@article { author = {بی مکر, فرزانه and میرزایی, رضا and مداحی, سید مهدی and حیدری, احمد}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {7-30}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.226541.1398}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {گونه‌شناسی الگوهای معاصر مسکن روستایی و ارتباط آن با اقلیم (مطالعه موردی: روستای کَنگ مشهد)}, abstract_fa = {امروزه شناخت معماری مسکن روستاها حائز اهمیت می­باشد، زیرا الگوهای فضایی معماری آنها در تعامل با اقلیم و محیط شکل گرفته و دارای رابطه تنگاتنگی با خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ساکنین خود می­باشند. این مطالعه در نظر دارد، به بررسی مسکن روستای کَنگ واقع در شهر مشهد، به­عنوان یک مجموعه آمیخته با طبیعت بپردازد، زیرا تفاوت در خرده اقلیم­های این منطقه سبب به­وجود آمدن گونه­های مختلف مسکن شده است که دارای ساختار ارزشمند معماری در بهینه­سازی انرژی نیز می­باشند. روش مطالعه این مقاله به­صورت کیفی بوده و اطلاعات بر اساس نظریه­ای برخاسته از داده­ها، مطالعه موردی و اسنادی، مصاحبه و مشاهده به­دست آمده است. بدین لحاظ این مقاله عوامل متعددی چون اقلیم، مصالح و فنون ساخت و ... را که موجب به­وجود آمدن این نوع معماری شده است، مورد بررسی قرار می­دهد. نتایج تحقیق نشان می­دهد پنج گونه مختلف با توجه به اقلیم سرد منطقه در بافت خانه­ها وجود دارد که منتج از تأثیر الگوهای معمارانه سازگار با معیارهای اقلیمی- محیطی می­باشند و یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر الگوی مسکن، فضای حیاط است که در پنج الگوی متفاوت ساختاری حیاط سرپوشیده، حیاط مستقل (باز- نیمه باز)، حیاط بام (پلکانی)، حیاط مشترک، بدون حیاط نمایان گردیده است. هم­چنین از مشابهت ساختاری خانه­ها و نحوه عملکرد عناصر معماری به­کار رفته در آنها می­توان نتیجه گرفت که اصول ثابت سامانه­های حرارتی به کمک بهره­گیری از انرژی طبیعی و خورشیدی برای تأمین آسایش حرارتی، بسیار مؤثر بوده­اند.}, keywords_fa = {اقلیم,الگوی سکونت,کنگ (روستا),سامانه حرارتی,مشهد}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125913.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125913_8bf6c223e7f468292949cf4fd34f0c51.pdf} } @article { author = {خلیفه, مجتبی and غفاری بیجار, ستاره}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {31-56}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.257803.1430}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بررسی ویژگی های تاریخ نگاری سبک خراسانی در دوره غزنوی}, abstract_fa = {تاریخ­نگاری ایران در دوره­ اول حکومت غزنوی (351ـ431ق.) به‌دلیل پیدایش مورخان بزرگی که سنت تاریخ­نویسی و گرایش­های آن را دگرگون کردند، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. طی قرون چهارم و پنجم با برآمدن ادیبان و دبیرانی بزرگ در جامه‌ی تاریخ‌نویس، تاریخ­نگاری ایرانی و اسلامی از دست محدثان بیرون آمد و در قامت دانشی غیروابسته مطرح گردید. در آن هنگام خراسان به‌عنوان مرکزی علمی‌ ـ ‌فرهنگی بازیگری بی‌همتا در شکل‌گیری شیوه­ جدید تاریخ­نگاری بود و بیش‌تر مورخانی چون ثعالبی، بیهقی و گردیزی از اهالی یا مانند عتبی رشدیافته و علم‌آموخته‌ آن دیار قلمداد می‌شدند؛ از این‌رو در این نوشتار از تاریخ­نگاری غزنوی با سرواژه‌‌ تاریخ­نگاری سبک خراسانی یاد شده است. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی، آثار تاریخ­نگارانه‌ عصر غزنوی را بررسی خواهد کرد، کوشیده است ویژگی­های تاریخ­نگاری مورخان خراسانی که بیش‌ترین اثربخشی را بر روند تاریخ­نگاری این عصر و تاریخ‌نویسان پس از خود داشته­اند، بررسی نماید. طی این بررسی می­توان سه ویژگی برجسته را در تاریخ‌نگاری عصر غزنوی یافت: رشد نگرش فرهنگی و اجتماعی در تاریخ­نگاری؛ ظهور تبیین­هایی تاریخی که به تاریخ‌نگاری عقلانی­ انجامیده و افزایش نگاه نقادانه به منابع تاریخی، اشخاص و عملکردهای سیاسی در روزنه‌ دید مورخان این دوره.}, keywords_fa = {تاریخ نگاری غزنوی,سبک خراسانی,نگرش فرهنگی- اجتماعی,تبیین تاریخی}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125916.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125916_3028080ba2cd9aeb6fdaf897635ab3c1.pdf} } @article { author = {زین الدینی میمند, فاطمه and عبدلی, افسانه}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {57-94}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.219968.1389}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {نقش پیش‌بینی‌کننده سرمایه‌ اجتماعی در سلامت اجتماعی کارکنان (مورد مطالعه: اداره‌های پست استان خراسان جنوبی)}, abstract_fa = {وجود سرمایه­ ‌اجتماعی، حافظ سلامتی است. افرادی که در شبکه‌ای از حمایت، اعتماد عمومی، اطلاعات و هنجارها زندگی می‌کنند، منابعی در اختیار دارند که بر سلامت آن‌ها اثر می‌گذارد. هدف این مطالعه نقش سرمایه‌ اجتماعی در پیش‌بینی سلامت‌ اجتماعی است که از دیدگاه فوکویاما (سرمایه ‌اجتماعی) و دیدگاه کییز (سلامت ‌اجتماعی) به­‌عنوان مبنای نظری استفاده شده­است. رویکرد این پژوهش کمّی محور و از نوع پیمایش (توصیفی- همبستگی) است. جامعه آماری و حجم نمونه، کلیه کارکنان ادارات پست خراسان‌جنوبی هستند که به ‌صورت تمام­شماری، برای حجم نمونه انتخاب شده­اند. ابزار جمع‌آوری یافته­ها پرسش­نامه‌های استانداردشده سرمایه‌ اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) و سلامت ‌اجتماعی کییز (1998) است. ضریب آلفای کرونباخ، به ترتیب برای سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی برابر با 952/0 و 646/0 به دست آمده­است. تحلیل­ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ویراست 22 و نرم‌­افزار آموس (AMOS) ویراست 24 انجام شده­اند. یافته­های آمار توصیفی حاکی از آن­است که از نظر پاسخگویان، میانگین متغیرهای سلامت اجتماعی (2/54%) و سرمایه اجتماعی (8/50%) متوسط به دست آمده­است. بر اساس فرضیه­ها بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (ساختاری، شناختی و ارتباطی)، جهت تحقق و تقویت سلامت اجتماعی، رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشته­ است (01/0>p). بر اساس نتایج بتای مدل رگرسیونی مؤلفه­های ارزش­ها، همکاری، روابط، شبکه­ها، اعتماد و تعهد، به ترتیب به بهترین وجه، متغیر ملاک را تبیین کرده­اند و مقدار ضریب همبستگی (R) سرمایه اجتماعی 447/0 به­دست ­آمده که نشان از مؤلفه‌های متغیر رابطه همبستگی نه چندان قوی با سلامت اجتماعی بوده ­است. در نهایت نزدیک به 20% از کل تغییرات میزان سلامت اجتماعی، متأثر از نقش پیش­بینی­کننده سرمایه اجتماعی و مؤلفه­های سازمانی آن بوده ­است.}, keywords_fa = {سرمایه‌ اجتماعی,سلامت‌ اجتماعی,اداره کل پست خراسان‌جنوبی}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125912.