contains a survey of cross-sectional, extensive, descriptive-explanatory and practical studies in middle sociology level, because it has studied divorce proceedings in families. The statistical population involves all couples, dwelled in Mashhad city, that one of them (wife or husband) has been martyr’ s offspring in 2006 (according to the Islamic Revolution Martyrs Foundation). Data analyzing was done by LISREL software. The results show that minor order affects conflict variable (quantitative or qualitative conflict) (-0.71), and conflict variable affects divorce proceedings (0.89) as well. The final result is that minor order in family affects divorce proceedings through conflict, and conflict plays the role of mediator.
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43680_06dd7c36b222ea387d59449e000701dc.pdf
2016-11-21
63
84
اقدامات طلاق
نظریه نظم خُرد در خانواده
خانواده
کشمکش بین زوجین
تقابل اجتماعی
مریم
اسکافی
meskafi629@gmail.com
1
استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد
LEAD_AUTHOR
حمید
مسعودی
massoudihamid@gmail.com
2
دانشجوی دکترای توسعه اقتصادی - اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
بارتوس، اتومارجی؛ ور، پائول .(1391)کاربرد نظریه کشمکش. ترجمه علی کاظمی. تهران: زیتون سبز.##چلبی، مسعود (1390). تحلیل اجتماعی در فضای کنش. تهران: نی.##سفیری، خدیجه؛ آراسته، راضیه؛ موسوی، مرضیه(1389).. "تبیین رابطه میزان سرمایه ی فرهنگی زنان شاغل با نوع روابط همسران در خانواده". زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره ی هشتم، ش1 (بهار): .29-7##شیخی، محمدتقی؛ محمدی، نعیما (1387). "مطالعه تطبیقی روابط خانوادگی در خانواده های چندزن و تک همسر شهر زاهدان". پژوهش زنان، دوره ششم، ش 4 (زمستان): 207-183.##صدیق اورعی، غلامرضا. (1392)مبانی جامعه شناسی یک. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد جزوه کلاسی.##صدیق اورعی، غلامرضا؛ اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1388). "عدم توافق ارزشی زوجین و تأثیر آن بر ناسازگاری زوجین در مشهد". مطالعات اجتماعی ایران، سال چهارم، ش 3 (پاییز): 85-64.##عابدینی، صمد؛ ملکی، شراره؛ اربابی، اکرم (1391). "نقش عوامل اجتماعی بر دلسردی فضای خانواده در بین زوجین شهر تبریز". در: مجموعه مقالات نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب های اجتماعی نوپدید. تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: 18-1.##غضنفری، فیروزه (1389). "رابطه ی الگوی روابط خانوادگی و خشونت خانواده علیه زنان در استان لرستان". اصول بهداشت روانی، سال دوازدهم، ش2، پیایی 46 (تابستان): 495-488.##غیاثی، پروین؛ معین، لادن؛ روستا، لهراسب (1389). "بررسی علل اجتماعی گرایش به طلاق در بین زنان مراجعه کننده به دادگاه خانواده ی شیراز". فصلنامه ی زن و جامعه، سال اول، ش 3 (پاییز): 104-77.##فاتحی دهاقانی؛ نظری، علی محمد (1390). "تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در استان اصفهان". مطالعات امنیت اجتماعی، دوره جدید، ش 25(بهار): 13-54.##قریشی، فردین؛ شیرمحمدی، داوود؛ برجوند، آوات (1393). "فهم عوامل طلاق از منظر مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته (مطالعه موردی: شهر سقز)". پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال سوم، ش1 (بهار و تابستان): 30-19.##کوزر، لوئیس (1384). نظریه تقابل های اجتماعی. ترجمه عبدالرضا نواح. تهران: رسش.##گود، ویلیام (1352). خانواده و جامعه. ترجمه ویدا ناصحی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##محمدی، نعیما؛ شیخی، محمدتقی (1387). "گونه شناسی کشمکش در خانواده های چندهمسری". تحقیقات زنان، سال دوم، ش 4 (زمستان): 38-21.##مرکز آمار ایران (1390). آمارهای استان خراسان رضوی. تهران: مرکز آمار ایران.##هنریان، مسعود؛ یونسی، جلال (1390). "بررسی علل طلاق در دادگاه های خانواده تهران". فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال اول، ش 3 (تابستان): 153-125.##یگانه مهر، زهرا (1392). "بررسی عوامل ناسازگاری زناشویی در شهرستان گرمسار در سال 1390". فصلنامه دانش انتظامی سمنان، سال سوم، ش 7(بهار): . 72-55##
1
