نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه حکیم سبزواری

2 گروه مطالعات اجتماعی- مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و اجتماعی دانشگاه حکیم سبزواری

3 استادیار جمعیت شناسی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

مصرف محلی یا گرایش به مصرف محصولات تولیدی خارج از روال متعارف تولید انبوه، باوجود وفوری و دسترسی راحت به کالاهای صنعتی، یک پدیده جدید درحوزه ی مطالعات مصرف می باشد. این پدیده می تواند دلایل متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جمعیتی، مدیریتی و غیره داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی این پدیده با سرمایه های اجتماعی و فرهنگی است. این پژوهش از نوع کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای است. جامعه ی آماری این تحقیق خانواده های شهر سبزوار در سال 1397 و نمونه ی آماری از طریق فرمول کوکران، 383 نفر برآورد گردید. شیوه ی نمونه گیری به صورت خوشه ای چندمرحله ای بوده است. یافته ها نشان داد که بین متغیر رسانه های گروهی و متغیر وابسته پژوهش، رابطه معنی داری وجود ندارد، اما بین متغیرهای سرمایه فرهنگی و سطح سواد با گرایش مردم به مصرف مواد غذایی محلی، رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. سرمایه ی اجتماعی نیز رابطه ی معکوس و معنی داری با گرایش مردم به مصرف مواد غذایی محلی دارد. آزمون های چند متغیره نشان داد که با کنترل و حضور تمام متغیرهای تبیین کننده، اعتماد شخصی، تعمیم یافته و اعتماد سازمانی، بیشترین رابطه را با متغیر وابسته دارند. در میان این سه بُعد نیز به ترتیب اعتماد تعمیم یافته و اعتماد سازمانی به صورت معکوس، بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته داشته اند.