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125912_a1eab6479010cf0e1f8b9960c1595645.pdf} } @article { author = {فال سلیمان, محمود and شاطری, مفید and خسروی, نرگس}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {95-118}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.236978.1409}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بررسی مقایسه ی شاخص های حکمروایی مطلوب روستایی (مورد مطالعه: شهرستان بیرجند)}, abstract_fa = {امروزه، موضوع حکمروایی روستایی یکی از مباحث مورد توجه محققان و سیاست‌گذاران توسعه می­باشد. کاربرد این مفهوم در حوزه‌ مطالعات و اقدامات در مناطق روستایی، همراه با تاًکید بر ویژگی­ها و اصولی چون ایجاد پیوند و همکاری میان بخش­های گوناگون مؤثر بر توسعه‌ پایدار، همکاری میان قلمروها و محدوده‌های مدیریتی و سیاسی، افزایش توجه به مشارکت پایدار روستاییان، ترسیم اهداف و چشم­اندازهای مشارکتی، توجه به مزیت­های محلی و رقابتی، ظرفیت­سازی و ارتقای توانمندی روستاییان و ... بوده‌ است. نقش حکمروایی در سطح روستاها به دلایلی از جمله عدم مشارکت ساکنان در اجرای امور، سیاست­های بخشی‌نگر و از بالا به پایین، تکثرگرایی مدیریت­ها، موازی­کاری ارگان­ها و ... بسیار کم­رنگ می­باشد. این بررسی، یک تحقیق اسنادی و پیمایشی، با ماهیت، توصیفی‌ـ‌تحلیلی و هدف کاربردی است که در پی بررسی تطبیقی بین حکمروایی مطلوب در نواحی روستایی استان خراسان جنوبی کشور ایران می‌باشد. فرآیند نمونه­گیری متمرکز بر جامعه‌ی آماری شامل همه‌ی سرپرستان خانوارهای ساکن روستاهای دارای دهیاری بوده که بر اساس فرمول "کوکران" شامل 41 روستا و 206 سرپرست خانوار گردید؛ همچنین برای بررسی وضعیت حکمروایی مطلوب و توسعه‌ پایدار روستایی در دهستان‌های شهرستان بیرجند، از آزمون t یک‌نمونه­ای و در مرحله‌ رتبه‌بندی دهستان­ها، از روش تصمیم­گیری چندشاخصه‌ی "تاپسیس" و "تحلیل­ خوشه­ای" استفاده شده ‌است. نتایج این تحقیق نشان‌می­دهد که منطقه‌ مورد مطالعه، از لحاظ حکمروایی مطلوب و توسعه‌ پایدار روستایی در وضعیت مطلوبی قرار نداشته؛ از این نظر دهستان­های شهرستان بیرجند سطح متفاوتی نسبت به هم دارند.}, keywords_fa = {حکمروایی مطلوب,توسعه‌ پایدار روستایی,شهرستان بیرجند}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125914.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125914_8d499a7b406b993defda250f8b333663.pdf} } @article { author = {قدرتی, حسین and قدرتی, شفیعه and زیدی, مهرداد}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {119-154}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.215681.1385}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {مسائل فرهنگ عمومی با تأکید بر موضوع شهروندی و اخلاق اجتماعی شهروندان شهر سبزوار}, abstract_fa = {حقوق شهروندی، مجموعه‌ای از قواعد حاکم بر روابط اشخاص و گروه­ها در جامعه‌ شهری و اخلاق اجتماعی، میزان احترام و پای‌بندی این اصول در ارتباط آن‌ها با یکدیگر است. هدف این پژوهش بررسی جامعه‌شناختیِ مسائل فرهنگ عمومی (با تأکید بر حوزه‌ شهروندی و اخلاق اجتماعی شهروندان شهر سبزوار) است؛ مسائلی که جامعه­شناسانی چون پارسونز، اینگلهارت به‌عنوان بزرگ‌‌‌ترین کارشناسان این دانش تأکید زیادی بر شناخت و اولویت­بندی آ‌ن‌ها برای پیشگیری و حل معضلات داشته­اند. بدین‌منظور سه‌نمونه (مجموعاً 280 نفر) شامل 70 نفر از مسؤولان و افراد تأثیرگذار فرهنگی به روش مصاحبه‌ نیمه‌باز، 200 نفر از مردم اجتماع به روش تصادفی ساده و 10نفر از کارشناسان فرهنگی با روش ANP مورد مطالعه قرار گرفتند. پس روش تحقیق این پژوهش تلفیقی از روش‌های ANP کیفی و روش کمی پرسش‌نامه‌ای نیمه‌ساختار یافته بوده و داده­ها به روش تحلیل‌محتوا مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته ­است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که از نظر مسؤولان و اثرگذاران فرهنگی، بیکاری با 01/41%، فرهنگ نامناسب رانندگی با 99/36% و اعتیاد با 51/31% مهم‌‌‌ترین تهدیدهای فرهنگی حوزه‌ عمومی (شهروندی و اخلاق اجتماعی) در شهر سبزوار هستند. از نظر مردم، کم‌توجهی به حقوق عمومی توسط موتورسواران با 01/53% و اعتیاد با 08/27% مهم‌‌ترین آسیب‌ها محسوب