Burtos, Otomar j.; Wehr, Paul (2002). Using conflict theory. America. Cambridge university press.##Chandra, A., et al. (2010). “Children on the homefront: The experience of children from military families”. Pediatrics, Vol. 125, No. 1: 16-25.## Burtos, Otomar j.; Wehr, Paul (2010). “The Impact of Parental Deployment on Child Social and Emotional Functioning: Perspectives of School Staff”. Journal of Adolescent Health, Vol. 46, Issue 3: 218-223.##Chartrand, M.; Frank, D.; White, L. (2008). “Effect of parents’ wartime deployment on the behavior of young children in military families”. Arch Pediatr Adolesc Med, Vol. 162, No. 11: 1009–1014.##Cozza, S. J.; Chun, R.S.; Polo, J. A. (2005). “Military families and children during Operation Iraqi Freedom”. Psychiatr Q, Vol. 76, No. 4: 371–378.##Drummet, Reinkober; Coleman, Maryn; Cable, Susan (2009). “Military Families under Stress: implications for family life education”. Family relations, Vol. 52, Issue 3: 279-287.##Hoge, C. W., et al. (2004). “Combat duty in Iraq and Afghanistan, mental health problems, and barriers to care”. New England Journal of Medicine, Vol. 1, No. 351: 13-22.##Horton, D. (2005).” Consultation with military children and schools: A proposed model”. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 57, No. 4: 259–265.##Mansfield, A. J., et al. (2010). “Deployment and the use of mental health services among U.S. Army wives”. New England Journal of Medicine, Vol. 362, No. 2: 101-109.##McDowell, D. J.; Parke, R. D.; Wang, S. J. (2003). “Differences between mothers’ and fathers’ advice giving style and content: Relations with social competence and psychological functioning in middle childhood”. Merrill-Palmer Quarterly, Vol. 49, No. 4: 55–76.##Palmer, C. (2008). “A theory of risk and resilience factors in military families”. Military Psychology, Vol. 20, No. 3: 205-217.##Sahlstein, E.; Maguire, K. C.; Timmerman, L. (2009). “Contradictions and praxis contextualizedby wartime deployment: Wives’ perspectives revealed through relational dialectics”. CommunicationMonographs, Vol. 76, No. 4: 421-442.##Weber, E. G.; Weber, D. K. (2005). “Geographic relocation frequency, resilience, and military adolescent behavior”. Military Medicine, Vol. 170, No. 7: 638–642.##
2
ORIGINAL_ARTICLE
نخلگردانی محرّم در درخش: نگاهی انسانشناختی
آیین سوگواری ماه محرم جایگاه ویژه ای در زندگی اجتماعی ایرانیان داشته و در هر نقطه از کشور با توجه به فرهنگ و جغرافیای خاص آن منطقه، به شیوه های خاصی برگزار می شود. از جمله آیین های محرم، نخل گردانی است که در گستره وسیعی از کشور برگزار می شود. درخش به عنوان یکی از روستاهای با قدمت تاریخی، از جمله کانون های برگزاری این آیین می باشد. به دلیل تمایزات شاخصی که در شکل نخل درخش با دیگر مناطق کشور وجود دارد و هم چنین شیوه و مراسم خاص نخل گردانی که با تقسیم کار اجتماعی بسیار دقیق انجام می گیرد، این موضوع مورد مطالعه قرار گرفت. هدف مقاله حاضر، توصیف و فهم مراسم عاشورای درخش و تحلیل انسان شناسانه این مراسم نمادین به عنوان بخشی از میراث فرهنگ مذهبی در شرق کشور می باشد. نوشتار حاضر تلاش دارد با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع میدانی (مردم نگاری) و با بهره گیری از روش مصاحبه و مشاهده و بر مبنای آرای تفسیری کلیفورد گیرتز، به مطالعه مراسم نخل گردانی محرم درخش بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیین و مناسک نخل گردانی در درخش ضمن بقای رابطه فرد و جامعه، سبب تقویت انسجام اجتماعی، هویت جمعی و همبستگی فرهنگی، تقویت وجدان جمعی و ارتباطات نسلی در این روستا شده است. از سوی دیگر، بر نحوه جهان بینی فرد و شکل گیری هنجارها در ذهن او مؤثر است. از دیگر یافته های این پژوهش آن است که این مراسم در نوع خود و در سطح خراسان جنوبی، منحصر به فرد است و علی رغم مشابهت هایی که با آئین نخل گردانی در دیگر مناطق کشور دارد، به لحاظ صورت، ظاهر نخل و زمان و نحوه اجرای مراسم، تفاوت هایی با دیگر مناطق کشور دارد.The ritual of mourning in Moharram month has had special position in social life of Iranian people and it is held in special methods in each part of country regarding to