نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مطالعات زنان / مدرس مدعو گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور سبزوار

2 استادیار جزا و جرم شناسی دانشگاه خوارزمی

3 استادیار جمعیت شناسی مرکز پژوهشی علوم جغرافیا و مطالعات اجتماعی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

طلاق پدیده ای است که به  سرعت وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد را دست   خوش تغییر قرار می دهد. چگونگی مواجه با شرایط پس از طلاق در میان زنان و مردان متفاوت است. از آنجا که زنان آسیب پذیر تر از مردان هستند، در مواجه با شرایط پس از طلاق و پیامدهای آن، مشکلات بیشتری تجربه می کنند. هدف از این تحقیق بررسی دغدغه های زنان و برخی عوامل مرتبط با آن پس از تجربه ی طلاق می باشد. برای انجام این پژوهش از روش ترکیبی استفاده کردیم. به این ترتیب که ابتدا با 20 نفر از زنان مطلقه مصاحبه ی عمیق به  عمل آمد. در گام بعدی از خلال گفته های آنان پرسشنامه ای تنظیم شد و از روش پیمایش استفاده شد. یافته ها نشان داد که هیچ یک از متغیرهای مرتبط با خانواده ی آنها تأثیر معنی داری بر کاهش نگرانی های اجتماعی آنان نداشته است. از دیگر سو، نگرانی های اقتصادی زنان تحت تأثیر ویژگی های خانواده ی آنان است و تحصیلات پدر و مادر، تعداد فرزندان زنان، و نحوه ی دریافت نفقه، رابطه ی معنی دار و کاهنده ای با نگرانی های اقتصادی آنان دارد. بدین ترتیب، می توان گفت وجوه اجتماعیِ نگرانی  ها، ابعاد عمیق تری دارد. بررسی عوامل مرتبط با نگرانی های اجتماعی و اقتصادی نشان داد که نقش خانواده در کاهش نگرانی های اقتصادی زنان می تواند مهم باشد، اما نگرانی های اجتماعیِ زنان را تخفیف  نمی دهد. به  عبارت دیگر، نگرانی های اجتماعی زنان ابعاد ساختاری دارد و از حوزه ی عاملیت زنان و خانواده ی آنان فراتر می رود.

کلیدواژه‌ها

اخوان تفتی، مهناز (1382). "پی آمدهای طلاق در گذار از مراحل آن". فصلنامه مطالعات زنان، سال اول، ش 3 (زمستان): 127ـ151.##-استراوس، آنسلم؛ کوربین، ژولیت (1390). فنون و تولید نظریه زمینه ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نی.##-بخارایی، احمد (1386). جامعه شناسی زندگی های خاموش در ایران. تهران: پژواک جامعه.##-بیکر، ترزال (1377). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: روشن.##-زارعی، فاطمه، و دیگران (1392). "طلاق از دیدگاه زن مطلقه: پژوهش کیفی". تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره دوم، ش3 (پاییز): 234ـ247.##-سیف، سوسن (1378-1379). اصول مشاوره ی خانواده (جزوه درسی). تهران: دانشگاه الزهرا: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی [چاپ نشده].##-شرافتی پور، جعفر (1384). "بررسی ویژگی های اجتماعی و اقتصادی زنان خیابانی در شهر تهران". پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.##-شریفی درآمدی، پرویز (1386). "مقایسه وضعیت بهداشت روانی نوجوانان طلاق و یتیم محروم از مادر و عادی سنین بین 15 تا 18 سال شهر اصفهان". فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، سال دوم، ش 8 (تابستان): 71-98.##-شیخی، خالد، و دیگران (1390). "درک معنایی طلاق و کشف پیامدهای مثبت آن: مطالعه ای کیفی". فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده (ویژه نامه خانواده و طلاق)، ش1(تابستان): 64-77.##-صادقی فسایی، سهیلا؛ ایثاری، مریم (1391). "تحلیل جنسیتی از زندگی پس از طلاق: مطالعه کیفی". زن در توسعه و سیاست، دوره دهم، ش3 (پاییز): 5-30.##-قره باغی، فاطمه (1389). "نقش تعارض زناشویی و رابطه والدین با کودک در نشانه های آسیب شناختی عاطفی و رفتاری کودک". پژوهش های روان شناختی، سال سوم، ش1 (تابستان): 89-108.##-قطبی، مرجان، و دیگران (1383). "وضعیت طلاق و برخی عوامل مؤثر بر آن در افراد مطلقه ساکن در منطقه دولت آباد". فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سوم، ش12 (بهار): 273-288.##-گیدنز، آنتونی (1377). جامعه شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نی.##-مدنی قهفرخی، سعید (1392). بررسی آسیب های اجتماعی روسپیگری. تهران: یادآوران.##-نصیری، معصومه (1386). "توزیع جغرافیایی فقر مسکن و پراکندگی زنان مطلقه خانه دار در مناطق 22 گانه تهران". فصلنامه ی علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، ش 24 (بهار): 223ـ240.##-والچاک، ایوت؛ برنز، شیلا (1366). طلاق از دید فرزند. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.##-ویزه، اورزولا، و دیگران (1387). "بررسی مقایسه ای شیوع کودک آزاری در دانش آموران مقطع متوسطه بر حسب جنس، مقطع تحصیلی و سابقه طلاق در خانواده". فصلنامه خانواده پژوهی، سال چهارم، ش 14 (تابستان): 145-165.##-هومن، حیدرعلی (1391). راهنمای عملی پژوهش های کیفی. تهران: سمت.##یعقوبی، کژال؛ سهرابی، فرامرز؛ مفیدی، فرخنده (1390). "بررسی و مقایسه میزان پرخاشگری کودکان طلاق و عادی". فصلنامه مطالعات روانشناختی، دوره هفتم، ش1(بهار): 97-110.##
Aghajanian, Akbar; Moghaddas, Ali Asghar (1998). “Correlates and Consequences of Divorce in An Iranian City”. Journal of Divorce & Remarriage, Vol. 28, Issue  3-4: 53-71.##-Clapp, Genevieve (1992). Divorce and New Beginnings. New York: Wiley.##-Gephart, R. P. (1988). Ethnostatistics: Qualitative foundations for quantitative research. Newbury Park: Sage.##-Heik, Diefenbach; Opp, Karl-Dieter (2007). “When and why do people think there should be a divorce: An application of the factorial survey”. Rationality and Society, Vol. 19, No.4:  485-517.##-Kavas, Serap (2010). “Post- Divorce Experience Of Highly Educated And  Professional Women”. In Partial Fulfillment Of The Requirements For The Degree Of Doctor Of Philosophy In The Department Of Sociology. Middle East Technical University.##-Molina, Olga (2000). “African American women’s Unique Divorce Experiences”.  Journal of  Divorce  & Remarriage, Vol. 32, Issue 3-4: 93-99.##-Tashakkori, A.; Teddli, C. (2003). Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research. Thousand Oaks: Sage.##-Weiss, Robert S. (1975) Marital Separation. New York: Basic Books Inc.##