محمد ولی پور
چکیده
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام ازجمله حوادث اثرگذاری است که کتب زیادی پیرامون آن نگاشته شده است. مطالعه و تحلیل آثار عاشورایی از جهات گوناگون در خور توجه است؛ یکی از موارد مهم، تحلیل نگرش‌ها و بررسی نوع گفتمانهای موجود در این آثار است. نویسندگان واقعه طف در بیان چگونگی این حادثه و شرح احوال و شخصیت یاران امام‌حسین (ع) دیدگاه‌های ...
بیشتر
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام ازجمله حوادث اثرگذاری است که کتب زیادی پیرامون آن نگاشته شده است. مطالعه و تحلیل آثار عاشورایی از جهات گوناگون در خور توجه است؛ یکی از موارد مهم، تحلیل نگرش‌ها و بررسی نوع گفتمانهای موجود در این آثار است. نویسندگان واقعه طف در بیان چگونگی این حادثه و شرح احوال و شخصیت یاران امام‌حسین (ع) دیدگاه‌های گوناگونی ارائه کردهاند که تنوع و گوناگونی گزارشها را انجامیده است. در میان گزارش‌های ارائه‌‌شده، آثار خاندان آیتی بیرجندی (محمدباقر، محمدابراهیم و محمدحسین) از جنبه‌های مختلف درخور توجه و واکاوی است. وجود علمای برجسته و صاحب‌قلم، شاخص‌بودن آثار برخی از این خاندان بویژه توجه به تحریفات و آسیبها، و مستندنویسی از دلایل انتخاب موضوع این نوشتار است. کانون محوری بحثهای عاشوراپژوهی خاندان آیتی، افزون بر واگویی واقعه بر مبنایی مستدل و مستند، بررسی برخی تحریفات آن است؛ از این‌رو این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به نقد و بررسی آثار عاشورایی این خاندان، و سنخ‌شناسی گفتمانهای مطرح‌شده پرداخته است. دستاورد این پژوهش، بیانگر وجود ابعاد سنخ‌شناسانه، نگرش‌های تاریخی، دیدگاه عاطفی، عرفانی و ماورایی در شکل‌گیری آثار عاشوراپژوهی این خاندان است؛ که برخی از این گفتمانها به دلایل پرشماری چون ویژگیهای متنی (ادبی، تاریخی و فقهی) بر سایر گفتمانها برتری و چیرگی یافته است.
محمد ولی پور؛ حمید رضا وردی
چکیده
چکیده یکی از مقوله های در خور توجه در بررسی زندگی عالمان شیعی، ارزیابی حیات اجتماعی و مواضع سیاسی آنها است. شیخ محمدباقر آیتی از عالمان پرآوازه ای است که حیات علمی و آثار قلمی اش در عرصه مطالعات فرهنگ تشیع تاثیر گذار بوده است. علاوه بر جنبه های علمی، آیت الله محمدباقر گازاری در رخدادهای سیاسی زمانه اش مواضع خاصی اتخاذ کرده که مقاله ...
بیشتر
چکیده یکی از مقوله های در خور توجه در بررسی زندگی عالمان شیعی، ارزیابی حیات اجتماعی و مواضع سیاسی آنها است. شیخ محمدباقر آیتی از عالمان پرآوازه ای است که حیات علمی و آثار قلمی اش در عرصه مطالعات فرهنگ تشیع تاثیر گذار بوده است. علاوه بر جنبه های علمی، آیت الله محمدباقر گازاری در رخدادهای سیاسی زمانه اش مواضع خاصی اتخاذ کرده که مقاله حاضر در صدد واکاوی آن است. دستاوردهای حاصل از این پژوهش بیانگر نقش تأثیرگذار شیخ محمدباقر در مسائل مختلف سیاسی از قبیل: موضع گیری او در قبال مشروطه و برخی از مسایل سیاسی منطقه، رفع اختلاف بین افراد خاندان حاکم محلی و رفع اختلاف بین طرفداران دو گروه سیاسی منطقه (حشمتی و شوکتی) است. بعضی از اقدامات و مواضع شیخ محمدباقر آیتی نظیر موضع گیری او در قبال مشروطه حتی منجر به تقابل وی با علما و دیگر معاصرانش نیز شده و او را در برابر حاکم منطقه قرار داده و به عزل او از تولیت اوقاف انجامیده است.Investigating the Political Position of Sheikh Mohammad Baqer Ayati Birjandi in QaenatAbstractDue to the importance of the relation between religion and politics in the history of Iran and the effective role of scholars in political issues especially social and political movements, in this study we try to analyze Sheikh Mohammad Baqer Ayati’s political role in Qaenat region. We have implemented the descriptive-analytical method based on the available documents. The results show that Sheikh Mohammad Baqer had a major role in different political issues. He would disagree with other dissident scholars on the Constitutional Revolution of Iran and this view led to a conflict between him and his contemporary religious scholars. He had expressed his views on some issues such as Mohammad Esmail Shokat al-Molk’s endowment agreement that brought about security in the area and decreased competitions in Alam dynasty in the region. Key words: Birjand, Politics, Sheikh Mohammad Baqer Ayati, Qaenat,
محمد ولی پور؛ الهام ملک زاده
دوره 12، شماره 3 ، خرداد 1397، ، صفحه 147-166
چکیده
دریایی از فرهنگ پرمایه اسلام و ایران در نسخه های خطی موج می زند. نسخه های خطی در حقیقت کارنامه دانشمندان بزرگ و نوابغ دهر، سند و هویت ما است. شیخ محمدباقر بیرجندی یکی از علمای بزرگ شیعی قرن 14 هجری قمری، صاحب آثار و تألیفات متعددی در حوزه های مختلف دینی می باشد که هر یک از آثار او به نوعی سبب گسترش فرهنگ و معارف اسلامی، بویژه تشیع ...
بیشتر
دریایی از فرهنگ پرمایه اسلام و ایران در نسخه های خطی موج می زند. نسخه های خطی در حقیقت کارنامه دانشمندان بزرگ و نوابغ دهر، سند و هویت ما است. شیخ محمدباقر بیرجندی یکی از علمای بزرگ شیعی قرن 14 هجری قمری، صاحب آثار و تألیفات متعددی در حوزه های مختلف دینی می باشد که هر یک از آثار او به نوعی سبب گسترش فرهنگ و معارف اسلامی، بویژه تشیع می گردد. بعضی از آثار این عالم بزرگ چاپ شده و بعضی دیگر به صورت نسخه خطی در کتابخانه ها و مراکز اسنادی موجود است. نسخه های خطی متعددی از این عالم در مراکز اسنادی ایران وجود دارد که یکی از نسخه های خطی این عالم برجسته، رساله "نُصح الاستغاثه من ملاعین ثلاثه" است. هدف این مقاله تحلیل محتوایی مضامین مندرج در این نسخه خطی است. با توجه به اهمیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی رساله فوق، نوشتار حاضر تلاش دارد تا ضمن معرفی این نسخه خطی، اندیشه های شیخ محمدباقر بیرجندی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که مؤلف با استناد به آیات قرآن کریم و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و فتاوی علمای متقدم اعم از شیعه و سنی، به صورت استدلالی حرمت ملاعین ثلاثه (تریاک و افیون، ریش تراشیدن و شراب) را اثبات کرده است و همراه با اثبات حرمت ملاعین فوق به رد صوفیه و عقاید و اندیشه های آنان پرداخته و حکم بر کفر و الحاد این گروه داده است. اندیشه های او در اثبات حرمت افیون تحت تأثیر رساله دخانیه عزالدین شیرازی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی روزگارش قرار گرفته است.