its particular culture and geography. Among the rituals of Moharram is Nakhl handling held in a vast domain of our country. Dorokhsh as a village with a historical value is considered one of the centers of holding this ritual. Because of significant distinctions which exist between the form of Dorokhsh’s Nakhl and other country’s regions and also the method and special rites of Nakhl handling which is performed by precise division of social tasks, this issue was studied. The purpose of the present paper is the description and understanding of Ashura ritual in Dorokhsh and anthropological analysis of this symbolic custom as a part of religious and cultural heritage in the east of the country. The present study attempts to investigate Nakhl handling ritual of Moharram in Dorokhsh using qualitative research method of the kind of field study (ethnography) and applying the technique of interviewing and observation and based on interpretive views of Clifford Geertz.The findings of the research indicate that ritual and rites of Nakhl handling in Dorokhsh, while maintaining the relationship of individual and society, causes strengthening social coherence, group identity, cultural correlation, strengthening group consciousness and generation communications in this village. On the other hand, it is effective on individual’s worldview and formation of norms in his mind. Among the findings of this research is that this ritual is unique in South Khorasan and despite similarities to Nakhl handling in other regions of the country, it is different in terms of form, appearance of Nakhl, time and method of holding custom from other regions of the country.
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43684_d30fe88d2a1896872c5e84c7411d4242.pdf
2016-11-21
85
103
انسان شناسی تفسیری
خراسان جنوبی
درمیان
درخش
گیرتز
نخل گردانی
هویت جمعی
سمیه
حمیدی
somaye.hamidi@birjand.ac.ir
1
استادیار علوم سیاسی دانشگاه بیرجند
AUTHOR
مفید
شاطری
mshateri@birjand.ac.ir
2
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
الیاده، میرچا (1375). دین پژوهی. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##باقی، عمادالدین (1379). جامعه شناسی قیام امام حسین (ع) و مردم کوفه. تهران: نشر نی.##بلوکباشی، علی (1383). تعزیه خوانی حدیث قدسی مصایب در نمایش آئینی. تهران: امیرکبیر.##پاپلی یزدی، محمدحسین (1367). فرهنگ آبادی ها و مکان های مذهبی کشور. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش های اسلامی. ##توسلی، غلام عباس (1380). جامعه شناسی دینی. تهران: سخن.##جمشیدی گوهرریزی، مهدیه (1389). "نخل و نخل گردانی در استان یزد". معرفت، سال نوزدهم، ش 151 (تیر): 57-70.##دهخدا، علی اکبر. لغت نامه دهخدا، ج19. ذیل "نخل".##سیدعلی زاده، احمد؛ ثقفی، زهره (1388). "نخل گردانی". کیهان فرهنگی، سال سی و پنجم، ش 278و279 (آذر و دی): 246-247.##شاطری، مفید (1391). جغرافیای تاریخی و فرهنگی درخش. مشهد: پاپلی.##شاه محمدی، رستم؛ پاسالاری بهجانی، فاطمه (1394). "مناسک دینی از دیدگاه کلیفورد گیرتز (با تأکید بر کاربرد آنها)". فصلنامه پژوهشنامه ادیان، سال نهم، ش 18 ( پاییز و زمستان): 49-71.##شِرَت، ایون (1387). فلسفه ی علوم اجتماعی قاره ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریه ی انتقادی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.##فکوهی، ناصر (1381). تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی. تهران: نشر نی.##فیروزی، جواد (1389). "انسان شناسی دین و نمادهای قدسی در اندیشه کلیفورد گیرتز". پژوهشنامه ادیان، سال چهارم، ش 7 (بهار و تابستان): 83- 104.##کرمی پور، الله کرم (1390). "روش و رویکرد کلیفورد گیرتز درباره دین و فرهنگ". فصلنامه اندیشه نوین دینی، سال هفتم، ش 24 (بهار): 153-176.##گیرتز، کلیفورد (1382). "اسلام آن گونه که مشاهده کردم". ترجمه فاضل حسامی. معرفت، سال دوازدهم، ش 72 (آذر): 88-94.##لطیفی، غلامرضا؛ حجی زاده بهمدی، اسماعیل (1391). "مراسم آیینی نخل برداری روز عاشورا در فردوس". فصلنامه دانش بومی، سال دوم، ش 2 (بهار): 87-128.##محمدپور، احمد؛ شاهی زاده، رامین (1390). "مطالعه مردم شناختی مراسم عاشورا در شهر اردبیل". مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال پنجم، ش 3 (پاییز): 126-146.##همیلتون، ملکم (1381). جامعه شناسی دین. ترجمه ی محسن ثلاثی. تهران: تبیان.##
