مصطفی رضائی؛ مریم محمدی
چکیده
غزنه کهن با پیشینه فرهنگی غنی، منطقه‌ای است باستانی که در شرق ایران فرهنگی قرار دارد. این منطقه از قرن سوم تا ششم هـ. ق. تحولات بزرگ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به خود دیده و در گذر زمان عرصه تاخت‌وتاز سلسله‌های قدرتمند بودهاست. در منابع تاریخی، همواره از غزنه به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های اصلی در حد واسط خراسان و هند یاد شدهاست. ...
بیشتر
غزنه کهن با پیشینه فرهنگی غنی، منطقه‌ای است باستانی که در شرق ایران فرهنگی قرار دارد. این منطقه از قرن سوم تا ششم هـ. ق. تحولات بزرگ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به خود دیده و در گذر زمان عرصه تاخت‌وتاز سلسله‌های قدرتمند بودهاست. در منابع تاریخی، همواره از غزنه به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های اصلی در حد واسط خراسان و هند یاد شدهاست. هدف از این پژوهش، بررسی مهم‌ترین آثار غزنه در عهد غزنویان با تکیه بر شواهد باستان‌شناسی و منابع تاریخی است. مهم‌ترین ویژگی‌های شهرسازی غزنه و سهم این شهر از فتوحات غزنویان در شکوفایی و رونق آن، اصلی‌ترین پرسش‌های این پژوهش است که باید به آن پاسخ داده شود. پژوهش پیش رو، به روش تاریخیـ توصیفیـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای صورت گرفتهاست. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از جمله دلایلی که موجب شد این شهر در دوره فرمانروایی حاکمان غزنوی متحول شود، ثروت هند بوده که جایگاه ویژه‌ای در شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و شهرسازی غزنه داشتهاست. موقعیت غزنه بر سر راه تجاری هند، با بازارها و کاروانسراها، آن را به‌عنوان یک بارانداز تجاری مطرح کرده بود. این شهر در سده‌های نخستین اسلامی با توجه به شکل‌گیری حکومت مستقل ترک نژاد غزنوی، شاهد تحولات هنری و شهرسازی ویژه‌ای بودهاست؛ احداث میدان اجتماعات، کاخ‌ها، مناره‌ها، باغ‌های حکومتی و خصوصی و مساجد باشکوه از جمله این موارد است. بنابر نتایج تحقیق، غزنه کهن در شمال شرقی، جنوب شرقی و غربی شهر امروزی غزنه گسترده بوده است.
محمدرضا عزیزی؛ فاطمه فنودی؛ سید مهدی رحیمی
دوره 11، شماره 3 ، خرداد 1396، ، صفحه 77-98
چکیده
خراسان بزرگ همواره از جمله پایگاه های مهم علمی و فرهنگی جهان اسلام قلمداد شده است؛ پایگاهی که دانشی مردانی از نیشابور، بخارا، سمرقند، هرات، قهستان و غیره پشتوانه ی آن بودند. مقاله ی حاضر می کوشد به معرفی شاعر و دولتمردی از منطقه ی قهستان در سده ی چهارم و پنجم هجری، ابوبکر قهستانی، بپردازد و احوال و آثار وی را با تکیه بر منابع ...
بیشتر
خراسان بزرگ همواره از جمله پایگاه های مهم علمی و فرهنگی جهان اسلام قلمداد شده است؛ پایگاهی که دانشی مردانی از نیشابور، بخارا، سمرقند، هرات، قهستان و غیره پشتوانه ی آن بودند. مقاله ی حاضر می کوشد به معرفی شاعر و دولتمردی از منطقه ی قهستان در سده ی چهارم و پنجم هجری، ابوبکر قهستانی، بپردازد و احوال و آثار وی را با تکیه بر منابع گوناگون عربی و فارسی، گردآوری و تحلیل کند و سلوک و شخصیت او را در دیوان شاعرانی نامبردار مانند فرخی سیستانی، سنایی غزنوی، سوزنی سمرقندی و غیره پیگیری نماید. هم چنین به مراودات ادبی و گستره ی روابط ابوبکر قهستانی با معاصرانش توجه کند. آن چه ضرورت این پژوهش را بیشتر می کند، آوازه ی ادبی و سیاسی ابوبکر قهستانی بویژه در منابع عربی است، آوازه ای که در روزگار معاصر، مغفول مانده است. سروده های شاعرانی مانند ابوبکر قهستانی، سند تحولات فکری و هنری ملی و منطقه ای است که بررسی و آگاهی از آن در پژوهش های قهستان شناسی بویژه در دوره ای که اطلاعات اندکی از آن در دست است، اهمیت می یابد.AbstractThe Great Khorasan has always been considered one of the important scientific and cultural centers of the Islamic world, a base supported by scholar-men from neyshapour, bokhara, samarghand, harat, qohestan etc. The present article tries to introduce a poet and statesman from the Quhistan region in the 4th and 5th centuries, Abu Bakr Qehestani. And to analyze and collect his situation and works relied on different references in Arabic and Persian and to follow up his character in the court of the famous poets such as Farrokhi Sistani, Sanayee Ghaznavi, Sousin Samarghandi, and so on. Also, pay attention to the literary interactions and the scope of Abu Bakr’s relationship with his contemporaries. What increases the necessity of this research is the literary and political reputation of Abu Bakr Qohestani, especially in Arabic sources, a renown that has been neglected in contemporary times. Poems of some poets such as abu-bakr qohestani are a document of national and regional intellectual and artistic developments that its study and knowledge of it is important in Qohestanology researches especially in a period where little information is available.