کلیدواژه‌ها

آرون، ریمون (1386). مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی (متن بازبینی شده). ترجمه باقر پرهام. تهران: نشر نی.##-ازکیا، مصطفی؛ حسینی رودبارکی، سکینه (1388). "بررسی تغییرات سبک زندگی در جامعه روستایی ایران". جامعه شناسی معاصر، دوره اول، ش3 (مهر): 57-80.##-الیاسی، مجید (1390). "بررسی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی در بین جوانان". مجله پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، ش2 (تیر): 55-76.##-امیرکافی، مهدی (1380). "اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن". نمایه پژوهش، سال پنجم، ش 18 (دی): 9-42.##-باکاک، رابرت (1381). مصرف. ترجمه خسرو صبوری. تهران: شیرازه.##-بلیکی، نورمن (1389). طراحی پژوهش های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.##-بودریار، ژان (1390). جامعه مصرفی. ترجمه پیروز ایزدی. تهران: ثالث.##-ترنر، جاناتان اچ. (1372). ساخت نظریه های جامعه شناختی. ترجمه عبدالعلی لهسایی زاده. شیراز: فرهنگ.##-تیموتی، دالن (1388). جامعه شناسی مصرف (گردشگری و خرید). ترجمه علی اصغر سعیدی و مهدی حسین آبادی. تهران: جامعه شناسان.##-حاتمی، خدیجه؛ آقایاری هیر، توکل؛ امیرکواسمی، ایوب (1395). "بررسی تأثیرات دینداری و عزت نفس بر مصرف نمایشی (دانشجویان دانشگاه تبریز)". مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، ش 13 (پائیز و زمستان): 23-44.##-حاجی زاده میمندی، مسعود؛ یوسفی، فریدون (1392). "بررسی برخی از عوامل اجتماعی مرتبط با فرهنگ مصرف در میان زنان شهر یزد". مطالعات راهبردی زنان، سال شانزدهم، ش61 (دی): 233-272.##-حمیدی، نفیسه؛ فرجی، مهدی (1386). "سبک زندگی و پوشش زنان در تهران". تحقیقات فرهنگی، سال اول، ش۱ (پاییز): 65-۹۲.##-خالق پناه، کمال؛ کریم زاده، هیوا (1395). "فرهنگ های مصرف محلی و کالای جهانی: مردم نگاری فرهنگ محلی در مواجهه با امر جهانی در شهر بانه". پژوهش های انسان شناسی ایران، دوره ششم، ش 1 (بهار و تابستان): 63-82.##-دارابی، علی؛ مختارپور، مهدی (1395). "بررسی رابطه علّی توسعه فرهنگی و عوامل اجتماعی مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی در میان جوانان شهر تهران".مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هشتم، ش3 (تابستان): 87-102.##-ذکایی، محمدسعید (1391). فراغت، مصرف و جامعه. تهران: تیسا.##-زارعی وند، لیلا (1396). "بررسی میزان بی تفاوتی اجتماعی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در بین دانشجویان دانشگاه حکیم سبزواری". پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری.##-زوبیری، روناک (1392). "طراحی الگوی عوامل مؤثر بر تمایل مصرف کنندگان جوان در خرید تفننی در مراکز خرید". پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد تهران مرکز).##-شویره، کریستیین؛ فونتن، اولیویه (1385). واژگان بوردیو. ترجمه مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.##-شیخی، محمدتقی (1380). جامعه شناسی زنان و خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.##-عسگری ندوشن، عباس، و دیگران (1390). "تمایلات مصرفی زنان در شهر یزد". مجله زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره نهم، ش 1 (اسفند): 93-176.##-عضدانلو، حمید (1376). توماس هابز و جان لاک در آستانه ورود به جامعه مدنی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، دوره ششم، ش117 و 118 (خرداد و تیر): 118-122.##-غفاری، غلامرضا (1383). اعتماد اجتماعی در ایران: تحلیل یافته های پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر طرح های ملی.##-قاسمی، بهروز (1382). تئوری های رفتار سازمانی. تهران: انتشارات هیأت.##-کوزر، لوئیس (1382). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علم.##-کیویستو، پیتر (1389). اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی. ترجمه منوجهر صبوری. تهران: نشر نی.##-گولد، جولیوس؛ کولب، ل. ویلیام (1376). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه مصطفی ازکیا و دیگران. تهران: مازیار.##-منصوریان، محمدکریم؛ قدرتی، حسین (1388). "اعتماد اجتماعی و تعیین کننده های آن؛ رهیافت نهادمحور یا جامعه محور؟". جامعه شناسی کاربردی، سال بیستم، ش 2 (تابستان): 189-215.##-موحد، مجید؛ عباسی شوازی، محمدتقی؛ مرحمتی، ندا (1389). "رسانه، جنسیت و مصرف گرایی". مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، دوره دوازدهم، ش 47 (بهار): 7-40.##-وارسته فر، افسانه؛ مختاری، هانیه (1388). "بررسی الگوی مصرف نزد زنان شهر تهران". پژوهش اجتماعی، سال دوم، ش 5 (شهریور):41-62.##-وبلن، تورستین (1383). طبقه تن آسا. ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی.##-یوسفی لویه، وحید؛ یوسفی لویه، مجید (1388). "سنجش گرایش دانشجویان نسبت به اینترنت". مطالعات معرفتی در دانشگاه آزاد اسلامی، ش 42 (تابستان). 117-135.##
Akbar, A. S. (1994). “Islam, Globalization and Postmodernity”. London: Routledge, Vol. 3,  No. 17: 75-83.##-Howes, David (1996). “Cross cultural consumption.University of Montreal”. Routledge, Vol. 1, No, 54: 1-20.##-Putnam, R. D. (1993). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton: Princeton University Press.##-Ritzer, George. (2001).  Explorations in the Sociology of consumption.Washington: University of Maryland press: Sage publications Ltd.##-Steptoe, A.; Pollard, T. M.; Wardle, J. (1995). “Development of a measure of the motives underlying the selection of food: The food choice questionnaire”. Appetite, Vol. 25, No. 12: 267-284.##-Tomlinson, Alan (2005). Consumption, identity and style. London: Routledge.##-Turner, Jonathan H. (2003). The Structure of Sociological Theory. United States: Wadsworth.##