1
Brunton, Roy (1980). "Misconstrued Order in Melanesian Religion,Man". Correspondence, Man (NS), Vol. 15, No. 4: 734-735.##Geertz, C. (1966). "Religion as a Cultural System". In: Banton, M. (ed), An Anthropological approaches to the study of religion, London, Tavistock Publication: 5-67.## Geertz, C. (1973). The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books.##Wirth, Andrzej (1979). "Semiological Aspects of the Taziyeh." In: Ritual and Drama in Iran,ed. by Peter Chelkowski. New York: University Press.##
2
ORIGINAL_ARTICLE
برنامه ریزی استراتژیک توسعه شهر بیرجند بر اساس رویکرد راهبرد توسعه شهر با مدلSWOT و QSPM
رویکرد عمده برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران، متأثر از مکتب برنامه ریزی سنتی با محوریت طرح جامع است که غالباً در آن ابعاد توسعه فیزیکی، آرایش و انتظام کالبدی شهر، بر ابعاد اجتماعی شهروندی تقدم دارد. با این که طرح های جامع در ایران با هدف زمینه سازی رشد کالبدی موزون شهرها تدوین می شوند، اما عملاً نه تنها انرژی و هزینه های بسیاری را بر اقتصاد شهری تحمیل می کنند، بلکه اغلب بخش عمده ای از اهداف آن ها هرگز محقق نمی شود. بنابراین گذار از الگوی برنامه های جامع شهری به سمت برنامه ریزی راهبردی با توجه به خاصیت ترکیبی، انعطاف پذیر بودن و پویایی آن در جهت حل مسائل و مشکلات و سازگاری با تحولات آینده ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر، با هدف تدوین استراتژی های توسعه بیرجند به نگارش درآمده است. بنابراین ابتدا توسعه ی شهر در قالب برنامه ریزیِ راهبردی و بر پایه ی فرایندی مشارکتی با مشارکت ذی نفعان شهری (کارشناسان و مدیران) ارزیابی شده و جهت تحلیل عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر شهر و تدوین استراتژی های توسعه، الگو SWOT و برای اولویت بندی استراتژی ها نیز روش QSPM به کار رفته است. نتایج حاصل از روش SWOT نیز نشان دهنده موقعیت تدافعی شهر بیرجند به لحاظ برخورداری از شاخص های راهبرد CDS است و این یعنی بدترین وضعیت ممکن، چراکه از یک طرف با ضعف ها و از طرف دیگر با تهدیدها روبه رو است و در ادامه استراتژی های مناسب برای برون رفت از این وضعیت، تدوین و سپس با استفاده از مدل QSOM اولویت بندی شد.The main approach to urban management and planning in Iran is influenced by the school of traditional scheduling with a focus on the master plan in which, most often, the physical development dimensions, arrangement and physical layout of the city takes precedence on the social dimensions of citizenship. Although, the major goal of designing comprehensive master plans in Iran is to provide and to facilitate harmonious physical growth, it practically takes not only a lot of energy and imposes heavy costs on urban economy, but also a large part of its objectives might never be achieved. Accordingly, transition from urban master plans to strategic planning, with respect to its combined flexibility and dynamic properties, seems necessary to solve problems and to adapt to future changes. The purpose of the present study is to design development strategies for Birjand City. So first, with participation of city stakeholders (professionals and managers), urban development was assessed based on strategic planning framework in a collaborative process. Then, SWOT model was used to analyze internal and external factors influencing Birjand and to provide development strategies, and also to prioritize given strategies QSPM model was employed. The results of the SWOT model indicated that in terms of CDS indices, Birjand was placed in a defensive situation which meant having the worst possible condition, because on the one hand it is facing with weaknesses and on the other hand it is encountering threatening factors. To solve this situation, appropriate strategies were developed and then were prioritized by the QSOM model.