می‌شوند. نقطه مشترک نظرات این دو دسته اعتیاد است که در حال حاضر یکی از سه معضل مهم و جدی مردم سبزوار می‌باشد. در نهایت با مقایسه دوبه‌دویی معضلات در قالب مدل ANP به‌ترتیب بیکاری با 31/0، اعتیاد 8/27، ضعف فرهنگ کار جمعی و گروهی 11/0 سه معضل مهم از نظر آن دو گروه محسوب می­گردد. مهم‌‌ترین عامل مؤثر بر بیکاری به­عنوان اولویت اول نیز، نبود برنامه‌های مناسب فرهنگی با ضریب تأثیر 089/0% است. پیشنهاد مردم و مسؤولان فرهنگی نیز با توجه به اولویت­های نخست معضلات اجتماعی به ترتیب، جذب صحیح سرمایه جهت کاهش بیکاری، برنامه­ریزی­های فرهنگی و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، تقویت روحیه‌ همکاری و نیز معرفی الگوهای موفق اجتماعی و اقتصادی در شهر سبزوار است. یافته­های تحقیق با نظریات پارسونز به‌عنوان نظریه‌ اصلی و مورداستفاده در این پژوهش مطابقت دارد.}, keywords_fa = {فرهنگ عمومی,مسائل فرهنگی,سبزوار,حقوق شهروندی}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_126163.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_126163_fcd2957f697d8aae9375d7a0f1596609.pdf} } @article { author = {قربانی جویباری, کلثوم and صالحی, زینب}, title = {}, journal = {Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan}, volume = {15}, number = {1}, pages = {155-178}, year = {2020}, publisher = {General Office Of Islamic Culture and Direction southern Khorasan}, issn = {2676-6116}, eissn = {2676-6124}, doi = {10.22034/fakh.2021.250878.1425}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {تأثیرپذیری نظام فعلی گویش عربی شهرستان درمیان از گویش فارسی (بررسی موردی: فعل مرکب)}, abstract_fa = {گویش عربی شهرستان درمیان (رایج در روستاهای سراب، خلف، دره‌چرم، محمدیه (چشمه‌شاه سابق) و رود رباط) در استان خراسان جنوبی قرن­هاست که مانند جزیره­ای میان گویش­های فارسی این شهرستان به بقای خود ادامه داده و با این‌حال به‌دلیل مجاورت با گویش­های فارسی، بسیاری از ویژگی­های این‌ زبان را نیز پذیرفته است. از تأثیرهای مهمی که گویش­های عربی این منطقه از زبان فارسی پذیرفته­، ورود فعل مرکب به نظام فعلی عربی است. در مقاله‌ حاضر که به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی صورت گرفته، داده­های میدانی از طریق مصاحبه با حدود 30 گویشور جمع‌آوری شده؛ سپس ساختار فعل مرکب در گویش عربی درمیان مورد واکاوی قرار گرفته است. آن‌گاه پس از بررسی­ داده­ها اثبات شده که در گویش عربی درمیان فعل­هایی هستند که ساختاری کاملاً یک‌سان با فعل­های مرکب فارسی دارند؛ یعنی مانند زبان فارسی از یک فعلیار (با مقوله واژگانی اسم یا صفت) و یک همکرد (با مقوله واژگانی فعل) ساخته شده­اند. فعلیارها در افعال مرکبِ عربی یا فارسی هستند یا ترجمه عربی اسم­ها و صفت­های فارسی. همکردهای افعال مرکب عربی همگی همان ترجمه‌ همکردهای فارسی (مانند کردن، زدن، آوردن، آمدن، کشیدن و غیره) به گویش عربی درمیان هستند. افعال مرکبی که در گویش عربی درمیان با همکرد ساخته می­شوند، به دو دسته تقسیم می­گردند: فعل­های مرکبی که ساخت بسیط آن­ها هم استعمال می­شود و فعل­های مرکبی که تنها به‌صورت مرکب کاربرد دارند. اما تمام افعال مرکبی که در فارسی با همکرد به کار می­روند، با ساختار فارسی خود در گویش عربی کاربرد ندارند؛ بلکه برخی موارد در گویش عربی درمیان، فعلی بسیط در مقابل فعل مرکب فارسی به کار می­رود.}, keywords_fa = {فعل مرکب,درمیان,خراسان جنوبی,گویش,عربی,فارسی}, url = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125915.html}, eprint = {http://www.farhangekhorasan.ir/article_125915_0c1c5d7df283956ac3d559c567ff3c60.pdf} }