http://www.farhangekhorasan.ir/article_43685_b3f951a361482f28870577c60873bfcb.pdf
2016-11-21
105
125
برنامه ریزی استراتژیک
بیرجند
توسعه پایدار
CDS
SWOT
محمداجزا
شکوهی
shokouhim@um.ac.ir
1
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
محمد
اسکندری ثانی
m_eskandarisani@hotmail.com
2
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه بیرجند،
LEAD_AUTHOR
جواد
محمد آبادی
mohammadabadi.20@gmail.com
3
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
احدنژاد، محسن؛ قاسمی، اکرم؛ کاظمی، لیلا (1392). "استفاده از الگوی استراتژی توسعه شهری در برنامه ریزی کاربری فضای سبز؛ مطالعه موردی: منطقه یک شهر زنجان". فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، چشم انداز زاگرس، سال ششم، ش 19 (بهار): 7-21.##اشرفی، یوسف، و دیگران (1389). "استراتژی توسعه شهری (CDS) بستری مناسب جهت بهره مندی از برنامه ریزی مشارکتی". جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز)، سال پانزدهم، ش 33 (پاییز): 1-33.##پولادی، کمال (1387). "برنامه راهبردی". در: دانشنامه مدیریت شهری و روستایی. تهران: بنیاد دانشنامه نگاری ایران، با همکاری سازمان شهرداری ها و دهیاری های کل کشور: 125-126.##توان پور، مهدی (1386). "زندگی جدید کالبد قدیم و کالبد جدید". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.##حافظ نیا، محمدرضا (1382). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.##حسین زاده دلیر، کریم، و دیگران (1390). "درآمدی بر رویکرد جدید استراتژی توسعه شهری در فرایند برنامه ریزی شهری با تأکید برچالش های فراروی طرح های جامع ایران". فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال یازدهم، ش 36 (زمستان): 210-173.##رهنمایی، محمدتقی؛ شعبانی فرد، محمد؛ اکبرپور، محمد (1388)."توسعه استراتژیک شهرهای میانی ایران با تأکید بر رویکرد توسعه CDS راهی بسوی توسعه منطقه ای". آمایش سرزمین، دوره پانزدهم، ش 1 (زمستان): 21-51.##سپهری فر، حسن (1393). "تحلیل استراتژیک توسعه شهر اسفراین". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه فردوسی مشهد.##سلیمی، محمود ( 1387). "برنامه ریزی استراتژیک توسعه شهر بانه با استفاده از مدل SWOT". پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.##صابری، حمید؛ ضرابی، اصغر؛ محمدی، جمال (1391). "اولویت بندی استراتژی های توسعه شهر CDS با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP (مطالعه موردی: کلان شهر اصفهان)". فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، ش 39 (پاییز): 75-79.##علی احمدی، علیرضا؛ نیمروز، علی (1376). "مقایسه مکاتب، مدیریت استراتژیک، پیش تدبیری و تجربی – انطباقی". در: مجموعه مقالات پنجمین همایش دانشجویی مهندسی صنایع. به اهتمام علی احمدی. تهران: دانشگاه امیرکبیر: 434-449.##مرکز آمار ایران (1390). سالنامه آماری استان خراسان جنوبی. بیرجند: سازمان برنامه و بودجه.##
1
Flouris, Triant; Dostaler, Isabelle (2007). "Strategic Management a sa Key to Educating، the New Aviation Professional". International Journal of Professional Aviation Training & Testing Rese.##
2